Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഉദാന-അട്ഠകഥാ • Udāna-aṭṭhakathā |
൧൦. ഭദ്ദിയസുത്തവണ്ണനാ
10. Bhaddiyasuttavaṇṇanā
൨൦. ദസമേ അനുപിയായന്തി ഏവം നാമകേ നഗരേ. അമ്ബവനേതി തസ്സ നഗരസ്സ അവിദൂരേ മല്ലരാജൂനം ഏകം അമ്ബവനം അഹോസി, തത്ഥ മല്ലരാജൂഹി ഭഗവതോ വിഹാരോ കാരിതോ, സോ ‘‘അമ്ബവന’’ന്ത്വേവ വുച്ചതി. അനുപിയം ഗോചരഗാമം കത്വാ തത്ഥ ഭഗവാ വിഹരതി, തേന വുത്തം ‘‘അനുപിയായം വിഹരതി അമ്ബവനേ’’തി. ഭദ്ദിയോതി തസ്സ ഥേരസ്സ നാമം. കാളീഗോധായ പുത്തോതി കാളീഗോധാ നാമ സാകിയാനീ സക്യരാജദേവീ അരിയസാവികാ ആഗതഫലാ വിഞ്ഞാതസാസനാ, തസ്സാ അയം പുത്തോ. തസ്സ പബ്ബജ്ജാവിധി ഖന്ധകേ (ചൂളവ॰ ൩൩൦-൩൩൧) ആഗതോവ. സോ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനം പട്ഠപേത്വാ ന ചിരസ്സേവ ഛളഭിഞ്ഞോ അഹോസി, തേരസപി ധുതങ്ഗാനി സമാദായ വത്തതി. ഭഗവതാ ച ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം ഉച്ചകുലികാനം, യദിദം ഭദ്ദിയോ കാളീഗോധായ പുത്തോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൯൩) ഉച്ചകുലികഭാവേ ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ അസീതിയാ സാവകാനം അബ്ഭന്തരോ.
20. Dasame anupiyāyanti evaṃ nāmake nagare. Ambavaneti tassa nagarassa avidūre mallarājūnaṃ ekaṃ ambavanaṃ ahosi, tattha mallarājūhi bhagavato vihāro kārito, so ‘‘ambavana’’ntveva vuccati. Anupiyaṃ gocaragāmaṃ katvā tattha bhagavā viharati, tena vuttaṃ ‘‘anupiyāyaṃ viharati ambavane’’ti. Bhaddiyoti tassa therassa nāmaṃ. Kāḷīgodhāya puttoti kāḷīgodhā nāma sākiyānī sakyarājadevī ariyasāvikā āgataphalā viññātasāsanā, tassā ayaṃ putto. Tassa pabbajjāvidhi khandhake (cūḷava. 330-331) āgatova. So pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā na cirasseva chaḷabhiñño ahosi, terasapi dhutaṅgāni samādāya vattati. Bhagavatā ca ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ uccakulikānaṃ, yadidaṃ bhaddiyo kāḷīgodhāya putto’’ti (a. ni. 1.193) uccakulikabhāve etadagge ṭhapito asītiyā sāvakānaṃ abbhantaro.
സുഞ്ഞാഗാരഗതോതി ‘‘ഠപേത്വാ ഗാമഞ്ച ഗാമൂപചാരഞ്ച അവസേസം അരഞ്ഞ’’ന്തി വുത്തം അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലഞ്ച ഠപേത്വാ അഞ്ഞം പബ്ബതകന്ദരാദി പബ്ബജിതസാരുപ്പം നിവാസട്ഠാനം ജനസമ്ബാധാഭാവതോ ഇധ സുഞ്ഞാഗാരന്തി അധിപ്പേതം. അഥ വാ ഝാനകണ്ടകാനം സദ്ദാനം അഭാവതോ വിവിത്തം യം കിഞ്ചി അഗാരമ്പി സുഞ്ഞാഗാരന്തി വേദിതബ്ബം. തം സുഞ്ഞാഗാരം ഉപഗതോ. അഭിക്ഖണന്തി ബഹുലം. ഉദാനം ഉദാനേസീതി സോ ഹി ആയസ്മാ അരഞ്ഞേ ദിവാവിഹാരം ഉപഗതോപി രത്തിവാസൂപഗതോപി യേഭുയ്യേന ഫലസമാപത്തിസുഖേന നിരോധസുഖേന ച വീതിനാമേതി, തസ്മാ തം സുഖം സന്ധായ പുബ്ബേ അത്തനാ അനുഭൂതം സഭയം സപരിളാഹം രജ്ജസുഖം ജിഗുച്ഛിത്വാ ‘‘അഹോ സുഖം അഹോ സുഖ’’ന്തി സോമനസ്സസഹിതം ഞാണസമുട്ഠാനം പീതിസമുട്ഠാനം സമുഗ്ഗിരതി.
