| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
७. भङ्गानुपस्सनाञाणनिद्देसो
7. Bhaṅgānupassanāñāṇaniddeso
५१. कथं आरम्मणं पटिसङ्खा भङ्गानुपस्सने पञ्ञा विपस्सने ञाणं? रूपारम्मणता चित्तं उप्पज्जित्वा भिज्जति। तं आरम्मणं पटिसङ्खा तस्स चित्तस्स भङ्गं अनुपस्सति। अनुपस्सतीति, कथं अनुपस्सति? अनिच्चतो अनुपस्सति, नो निच्चतो। दुक्खतो अनुपस्सति, नो सुखतो। अनत्ततो अनुपस्सति, नो अत्ततो। निब्बिन्दति, नो नन्दति, विरज्जति, नो रज्जति। निरोधेति, नो समुदेति। पटिनिस्सज्जति, नो आदियति।
51. Kathaṃ ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā bhaṅgānupassane paññā vipassane ñāṇaṃ? Rūpārammaṇatā cittaṃ uppajjitvā bhijjati. Taṃ ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā tassa cittassa bhaṅgaṃ anupassati. Anupassatīti, kathaṃ anupassati? Aniccato anupassati, no niccato. Dukkhato anupassati, no sukhato. Anattato anupassati, no attato. Nibbindati, no nandati, virajjati, no rajjati. Nirodheti, no samudeti. Paṭinissajjati, no ādiyati.
५२. अनिच्चतो अनुपस्सन्तो निच्चसञ्ञं पजहति। दुक्खतो अनुपस्सन्तो सुखसञ्ञं पजहति। अनत्ततो अनुपस्सन्तो अत्तसञ्ञं पजहति। निब्बिन्दन्तो नन्दिं पजहति। विरज्जन्तो रागं पजहति। निरोधेन्तो समुदयं पजहति। पटिनिस्सज्जन्तो आदानं पजहति।
52. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati. Dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati. Anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati. Nibbindanto nandiṃ pajahati. Virajjanto rāgaṃ pajahati. Nirodhento samudayaṃ pajahati. Paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati.
वेदनारम्मणता…पे॰… सञ्ञारम्मणता… सङ्खारारम्मणता… विञ्ञाणारम्मणता… चक्खु…पे॰… जरामरणारम्मणता चित्तं उप्पज्जित्वा भिज्जति। तं आरम्मणं पटिसङ्खा तस्स चित्तस्स भङ्गं अनुपस्सति। अनुपस्सतीति, कथं अनुपस्सति? अनिच्चतो अनुपस्सति, नो निच्चतो। दुक्खतो अनुपस्सति, नो सुखतो। अनत्ततो अनुपस्सति, नो अत्ततो। निब्बिन्दति, नो नन्दति। विरज्जति, नो रज्जति। निरोधेति, नो समुदेति। पटिनिस्सज्जति, नो आदियति।
Vedanārammaṇatā…pe… saññārammaṇatā… saṅkhārārammaṇatā… viññāṇārammaṇatā… cakkhu…pe… jarāmaraṇārammaṇatā cittaṃ uppajjitvā bhijjati. Taṃ ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā tassa cittassa bhaṅgaṃ anupassati. Anupassatīti, kathaṃ anupassati? Aniccato anupassati, no niccato. Dukkhato anupassati, no sukhato. Anattato anupassati, no attato. Nibbindati, no nandati. Virajjati, no rajjati. Nirodheti, no samudeti. Paṭinissajjati, no ādiyati.
अनिच्चतो अनुपस्सन्तो निच्चसञ्ञं पजहति। दुक्खतो अनुपस्सन्तो सुखसञ्ञं पजहति। अनत्ततो अनुपस्सन्तो अत्तसञ्ञं पजहति। निब्बिन्दन्तो नन्दिं पजहति। विरज्जन्तो रागं पजहति। निरोधेन्तो समुदयं पजहति। पटिनिस्सज्जन्तो आदानं पजहति।
Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati. Dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati. Anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati. Nibbindanto nandiṃ pajahati. Virajjanto rāgaṃ pajahati. Nirodhento samudayaṃ pajahati. Paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati.
वत्थुसङ्कमना चेव, पञ्ञाय च विवट्टना।
Vatthusaṅkamanā ceva, paññāya ca vivaṭṭanā;
आवज्जना बलञ्चेव, पटिसङ्खा विपस्सना॥
Āvajjanā balañceva, paṭisaṅkhā vipassanā.
निरोधे अधिमुत्तता, वयलक्खणविपस्सना॥
Nirodhe adhimuttatā, vayalakkhaṇavipassanā.
आरम्मणञ्च पटिसङ्खा, भङ्गञ्च अनुपस्सति।
Ārammaṇañca paṭisaṅkhā, bhaṅgañca anupassati;
सुञ्ञतो च उपट्ठानं, अधिपञ्ञा विपस्सना॥
Suññato ca upaṭṭhānaṃ, adhipaññā vipassanā.
तयो उपट्ठाने कुसलता, नानादिट्ठीसु न कम्पतीति॥
Tayo upaṭṭhāne kusalatā, nānādiṭṭhīsu na kampatīti.
तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘आरम्मणं पटिसङ्खा भङ्गानुपस्सने पञ्ञा विपस्सने ञाणं’’।
Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā bhaṅgānupassane paññā vipassane ñāṇaṃ’’.
भङ्गानुपस्सनाञाणनिद्देसो सत्तमो।
Bhaṅgānupassanāñāṇaniddeso sattamo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ७. भङ्गानुपस्सनाञाणनिद्देसवण्णना • 7. Bhaṅgānupassanāñāṇaniddesavaṇṇanā
