| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ವಿಭಙ್ಗವಗ್ಗೋ
4. Vibhaṅgavaggo
೧. ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Bhaddekarattasuttavaṇṇanā
೨೭೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸ್ಸಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾನುಯೋಗಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಭದ್ದಕಸ್ಸ ಏಕರತ್ತಸ್ಸ। ಉದ್ದೇಸನ್ತಿ ಮಾತಿಕಂ। ವಿಭಙ್ಗನ್ತಿ ವಿತ್ಥಾರಭಾಜನೀಯಂ।
272.Evaṃme sutanti bhaddekarattasuttaṃ. Tattha bhaddekarattassāti vipassanānuyogasamannāgatattā bhaddakassa ekarattassa. Uddesanti mātikaṃ. Vibhaṅganti vitthārabhājanīyaṃ.
ಅತೀತನ್ತಿ ಅತೀತೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ। ನಾನ್ವಾಗಮೇಯ್ಯಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ನಾನುಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ನಪ್ಪಟಿಕಙ್ಖೇತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ನ ಪತ್ಥೇಯ್ಯ। ಯದತೀತನ್ತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಕಾರಣವಚನಂ। ಯಸ್ಮಾ ಯಂ ಅತೀತಂ, ತಂ ಪಹೀನಂ ನಿರುದ್ಧಂ ಅತ್ಥಙ್ಗತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಪುನ ನಾನುಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಯಂ ಅನಾಗತಂ, ತಂ ಅಪ್ಪತ್ತಂ ಅಜಾತಂ ಅನಿಬ್ಬತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಮ್ಪಿ ನ ಪತ್ಥೇಯ್ಯ।
Atītanti atīte pañcakkhandhe. Nānvāgameyyāti taṇhādiṭṭhīhi nānugaccheyya. Nappaṭikaṅkheti taṇhādiṭṭhīhi na pattheyya. Yadatītanti idamettha kāraṇavacanaṃ. Yasmā yaṃ atītaṃ, taṃ pahīnaṃ niruddhaṃ atthaṅgataṃ, tasmā taṃ puna nānugaccheyya. Yasmā ca yaṃ anāgataṃ, taṃ appattaṃ ajātaṃ anibbattaṃ, tasmā tampi na pattheyya.
ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಂ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಚ ನಂ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾದೀಹಿ ಸತ್ತಹಿ ಅನುಪಸ್ಸನಾಹಿ ಯೋ ವಿಪಸ್ಸತಿ ಅರಞ್ಞಾದೀಸು ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ವಿಪಸ್ಸತಿ। ಅಸಂಹೀರಂ ಅಸಂಕುಪ್ಪನ್ತಿ ಇದಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಟಿವಿಪಸ್ಸನಾದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ವಿಪಸ್ಸನಾ ಹಿ ರಾಗಾದೀಹಿ ನ ಸಂಹೀರತಿ ನ ಸಂಕುಪ್ಪತೀತಿ ಅಸಂಹೀರಂ ಅಸಂಕುಪ್ಪಂ, ತಂ ಅನುಬ್ರೂಹಯೇ ವಡ್ಢೇಯ್ಯ, ಪಟಿವಿಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಥ ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ರಾಗಾದೀಹಿ ನ ಸಂಹೀರತಿ ನ ಸಂಕುಪ್ಪತೀತಿ ಅಸಂಹೀರಂ ಅಸಂಕುಪ್ಪಂ। ತಂ ವಿದ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನುಬ್ರೂಹಯೇ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ತಂ ತಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಅಪ್ಪೇನ್ತೋ ವಡ್ಢೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha tatthāti paccuppannampi dhammaṃ yattha yattheva uppanno, tattha tattheva ca naṃ aniccānupassanādīhi sattahi anupassanāhi yo vipassati araññādīsu vā tattha tattheva vipassati. Asaṃhīraṃasaṃkuppanti idaṃ vipassanāpaṭivipassanādassanatthaṃ vuttaṃ. Vipassanā hi rāgādīhi na saṃhīrati na saṃkuppatīti asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ anubrūhaye vaḍḍheyya, paṭivipasseyyāti vuttaṃ hoti. Atha vā nibbānaṃ rāgādīhi na saṃhīrati na saṃkuppatīti asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ. Taṃ vidvā paṇḍito bhikkhu anubrūhaye, punappunaṃ tadārammaṇaṃ taṃ taṃ phalasamāpattiṃ appento vaḍḍheyyāti attho.