Suññāgāragatoti ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ arañña’’nti vuttaṃ araññaṃ rukkhamūlañca ṭhapetvā aññaṃ pabbatakandarādi pabbajitasāruppaṃ nivāsaṭṭhānaṃ janasambādhābhāvato idha suññāgāranti adhippetaṃ. Atha vā jhānakaṇṭakānaṃ saddānaṃ abhāvato vivittaṃ yaṃ kiñci agārampi suññāgāranti veditabbaṃ. Taṃ suññāgāraṃ upagato. Abhikkhaṇanti bahulaṃ. Udānaṃ udānesīti so hi āyasmā araññe divāvihāraṃ upagatopi rattivāsūpagatopi yebhuyyena phalasamāpattisukhena nirodhasukhena ca vītināmeti, tasmā taṃ sukhaṃ sandhāya pubbe attanā anubhūtaṃ sabhayaṃ sapariḷāhaṃ rajjasukhaṃ jigucchitvā ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti somanassasahitaṃ ñāṇasamuṭṭhānaṃ pītisamuṭṭhānaṃ samuggirati.
സുത്വാന നേസം ഏതദഹോസീതി നേസം സമ്ബഹുലാനം ഭിക്ഖൂനം തസ്സ ആയസ്മതോ ‘‘അഹോ സുഖം, അഹോ സുഖ’’ന്തി ഉദാനേന്തസ്സ ഉദാനം സുത്വാ ‘‘നിസ്സംസയം ഏസ അനഭിരതോ ബ്രഹ്മചരിയം ചരതീ’’തി ഏവം പരിവിതക്കിതം അഹോസി. തേ ഭിക്ഖൂ പുഥുജ്ജനാ തസ്സ ആയസ്മതോ വിവേകസുഖം സന്ധായ ഉദാനം അജാനന്താ ഏവം അമഞ്ഞിംസു, തേന വുത്തം ‘‘നിസ്സംസയ’’ന്തിആദി. തത്ഥ നിസ്സംസയന്തി അസന്ദേഹേന ഏകന്തേനാതി അത്ഥോ. ‘‘യം സോ പുബ്ബേ അഗാരിയഭൂതോ സമാനോ’’തി പാളിം വത്വാ ‘‘അനുഭവീ’’തി വചനസേസേന കേചി അത്ഥം വണ്ണേന്തി, അപരേ ‘‘യം സാ’’തി പഠന്തി, ‘‘യംസ പുബ്ബേ അഗാരിയഭൂതസ്സാ’’തി പന പാളി. തത്ഥ യംസാതി യം അസ്സ, സന്ധിവസേന ഹി അകാരസകാരലോപോ ‘‘ഏവംസ തേ (മ॰ നി॰ ൧.൨൩; അ॰ നി॰ ൬.൫൮), പുപ്ഫംസാ ഉപ്പജ്ജീ’’തിആദീസു (പാരാ॰ ൩൬) വിയ. തസ്സത്ഥോ – അസ്സ ആയസ്മതോ ഭദ്ദിയസ്സ പബ്ബജിതതോ പുബ്ബേ അഗാരിയഭൂതസ്സ ഗഹട്ഠസ്സ സതോ യം രജ്ജസുഖം അനുഭൂതം. സാ തമനുസ്സരമാനോതി സോ തം സുഖം ഏതരഹി ഉക്കണ്ഠനവസേന അനുസ്സരന്തോ.
