| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā |
5. උපාලිවග්‌ගො
5. Upālivaggo
1. භාගිනෙය්‍යුපාලිත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා
1. Bhāgineyyupālittheraapadānavaṇṇanā
ඛීණාසවසහස්‌සෙහීතිආදිකං ආයස්‌මතො උපාලිත්‌ථෙරස්‌ස භාගිනෙය්‍යුපාලිත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. එසො හි ථෙරො පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තස්‌මිං තස්‌මිං භවෙ පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො කාලෙ එකස්‌මිං කුලෙ නිබ්‌බත්‌තො වුද්‌ධිමන්‌වාය ඝරාවාසෙ ආදීනවං දිස්‌වා ගෙහං පහාය ඉසිපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා පඤ්‌චාභිඤ්‌ඤාඅට්‌ඨසමාපත්‌තිලාභී හුත්‌වා හිමවන්‌තෙ වාසං කප්‌පෙසි. තස්‌මිං සමයෙ පදුමුත්‌තරො භගවා විවෙකකාමො හිමවන්‌තං පාවිසි. තාපසො භගවන්‌තං පුණ්‌ණචන්‌දමිව විරොචමානං දූරතොව දිස්‌වා පසන්‌නමානසො අජිනචම්‌මං අංසෙ කත්‌වා අඤ්‌ජලිං පග්‌ගය්‌හ වන්‌දිත්‌වා ඨිතකොව දසනඛසමොධානඤ්‌ජලිං සිරසි පතිට්‌ඨපෙත්‌වා අනෙකාහි උපමාහි අනෙකෙහි ථුතිවචනෙහි භගවන්‌තං ථොමෙසි. තං සුත්‌වා භගවා – ‘‘අයං තාපසො අනාගතෙ ගොතමස්‌ස නාම භගවතො සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා විනයෙ තිඛිණපඤ්‌ඤානං අග්‌ගො භවිස්‌සතී’’ති බ්‍යාකරණමදාසි. සො යාවතායුකං ඨත්‌වා අපරිහීනජ්‌ඣානො බ්‍රහ්‌මලොකෙ නිබ්‌බත්‌ති. තතො චුතො දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො සම්‌පත්‌තියො අනුභවිත්‌වා ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ කපිලවත්‌ථුනගරෙ උපාලිත්‌ථෙරස්‌ස භාගිනෙය්‍යො හුත්‌වා නිබ්‌බත්‌ති. සො කමෙන වුද්‌ධිප්‌පත්‌තො මාතුලස්‌ස උපාලිත්‌ථෙරස සන්‌තිකෙ පබ්‌බජිත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා විපස්‌සනං වඩ්‌ඪෙත්‌වා නචිරස්‌සෙව අරහා අහොසි. සො අත්‌තනො ආචරියස්‌ස සමීපෙ වසිතත්‌තා විනයපඤ්‌හෙ තිඛිණඤාණො අහොසි. අථ භගවා ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං විනයපඤ්‌හෙ තිඛිණපඤ්‌ඤානං භික්‌ඛූනං යදිදං භාගිනෙය්‍යුපාලී’’ති තං එතදග්‌ගට්‌ඨානෙ ඨපෙසි.
