Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అపదాన-అట్ఠకథా • Apadāna-aṭṭhakathā |
౫. ఉపాలివగ్గో
5. Upālivaggo
౧. భాగినేయ్యుపాలిత్థేరఅపదానవణ్ణనా
1. Bhāgineyyupālittheraapadānavaṇṇanā
ఖీణాసవసహస్సేహీతిఆదికం ఆయస్మతో ఉపాలిత్థేరస్స భాగినేయ్యుపాలిత్థేరస్స అపదానం. ఏసో హి థేరో పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తస్మిం తస్మిం భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే ఏకస్మిం కులే నిబ్బత్తో వుద్ధిమన్వాయ ఘరావాసే ఆదీనవం దిస్వా గేహం పహాయ ఇసిపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా పఞ్చాభిఞ్ఞాఅట్ఠసమాపత్తిలాభీ హుత్వా హిమవన్తే వాసం కప్పేసి. తస్మిం సమయే పదుముత్తరో భగవా వివేకకామో హిమవన్తం పావిసి. తాపసో భగవన్తం పుణ్ణచన్దమివ విరోచమానం దూరతోవ దిస్వా పసన్నమానసో అజినచమ్మం అంసే కత్వా అఞ్జలిం పగ్గయ్హ వన్దిత్వా ఠితకోవ దసనఖసమోధానఞ్జలిం సిరసి పతిట్ఠపేత్వా అనేకాహి ఉపమాహి అనేకేహి థుతివచనేహి భగవన్తం థోమేసి. తం సుత్వా భగవా – ‘‘అయం తాపసో అనాగతే గోతమస్స నామ భగవతో సాసనే పబ్బజిత్వా వినయే తిఖిణపఞ్ఞానం అగ్గో భవిస్సతీ’’తి బ్యాకరణమదాసి. సో యావతాయుకం ఠత్వా అపరిహీనజ్ఝానో బ్రహ్మలోకే నిబ్బత్తి. తతో చుతో దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో సమ్పత్తియో అనుభవిత్వా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే కపిలవత్థునగరే ఉపాలిత్థేరస్స భాగినేయ్యో హుత్వా నిబ్బత్తి. సో కమేన వుద్ధిప్పత్తో మాతులస్స ఉపాలిత్థేరస సన్తికే పబ్బజిత్వా కమ్మట్ఠానం గహేత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా నచిరస్సేవ అరహా అహోసి. సో అత్తనో ఆచరియస్స సమీపే వసితత్తా వినయపఞ్హే తిఖిణఞాణో అహోసి. అథ భగవా ‘‘ఏతదగ్గం, భిక్ఖవే, మమ సావకానం భిక్ఖూనం వినయపఞ్హే తిఖిణపఞ్ఞానం భిక్ఖూనం యదిదం భాగినేయ్యుపాలీ’’తి తం ఏతదగ్గట్ఠానే ఠపేసి.
Khīṇāsavasahassehītiādikaṃ āyasmato upālittherassa bhāgineyyupālittherassa apadānaṃ. Eso hi thero purimabuddhesu katādhikāro tasmiṃ tasmiṃ bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle ekasmiṃ kule nibbatto vuddhimanvāya gharāvāse ādīnavaṃ disvā gehaṃ pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā pañcābhiññāaṭṭhasamāpattilābhī hutvā himavante vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā vivekakāmo himavantaṃ pāvisi. Tāpaso bhagavantaṃ puṇṇacandamiva virocamānaṃ dūratova disvā pasannamānaso ajinacammaṃ aṃse katvā añjaliṃ paggayha vanditvā ṭhitakova dasanakhasamodhānañjaliṃ sirasi patiṭṭhapetvā anekāhi upamāhi anekehi thutivacanehi bhagavantaṃ thomesi. Taṃ sutvā bhagavā – ‘‘ayaṃ tāpaso anāgate gotamassa nāma bhagavato sāsane pabbajitvā vinaye tikhiṇapaññānaṃ aggo bhavissatī’’ti byākaraṇamadāsi. So yāvatāyukaṃ ṭhatvā aparihīnajjhāno brahmaloke nibbatti. Tato cuto devamanussesu saṃsaranto sampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthunagare upālittherassa bhāgineyyo hutvā nibbatti. So kamena vuddhippatto mātulassa upālittherasa santike pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahā ahosi. So attano ācariyassa samīpe vasitattā vinayapañhe tikhiṇañāṇo ahosi. Atha bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayapañhe tikhiṇapaññānaṃ bhikkhūnaṃ yadidaṃ bhāgineyyupālī’’ti taṃ etadaggaṭṭhāne ṭhapesi.
౧. సో ఏవం ఏతదగ్గట్ఠానం పత్వా అత్తనో పుబ్బకమ్మం సరిత్వా సోమనస్సజాతో పుబ్బచరితాపదానం పకాసేన్తో ఖీణాసవసహస్సేహీతిఆదిమాహ. తత్థ ఆ సమన్తతో యావభవగ్గా సవన్తి పవత్తన్తీతి ఆసవా. కామాసవాదయో చత్తారో ఆసవా, తే ఖీణా సోసితా విసోసితా విద్ధంసితా యేహి తేతి ఖీణాసవా, తేయేవ సహస్సా ఖీణాసవసహస్సా, తేహి ఖీణాసవసహస్సేహి . పరేతో పరివుతో లోకనాయకో లోకస్స నిబ్బానపాపనకో వివేకం అనుయుత్తో పటిసల్లితుం ఏకీభవితుం గచ్ఛతేతి సమ్బన్ధో.
1. So evaṃ etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento khīṇāsavasahassehītiādimāha. Tattha ā samantato yāvabhavaggā savanti pavattantīti āsavā. Kāmāsavādayo cattāro āsavā, te khīṇā sositā visositā viddhaṃsitā yehi teti khīṇāsavā, teyeva sahassā khīṇāsavasahassā, tehi khīṇāsavasahassehi . Pareto parivuto lokanāyako lokassa nibbānapāpanako vivekaṃ anuyutto paṭisallituṃ ekībhavituṃ gacchateti sambandho.
౨. అజినేన నివత్థోహన్తి అహం అజినమిగచమ్మేన పటిచ్ఛన్నో, అజినచమ్మవసనోతి అత్థో. తిదణ్డపరిధారకోతి కుణ్డికట్ఠపనత్థాయ తిదణ్డం గహేత్వా ధారేన్తోతి అత్థో. భిక్ఖుసఙ్ఘేన పరిబ్యూళ్హం పరివారితం లోకనాయకం అద్దసన్తి సమ్బన్ధో. సేసం పాకటమేవాతి.
2.Ajinena nivatthohanti ahaṃ ajinamigacammena paṭicchanno, ajinacammavasanoti attho. Tidaṇḍaparidhārakoti kuṇḍikaṭṭhapanatthāya tidaṇḍaṃ gahetvā dhārentoti attho. Bhikkhusaṅghena paribyūḷhaṃ parivāritaṃ lokanāyakaṃ addasanti sambandho. Sesaṃ pākaṭamevāti.
భాగినేయ్యుపాలిత్థేరఅపదానవణ్ణనా సమత్తా.
Bhāgineyyupālittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / అపదానపాళి • Apadānapāḷi / ౧. భాగినేయ్యుపాలిత్థేరఅపదానం • 1. Bhāgineyyupālittheraapadānaṃ