Sutvāna nesaṃ etadahosīti nesaṃ sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ tassa āyasmato ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānentassa udānaṃ sutvā ‘‘nissaṃsayaṃ esa anabhirato brahmacariyaṃ caratī’’ti evaṃ parivitakkitaṃ ahosi. Te bhikkhū puthujjanā tassa āyasmato vivekasukhaṃ sandhāya udānaṃ ajānantā evaṃ amaññiṃsu, tena vuttaṃ ‘‘nissaṃsaya’’ntiādi. Tattha nissaṃsayanti asandehena ekantenāti attho. ‘‘Yaṃ so pubbe agāriyabhūto samāno’’ti pāḷiṃ vatvā ‘‘anubhavī’’ti vacanasesena keci atthaṃ vaṇṇenti, apare ‘‘yaṃ sā’’ti paṭhanti, ‘‘yaṃsa pubbe agāriyabhūtassā’’ti pana pāḷi. Tattha yaṃsāti yaṃ assa, sandhivasena hi akārasakāralopo ‘‘evaṃsa te (ma. ni. 1.23; a. ni. 6.58), pupphaṃsā uppajjī’’tiādīsu (pārā. 36) viya. Tassattho – assa āyasmato bhaddiyassa pabbajitato pubbe agāriyabhūtassa gahaṭṭhassa sato yaṃ rajjasukhaṃ anubhūtaṃ. Sā tamanussaramānoti so taṃ sukhaṃ etarahi ukkaṇṭhanavasena anussaranto.
തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവന്തം ഏതദവോചുന്തി തേ സമ്ബഹുലാ ഭിക്ഖൂ ഉല്ലപനസഭാവസണ്ഠിതാ തസ്സ അനുഗ്ഗഹണാധിപ്പായേന ഭഗവന്തം ഏതദവോചും, ന ഉജ്ഝാനവസേന. അഞ്ഞതരന്തി നാമഗോത്തേന അപാകടം ഏകം ഭിക്ഖും. ആമന്തേസീതി ആണാപേസി തേ ഭിക്ഖൂ സഞ്ഞാപേതുകാമോ. ഏവന്തി വചനസമ്പടിഗ്ഗഹേ, സാധൂതി അത്ഥോ. പുന ഏവന്തി പടിഞ്ഞായ. അഭിക്ഖണം ‘‘അഹോ സുഖം, അഹോ സുഖ’’ന്തി ഇമം ഉദാനം ഉദാനേസീതി യഥാ തേ ഭിക്ഖൂ വദന്തി, തം ഏവം തഥേവാതി അത്തനോ ഉദാനം പടിജാനാതി. കിം പന ത്വം ഭദ്ദിയാതി കസ്മാ ഭഗവാ പുച്ഛതി, കിം തസ്സ ചിത്തം ന ജാനാതീതി ? നോ ന ജാനാതി, തേനേവ പന തമത്ഥം വദാപേത്വാ തേ ഭിക്ഖൂ സഞ്ഞാപേതും പുച്ഛതി. വുത്തഞ്ഹേതം – ‘‘ജാനന്താപി തഥാഗതാ പുച്ഛന്തി, ജാനന്താപി ന പുച്ഛന്തീ’’തിആദി. അത്ഥവസന്തി കാരണം.
Te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocunti te sambahulā bhikkhū ullapanasabhāvasaṇṭhitā tassa anuggahaṇādhippāyena bhagavantaṃ etadavocuṃ, na ujjhānavasena. Aññataranti nāmagottena apākaṭaṃ ekaṃ bhikkhuṃ. Āmantesīti āṇāpesi te bhikkhū saññāpetukāmo. Evanti vacanasampaṭiggahe, sādhūti attho. Puna evanti paṭiññāya. Abhikkhaṇaṃ ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti imaṃ udānaṃ udānesīti yathā te bhikkhū vadanti, taṃ evaṃ tathevāti attano udānaṃ paṭijānāti. Kiṃ pana tvaṃ bhaddiyāti kasmā bhagavā pucchati, kiṃ tassa cittaṃ na jānātīti ? No na jānāti, teneva pana tamatthaṃ vadāpetvā te bhikkhū saññāpetuṃ pucchati. Vuttañhetaṃ – ‘‘jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchantī’’tiādi. Atthavasanti kāraṇaṃ.