Khīṇāsavasahassehītiādikaṃ āyasmato upālittherassa bhāgineyyupālittherassa apadānaṃ. Eso hi thero purimabuddhesu katādhikāro tasmiṃ tasmiṃ bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle ekasmiṃ kule nibbatto vuddhimanvāya gharāvāse ādīnavaṃ disvā gehaṃ pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā pañcābhiññāaṭṭhasamāpattilābhī hutvā himavante vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā vivekakāmo himavantaṃ pāvisi. Tāpaso bhagavantaṃ puṇṇacandamiva virocamānaṃ dūratova disvā pasannamānaso ajinacammaṃ aṃse katvā añjaliṃ paggayha vanditvā ṭhitakova dasanakhasamodhānañjaliṃ sirasi patiṭṭhapetvā anekāhi upamāhi anekehi thutivacanehi bhagavantaṃ thomesi. Taṃ sutvā bhagavā – ‘‘ayaṃ tāpaso anāgate gotamassa nāma bhagavato sāsane pabbajitvā vinaye tikhiṇapaññānaṃ aggo bhavissatī’’ti byākaraṇamadāsi. So yāvatāyukaṃ ṭhatvā aparihīnajjhāno brahmaloke nibbatti. Tato cuto devamanussesu saṃsaranto sampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthunagare upālittherassa bhāgineyyo hutvā nibbatti. So kamena vuddhippatto mātulassa upālittherasa santike pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahā ahosi. So attano ācariyassa samīpe vasitattā vinayapañhe tikhiṇañāṇo ahosi. Atha bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayapañhe tikhiṇapaññānaṃ bhikkhūnaṃ yadidaṃ bhāgineyyupālī’’ti taṃ etadaggaṭṭhāne ṭhapesi.
1. සො එවං එතදග්‌ගට්‌ඨානං පත්‌වා අත්‌තනො පුබ්‌බකම්‌මං සරිත්‌වා සොමනස්‌සජාතො පුබ්‌බචරිතාපදානං පකාසෙන්‌තො ඛීණාසවසහස්‌සෙහීතිආදිමාහ. තත්‌ථ ආ සමන්‌තතො යාවභවග්‌ගා සවන්‌ති පවත්‌තන්‌තීති ආසවා. කාමාසවාදයො චත්‌තාරො ආසවා, තෙ ඛීණා සොසිතා විසොසිතා විද්‌ධංසිතා යෙහි තෙති ඛීණාසවා, තෙයෙව සහස්‌සා ඛීණාසවසහස්‌සා, තෙහි ඛීණාසවසහස්‌සෙහි . පරෙතො පරිවුතො ලොකනායකො ලොකස්‌ස නිබ්‌බානපාපනකො විවෙකං අනුයුත්‌තො පටිසල්‌ලිතුං එකීභවිතුං ගච්‌ඡතෙති සම්‌බන්‌ධො.
1. So evaṃ etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento khīṇāsavasahassehītiādimāha. Tattha ā samantato yāvabhavaggā savanti pavattantīti āsavā. Kāmāsavādayo cattāro āsavā, te khīṇā sositā visositā viddhaṃsitā yehi teti khīṇāsavā, teyeva sahassā khīṇāsavasahassā, tehi khīṇāsavasahassehi . Pareto parivuto lokanāyako lokassa nibbānapāpanako vivekaṃ anuyutto paṭisallituṃ ekībhavituṃ gacchateti sambandho.
2. අජිනෙන නිවත්‌ථොහන්‌ති අහං අජිනමිගචම්‌මෙන පටිච්‌ඡන්‌නො, අජිනචම්‌මවසනොති අත්‌ථො. තිදණ්‌ඩපරිධාරකොති කුණ්‌ඩිකට්‌ඨපනත්‌ථාය තිදණ්‌ඩං ගහෙත්‌වා ධාරෙන්‌තොති අත්‌ථො. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන පරිබ්‍යූළ්‌හං පරිවාරිතං ලොකනායකං අද්‌දසන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. සෙසං පාකටමෙවාති.
2.Ajinena nivatthohanti ahaṃ ajinamigacammena paṭicchanno, ajinacammavasanoti attho. Tidaṇḍaparidhārakoti kuṇḍikaṭṭhapanatthāya tidaṇḍaṃ gahetvā dhārentoti attho. Bhikkhusaṅghena paribyūḷhaṃ parivāritaṃ lokanāyakaṃ addasanti sambandho. Sesaṃ pākaṭamevāti.
භාගිනෙය්‍යුපාලිත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.
Bhāgineyyupālittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 1. භාගිනෙය්‍යුපාලිත්‌ථෙරඅපදානං • 1. Bhāgineyyupālittheraapadānaṃ
