| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဇာတက-အဋ္ဌကထာ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[၂၁၃] ၃. ဘရုဇာတကဝဏ္ဏနာ
[213] 3. Bharujātakavaṇṇanā
ဣသီနမန္တရံ ကတ္ဝာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရာဇာနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဘဂဝတော ဟိ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ စ လာဘသက္ကာရော မဟာ အဟောသိ။ ယထာဟ –
Isīnamantaraṃkatvāti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarājānaṃ ārabbha kathesi. Bhagavato hi bhikkhusaṅghassa ca lābhasakkāro mahā ahosi. Yathāha –
‘‘တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ သက္ကတော ဟောတိ ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော လာဘီ စီဝရပိဏ္ဍပာတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဘိက္ခုသင္ဃောပိ ခော သက္ကတော ဟောတိ။ပေ.။ ပရိက္ခာရာနံ။ အညတိတ္ထိယာ ပန ပရိဗ္ဗာဇကာ အသက္ကတာ ဟောန္တိ။ပေ.။ ပရိက္ခာရာန’’န္တိ (ဥဒာ. ၁၄)။
‘‘Tena kho pana samayena bhagavā sakkato hoti garukato mānito pūjito apacito lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Bhikkhusaṅghopi kho sakkato hoti…pe… parikkhārānaṃ. Aññatitthiyā pana paribbājakā asakkatā honti…pe… parikkhārāna’’nti (udā. 14).
တေ ဧဝံ ပရိဟီနလာဘသက္ကာရာ အဟောရတ္တံ ဂုဠ္ဟသန္နိပာတံ ကတ္ဝာ မန္တယန္တိ ‘‘သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥပ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ မယံ ဟတလာဘသက္ကာရာ ဇာတာ , သမဏော ဂောတမော လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တော ဇာတော, ကေန နု ခော ကာရဏေနသ္သ ဧသာ သမ္ပတ္တီ’’တိ။ တတ္ရေကေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘သမဏော ဂောတမော သကလဇမ္ဗုဒီပသ္သ ဥတ္တမဋ္ဌာနေ ဘူမိသီသေ ဝသတိ။ တေနသ္သ လာဘသက္ကာရော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ, သေသာ ‘‘အတ္ထေတံ ကာရဏံ, မယမ္ပိ ဇေတဝနပိဋ္ဌေ တိတ္ထိယာရာမံ ကာရေမု, ဧဝံ လာဘိနော ဘဝိသ္သာမာ’’တိ အာဟံသု။ တေ သဗ္ဗေပိ ‘‘ဧဝမေတ’’န္တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ ‘‘သစေပိ မယံ ရညော အနာရောစေတ္ဝာ အာရာမံ ကာရေသ္သာမ, ဘိက္ခူ ဝာရေသ္သန္တိ, လဉ္ဇံ လဘိတ္ဝာ အဘိဇ္ဇနကော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ရညော လဉ္ဇံ ဒတ္ဝာ အာရာမဋ္ဌာနံ ဂဏ္ဟိသ္သာမာ’’တိ သမ္မန္တေတ္ဝာ ဥပဋ္ဌာကေ ယာစိတ္ဝာ ရညော သတသဟသ္သံ ဒတ္ဝာ ‘‘မဟာရာဇ, မယံ ဇေတဝနပိဋ္ဌိယံ တိတ္ထိယာရာမံ ကရိသ္သာမ, သစေ ဘိက္ခူ ‘ကာတုံ န ဒသ္သာမာ’တိ တုမ္ဟာကံ အာရောစေန္တိ, နေသံ ပဋိဝစနံ န ဒာတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟံသု။ ရာဇာ လဉ္ဇလောဘေန ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။
Te evaṃ parihīnalābhasakkārā ahorattaṃ guḷhasannipātaṃ katvā mantayanti ‘‘samaṇassa gotamassa uppannakālato paṭṭhāya mayaṃ hatalābhasakkārā jātā , samaṇo gotamo lābhaggayasaggappatto jāto, kena nu kho kāraṇenassa esā sampattī’’ti. Tatreke evamāhaṃsu – ‘‘samaṇo gotamo sakalajambudīpassa uttamaṭṭhāne bhūmisīse vasati. Tenassa lābhasakkāro uppajjatī’’ti, sesā ‘‘atthetaṃ kāraṇaṃ, mayampi jetavanapiṭṭhe titthiyārāmaṃ kāremu, evaṃ lābhino bhavissāmā’’ti āhaṃsu. Te sabbepi ‘‘evameta’’nti sanniṭṭhānaṃ katvā ‘‘sacepi mayaṃ rañño anārocetvā ārāmaṃ kāressāma, bhikkhū vāressanti, lañjaṃ labhitvā abhijjanako nāma natthi, tasmā rañño lañjaṃ datvā ārāmaṭṭhānaṃ gaṇhissāmā’’ti sammantetvā upaṭṭhāke yācitvā rañño satasahassaṃ datvā ‘‘mahārāja, mayaṃ jetavanapiṭṭhiyaṃ titthiyārāmaṃ karissāma, sace bhikkhū ‘kātuṃ na dassāmā’ti tumhākaṃ ārocenti, nesaṃ paṭivacanaṃ na dātabba’’nti āhaṃsu. Rājā lañjalobhena ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi.