അന്തേപുരേതി ഇത്ഥാഗാരസ്സ സഞ്ചരണട്ഠാനഭൂതേ രാജഗേഹസ്സ അബ്ഭന്തരേ, യത്ഥ രാജാ ന്ഹാനഭോജനസയനാദിം കപ്പേതി. രക്ഖാ സുസംവിഹിതാതി ആരക്ഖാദികതപുരിസേഹി ഗുത്തി സുട്ഠു സമന്തതോ വിഹിതാ. ബഹിപി അന്തേപുരേതി അഡ്ഡകരണട്ഠാനാദികേ അന്തേപുരതോ ബഹിഭൂതേ രാജഗേഹേ. ഏവം രക്ഖിതോ ഗോപിതോ സന്തോതി ഏവം രാജഗേഹരാജധാനിരജ്ജദേസേസു അന്തോ ച ബഹി ച അനേകേസു ഠാനേസു അനേകസതേഹി സുസംവിഹിതരക്ഖാവരണഗുത്തിയാ മമേവ നിബ്ഭയത്ഥം ഫാസുവിഹാരത്ഥം രക്ഖിതോ ഗോപിതോ സമാനോ. ഭീതോതിആദീനി പദാനി അഞ്ഞമഞ്ഞവേവചനാനി. അഥ വാ ഭീതോതി പരരാജൂഹി ഭായമാനോ. ഉബ്ബിഗ്ഗോതി സകരജ്ജേപി പകതിതോ ഉപ്പജ്ജനകഭയുബ്ബേഗേന ഉബ്ബിഗ്ഗോ ചലിതോ. ഉസ്സങ്കീതി ‘‘രഞ്ഞാ നാമ സബ്ബകാലം അവിസ്സത്ഥേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി വചനേന സബ്ബത്ഥ അവിസ്സാസവസേന തേസം തേസം കിച്ചകരണീയാനം പച്ചയപരിസങ്കായ ച ഉദ്ധമുഖം സങ്കമാനോ. ഉത്രാസീതി ‘‘സന്തികാവചരേഹിപി അജാനന്തസ്സേവ മേ കദാചി അനത്ഥോ ഭവേയ്യാ’’തി ഉപ്പന്നേന സരീരകമ്പം ഉപ്പാദനസമത്ഥേന താസേന ഉത്രാസീ. ‘‘ഉത്രസ്തോ’’തിപി പഠന്തി. വിഹാസിന്തി ഏവംഭൂതോ ഹുത്വാ വിഹരിം.
Antepureti itthāgārassa sañcaraṇaṭṭhānabhūte rājagehassa abbhantare, yattha rājā nhānabhojanasayanādiṃ kappeti. Rakkhā susaṃvihitāti ārakkhādikatapurisehi gutti suṭṭhu samantato vihitā. Bahipi antepureti aḍḍakaraṇaṭṭhānādike antepurato bahibhūte rājagehe. Evaṃ rakkhito gopito santoti evaṃ rājageharājadhānirajjadesesu anto ca bahi ca anekesu ṭhānesu anekasatehi susaṃvihitarakkhāvaraṇaguttiyā mameva nibbhayatthaṃ phāsuvihāratthaṃ rakkhito gopito samāno. Bhītotiādīni padāni aññamaññavevacanāni. Atha vā bhītoti pararājūhi bhāyamāno. Ubbiggoti sakarajjepi pakatito uppajjanakabhayubbegena ubbiggo calito. Ussaṅkīti ‘‘raññā nāma sabbakālaṃ avissatthena bhavitabba’’nti vacanena sabbattha avissāsavasena tesaṃ tesaṃ kiccakaraṇīyānaṃ paccayaparisaṅkāya ca uddhamukhaṃ saṅkamāno. Utrāsīti ‘‘santikāvacarehipi ajānantasseva me kadāci anattho bhaveyyā’’ti uppannena sarīrakampaṃ uppādanasamatthena tāsena utrāsī. ‘‘Utrasto’’tipi paṭhanti. Vihāsinti evaṃbhūto hutvā vihariṃ.
