| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๓. ภารวโคฺค
3. Bhāravaggo
๑. ภารสุตฺตวณฺณนา
1. Bhārasuttavaṇṇanā
๒๒. อุปาทานานํ อารมฺมณภูตา ขนฺธา อุปาทานกฺขนฺธาฯ ปริหารภาริยเฎฺฐนาติ ปริหารสฺส ภาริยภาเวน ครุตรภาเวนฯ วุตฺตเมว อตฺถํ ปากฎํ กาตุํ ‘‘เอเตสญฺหี’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยสฺมา เอตานิ ฐานคมนาทีนิ รูปารูปธมฺมานํ ปงฺคุลชจฺจนฺธานํ วิย อญฺญมญฺญูปสฺสยวเสน อิชฺฌนฺติ, น ปเจฺจกํ, ตสฺมา ‘‘เอเตส’’นฺติ อวิเสสวจนํ กตํฯ ปุคฺคลนฺติ ขนฺธสนฺตานํ วทติฯ ขนฺธสนฺตาโน หิ อวิเจฺฉเทน ปวตฺตมาโน ยาว ปรินิพฺพานา ขนฺธภารํ วหโนฺต วิย โลเก ขายติ ตพฺพินิมุตฺตสฺส สตฺตสฺส อภาวโตฯ เตนาห ‘‘ปุคฺคโล’’ติอาทิฯ ภารหาโรติ ชาโตติ ภารหาโร นาม ชาโตฯ
22. Upādānānaṃ ārammaṇabhūtā khandhā upādānakkhandhā. Parihārabhāriyaṭṭhenāti parihārassa bhāriyabhāvena garutarabhāvena. Vuttameva atthaṃ pākaṭaṃ kātuṃ ‘‘etesañhī’’tiādimāha. Tattha yasmā etāni ṭhānagamanādīni rūpārūpadhammānaṃ paṅgulajaccandhānaṃ viya aññamaññūpassayavasena ijjhanti, na paccekaṃ, tasmā ‘‘etesa’’nti avisesavacanaṃ kataṃ. Puggalanti khandhasantānaṃ vadati. Khandhasantāno hi avicchedena pavattamāno yāva parinibbānā khandhabhāraṃ vahanto viya loke khāyati tabbinimuttassa sattassa abhāvato. Tenāha ‘‘puggalo’’tiādi. Bhārahāroti jātoti bhārahāro nāma jāto.
ปุนพฺภวกรณํ ปุนพฺภโว, ตํ ผลํ อรหติ, ตตฺถ นิยุตฺตาติ วา โปโนภวิกาฯ ตพฺภาวสหคตํ ยถา ‘‘สนิทสฺสนา ธมฺมา’’ติ, น สํสฎฺฐสหคตํ, นาปิ อารมฺมณสหคตํฯ ‘‘ตตฺร ตตฺรา’’ติ ยํ ยํ อุปฺปตฺติฎฺฐานํ, รูปาทิอารมฺมณํ วา ปตฺวา ตตฺรตตฺราภินนฺทินีฯ เตนาห ‘‘อุปปตฺติฎฺฐาเน วา’’ติอาทิฯ ปญฺจกามคุณิโกติ ปญฺจกามคุณารมฺมโณฯ รูปารูปูปปตฺติภเว ราโค รูปารูปภวราโคฯ ฌานนิกนฺติ ฌานสงฺขาเต กมฺมภเว ราโคฯ สสฺสตาทิฎฺฐีติ ภวทิฎฺฐิ, ตํสหคโต ราโคฯ อยนฺติ ราโค ภวตณฺหา นามฯ อุเจฺฉททิฎฺฐิ วิภวทิฎฺฐิ นาม, ตํสหคโต ฉนฺทราโค วิภวตณฺหา นามฯ เอส ปุคฺคโล ขนฺธภารํ อาทิยติ ตณฺหาวเสน ปฎิสนฺธิคฺคหณโตฯ ‘‘อเสสเมตฺถ ตณฺหา วิรชฺชติ ปลุชฺชติ นิรุชฺฌติ ปหียตี’’ติอาทินา สพฺพปทานิ นิพฺพานวเสเนว เวทิตพฺพานีติ อาห ‘‘สพฺพํ นิพฺพานเสฺสว เววจน’’นฺติฯ
Punabbhavakaraṇaṃ punabbhavo, taṃ phalaṃ arahati, tattha niyuttāti vā ponobhavikā. Tabbhāvasahagataṃ yathā ‘‘sanidassanā dhammā’’ti, na saṃsaṭṭhasahagataṃ, nāpi ārammaṇasahagataṃ. ‘‘Tatra tatrā’’ti yaṃ yaṃ uppattiṭṭhānaṃ, rūpādiārammaṇaṃ vā patvā tatratatrābhinandinī. Tenāha ‘‘upapattiṭṭhāne vā’’tiādi. Pañcakāmaguṇikoti pañcakāmaguṇārammaṇo. Rūpārūpūpapattibhave rāgo rūpārūpabhavarāgo. Jhānanikanti jhānasaṅkhāte kammabhave rāgo. Sassatādiṭṭhīti bhavadiṭṭhi, taṃsahagato rāgo. Ayanti rāgo bhavataṇhā nāma. Ucchedadiṭṭhi vibhavadiṭṭhi nāma, taṃsahagato chandarāgo vibhavataṇhā nāma. Esa puggalo khandhabhāraṃ ādiyati taṇhāvasena paṭisandhiggahaṇato. ‘‘Asesamettha taṇhā virajjati palujjati nirujjhati pahīyatī’’tiādinā sabbapadāni nibbānavaseneva veditabbānīti āha ‘‘sabbaṃ nibbānasseva vevacana’’nti.
ภารสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Bhārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. ภารสุตฺตํ • 1. Bhārasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. ภารสุตฺตวณฺณนา • 1. Bhārasuttavaṇṇanā