တိတ္ထိယာ ရာဇာနံ သင္ဂဏ္ဟိတ္ဝာ ဝဍ္ဎကိံ ပက္ကောသာပေတ္ဝာ ကမ္မံ ပဋ္ဌပေသုံ, မဟာသဒ္ဒော အဟောသိ။ သတ္ထာ ‘‘ကေ ပနေတေ, အာနန္ဒ, ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အညတိတ္ထိယာ, ဘန္တေ, ဇေတဝနပိဋ္ဌိယံ တိတ္ထိယာရာမံ ကာရေန္တိ, တတ္ထေသော သဒ္ဒော’’တိ။ ‘‘အာနန္ဒ, နေတံ ဌာနံ တိတ္ထိယာရာမသ္သ အနုစ္ဆဝိကံ, တိတ္ထိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒကာမာ, န သက္ကာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဝသိတု’’န္တိ ဝတ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃံ သန္နိပာတေတ္ဝာ ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အာစိက္ခိတ္ဝာ တိတ္ထိယာရာမကရဏံ နိဝာရေထာ’’တိ အာဟ။ ဘိက္ခုသင္ဃော ဂန္တ္ဝာ ရညော နိဝေသနဒ္ဝာရေ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ သင္ဃသ္သ အာဂတဘာဝံ သုတ္ဝာပိ ‘‘တိတ္ထိယာရာမံ နိသ္သာယ အာဂတာ ဘဝိသ္သန္တီ’’တိ လဉ္ဇသ္သ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ရာဇာ ဂေဟေ နတ္ထီ’’တိ ဝဒာပေသိ။ ဘိက္ခူ ဂန္တ္ဝာ သတ္ထု အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘လဉ္ဇံ နိသ္သာယ ဧဝံ ကရောတီ’’တိ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝကေ ပေသေသိ။ ရာဇာ တေသမ္ပိ အာဂတဘာဝံ သုတ္ဝာ တထေဝ ဝဒာပေသိ။ တေပိ အာဂန္တ္ဝာ သတ္ထု အာရာစေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘န ဣဒာနိ, သာရိပုတ္တ, ရာဇာ ဂေဟေ နိသီဒိတုံ လဘိသ္သတိ, ဗဟိ နိက္ခမိသ္သတီ’’တိ ပုနဒိဝသေ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ ရညော နိဝေသနဒ္ဝာရံ အဂမာသိ။ ရာဇာ သုတ္ဝာ ပာသာဒာ ဩတရိတ္ဝာ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ သတ္ထာရံ ပဝေသေတ္ဝာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခသ္သ သင္ဃသ္သ ယာဂုခဇ္ဇကံ ဒတ္ဝာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ သတ္ထာ ရညော ဧကံ ပရိယာယဓမ္မဒေသနံ အာရဘန္တော ‘‘မဟာရာဇ, ပောရာဏကရာဇာနော လဉ္ဇံ ဂဟေတ္ဝာ သီလဝန္တေ အညမညံ ကလဟံ ကာရေတ္ဝာ အတ္တနော ရဋ္ဌသ္သ အသ္သာမိနော ဟုတ္ဝာ မဟာဝိနာသံ ပာပုဏိံသူ’’တိ ဝတ္ဝာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
Titthiyā rājānaṃ saṅgaṇhitvā vaḍḍhakiṃ pakkosāpetvā kammaṃ paṭṭhapesuṃ, mahāsaddo ahosi. Satthā ‘‘ke panete, ānanda, uccāsaddamahāsaddā’’ti pucchi. ‘‘Aññatitthiyā, bhante, jetavanapiṭṭhiyaṃ titthiyārāmaṃ kārenti, tattheso saddo’’ti. ‘‘Ānanda, netaṃ ṭhānaṃ titthiyārāmassa anucchavikaṃ, titthiyā uccāsaddakāmā, na sakkā tehi saddhiṃ vasitu’’nti vatvā bhikkhusaṅghaṃ sannipātetvā ‘‘gacchatha, bhikkhave, rañño ācikkhitvā titthiyārāmakaraṇaṃ nivārethā’’ti āha. Bhikkhusaṅgho gantvā rañño nivesanadvāre aṭṭhāsi. Rājā saṅghassa āgatabhāvaṃ sutvāpi ‘‘titthiyārāmaṃ nissāya āgatā bhavissantī’’ti lañjassa gahitattā ‘‘rājā gehe natthī’’ti