ತಸ್ಸ ಪನ ಅನುಬ್ರೂಹನ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ – ಅಜ್ಜೇವ ಕಿಚ್ಚಮಾತಪ್ಪನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಆತಾಪನಪರಿತಾಪನೇನ ಆತಪ್ಪನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ವೀರಿಯಂ ಅಜ್ಜೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇತಿ ಸ್ವೇ ಜೀವಿತಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಕೋ ಜಾನಾತಿ। ಅಜ್ಜೇವ ದಾನಂ ವಾ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಸೀಲಂ ವಾ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಪನ ಕುಸಲಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಹಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ತಾವ ಪಪಞ್ಚೋ ಅತ್ಥಿ, ಸ್ವೇ ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅಜ್ಜೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏವಂ ವೀರಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಮಹಾಸೇನೇನಾತಿ ಅಗ್ಗಿವಿಸಸತ್ಥಾದೀನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಮರಣಕಾರಣಾನಿ ತಸ್ಸ ಸೇನಾ, ತಾಯ ಮಹತಿಯಾ ಸೇನಾಯ ವಸೇನ ಮಹಾಸೇನೇನ ಏವರೂಪೇನ ಮಚ್ಚುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ‘‘ಕತಿಪಾಹಂ ತಾವ ಆಗಮೇಹಿ ಯಾವಾಹಂ ಬುದ್ಧಪೂಜಾದಿಂ ಅತ್ತನೋ ಅವಸ್ಸಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ । ಏವಂ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವಾಕಾರಸಙ್ಖಾತೋ ವಾ, ‘‘ಇದಂ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಲಞ್ಜಾನುಪ್ಪದಾನಸಙ್ಖಾತೋ ವಾ, ‘‘ಇಮಿನಾಹಂ ಬಲರಾಸಿನಾ ಪಟಿಬಾಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಬಲರಾಸಿಸಙ್ಖಾತೋ ವಾ ಸಙ್ಗರೋ ನತ್ಥಿ। ಸಙ್ಗರೋತಿ ಹಿ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವಾಕಾರಲಞ್ಜಾನುಪ್ಪದಾನಬಲರಾಸೀನಂ ನಾಮಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಮತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ।
Tassa pana anubrūhantassa atthāya – ajjeva kiccamātappanti kilesānaṃ ātāpanaparitāpanena ātappanti laddhanāmaṃ vīriyaṃ ajjeva kātabbaṃ. Ko jaññā maraṇaṃ suveti sve jīvitaṃ vā maraṇaṃ vā ko jānāti. Ajjeva dānaṃ vā dassāmi, sīlaṃ vā rakkhissāmi, aññataraṃ vā pana kusalaṃ karissāmīti hi ‘‘ajja tāva papañco atthi, sve vā punadivase vā karissāmī’’ti cittaṃ anuppādetvā ajjeva karissāmīti evaṃ vīriyaṃ kātabbanti dasseti. Mahāsenenāti aggivisasatthādīni anekāni maraṇakāraṇāni tassa senā, tāya mahatiyā senāya vasena mahāsenena evarūpena maccunā saddhiṃ ‘‘katipāhaṃ tāva āgamehi yāvāhaṃ buddhapūjādiṃ attano avassayakammaṃ karomī’’ti . Evaṃ mittasanthavākārasaṅkhāto vā, ‘‘idaṃ sataṃ vā sahassaṃ vā gahetvā katipāhaṃ āgamehī’’ti evaṃ lañjānuppadānasaṅkhāto vā, ‘‘imināhaṃ balarāsinā paṭibāhissāmī’’ti evaṃ balarāsisaṅkhāto vā saṅgaro natthi. Saṅgaroti hi mittasanthavākāralañjānuppadānabalarāsīnaṃ nāmaṃ, tasmā ayamattho vutto.
ಅತನ್ದಿತನ್ತಿ ಅನಲಸಂ ಉಟ್ಠಾಹಕಂ। ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನತ್ತಾ ಭದ್ದೋ ಏಕರತ್ತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಭದ್ದೇಕರತ್ತೋ। ಇತಿ ತಂ ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನಪುಗ್ಗಲಂ ‘‘ಭದ್ದೇಕರತ್ತೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ। ರಾಗಾದೀನಂ ಸನ್ತತಾಯ ಸನ್ತೋ ಬುದ್ಧಮುನಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ।
Atanditanti analasaṃ uṭṭhāhakaṃ. Evaṃ paṭipannattā bhaddo ekaratto assāti bhaddekaratto. Iti taṃ evaṃ paṭipannapuggalaṃ ‘‘bhaddekaratto aya’’nti. Rāgādīnaṃ santatāya santo buddhamuni ācikkhati.
