| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๔-๕. ภารทฺวาชสุตฺตาทิวณฺณนา
4-5. Bhāradvājasuttādivaṇṇanā
๑๒๗-๑๒๘. กามํ อเญฺญปิ ปพฺพชิตา ยุตฺตกาเล ปิณฺฑํ อุลมานา จรนฺติเยว, อยํ ปน โอทริโต, เตเนว การเณน ปพฺพชิโตติ ทเสฺสโนฺต ‘‘ปิณฺฑํ อุลมาโน’’ติอาทิมาหฯ ฆํสโนฺตวาติ ภูมิยํ ฆํสโนฺต เอว ปตฺตํ ฐเปติฯ ปริกฺขีณนฺติ สมนฺตโต ปริกฺขีณํฯ นาฬิโก …เป.… ชาตํ, อติเรกปตฺตฎฺฐปนสฺส ปฎิกฺขิตฺตตฺตา อญฺญํ น คณฺหาติฯ ‘‘อินฺทฺริยภาวนนฺติ จกฺขาทิปญฺจินฺทฺริยภาวน’’นฺติ เกจิ วทนฺติ, ตถา วิปสฺสนาภินิเวสํ กตฺวา อุปริวิปสฺสนํ วฑฺฒิตฺวาติ อธิปฺปาโยฯ อปเร ปน ‘‘สทฺธาปญฺจมานํ อินฺทฺริยานํ วเสน วิปสฺสนาภินิเวสํ กตฺวา เตน สุเขน อภิญฺญาปหานานํ สมฺปาทนวเสน อินฺทฺริยํ ภาเวตฺวา’’ติ วทนฺติฯ
127-128. Kāmaṃ aññepi pabbajitā yuttakāle piṇḍaṃ ulamānā carantiyeva, ayaṃ pana odarito, teneva kāraṇena pabbajitoti dassento ‘‘piṇḍaṃ ulamāno’’tiādimāha. Ghaṃsantovāti bhūmiyaṃ ghaṃsanto eva pattaṃ ṭhapeti. Parikkhīṇanti samantato parikkhīṇaṃ. Nāḷiko …pe… jātaṃ, atirekapattaṭṭhapanassa paṭikkhittattā aññaṃ na gaṇhāti. ‘‘Indriyabhāvananti cakkhādipañcindriyabhāvana’’nti keci vadanti, tathā vipassanābhinivesaṃ katvā uparivipassanaṃ vaḍḍhitvāti adhippāyo. Apare pana ‘‘saddhāpañcamānaṃ indriyānaṃ vasena vipassanābhinivesaṃ katvā tena sukhena abhiññāpahānānaṃ sampādanavasena indriyaṃ bhāvetvā’’ti vadanti.
อุปสงฺกมตีติ เอตฺถ ยถา โส ราชา อุปสงฺกมิ, ตํ อาคมนโต ปฎฺฐาย ทเสฺสตุํ ‘‘เถโร กิรา’’ติอาทิ อารทฺธํฯ มหาปานํ นาม อญฺญํ กมฺมํ อกตฺวา ปานปสุโต หุตฺวา สตฺตาหํ ตทนุรูปปริชนสฺส สุราปิวนํฯ เตนาห ‘‘มหาปานํ นาม ปิวิตฺวา’’ติฯ สาลิถุเสหีติ รตฺตสาลิถุเสหิฯ ฑยฺหมานํ วิย กิปิลฺลิกทํสนชาตาหิ ทุกฺขเวทนาหิฯ มุขสตฺตีหิ วิชฺฌิํสุ วลฺลภตายฯ อิตฺถิโลโล หิ โส ราชาฯ
Upasaṅkamatīti ettha yathā so rājā upasaṅkami, taṃ āgamanato paṭṭhāya dassetuṃ ‘‘thero kirā’’tiādi āraddhaṃ. Mahāpānaṃ nāma aññaṃ kammaṃ akatvā pānapasuto hutvā sattāhaṃ tadanurūpaparijanassa surāpivanaṃ. Tenāha ‘‘mahāpānaṃ nāma pivitvā’’ti. Sālithusehīti rattasālithusehi. Ḍayhamānaṃ viya kipillikadaṃsanajātāhi dukkhavedanāhi. Mukhasattīhi vijjhiṃsu vallabhatāya. Itthilolo hi so rājā.
ปเวณินฺติ เตสํ สมาทานปเวณิํ พฺรหฺมจริยปพนฺธํฯ ปฎิปาเทนฺตีติ สมฺปาเทนฺติฯ ครุการมฺมณนฺติ ครุกาตพฺพอารมฺมณํ, อวีติกฺกมิตพฺพารมฺมณนฺติ อโตฺถฯ อสฺสาติ รโญฺญฯ จิตฺตํ อโนตรนฺตนฺติ ปสาทวีถิํ อโนตรนฺตํ อนุปคจฺฉนฺตํฯ วิเหเฐตุนฺติ วิพาธิตุํฯ
Paveṇinti tesaṃ samādānapaveṇiṃ brahmacariyapabandhaṃ. Paṭipādentīti sampādenti. Garukārammaṇanti garukātabbaārammaṇaṃ, avītikkamitabbārammaṇanti attho. Assāti rañño. Cittaṃ anotarantanti pasādavīthiṃ anotarantaṃ anupagacchantaṃ. Viheṭhetunti vibādhituṃ.
โลภสฺส อปราปรุปฺปตฺติยา พหุวจนวเสน ‘‘โลภธมฺมา’’ติ วุตฺตํฯ อุปฺปชฺชนฺตีติปิ อโตฺถ เยว, ยสฺมา อุปฺปชฺชมาโน โลภธโมฺม อตฺตโน เหตุปจฺจเย ปริคฺคหาเปโนฺต ชานาเปโนฺต วิย สหติ ปวตฺตตีติฯ อิมเมว กายนฺติ เอตฺถ สมูหเตฺถ เอว กาย-สโทฺท คพฺภาสยาทิฎฺฐาเนสุ อุปฺปชฺชนธมฺมสมูหวิสยตฺตา, อิตเร ปน กายูปลกฺขิตตาย ‘‘กาโย’’ติ เวทิตพฺพาฯ อุตฺตานเมว เหฎฺฐา วุตฺตนยตฺตาฯ
Lobhassa aparāparuppattiyā bahuvacanavasena ‘‘lobhadhammā’’ti vuttaṃ. Uppajjantītipi attho yeva, yasmā uppajjamāno lobhadhammo attano hetupaccaye pariggahāpento jānāpento viya sahati pavattatīti. Imameva kāyanti ettha samūhatthe eva kāya-saddo gabbhāsayādiṭṭhānesu uppajjanadhammasamūhavisayattā, itare pana kāyūpalakkhitatāya ‘‘kāyo’’ti veditabbā. Uttānameva heṭṭhā vuttanayattā.
ภารทฺวาชสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Bhāradvājasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๔. ภารทฺวาชสุตฺตํ • 4. Bhāradvājasuttaṃ
๕. โสณสุตฺตํ • 5. Soṇasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๔-๕. ภารทฺวาชสุตฺตาทิวณฺณนา • 4-5. Bhāradvājasuttādivaṇṇanā
