Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౨. భగుత్థేరగాథావణ్ణనా

    2. Bhaguttheragāthāvaṇṇanā

    అహం మిద్ధేనాతిఆదికా ఆయస్మతో భగుత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయం కిర పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో సత్థరి పరినిబ్బుతే తస్స ధాతుయో పుప్ఫేహి పూజేసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన నిమ్మానరతీసు నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సక్యరాజకులే నిబ్బత్తిత్వా భగూతి లద్ధనామో వయప్పత్తో అనురుద్ధకిమిలేహి సద్ధిం నిక్ఖమిత్వా పబ్బజిత్వా బాలకలోణకగామే వసన్తో ఏకదివసం థినమిద్ధాభిభవం వినోదేతుం విహారతో నిక్ఖమ్మ చఙ్కమం అభిరుహన్తో పపతిత్వా తదేవ అఙ్కుసం కత్వా థినమిద్ధం వినోదేత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౪౬.౪౯-౫౭) –

    Ahaṃ middhenātiādikā āyasmato bhaguttherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute tassa dhātuyo pupphehi pūjesi. So tena puññakammena nimmānaratīsu nibbattitvā aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sakyarājakule nibbattitvā bhagūti laddhanāmo vayappatto anuruddhakimilehi saddhiṃ nikkhamitvā pabbajitvā bālakaloṇakagāme vasanto ekadivasaṃ thinamiddhābhibhavaṃ vinodetuṃ vihārato nikkhamma caṅkamaṃ abhiruhanto papatitvā tadeva aṅkusaṃ katvā thinamiddhaṃ vinodetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.46.49-57) –

    ‘‘పరినిబ్బుతే భగవతి, పదుముత్తరే మహాయసే;

    ‘‘Parinibbute bhagavati, padumuttare mahāyase;

    పుప్ఫవటంసకే కత్వా, సరీరమభిరోపయిం.

    Pupphavaṭaṃsake katvā, sarīramabhiropayiṃ.

    ‘‘తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, నిమ్మానం అగమాసహం;

    ‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, nimmānaṃ agamāsahaṃ;

    దేవలోకగతో సన్తో, పుఞ్ఞకమ్మం సరామహం.

    Devalokagato santo, puññakammaṃ sarāmahaṃ.

    ‘‘అమ్బరా పుప్ఫవస్సో మే, సబ్బకాలం పవస్సతి;

    ‘‘Ambarā pupphavasso me, sabbakālaṃ pavassati;

    సంసరామి మనుస్సే చే, రాజా హోమి మహాయసో.

    Saṃsarāmi manusse ce, rājā homi mahāyaso.

    ‘‘తహిం కుసుమవస్సో మే, అభివస్సతి సబ్బదా;

    ‘‘Tahiṃ kusumavasso me, abhivassati sabbadā;

    తస్సేవ పుప్ఫపూజాయ, వాహసా సబ్బదస్సినో.

    Tasseva pupphapūjāya, vāhasā sabbadassino.

    ‘‘అయం పచ్ఛిమకో మయ్హం, చరిమో వత్తతే భవో;

    ‘‘Ayaṃ pacchimako mayhaṃ, carimo vattate bhavo;

    అజ్జాపి పుప్ఫవస్సో మే, అభివస్సతి సబ్బదా.

    Ajjāpi pupphavasso me, abhivassati sabbadā.

    ‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిరోపయిం;

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, దేహపూజాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, dehapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా ఫలసుఖేన నిబ్బానసుఖేన చ వీతినామేన్తో సత్థారా ఏకవిహారం అనుమోదితుం ఉపగతేన – ‘‘కచ్చి త్వం, భిక్ఖు, అప్పమత్తో విహరసీ’’తి పుట్ఠో అత్తనో అప్పమాదవిహారం నివేదేన్తో –

    Arahattaṃ pana patvā phalasukhena nibbānasukhena ca vītināmento satthārā ekavihāraṃ anumodituṃ upagatena – ‘‘kacci tvaṃ, bhikkhu, appamatto viharasī’’ti puṭṭho attano appamādavihāraṃ nivedento –

    ౨౭౧.