vadāpesi. Bhikkhū gantvā satthu ārocesuṃ. Satthā ‘‘lañjaṃ nissāya evaṃ karotī’’ti dve aggasāvake pesesi. Rājā tesampi āgatabhāvaṃ sutvā tatheva vadāpesi. Tepi āgantvā satthu ārācesuṃ. Satthā ‘‘na idāni, sāriputta, rājā gehe nisīdituṃ labhissati, bahi nikkhamissatī’’ti punadivase pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ rañño nivesanadvāraṃ agamāsi. Rājā sutvā pāsādā otaritvā pattaṃ gahetvā satthāraṃ pavesetvā buddhappamukhassa saṅghassa yāgukhajjakaṃ datvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā rañño ekaṃ pariyāyadhammadesanaṃ ārabhanto ‘‘mahārāja, porāṇakarājāno lañjaṃ gahetvā sīlavante aññamaññaṃ kalahaṃ kāretvā attano raṭṭhassa assāmino hutvā mahāvināsaṃ pāpuṇiṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
အတီတေ ဘရုရဋ္ဌေ ဘရုရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒာ ဗောဓိသတ္တော ပဉ္စာဘိညော အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ ဂဏသတ္ထာ တာပသော ဟုတ္ဝာ ဟိမဝန္တပဒေသေ စိရံ ဝသိတ္ဝာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ပဉ္စသတတာပသပရိဝုတော ဟိမဝန္တာ ဩတရိတ္ဝာ အနုပုဗ္ဗေန ဘရုနဂရံ ပတ္ဝာ တတ္ထ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ နဂရာ နိက္ခမိတ္ဝာ ဥတ္တရဒ္ဝာရေ သာခာဝိဋပသမ္ပန္နသ္သ ဝဋရုက္ခသ္သ မူလေ နိသီဒိတ္ဝာ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ တတ္ထေဝ ရုက္ခမူလေ ဝာသံ ကပ္ပေသိ။ ဧဝံ တသ္မိံ ဣသိဂဏေ တတ္ထ ဝသန္တေ အဍ္ဎမာသစ္စယေန အညော ဂဏသတ္ထာ ပဉ္စသတပရိဝာရော အာဂန္တ္ဝာ နဂရေ ဘိက္ခာယ စရိတ္ဝာ နဂရာ နိက္ခမိတ္ဝာ ဒက္ခိဏဒ္ဝာရေ တာဒိသသ္သေဝ ဝဋရုက္ခသ္သ မူလေ နိသီဒိတ္ဝာ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ တတ္ထ ရုက္ခမူလေ ဝာသံ ကပ္ပေသိ။ ဣတိ တေ ဒ္ဝေပိ ဣသိဂဏာ တတ္ထ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတ္ဝာ ဟိမဝန္တမေဝ အဂမံသု။
Atīte bharuraṭṭhe bharurājā nāma rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto pañcābhiñño aṭṭhasamāpattilābhī gaṇasatthā tāpaso hutvā himavantapadese ciraṃ vasitvā loṇambilasevanatthāya pañcasatatāpasaparivuto himavantā otaritvā anupubbena bharunagaraṃ patvā tattha piṇḍāya caritvā nagarā nikkhamitvā uttaradvāre sākhāviṭapasampannassa vaṭarukkhassa mūle nisīditvā bhattakiccaṃ katvā tattheva rukkhamūle vāsaṃ kappesi. Evaṃ tasmiṃ isigaṇe tattha vasante aḍḍhamāsaccayena añño gaṇasatthā pañcasataparivāro āgantvā nagare bhikkhāya caritvā nagarā nikkhamitvā dakkhiṇadvāre tādisasseva vaṭarukkhassa mūle nisīditvā bhattakiccaṃ katvā tattha rukkhamūle vāsaṃ kappesi. Iti te dvepi isigaṇā tattha yathābhirantaṃ viharitvā himavantameva agamaṃsu.
