| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๓. ภารวโคฺค
3. Bhāravaggo
๑. ภารสุตฺตวณฺณนา
1. Bhārasuttavaṇṇanā
๒๒. ภารวคฺคสฺส ปฐเม ปญฺจุปาทานกฺขนฺธาติสฺส วจนียนฺติ ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา อิติ อสฺส วจนียํ, เอวํ วตฺตพฺพํ ภเวยฺยาติ อโตฺถฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภาโรติ เย อิเม ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา, อยํ ภาโรติ วุจฺจติฯ เกนเฎฺฐนาติ? ปริหารภาริยเฎฺฐนฯ เอเตสญฺหิ ฐาปนคมนนิสีทาปนนิปชฺชาปนนฺหาปนมณฺฑนขาทาปนภุญฺชาปนาทิปริหาโร ภาริโยติ ปริหารภาริยเฎฺฐน ภาโรติ วุจฺจติฯ เอวํนาโมติ ติโสฺส ทโตฺตติอาทินาโมฯ เอวํโคโตฺตติ กณฺหายโน วจฺฉายโนติอาทิโคโตฺตฯ อิติ โวหารมตฺตสิทฺธํ ปุคฺคลํ ‘‘ภารหาโร’’ติ กตฺวา ทเสฺสติฯ ปุคฺคโล หิ ปฎิสนฺธิกฺขเณเยว ขนฺธภารํ อุกฺขิปิตฺวา ทสปิ วสฺสานิ วีสติปิ วสฺสสตมฺปีติ ยาวชีวํ อิมํ ขนฺธภารํ นฺหาเปโนฺต โภเชโนฺต มุทุสมฺผสฺสมญฺจปีเฐสุ นิสีทาเปโนฺต นิปชฺชาเปโนฺต ปริหริตฺวา จุติกฺขเณ ฉเฑฺฑตฺวา ปุน ปฎิสนฺธิกฺขเณ อปรํ ขนฺธภารํ อาทิยติ, ตสฺมา ภารหาโรติ ชาโตฯ
22. Bhāravaggassa paṭhame pañcupādānakkhandhātissa vacanīyanti pañcupādānakkhandhā iti assa vacanīyaṃ, evaṃ vattabbaṃ bhaveyyāti attho. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhāroti ye ime pañcupādānakkhandhā, ayaṃ bhāroti vuccati. Kenaṭṭhenāti? Parihārabhāriyaṭṭhena. Etesañhi ṭhāpanagamananisīdāpananipajjāpananhāpanamaṇḍanakhādāpanabhuñjāpanādiparihāro bhāriyoti parihārabhāriyaṭṭhena bhāroti vuccati. Evaṃnāmoti tisso dattotiādināmo. Evaṃgottoti kaṇhāyano vacchāyanotiādigotto. Iti vohāramattasiddhaṃ puggalaṃ ‘‘bhārahāro’’ti katvā dasseti. Puggalo hi paṭisandhikkhaṇeyeva khandhabhāraṃ ukkhipitvā dasapi vassāni vīsatipi vassasatampīti yāvajīvaṃ imaṃ khandhabhāraṃ nhāpento bhojento mudusamphassamañcapīṭhesu nisīdāpento nipajjāpento pariharitvā cutikkhaṇe chaḍḍetvā puna paṭisandhikkhaṇe aparaṃ khandhabhāraṃ ādiyati, tasmā bhārahāroti jāto.
โปโนภวิกาติ ปุนพฺภวนิพฺพตฺติกาฯ นนฺทีราคสหคตาติ นนฺทิราเคน สห เอกตฺตเมว คตาฯ ตพฺภาวสหคตญฺหิ อิธ อธิเปฺปตํฯ ตตฺร ตตฺราภินนฺทินีติ อุปปตฺติฎฺฐาเน วา รูปาทีสุ วา อารมฺมเณสุ ตตฺถ ตตฺถ อภินนฺทนสีลาวฯ กามตณฺหาทีสุ ปญฺจกามคุณิโก ราโค กามตณฺหา นาม, รูปารูปภวราโค ฌานนิกนฺติ สสฺสตทิฎฺฐิสหคโต ราโคติ อยํ ภวตณฺหา นาม, อุเจฺฉททิฎฺฐิสหคโต ราโค วิภวตณฺหา นามฯ ภาราทานนฺติ ภารคหณํฯ ตณฺหาย หิ เอส ภารํ อาทิยติฯ อเสสวิราคนิโรโธติอาทิ สพฺพํ นิพฺพานเสฺสว เววจนํฯ ตญฺหิ อาคมฺม ตณฺหา อเสสโต วิรชฺชติ นิรุชฺฌติ จชิยติ ปฎินิสฺสชฺชิยติ วิมุจฺจติ, นตฺถิ เจตฺถ กามาลโย วา ทิฎฺฐาลโย วาติ นิพฺพานํ เอตานิ นามานิ ลภติฯ สมูลํ ตณฺหนฺติ ตณฺหาย อวิชฺชา มูลํ นามฯ อพฺพุยฺหาติ อรหตฺตมเคฺคน ตํ สมูลกํ อุทฺธริตฺวาฯ นิจฺฉาโต ปรินิพฺพุโตติ นิตฺตโณฺห ปรินิพฺพุโต นามาติ วตฺตุํ วฎฺฎตีติฯ ปฐมํฯ
Ponobhavikāti punabbhavanibbattikā. Nandīrāgasahagatāti nandirāgena saha ekattameva gatā. Tabbhāvasahagatañhi idha adhippetaṃ. Tatra tatrābhinandinīti upapattiṭṭhāne vā rūpādīsu vā ārammaṇesu tattha tattha abhinandanasīlāva. Kāmataṇhādīsu pañcakāmaguṇiko rāgo kāmataṇhā nāma, rūpārūpabhavarāgo jhānanikanti sassatadiṭṭhisahagato rāgoti ayaṃ bhavataṇhā nāma, ucchedadiṭṭhisahagato rāgo vibhavataṇhā nāma. Bhārādānanti bhāragahaṇaṃ. Taṇhāya hi esa bhāraṃ ādiyati. Asesavirāganirodhotiādi sabbaṃ nibbānasseva vevacanaṃ. Tañhi āgamma taṇhā asesato virajjati nirujjhati cajiyati paṭinissajjiyati vimuccati, natthi cettha kāmālayo vā diṭṭhālayo vāti nibbānaṃ etāni nāmāni labhati. Samūlaṃ taṇhanti taṇhāya avijjā mūlaṃ nāma. Abbuyhāti arahattamaggena taṃ samūlakaṃ uddharitvā. Nicchāto parinibbutoti nittaṇho parinibbuto nāmāti vattuṃ vaṭṭatīti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. ภารสุตฺตํ • 1. Bhārasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. ภารสุตฺตวณฺณนา • 1. Bhārasuttavaṇṇanā