ഏതരഹീതി ഇദാനി പബ്ബജിതകാലതോ പട്ഠായ. ഏകോതി അസഹായോ, തേന വൂപകട്ഠകായതം ദസ്സേതി. അഭീതോതിആദീനം പദാനം വുത്തവിപരിയായേന അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. ഭയാദിനിമിത്തസ്സ പരിഗ്ഗഹസ്സ തം നിമിത്തസ്സ ച കിലേസസ്സ അഭാവേനേവസ്സ അഭീതാദിതാതി. ഏതേന ചിത്തവിവേകം ദസ്സേതി . അപ്പോസ്സുക്കോതി സരീരഗുത്തിയം നിരുസ്സുക്കോ. പന്നലോമോതി ലോമഹംസുപ്പാദകസ്സ ഛമ്ഭിതത്തസ്സ അഭാവേന അനുഗ്ഗതലോമോ. പദദ്വയേനപി സേരിവിഹാരം ദസ്സേതി. പരദത്തവുത്തോതി പരേഹി ദിന്നേന ചീവരാദിനാ വത്തമാനോ, ഏതേന സബ്ബസോ സങ്ഗാഭാവദീപനമുഖേന അനവസേസഭയഹേതുവിരഹം ദസ്സേതി. മിഗഭൂതേന ചേതസാതി വിസ്സത്ഥവിഹാരിതായ മിഗസ്സ വിയ ജാതേന ചിത്തേന. മിഗോ ഹി അമനുസ്സപഥേ അരഞ്ഞേ വസമാനോ വിസ്സത്ഥോ തിട്ഠതി, നിസീദതി, നിപജ്ജതി, യേനകാമഞ്ച പക്കമതി അപ്പടിഹതചാരോ, ഏവം അഹമ്പി വിഹരാമീതി ദസ്സേതി. വുത്തഞ്ഹേതം പച്ചേകബുദ്ധേന –
Etarahīti idāni pabbajitakālato paṭṭhāya. Ekoti asahāyo, tena vūpakaṭṭhakāyataṃ dasseti. Abhītotiādīnaṃ padānaṃ vuttavipariyāyena attho veditabbo. Bhayādinimittassa pariggahassa taṃ nimittassa ca kilesassa abhāvenevassa abhītāditāti. Etena cittavivekaṃ dasseti . Appossukkoti sarīraguttiyaṃ nirussukko. Pannalomoti lomahaṃsuppādakassa chambhitattassa abhāvena anuggatalomo. Padadvayenapi serivihāraṃ dasseti. Paradattavuttoti parehi dinnena cīvarādinā vattamāno, etena sabbaso saṅgābhāvadīpanamukhena anavasesabhayahetuvirahaṃ dasseti. Migabhūtena cetasāti vissatthavihāritāya migassa viya jātena cittena. Migo hi amanussapathe araññe vasamāno vissattho tiṭṭhati, nisīdati, nipajjati, yenakāmañca pakkamati appaṭihatacāro, evaṃ ahampi viharāmīti dasseti. Vuttañhetaṃ paccekabuddhena –
‘‘മിഗോ അരഞ്ഞമ്ഹി യഥാ അബദ്ധോ,
‘‘Migo araññamhi yathā abaddho,
യേനിച്ഛകം ഗച്ഛതി ഗോചരായ;
Yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
വിഞ്ഞൂ നരോ സേരിതം പേക്ഖമാനോ,
Viññū naro seritaṃ pekkhamāno,
ഏകോ ചരേ ഖഗ്ഗവിസാണകപ്പോ’’തി. (സു॰ നി॰ ൩൯; അപ॰ ഥേര ൧.൧.൯൫);
Eko care khaggavisāṇakappo’’ti. (su. ni. 39; apa. thera 1.1.95);
ഇമം ഖോ അഹം, ഭന്തേ, അത്ഥവസന്തി, ഭന്തേ, ഭഗവാ യദിദം മമ ഏതരഹി പരമം വിവേകസുഖം ഫലസമാപത്തിസുഖം, ഇദമേവ കാരണം സമ്പസ്സമാനോ ‘‘അഹോ സുഖം, അഹോ സുഖ’’ന്തി ഉദാനം ഉദാനേസിന്തി.