တေသံ ဂတကာလေ ဒက္ခိဏဒ္ဝာရေ ဝဋရုက္ခော သုက္ခော။ ပုနဝာရေ တေသု အာဂစ္ဆန္တေသု ဒက္ခိဏဒ္ဝာရေ ဝဋရုက္ခဝာသိနော ပဌမတရံ အာဂန္တ္ဝာ အတ္တနော ဝဋရုက္ခသ္သ သုက္ခဘာဝံ ဉတ္ဝာ ဘိက္ခာယ စရိတ္ဝာ နဂရာ နိက္ခမိတ္ဝာ ဥတ္တရဒ္ဝာရေ ဝဋရုက္ခမူလံ ဂန္တ္ဝာ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ တတ္ထ ဝာသံ ကပ္ပေသုံ။ ဣတရေ ပန ဣသယော ပစ္ဆာ အာဂန္တ္ဝာ နဂရေ ဘိက္ခာယ စရိတ္ဝာ အတ္တနော ရုက္ခမူလမေဝ ဂန္တ္ဝာ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ ဝာသံ ကပ္ပေသုံ။ တေ ‘‘န သော တုမ္ဟာကံ ရုက္ခော, အမ္ဟာကံ ရုက္ခော’’တိ ရုက္ခံ နိသ္သာယ အညမညံ ကလဟံ ကရိံသု, ကလဟော မဟာ အဟောသိ။ ဧကေ ‘‘အမ္ဟာကံ ပဌမံ ဝသိတဋ္ဌာနံ တုမ္ဟေ န လဘိသ္သထာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧကေ ‘‘မယံ ဣမသ္မိံ ဝာရေ ပဌမတရံ ဣဓာဂတာ, တုမ္ဟေ န လဘိသ္သထာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဣတိ တေ ‘‘မယံ သာမိနော, မယံ သာမိနော’’တိ ကလဟံ ကရောန္တာ ရုက္ခမူလသ္သတ္ထာယ ရာဇကုလံ အဂမံသု။ ရာဇာ ပဌမံ ဝုတ္ထဣသိဂဏညေဝ သာမိကံ အကာသိ ။ ဣတရေ ‘‘န ဒာနိ မယံ ဣမေဟိ ပရာဇိတာတိ အတ္တာနံ ဝဒာပေသ္သာမာ’’တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဩလောကေတ္ဝာ ဧကံ စက္ကဝတ္တိပရိဘောဂံ ရထပဉ္ဇရံ ဒိသ္ဝာ အာဟရိတ္ဝာ ရညော လဉ္ဇံ ဒတ္ဝာ ‘‘မဟာရာဇ, အမ္ဟေပိ သာမိကေ ကရောဟီ’’တိ အာဟံသု။
Tesaṃ gatakāle dakkhiṇadvāre vaṭarukkho sukkho. Punavāre tesu āgacchantesu dakkhiṇadvāre vaṭarukkhavāsino paṭhamataraṃ āgantvā attano vaṭarukkhassa sukkhabhāvaṃ ñatvā bhikkhāya caritvā nagarā nikkhamitvā uttaradvāre vaṭarukkhamūlaṃ gantvā bhattakiccaṃ katvā tattha vāsaṃ kappesuṃ. Itare pana isayo pacchā āgantvā nagare bhikkhāya caritvā attano rukkhamūlameva gantvā bhattakiccaṃ katvā vāsaṃ kappesuṃ. Te ‘‘na so tumhākaṃ rukkho, amhākaṃ rukkho’’ti rukkhaṃ nissāya aññamaññaṃ kalahaṃ kariṃsu, kalaho mahā ahosi. Eke ‘‘amhākaṃ paṭhamaṃ vasitaṭṭhānaṃ tumhe na labhissathā’’ti vadanti. Eke ‘‘mayaṃ imasmiṃ vāre paṭhamataraṃ idhāgatā, tumhe na labhissathā’’ti vadanti. Iti te ‘‘mayaṃ sāmino, mayaṃ sāmino’’ti kalahaṃ karontā rukkhamūlassatthāya rājakulaṃ agamaṃsu. Rājā paṭhamaṃ vutthaisigaṇaññeva sāmikaṃ akāsi . Itare ‘‘na dāni mayaṃ imehi parājitāti attānaṃ vadāpessāmā’’ti dibbacakkhunā oloketvā ekaṃ cakkavattiparibhogaṃ rathapañjaraṃ disvā āharitvā rañño lañjaṃ datvā ‘‘mahārāja, amhepi sāmike karohī’’ti āhaṃsu.