೨೭೩. ಏವಂರೂಪೋತಿಆದೀಸು ಕಾಳೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಏವಂ ಮನುಞ್ಞರೂಪವಸೇನೇವ ಏವಂರೂಪೋ ಅಹೋಸಿಂ। ಕುಸಲಸುಖಸೋಮನಸ್ಸವೇದನಾವಸೇನೇವ ಏವಂವೇದನೋ। ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂಯೇವ ಸಞ್ಞಾದೀನಂ ವಸೇನ ಏವಂಸಞ್ಞೋ ಏವಂಸಙ್ಖಾರೋ ಏವಂವಿಞ್ಞಾಣೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನನ್ತಿ।
273.Evaṃrūpotiādīsu kāḷopi samāno indanīlamaṇivaṇṇo ahosinti evaṃ manuññarūpavaseneva evaṃrūpo ahosiṃ. Kusalasukhasomanassavedanāvaseneva evaṃvedano. Taṃsampayuttānaṃyeva saññādīnaṃ vasena evaṃsañño evaṃsaṅkhāro evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhānanti.
ತತ್ಥ ನನ್ದಿಂ ಸಮನ್ವಾನೇತೀತಿ ತೇಸು ರೂಪಾದೀಸು ತಣ್ಹಂ ಸಮನ್ವಾನೇತಿ ಅನುಪವತ್ತೇತಿ। ಹೀನರೂಪಾದಿವಸೇನ ಪನ ಏವಂರೂಪೋ ಅಹೋಸಿಂ…ಪೇ॰… ಏವಂವಿಞ್ಞಾಣೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ।
Tattha nandiṃ samanvānetīti tesu rūpādīsu taṇhaṃ samanvāneti anupavatteti. Hīnarūpādivasena pana evaṃrūpo ahosiṃ…pe… evaṃviññāṇo ahosinti na maññati.
ನನ್ದಿಂ ನ ಸಮನ್ವಾನೇತೀತಿ ತಣ್ಹಂ ವಾ ತಣ್ಹಾಸಮ್ಪಯುತ್ತದಿಟ್ಠಿಂ ವಾ ನಾನುಪವತ್ತಯತಿ।
Nandiṃ na samanvānetīti taṇhaṃ vā taṇhāsampayuttadiṭṭhiṃ vā nānupavattayati.
೨೭೪. ಏವಂರೂಪೋ ಸಿಯನ್ತಿಆದೀಸುಪಿ ತಂಮನುಞ್ಞರೂಪಾದಿವಸೇನೇವ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಪವತ್ತಸಙ್ಖಾತಾ ನನ್ದಿಸಮನ್ವಾನಯನಾವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
274.Evaṃrūpo siyantiādīsupi taṃmanuññarūpādivaseneva taṇhādiṭṭhipavattasaṅkhātā nandisamanvānayanāva veditabbā.
೨೭೫. ಕಥಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಂಹೀರತೀತಿ ಇದಂ ‘‘ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಞ್ಚ ಯೋ ಧಮ್ಮಂ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಪಸ್ಸತಿ। ಅಸಂಹೀರಂ ಅಸಂಕುಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ಉದ್ದೇಸಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಧಮ್ಮಂ ನ ವಿಪಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಅಸಂಹೀರಾತಿ ಚ ಅಸಂಕುಪ್ಪಾತಿ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸಾ ಏವ ಅಭಾವಞ್ಚ ಭಾವಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಂಹೀರತೀತಿ ಮಾತಿಕಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿತ್ಥಾರೋ ವುತ್ತೋ। ತತ್ಥ ಸಂಹೀರತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಅಭಾವತೋ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಆಕಡ್ಢಿಯತಿ। ನ ಸಂಹೀರತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಭಾವೇನ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ನಾಕಡ್ಢಿಯತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
275.Kathañca, bhikkhave, paccuppannesu dhammesu saṃhīratīti idaṃ ‘‘paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati. Asaṃhīraṃ asaṃkuppa’’nti uddesassa niddesatthaṃ vuttaṃ. Kāmañcettha ‘‘kathañca, bhikkhave, paccuppannaṃ dhammaṃ na vipassatī’’tiādi vattabbaṃ siyā, yasmā pana asaṃhīrāti ca asaṃkuppāti ca vipassanā vuttā, tasmā tassā eva abhāvañca bhāvañca dassetuṃ saṃhīratīti mātikaṃ uddharitvā vitthāro vutto. Tattha saṃhīratīti vipassanāya abhāvato taṇhādiṭṭhīhi ākaḍḍhiyati. Na saṃhīratīti vipassanāya bhāvena taṇhādiṭṭhīhi nākaḍḍhiyati. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bhaddekarattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧. ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತಂ • 1. Bhaddekarattasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧. ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Bhaddekarattasuttavaṇṇanā