Imaṃ kho ahaṃ, bhante, atthavasanti, bhante, bhagavā yadidaṃ mama etarahi paramaṃ vivekasukhaṃ phalasamāpattisukhaṃ, idameva kāraṇaṃ sampassamāno ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānaṃ udānesinti.
ഏതമത്ഥന്തി ഏതം ഭദ്ദിയത്ഥേരസ്സ പുഥുജ്ജനവിസയാതീതം വിവേകസുഖസങ്ഖാതമത്ഥം സബ്ബാകാരതോ വിദിത്വാ. ഇമം ഉദാനന്തി ഇദം സഹേതുകഭയസോകവിഗമാനുഭാവദീപകം ഉദാനം ഉദാനേസി.
Etamatthanti etaṃ bhaddiyattherassa puthujjanavisayātītaṃ vivekasukhasaṅkhātamatthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti idaṃ sahetukabhayasokavigamānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
തത്ഥ യസ്സന്തരതോ ന സന്തി കോപാതി യസ്സ അരിയപുഗ്ഗലസ്സ അന്തരതോ അബ്ഭന്തരേ അത്തനോ ചിത്തേ ചിത്തകാലുസ്സിയകരണതോ ചിത്തപ്പകോപാ രാഗാദയോ ആഘാതവത്ഥുആദികാരണഭേദതോ അനേകഭേദാ ദോസകോപാ ഏവ കോപാ ന സന്തി മഗ്ഗേന പഹീനത്താ ന വിജ്ജന്തി. അയഞ്ഹി അന്തരസദ്ദോ കിഞ്ചാപി ‘‘മഞ്ച ത്വഞ്ച കിമന്തര’’ന്തിആദീസു (സം॰ നി॰ ൧.൨൨൮) കാരണേ ദിസ്സതി, ‘‘അന്തരട്ഠകേ ഹിമപാതസമയേ’’തിആദീസു (മഹാവ॰ ൩൪൬) വേമജ്ഝേ, ‘‘അന്തരാ ച ജേതവനം അന്തരാ ച സാവത്ഥി’’ന്തിആദീസു (ഉദാ॰ ൧൩, ൪൪) വിവരേ, ‘‘ഭയമന്തരതോ ജാത’’ന്തിആദീസു (ഇതിവു॰ ൮൮; മഹാനി॰ ൫) ചിത്തേ, ഇധാപി ചിത്തേ ഏവ ദട്ഠബ്ബോ. തേന വുത്തം ‘‘അന്തരതോ അത്തനോ ചിത്തേ’’തി.
Tattha yassantarato na santi kopāti yassa ariyapuggalassa antarato abbhantare attano citte cittakālussiyakaraṇato cittappakopā rāgādayo āghātavatthuādikāraṇabhedato anekabhedā dosakopā eva kopā na santi maggena pahīnattā na vijjanti. Ayañhi antarasaddo kiñcāpi ‘‘mañca tvañca kimantara’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe dissati, ‘‘antaraṭṭhake himapātasamaye’’tiādīsu (mahāva. 346) vemajjhe, ‘‘antarā ca jetavanaṃ antarā ca sāvatthi’’ntiādīsu (udā. 13, 44) vivare, ‘‘bhayamantarato jāta’’ntiādīsu (itivu. 88; mahāni. 5) citte, idhāpi citte eva daṭṭhabbo. Tena vuttaṃ ‘‘antarato attano citte’’ti.