ရာဇာ လဉ္ဇံ ဂဟေတ္ဝာ ‘‘ဒ္ဝေပိ ဂဏာ ဝသန္တူ’’တိ ဒ္ဝေပိ သာမိကေ အကာသိ။ ဣတရေ ဣသယော တသ္သ ရထပဉ္ဇရသ္သ ရထစက္ကာနိ နီဟရိတ္ဝာ လဉ္ဇံ ဒတ္ဝာ ‘‘မဟာရာဇ, အမ္ဟေယေဝ သာမိကေ ကရောဟီ’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ တထာ အကာသိ။ ဣသိဂဏာ ‘‘အမ္ဟေဟိ ဝတ္ထုကာမေ စ ကိလေသကာမေ စ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတေဟိ ရုက္ခမူလသ္သ ကာရဏာ ကလဟံ ကရောန္တေဟိ လဉ္ဇံ ဒဒန္တေဟိ အယုတ္တံ ကတ’’န္တိ ဝိပ္ပဋိသာရိနော ဟုတ္ဝာ ဝေဂေန ပလာယိတ္ဝာ ဟိမဝန္တမေဝ အဂမံသု။ သကလဘရုရဋ္ဌဝာသိနော ဒေဝတာ ဧကတော ဟုတ္ဝာ ‘‘သီလဝန္တေ ကလဟံ ကရောန္တေန ရညာ အယုတ္တံ ကတ’’န္တိ ဘရုရညော ကုဇ္ဈိတ္ဝာ တိယောဇနသတိကံ ဘရုရဋ္ဌံ သမုဒ္ဒံ ဥဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ အရဋ္ဌမကံသု။ ဣတိ ဧကံ ဘရုရာဇာနံ နိသ္သာယ သကလရဋ္ဌဝာသိနောပိ ဝိနာသံ ပတ္တာတိ။
Rājā lañjaṃ gahetvā ‘‘dvepi gaṇā vasantū’’ti dvepi sāmike akāsi. Itare isayo tassa rathapañjarassa rathacakkāni nīharitvā lañjaṃ datvā ‘‘mahārāja, amheyeva sāmike karohī’’ti āhaṃsu. Rājā tathā akāsi. Isigaṇā ‘‘amhehi vatthukāme ca kilesakāme ca pahāya pabbajitehi rukkhamūlassa kāraṇā kalahaṃ karontehi lañjaṃ dadantehi ayuttaṃ kata’’nti vippaṭisārino hutvā vegena palāyitvā himavantameva agamaṃsu. Sakalabharuraṭṭhavāsino devatā ekato hutvā ‘‘sīlavante kalahaṃ karontena raññā ayuttaṃ kata’’nti bharurañño kujjhitvā tiyojanasatikaṃ bharuraṭṭhaṃ samuddaṃ ubbattetvā araṭṭhamakaṃsu. Iti ekaṃ bharurājānaṃ nissāya sakalaraṭṭhavāsinopi vināsaṃ pattāti.
သတ္ထာ ဣမံ အတီတံ အာဟရိတ္ဝာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓော ဟုတ္ဝာ ဣမာ ဂာထာ အဝောစ –
Satthā imaṃ atītaṃ āharitvā abhisambuddho hutvā imā gāthā avoca –
၁၂၅.
125.
‘‘ဣသီနမန္တရံ ကတ္ဝာ၊ ဘရုရာဇာတိ မေ သုတံ။
‘‘Isīnamantaraṃ katvā, bharurājāti me sutaṃ;
ဥစ္ဆိန္နော သဟ ရဋ္ဌေဟိ၊ သ ရာဇာ ဝိဘဝင္ဂတော။
Ucchinno saha raṭṭhehi, sa rājā vibhavaṅgato.
၁၂၆.
126.