    271.

    ‘‘అహం మిద్ధేన పకతో, విహారా ఉపనిక్ఖమిం;

    ‘‘Ahaṃ middhena pakato, vihārā upanikkhamiṃ;

    చఙ్కమం అభిరుహన్తో, తత్థేవ పపతిం ఛమా.

    Caṅkamaṃ abhiruhanto, tattheva papatiṃ chamā.

    ౨౭౨.

    272.

    ‘‘గత్తాని పరిమజ్జిత్వా, పునపారుయ్హ చఙ్కమం;

    ‘‘Gattāni parimajjitvā, punapāruyha caṅkamaṃ;

    చఙ్కమే చఙ్కమిం సోహం, అజ్ఝత్తం సుసమాహితో.

    Caṅkame caṅkamiṃ sohaṃ, ajjhattaṃ susamāhito.

    ౨౭౩.

    273.

    ‘‘తతో మే మనసీకారో, యోనిసో ఉదపజ్జథ;

    ‘‘Tato me manasīkāro, yoniso udapajjatha;

    ఆదీనవో పాతురహు, నిబ్బిదా సమతిట్ఠథ.

    Ādīnavo pāturahu, nibbidā samatiṭṭhatha.

    ౨౭౪.

    274.

    ‘‘తతో చిత్తం విముచ్చి మే, పస్స ధమ్మసుధమ్మతం;

    ‘‘Tato cittaṃ vimucci me, passa dhammasudhammataṃ;

    తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి. –

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. –

    ఇమా చతస్సో గాథా అభాసి.

    Imā catasso gāthā abhāsi.

    తత్థ మిద్ధేన పకతోతి కాయాలసియసఙ్ఖాతేన అసత్తివిఘాతసభావేన మిద్ధేన అభిభూతో. విహారాతి సేనాసనతో. ఉపనిక్ఖమిన్తి చఙ్కమితుం నిక్ఖమిం. తత్థేవ పపతిం ఛమాతి తత్థేవ చఙ్కమసోపానే నిద్దాభిభూతతాయ భూమియం నిపతిం. గత్తాని పరిమజ్జిత్వాతి భూమియం పతనేన పంసుకితాని అత్తనో సరీరావయవాని అనుమజ్జిత్వా. పునపారుయ్హ చఙ్కమన్తి ‘‘పతితో దానాహ’’న్తి సఙ్కోచం అనాపజ్జిత్వా పునపి చఙ్కమట్ఠానం ఆరుహిత్వా. అజ్ఝత్తం సుసమాహితోతి గోచరజ్ఝత్తే కమ్మట్ఠానే నీవరణవిక్ఖమ్భనేన సుట్ఠు సమాహితో ఏకగ్గచిత్తో హుత్వా చఙ్కమిన్తి యోజనా. సేసం వుత్తనయమేవ. ఇదమేవ చ థేరస్స అఞ్ఞాబ్యాకరణం అహోసి.

    Tattha middhena pakatoti kāyālasiyasaṅkhātena asattivighātasabhāvena middhena abhibhūto. Vihārāti senāsanato. Upanikkhaminti caṅkamituṃ nikkhamiṃ. Tattheva papatiṃ chamāti tattheva caṅkamasopāne niddābhibhūtatāya bhūmiyaṃ nipatiṃ. Gattāni parimajjitvāti bhūmiyaṃ patanena paṃsukitāni attano sarīrāvayavāni anumajjitvā. Punapāruyha caṅkamanti ‘‘patito dānāha’’nti saṅkocaṃ anāpajjitvā punapi caṅkamaṭṭhānaṃ āruhitvā. Ajjhattaṃ susamāhitoti gocarajjhatte kammaṭṭhāne nīvaraṇavikkhambhanena suṭṭhu samāhito ekaggacitto hutvā caṅkaminti yojanā. Sesaṃ vuttanayameva. Idameva ca therassa aññābyākaraṇaṃ ahosi.

    భగుత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Bhaguttheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౨. భగుత్థేరగాథా • 2. Bhaguttheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact