| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā |
भत्तग्गवत्तकथा
Bhattaggavattakathā
३६४. भत्तग्गवत्ते ‘‘अन्तोगामो वा होतु विहारो वा, मनुस्सानं परिवेसनट्ठानं गच्छन्तेन चीवरं पारुपित्वा कायबन्धनं बन्धनमेव वट्टती’’ति अट्ठकथासु वुत्तं। न थेरे भिक्खू अनुपखज्जाति थेरे भिक्खू अतिअल्लीयित्वा न निसीदितब्बं। सचे महाथेरस्स निसिन्नासनेन समकं आसनं होति, बहूसु आसनेसु सति एकं द्वे आसनानि ठपेत्वा निसीदितब्बं। भिक्खू गणेत्वा पञ्ञत्तासनेसु अनिसीदित्वा महाथेरेन निसीदाति वुत्तेन निसीदितब्बं। नो चे महाथेरो वदति, ‘‘इदं, भन्ते, आसनं उच्च’’न्ति वत्तब्बं। ‘‘निसीदा’’ति वुत्ते निसीदितब्बं। सचे पन एवं आपुच्छितेपि न वदति, निसीदन्तस्स अनापत्ति; महाथेरस्सेव आपत्ति। नवको हि एवरूपे आसने अनापुच्छा निसीदन्तो आपज्जति, थेरो आपुच्छिते अननुजानन्तो। न सङ्घाटिं ओत्थरित्वाति न सङ्घाटिं अवत्थरित्वा निसीदितब्बं।
364. Bhattaggavatte ‘‘antogāmo vā hotu vihāro vā, manussānaṃ parivesanaṭṭhānaṃ gacchantena cīvaraṃ pārupitvā kāyabandhanaṃ bandhanameva vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Na there bhikkhū anupakhajjāti there bhikkhū atiallīyitvā na nisīditabbaṃ. Sace mahātherassa nisinnāsanena samakaṃ āsanaṃ hoti, bahūsu āsanesu sati ekaṃ dve āsanāni ṭhapetvā nisīditabbaṃ. Bhikkhū gaṇetvā paññattāsanesu anisīditvā mahātherena nisīdāti vuttena nisīditabbaṃ. No ce mahāthero vadati, ‘‘idaṃ, bhante, āsanaṃ ucca’’nti vattabbaṃ. ‘‘Nisīdā’’ti vutte nisīditabbaṃ. Sace pana evaṃ āpucchitepi na vadati, nisīdantassa anāpatti; mahātherasseva āpatti. Navako hi evarūpe āsane anāpucchā nisīdanto āpajjati, thero āpucchite ananujānanto. Na saṅghāṭiṃ ottharitvāti na saṅghāṭiṃ avattharitvā nisīditabbaṃ.
उभोहि हत्थेहीति पत्तधोवनउदकं सन्धाय वुत्तं। दक्खिणोदकं पन पुरतो आधारके पत्तं ठपेत्वा गहेतब्बं। साधुकन्ति उदकसद्दं अकरोन्तेन।
Ubhohihatthehīti pattadhovanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ. Dakkhiṇodakaṃ pana purato ādhārake pattaṃ ṭhapetvā gahetabbaṃ. Sādhukanti udakasaddaṃ akarontena.
सूपस्स ओकासोति यथा सूपस्स ओकासो होति; एवं मत्ताय ओदनो गण्हितब्बोति अत्थो। समकं सम्पादेहीति इदं न केवलं सप्पिआदीसुयेव ओदनेपि वत्तब्बं। सप्पिआदीसु पन यं अप्पं होति एकस्स वा द्विन्नं वा अनुरूपकं, तं सब्बेसं समकं सम्पादेहीति वुत्ते मनुस्सानं विहसा होति, तस्मा तादिसं सकिं वा द्विक्खत्तुं वा गहेत्वा सेसं न गहेतब्बं।
Sūpassa okāsoti yathā sūpassa okāso hoti; evaṃ mattāya odano gaṇhitabboti attho. Samakaṃ sampādehīti idaṃ na kevalaṃ sappiādīsuyeva odanepi vattabbaṃ. Sappiādīsu pana yaṃ appaṃ hoti ekassa vā dvinnaṃ vā anurūpakaṃ, taṃ sabbesaṃ samakaṃ sampādehīti vutte manussānaṃ vihasā hoti, tasmā tādisaṃ sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā gahetvā sesaṃ na gahetabbaṃ.