ഇതിഭവാഭവതഞ്ച വീതിവത്തോതി യസ്മാ ഭവോതി സമ്പത്തി, അഭവോതി വിപത്തി. തഥാ ഭവോതി വുദ്ധി, അഭവോതി ഹാനി. ഭവോതി വാ സസ്സതം, അഭവോതി ഉച്ഛേദോ. ഭവോതി വാ പുഞ്ഞം, അഭവോതി പാപം. ഭവോതി വാ സുഗതി, അഭവോതി ദുഗ്ഗതി. ഭവോതി വാ ഖുദ്ദകോ, അഭവോതി മഹന്തോ. തസ്മാ യാ സാ സമ്പത്തിവിപത്തിവുഡ്ഢിഹാനിസസ്സതുച്ഛേദപുഞ്ഞപാപസുഗതിദുഗ്ഗതി- ഖുദ്ദകമഹന്തഉപപത്തിഭവാനം വസേന ഇതി അനേകപ്പകാരാ ഭവാഭവതാ വുച്ചതി. ചതൂഹിപി അരിയമഗ്ഗേഹി യഥാസമ്ഭവം തേന തേന നയേന തം ഇതിഭവാഭവതഞ്ച വീതിവത്തോ അതിക്കന്തോ ഹോതി. അത്ഥവസേന വിഭത്തി വിപരിണാമേതബ്ബാ. തം വിഗതഭയന്തി തം ഏവരൂപം യഥാവുത്തഗുണസമന്നാഗതം ഖീണാസവം ചിത്തകോപാഭാവതോ ഇതിഭവാഭവസമതിക്കമതോ ച ഭയഹേതുവിഗമേന വിഗതഭയം, വിവേകസുഖേന അഗ്ഗഫലസുഖേന ച സുഖിം, വിഗതഭയത്താ ഏവ അസോകം. ദേവാ നാനുഭവന്തി ദസ്സനായാതി അധിഗതമഗ്ഗേ ഠപേത്വാ സബ്ബേപി ഉപപത്തിദേവാ വായമന്താപി ചിത്തചാരദസ്സനവസേന ദസ്സനായ ദട്ഠും നാനുഭവന്തി ന അഭിസമ്ഭുണന്തി ന സക്കോന്തി, പഗേവ മനുസ്സാ. സേക്ഖാപി ഹി പുഥുജ്ജനാ വിയ അരഹതോ ചിത്തപ്പവത്തിം ന ജാനന്തി.
Itibhavābhavatañca vītivattoti yasmā bhavoti sampatti, abhavoti vipatti. Tathā bhavoti vuddhi, abhavoti hāni. Bhavoti vā sassataṃ, abhavoti ucchedo. Bhavoti vā puññaṃ, abhavoti pāpaṃ. Bhavoti vā sugati, abhavoti duggati. Bhavoti vā khuddako, abhavoti mahanto. Tasmā yā sā sampattivipattivuḍḍhihānisassatucchedapuññapāpasugatiduggati- khuddakamahantaupapattibhavānaṃ vasena iti anekappakārā bhavābhavatā vuccati. Catūhipi ariyamaggehi yathāsambhavaṃ tena tena nayena taṃ itibhavābhavatañca vītivatto atikkanto hoti. Atthavasena vibhatti vipariṇāmetabbā. Taṃ vigatabhayanti taṃ evarūpaṃ yathāvuttaguṇasamannāgataṃ khīṇāsavaṃ cittakopābhāvato itibhavābhavasamatikkamato ca bhayahetuvigamena vigatabhayaṃ, vivekasukhena aggaphalasukhena ca sukhiṃ, vigatabhayattā eva asokaṃ. Devā nānubhavanti dassanāyāti adhigatamagge ṭhapetvā sabbepi upapattidevā vāyamantāpi cittacāradassanavasena dassanāya daṭṭhuṃ nānubhavanti na abhisambhuṇanti na sakkonti, pageva manussā. Sekkhāpi hi puthujjanā viya arahato cittappavattiṃ na jānanti.
ദസമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
നിട്ഠിതാ ച മുചലിന്ദവഗ്ഗവണ്ണനാ.
Niṭṭhitā ca mucalindavaggavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഉദാനപാളി • Udānapāḷi / ൧൦. ഭദ്ദിയസുത്തം • 10. Bhaddiyasuttaṃ