Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੦. ਭਰਿਯਾਸੁਤ੍ਤਂ
10. Bhariyāsuttaṃ
੬੩. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਗਹਪਤਿ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਗਹਪਤਿਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
63. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesane manussā uccāsaddā mahāsaddā honti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਨਿવੇਸਨੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਕੇવਟ੍ਟਾ ਮਞ੍ਞੇ ਮਚ੍ਛવਿਲੋਪੇ’’ਤਿ? ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਜਾਤਾ ਘਰਸੁਣ੍ਹਾ ਅਡ੍ਢਕੁਲਾ ਆਨੀਤਾ। ਸਾ ਨੇવ ਸਸ੍ਸੁਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਨ ਸਸੁਰਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਨ ਸਾਮਿਕਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਭਗવਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਰੋਤਿ ਨ ਗਰੁਂ ਕਰੋਤਿ ਨ ਮਾਨੇਤਿ ਨ ਪੂਜੇਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Kiṃ nu te, gahapati, nivesane manussā uccāsaddā mahāsaddā kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti? ‘‘Ayaṃ, bhante, sujātā gharasuṇhā aḍḍhakulā ānītā. Sā neva sassuṃ ādiyati, na sasuraṃ ādiyati, na sāmikaṃ ādiyati, bhagavantampi na sakkaroti na garuṃ karoti na māneti na pūjetī’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸੁਜਾਤਂ ਘਰਸੁਣ੍ਹਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ, ਸੁਜਾਤੇ’’ਤਿ! ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੁਜਾਤਾ ਘਰਸੁਣ੍ਹਾ ਭਗવਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਸੁਜਾਤਂ ਘਰਸੁਣ੍ਹਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
Atha kho bhagavā sujātaṃ gharasuṇhaṃ āmantesi – ‘‘ehi, sujāte’’ti! ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sujātā gharasuṇhā bhagavato paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sujātaṃ gharasuṇhaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ਸਤ੍ਤ ਖੋ ਇਮਾ, ਸੁਜਾਤੇ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯੋ। ਕਤਮਾ ਸਤ੍ਤ? વਧਕਸਮਾ, ਚੋਰੀਸਮਾ, ਅਯ੍ਯਸਮਾ, ਮਾਤਾਸਮਾ, ਭਗਿਨੀਸਮਾ, ਸਖੀਸਮਾ, ਦਾਸੀਸਮਾ। ਇਮਾ ਖੋ, ਸੁਜਾਤੇ, ਸਤ੍ਤ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯੋ। ਤਾਸਂ ਤ੍વਂ ਕਤਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ 1, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਸ ਭਗવਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮਿ। ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ ਯਥਾਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਗવਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸੁਜਾਤੇ, ਸੁਣਾਹਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ; ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੁਜਾਤਾ ਘਰਸੁਣ੍ਹਾ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘Satta kho imā, sujāte, purisassa bhariyāyo. Katamā satta? Vadhakasamā, corīsamā, ayyasamā, mātāsamā, bhaginīsamā, sakhīsamā, dāsīsamā. Imā kho, sujāte, satta purisassa bhariyāyo. Tāsaṃ tvaṃ katamā’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ 2, bhante, imassa bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāmi. Sādhu me, bhante, bhagavā tathā dhammaṃ desetu yathāhaṃ imassa bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ jāneyya’’nti. ‘‘Tena hi, sujāte, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sujātā gharasuṇhā bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪਿਨੀ,
‘‘Paduṭṭhacittā ahitānukampinī,
ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਅਤਿਮਞ੍ਞਤੇ ਪਤਿਂ।
Aññesu rattā atimaññate patiṃ;
ਧਨੇਨ ਕੀਤਸ੍ਸ વਧਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕਾ,
Dhanena kītassa vadhāya ussukā,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।
Yā evarūpā purisassa bhariyā;
‘વਧਾ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘Vadhā ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
‘‘ਯਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ વਿਨ੍ਦਤਿ ਸਾਮਿਕੋ ਧਨਂ,
‘‘Yaṃ itthiyā vindati sāmiko dhanaṃ,
ਸਿਪ੍ਪਂ વਣਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਸਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਂ।
Sippaṃ vaṇijjañca kasiṃ adhiṭṭhahaṃ;
ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਪਹਾਤੁਮਿਚ੍ਛਤਿ,
Appampi tassa apahātumicchati,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।
Yā evarūpā purisassa bhariyā;
‘ਚੋਰੀ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘Corī ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
‘‘ਅਕਮ੍ਮਕਾਮਾ ਅਲਸਾ ਮਹਗ੍ਘਸਾ,
‘‘Akammakāmā alasā mahagghasā,
ਫਰੁਸਾ ਚ ਚਣ੍ਡੀ ਦੁਰੁਤ੍ਤવਾਦਿਨੀ।
Pharusā ca caṇḍī duruttavādinī;
ਉਟ੍ਠਾਯਕਾਨਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ વਤ੍ਤਤਿ,
Uṭṭhāyakānaṃ abhibhuyya vattati,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।
Yā evarūpā purisassa bhariyā;
‘ਅਯ੍ਯਾ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘Ayyā ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
‘‘ਯਾ ਸਬ੍ਬਦਾ ਹੋਤਿ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪਿਨੀ,
‘‘Yā sabbadā hoti hitānukampinī,
ਮਾਤਾવ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤੇ ਪਤਿਂ।
Mātāva puttaṃ anurakkhate patiṃ;
ਤਤੋ ਧਨਂ ਸਮ੍ਭਤਮਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਤਿ,
Tato dhanaṃ sambhatamassa rakkhati,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।
Yā evarūpā purisassa bhariyā;
‘ਮਾਤਾ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘Mātā ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
ਸਗਾਰવਾ ਹੋਤਿ ਸਕਮ੍ਹਿ ਸਾਮਿਕੇ।
Sagāravā hoti sakamhi sāmike;
ਹਿਰੀਮਨਾ ਭਤ੍ਤੁવਸਾਨੁવਤ੍ਤਿਨੀ,
Hirīmanā bhattuvasānuvattinī,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।‘ਭਗਿਨੀ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Yā evarūpā purisassa bhariyā;‘Bhaginī ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
‘‘ਯਾਚੀਧ ਦਿਸ੍વਾਨ ਪਤਿਂ ਪਮੋਦਤਿ,
‘‘Yācīdha disvāna patiṃ pamodati,
ਸਖੀ ਸਖਾਰਂવ ਚਿਰਸ੍ਸਮਾਗਤਂ।
Sakhī sakhāraṃva cirassamāgataṃ;
ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਾ ਸੀਲવਤੀ ਪਤਿਬ੍ਬਤਾ,
Koleyyakā sīlavatī patibbatā,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।
Yā evarūpā purisassa bhariyā;
‘ਸਖੀ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘Sakhī ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
‘‘ਅਕ੍ਕੁਦ੍ਧਸਨ੍ਤਾ વਧਦਣ੍ਡਤਜ੍ਜਿਤਾ,
‘‘Akkuddhasantā vadhadaṇḍatajjitā,
ਅਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਪਤਿਨੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ।
Aduṭṭhacittā patino titikkhati;
ਅਕ੍ਕੋਧਨਾ ਭਤ੍ਤੁવਸਾਨੁવਤ੍ਤਿਨੀ,
Akkodhanā bhattuvasānuvattinī,
ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ।
Yā evarūpā purisassa bhariyā;
‘ਦਾਸੀ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘Dāsī ca bhariyā’ti ca sā pavuccati.
‘‘ਯਾਚੀਧ ਭਰਿਯਾ વਧਕਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ,
‘‘Yācīdha bhariyā vadhakāti vuccati,
‘ਚੋਰੀ ਚ ਅਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਚ ਯਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
‘Corī ca ayyā’ti ca yā pavuccati;
ਦੁਸ੍ਸੀਲਰੂਪਾ ਫਰੁਸਾ ਅਨਾਦਰਾ,
Dussīlarūpā pharusā anādarā,
ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਨਿਰਯਂ વਜਨ੍ਤਿ ਤਾ॥
Kāyassa bhedā nirayaṃ vajanti tā.
‘‘ਯਾਚੀਧ ਮਾਤਾ ਭਗਿਨੀ ਸਖੀਤਿ ਚ,
‘‘Yācīdha mātā bhaginī sakhīti ca,
‘ਦਾਸੀ ਚ ਭਰਿਯਾ’ਤਿ ਚ ਸਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
‘Dāsī ca bhariyā’ti ca sā pavuccati;
ਸੀਲੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਚਿਰਰਤ੍ਤਸਂવੁਤਾ,
Sīle ṭhitattā cirarattasaṃvutā,
ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਸੁਗਤਿਂ વਜਨ੍ਤਿ ਤਾ’’ਤਿ॥
Kāyassa bhedā sugatiṃ vajanti tā’’ti.
‘‘ਇਮਾ ਖੋ, ਸੁਜਾਤੇ, ਸਤ੍ਤ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯੋ। ਤਾਸਂ ਤ੍વਂ ਕਤਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਦਾਸੀਸਮਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਭਰਿਯਂ ਧਾਰੇਤੂ’’ਤਿ। ਦਸਮਂ।
‘‘Imā kho, sujāte, satta purisassa bhariyāyo. Tāsaṃ tvaṃ katamā’’ti? ‘‘Ajjatagge maṃ, bhante, bhagavā dāsīsamaṃ sāmikassa bhariyaṃ dhāretū’’ti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਭਰਿਯਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Bhariyāsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਭਰਿਯਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Bhariyāsuttavaṇṇanā