न ताव थेरेन भुञ्जितब्बन्ति इदं यं परिच्छिन्नभिक्खुकं भत्तग्गं, यत्थ मनुस्सा सब्बेसं पापेत्वा दातुकामा होन्ति, तं सन्धाय वुत्तं। यं पन महाभत्तग्गं होति, यत्थ एकस्मिं पदेसे भुञ्जन्ति, एकस्मिं पदेसे उदकं दिय्यति, तत्थ यथासुखं भुञ्जितब्बं।
Na tāva therena bhuñjitabbanti idaṃ yaṃ paricchinnabhikkhukaṃ bhattaggaṃ, yattha manussā sabbesaṃ pāpetvā dātukāmā honti, taṃ sandhāya vuttaṃ. Yaṃ pana mahābhattaggaṃ hoti, yattha ekasmiṃ padese bhuñjanti, ekasmiṃ padese udakaṃ diyyati, tattha yathāsukhaṃ bhuñjitabbaṃ.
न ताव उदकन्ति इदं हत्थधोवनउदकं सन्धाय वुत्तं। अन्तरा पिपासितेन पन गले विलग्गामिसेन वा पानीयं पिवित्वा हत्था न धोवितब्बा। सचे मनुस्सा ‘‘धोवथ भन्ते पत्तञ्च हत्थे चा’’ति वदन्ति, भिक्खू वा ‘‘तुम्हे उदकं गण्हथा’’ति वदन्ति, वट्टति।
Na tāva udakanti idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ. Antarā pipāsitena pana gale vilaggāmisena vā pānīyaṃ pivitvā hatthā na dhovitabbā. Sace manussā ‘‘dhovatha bhante pattañca hatthe cā’’ti vadanti, bhikkhū vā ‘‘tumhe udakaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, vaṭṭati.
निवत्तन्तेनाति भत्तग्गतो उट्ठाय निवत्तन्तेन सङ्घेन एवं निवत्तितब्बन्ति दस्सेति। कथं? ‘‘नवकेही’’ति सब्बं दट्ठब्बं। सम्बाधेसु हि घरेसु महाथेरानं निक्खमनोकासो न होति, तस्मा एवं वुत्तं। एवं निवत्तन्तेहि पन नवकेहि गेहद्वारे ठत्वा थेरेसु निक्खन्तेसु पटिपाटिया गन्तब्बं। सचे पन महाथेरा धुरे निसिन्ना होन्ति, नवका अन्तोगेहे , थेरासनतो पट्ठाय पटिपाटिया एव निक्खमितब्बं। कायेन कायं अघट्टेन्तेन यथा अन्तरेन मनुस्सा गन्तुं सक्कोन्ति, एवं विरळाय पटिपाटिया गन्तब्बं।
Nivattantenāti bhattaggato uṭṭhāya nivattantena saṅghena evaṃ nivattitabbanti dasseti. Kathaṃ? ‘‘Navakehī’’ti sabbaṃ daṭṭhabbaṃ. Sambādhesu hi gharesu mahātherānaṃ nikkhamanokāso na hoti, tasmā evaṃ vuttaṃ. Evaṃ nivattantehi pana navakehi gehadvāre ṭhatvā theresu nikkhantesu paṭipāṭiyā gantabbaṃ. Sace pana mahātherā dhure nisinnā honti, navakā antogehe , therāsanato paṭṭhāya paṭipāṭiyā eva nikkhamitabbaṃ. Kāyena kāyaṃ aghaṭṭentena yathā antarena manussā gantuṃ sakkonti, evaṃ viraḷāya paṭipāṭiyā gantabbaṃ.
भत्तग्गवत्तकथा निट्ठिता।
Bhattaggavattakathā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi / ५. भत्तग्गवत्तकथा • 5. Bhattaggavattakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / भत्तग्गवत्तकथावण्णना • Bhattaggavattakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अनुमोदनवत्तकथावण्णना • Anumodanavattakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / भत्तग्गवत्तकथावण्णना • Bhattaggavattakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ५. भत्तग्गवत्तकथा • 5. Bhattaggavattakathā
