Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၇. ဘင္ဂာနုပသ္သနာဉာဏနိဒ္ဒေသော
7. Bhaṅgānupassanāñāṇaniddeso
၅၁. ကထံ အာရမ္မဏံ ပဋိသင္ခာ ဘင္ဂာနုပသ္သနေ ပညာ ဝိပသ္သနေ ဉာဏံ? ရူပာရမ္မဏတာ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ ဘိဇ္ဇတိ။ တံ အာရမ္မဏံ ပဋိသင္ခာ တသ္သ စိတ္တသ္သ ဘင္ဂံ အနုပသ္သတိ။ အနုပသ္သတီတိ, ကထံ အနုပသ္သတိ? အနိစ္စတော အနုပသ္သတိ, နော နိစ္စတော။ ဒုက္ခတော အနုပသ္သတိ, နော သုခတော။ အနတ္တတော အနုပသ္သတိ, နော အတ္တတော။ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နော နန္ဒတိ, ဝိရဇ္ဇတိ, နော ရဇ္ဇတိ။ နိရောဓေတိ, နော သမုဒေတိ။ ပဋိနိသ္သဇ္ဇတိ, နော အာဒိယတိ။
51. Kathaṃ ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā bhaṅgānupassane paññā vipassane ñāṇaṃ? Rūpārammaṇatā cittaṃ uppajjitvā bhijjati. Taṃ ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā tassa cittassa bhaṅgaṃ anupassati. Anupassatīti, kathaṃ anupassati? Aniccato anupassati, no niccato. Dukkhato anupassati, no sukhato. Anattato anupassati, no attato. Nibbindati, no nandati, virajjati, no rajjati. Nirodheti, no samudeti. Paṭinissajjati, no ādiyati.
၅၂. အနိစ္စတော အနုပသ္သန္တော နိစ္စသညံ ပဇဟတိ။ ဒုက္ခတော အနုပသ္သန္တော သုခသညံ ပဇဟတိ။ အနတ္တတော အနုပသ္သန္တော အတ္တသညံ ပဇဟတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော နန္ဒိံ ပဇဟတိ။ ဝိရဇ္ဇန္တော ရာဂံ ပဇဟတိ။ နိရောဓေန္တော သမုဒယံ ပဇဟတိ။ ပဋိနိသ္သဇ္ဇန္တော အာဒာနံ ပဇဟတိ။
52. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati. Dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati. Anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati. Nibbindanto nandiṃ pajahati. Virajjanto rāgaṃ pajahati. Nirodhento samudayaṃ pajahati. Paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati.
ဝေဒနာရမ္မဏတာ။ပေ.။ သညာရမ္မဏတာ။ သင္ခာရာရမ္မဏတာ။ ဝိညာဏာရမ္မဏတာ။ စက္ခု။ပေ.။ ဇရာမရဏာရမ္မဏတာ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ ဘိဇ္ဇတိ။ တံ အာရမ္မဏံ ပဋိသင္ခာ တသ္သ စိတ္တသ္သ ဘင္ဂံ အနုပသ္သတိ။ အနုပသ္သတီတိ, ကထံ အနုပသ္သတိ? အနိစ္စတော အနုပသ္သတိ, နော နိစ္စတော။ ဒုက္ခတော အနုပသ္သတိ, နော သုခတော။ အနတ္တတော အနုပသ္သတိ, နော အတ္တတော။ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နော နန္ဒတိ။ ဝိရဇ္ဇတိ, နော ရဇ္ဇတိ။ နိရောဓေတိ, နော သမုဒေတိ။ ပဋိနိသ္သဇ္ဇတိ, နော အာဒိယတိ။
Vedanārammaṇatā…pe… saññārammaṇatā… saṅkhārārammaṇatā… viññāṇārammaṇatā… cakkhu…pe… jarāmaraṇārammaṇatā cittaṃ uppajjitvā bhijjati. Taṃ ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā tassa cittassa bhaṅgaṃ anupassati. Anupassatīti, kathaṃ anupassati? Aniccato anupassati, no niccato. Dukkhato anupassati, no sukhato. Anattato anupassati, no attato. Nibbindati, no nandati. Virajjati, no rajjati. Nirodheti, no samudeti. Paṭinissajjati, no ādiyati.
အနိစ္စတော အနုပသ္သန္တော နိစ္စသညံ ပဇဟတိ။ ဒုက္ခတော အနုပသ္သန္တော သုခသညံ ပဇဟတိ။ အနတ္တတော အနုပသ္သန္တော အတ္တသညံ ပဇဟတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော နန္ဒိံ ပဇဟတိ။ ဝိရဇ္ဇန္တော ရာဂံ ပဇဟတိ။ နိရောဓေန္တော သမုဒယံ ပဇဟတိ။ ပဋိနိသ္သဇ္ဇန္တော အာဒာနံ ပဇဟတိ။
Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati. Dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati. Anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati. Nibbindanto nandiṃ pajahati. Virajjanto rāgaṃ pajahati. Nirodhento samudayaṃ pajahati. Paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati.
ဝတ္ထုသင္ကမနာ စေဝ၊ ပညာယ စ ဝိဝဋ္ဋနာ။
Vatthusaṅkamanā ceva, paññāya ca vivaṭṭanā;
အာဝဇ္ဇနာ ဗလဉ္စေဝ၊ ပဋိသင္ခာ ဝိပသ္သနာ။
Āvajjanā balañceva, paṭisaṅkhā vipassanā.
နိရောဓေ အဓိမုတ္တတာ၊ ဝယလက္ခဏဝိပသ္သနာ။
Nirodhe adhimuttatā, vayalakkhaṇavipassanā.
အာရမ္မဏဉ္စ ပဋိသင္ခာ၊ ဘင္ဂဉ္စ အနုပသ္သတိ။
Ārammaṇañca paṭisaṅkhā, bhaṅgañca anupassati;
သုညတော စ ဥပဋ္ဌာနံ၊ အဓိပညာ ဝိပသ္သနာ။
Suññato ca upaṭṭhānaṃ, adhipaññā vipassanā.
ကုသလော တီသု အနုပသ္သနာသု၊ စတသ္သော စ 3 ဝိပသ္သနာသု။
Kusalo tīsu anupassanāsu, catasso ca 4 vipassanāsu;
တယော ဥပဋ္ဌာနေ ကုသလတာ၊ နာနာဒိဋ္ဌီသု န ကမ္ပတီတိ။
Tayo upaṭṭhāne kusalatā, nānādiṭṭhīsu na kampatīti.
တံ ဉာတဋ္ဌေန ဉာဏံ, ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘အာရမ္မဏံ ပဋိသင္ခာ ဘင္ဂာနုပသ္သနေ ပညာ ဝိပသ္သနေ ဉာဏံ’’။
Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ārammaṇaṃ paṭisaṅkhā bhaṅgānupassane paññā vipassane ñāṇaṃ’’.
ဘင္ဂာနုပသ္သနာဉာဏနိဒ္ဒေသော သတ္တမော။
Bhaṅgānupassanāñāṇaniddeso sattamo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၇. ဘင္ဂာနုပသ္သနာဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 7. Bhaṅgānupassanāñāṇaniddesavaṇṇanā