‘‘တသ္မာ ဟိ ဆန္ဒာဂမနံ၊ နပ္ပသံသန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
‘‘Tasmā hi chandāgamanaṃ, nappasaṃsanti paṇḍitā;
အဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘာသေယ္ယ၊ ဂိရံ သစ္စုပသံဟိတ’’န္တိ။
Aduṭṭhacitto bhāseyya, giraṃ saccupasaṃhita’’nti.
တတ္ထ အန္တရံ ကတ္ဝာတိ ဆန္ဒာဂတိဝသေန ဝိဝရံ ကတ္ဝာ။ ဘရုရာဇာတိ ဘရုရဋ္ဌေ ရာဇာ။ ဣတိ မေ သုတန္တိ ဣတိ မယာ ပုဗ္ဗေ ဧတံ သုတံ။ တသ္မာ ဟိ ဆန္ဒာဂမနန္တိ ယသ္မာ ဟိ ဆန္ဒာဂမနံ ဂန္တ္ဝာ ဘရုရာဇာ သဟ ရဋ္ဌေန ဥစ္ဆိန္နော, တသ္မာ ဆန္ဒာဂမနံ ပဏ္ဍိတာ နပ္ပသံသန္တိ။ အဒုဋ္ဌစိတ္တောတိ ကိလေသေဟိ အဒူသိတစိတ္တော ဟုတ္ဝာ။ ဘာသေယ္ယ ဂိရံ သစ္စုပသံဟိတန္တိ သဘာဝနိသ္သိတံ အတ္ထနိသ္သိတံ ကာရဏနိသ္သိတမေဝ ဂိရံ ဘာသေယ္ယ။ ယေ ဟိ တတ္ထ ဘရုရညော လဉ္ဇံ ဂဏ္ဟန္တသ္သ အယုတ္တံ ဧတန္တိ ပဋိက္ကောသန္တာ သစ္စုပသံဟိတံ ဂိရံ ဘာသိံသု, တေသံ ဌိတဋ္ဌာနံ နာဠိကေရဒီပေ အဇ္ဇာပိ ဒီပကသဟသ္သံ ပညာယတီတိ။
Tattha antaraṃ katvāti chandāgativasena vivaraṃ katvā. Bharurājāti bharuraṭṭhe rājā. Iti me sutanti iti mayā pubbe etaṃ sutaṃ. Tasmā hi chandāgamananti yasmā hi chandāgamanaṃ gantvā bharurājā saha raṭṭhena ucchinno, tasmā chandāgamanaṃ paṇḍitā nappasaṃsanti. Aduṭṭhacittoti kilesehi adūsitacitto hutvā. Bhāseyya giraṃ saccupasaṃhitanti sabhāvanissitaṃ atthanissitaṃ kāraṇanissitameva giraṃ bhāseyya. Ye hi tattha bharurañño lañjaṃ gaṇhantassa ayuttaṃ etanti paṭikkosantā saccupasaṃhitaṃ giraṃ bhāsiṃsu, tesaṃ ṭhitaṭṭhānaṃ nāḷikeradīpe ajjāpi dīpakasahassaṃ paññāyatīti.
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတ္ဝာ ‘‘မဟာရာဇ, ဆန္ဒဝသိကေန နာမ န ဘဝိတဗ္ဗံ, ဒ္ဝေ ပဗ္ဗဇိတဂဏေ ကလဟံ ကာရေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတ္ဝာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘အဟံ တေန သမယေန ဇေဋ္ဌကဣသိ အဟောသိ’’န္တိ, ရာဇာ တထာဂတသ္သ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ ဂတကာလေ မနုသ္သေ ပေသေတ္ဝာ တိတ္ထိယာရာမံ ဝိဒ္ဓံသာပေသိ, တိတ္ထိယာ အပ္ပတိဋ္ဌာ အဟေသုံ။
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘mahārāja, chandavasikena nāma na bhavitabbaṃ, dve pabbajitagaṇe kalahaṃ kāretuṃ na vaṭṭatī’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘ahaṃ tena samayena jeṭṭhakaisi ahosi’’nti, rājā tathāgatassa bhattakiccaṃ katvā gatakāle manusse pesetvā titthiyārāmaṃ viddhaṃsāpesi, titthiyā appatiṭṭhā ahesuṃ.
ဘရုဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
Bharujātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဇာတကပာဠိ • Jātakapāḷi / ၂၁၃. ဘရုဇာတကံ • 213. Bharujātakaṃ
