Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౪. విభఙ్గవగ్గో
4. Vibhaṅgavaggo
౧. భద్దేకరత్తసుత్తం
1. Bhaddekarattasuttaṃ
౨౭౨. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ – ‘‘భద్దేకరత్తస్స వో, భిక్ఖవే, ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ దేసేస్సామి. తం సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
272. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘bhaddekarattassa vo, bhikkhave, uddesañca vibhaṅgañca desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో 1 ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo 2 dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
౨౭౩. ‘‘కథఞ్చ , భిక్ఖవే, అతీతం అన్వాగమేతి? ‘ఏవంరూపో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి, ‘ఏవంవేదనో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి, ‘ఏవంసఞ్ఞో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి, ‘ఏవంసఙ్ఖారో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి, ‘ఏవంవిఞ్ఞాణో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి – ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, అతీతం అన్వాగమేతి.
273. ‘‘Kathañca , bhikkhave, atītaṃ anvāgameti? ‘Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ samanvāneti, ‘evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ samanvāneti, ‘evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ samanvāneti, ‘evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ samanvāneti, ‘evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ samanvāneti – evaṃ kho, bhikkhave, atītaṃ anvāgameti.
‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, అతీతం నాన్వాగమేతి? ‘ఏవంరూపో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి, ‘ఏవంవేదనో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి, ‘ఏవంసఞ్ఞో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి, ‘ఏవంసఙ్ఖారో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి, ‘ఏవంవిఞ్ఞాణో అహోసిం అతీతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి – ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, అతీతం నాన్వాగమేతి.
‘‘Kathañca, bhikkhave, atītaṃ nānvāgameti? ‘Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti, ‘evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti, ‘evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti, ‘evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti, ‘evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti – evaṃ kho, bhikkhave, atītaṃ nānvāgameti.
౨౭౪. ‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, అనాగతం పటికఙ్ఖతి? ‘ఏవంరూపో సియం అనాగతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి, ఏవంవేదనో సియం…పే॰… ఏవంసఞ్ఞో సియం… ఏవంసఙ్ఖారో సియం… ఏవంవిఞ్ఞాణో సియం అనాగతమద్ధానన్తి తత్థ నన్దిం సమన్వానేతి – ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, అనాగతం పటికఙ్ఖతి.
274. ‘‘Kathañca, bhikkhave, anāgataṃ paṭikaṅkhati? ‘Evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti tattha nandiṃ samanvāneti, evaṃvedano siyaṃ…pe… evaṃsañño siyaṃ… evaṃsaṅkhāro siyaṃ… evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti – evaṃ kho, bhikkhave, anāgataṃ paṭikaṅkhati.
‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి? ‘ఏవంరూపో సియం అనాగతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి, ఏవంవేదనో సియం … ఏవంసఞ్ఞో సియం… ఏవంసఙ్ఖారో సియం… ‘ఏవంవిఞ్ఞాణో సియం అనాగతమద్ధాన’న్తి తత్థ నన్దిం న సమన్వానేతి – ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి.
‘‘Kathañca, bhikkhave, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati? ‘Evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti, evaṃvedano siyaṃ … evaṃsañño siyaṃ… evaṃsaṅkhāro siyaṃ… ‘evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti tattha nandiṃ na samanvāneti – evaṃ kho, bhikkhave, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati.
౨౭౫. ‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి? ఇధ, భిక్ఖవే, అస్సుతవా పుథుజ్జనో అరియానం అదస్సావీ అరియధమ్మస్స అకోవిదో అరియధమ్మే అవినీతో సప్పురిసానం అదస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స అకోవిదో సప్పురిసధమ్మే అవినీతో రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి, రూపవన్తం వా అత్తానం, అత్తని వా రూపం, రూపస్మిం వా అత్తానం; వేదనం…పే॰… సఞ్ఞం… సఙ్ఖారే… విఞ్ఞాణం అత్తతో సమనుపస్సతి, విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం అత్తని వా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం – ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి.
275. ‘‘Kathañca, bhikkhave, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ…pe… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ – evaṃ kho, bhikkhave, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati.
‘‘కథఞ్చ , భిక్ఖవే, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి? ఇధ, భిక్ఖవే, సుతవా అరియసావకో అరియానం దస్సావీ అరియధమ్మస్స కోవిదో అరియధమ్మే సువినీతో సప్పురిసానం దస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స కోవిదో సప్పురిసధమ్మే సువినీతో న రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి, న రూపవన్తం వా అత్తానం, న అత్తని వా రూపం, న రూపస్మిం వా అత్తానం; న వేదనం… న సఞ్ఞం… న సఙ్ఖారే… న విఞ్ఞాణం అత్తతో సమనుపస్సతి, న విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం, న అత్తని వా విఞ్ఞాణం, న విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం – ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి.
‘‘Kathañca , bhikkhave, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati? Idha, bhikkhave, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ – evaṃ kho, bhikkhave, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati.
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘‘భద్దేకరత్తస్స వో, భిక్ఖవే, ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ దేసేస్సామీ’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్త’’న్తి.
‘‘‘Bhaddekarattassa vo, bhikkhave, uddesañca vibhaṅgañca desessāmī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vutta’’nti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
భద్దేకరత్తసుత్తం నిట్ఠితం పఠమం.
Bhaddekarattasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౧. భద్దేకరత్తసుత్తవణ్ణనా • 1. Bhaddekarattasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౧. భద్దేకరత్తసుత్తవణ్ణనా • 1. Bhaddekarattasuttavaṇṇanā