| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ภตฺตคฺควตฺตกถาวณฺณนา
Bhattaggavattakathāvaṇṇanā
๓๖๔. มนุสฺสานํ ปริวิสนฎฺฐานนฺติ ยตฺถ อโนฺตวิหาเรปิ มนุสฺสา สปุตฺตทารา อาวสิตฺวา ภิกฺขู เนตฺวา โภเชนฺติฯ อาสเนสุ สตีติ นิสีทนฎฺฐาเนสุ สเนฺตสุฯ อิทํ, ภเนฺต, อาสนํ อุจฺจนฺติ อาสเนฺน สมภูมิภาเค ปญฺญตฺตํ เถราสเนน สมกํ อาสนํ สนฺธาย วุตฺตํ, เถราสนโต ปน อุจฺจตเร อาปุจฺฉิตฺวาปิ นิสีทิตุํ น วฎฺฎติฯ ยทิ ตํ อาสนฺนมฺปิ นีจตรํ โหติ, อนาปุจฺฉาปิ นิสีทิตุํ วฎฺฎติฯ มหาเถรเสฺสว อาปตฺตีติ อาสเนน ปฎิพาหนาปตฺติยา อาปตฺติฯ อวตฺถริตฺวาติ ปารุตสงฺฆาฎิํ อวตฺถริตฺวา, อนุกฺขิปิตฺวาติ อโตฺถฯ
364.Manussānaṃparivisanaṭṭhānanti yattha antovihārepi manussā saputtadārā āvasitvā bhikkhū netvā bhojenti. Āsanesu satīti nisīdanaṭṭhānesu santesu. Idaṃ, bhante, āsanaṃ uccanti āsanne samabhūmibhāge paññattaṃ therāsanena samakaṃ āsanaṃ sandhāya vuttaṃ, therāsanato pana uccatare āpucchitvāpi nisīdituṃ na vaṭṭati. Yadi taṃ āsannampi nīcataraṃ hoti, anāpucchāpi nisīdituṃ vaṭṭati. Mahātherasseva āpattīti āsanena paṭibāhanāpattiyā āpatti. Avattharitvāti pārutasaṅghāṭiṃ avattharitvā, anukkhipitvāti attho.
ปาฬิยํ ‘‘อุโภหิ หเตฺถหิ…เป.… โอทโน ปฎิคฺคเหตโพฺพ’’ติ อิทํ หตฺถตเล วา ปจฺฉิปิฎฺฐิอาทิทุสฺสณฺฐิตาธาเร วา ปตฺตํ ฐเปตฺวา โอทนสฺส คหณกาเล ปตฺตสฺส อปตนตฺถาย วุตฺตํ, สุสชฺชิเต ปน อาธาเร ปตฺตํ ฐเปตฺวา เอเกน หเตฺถน ตํ ปรามสิตฺวาปิ โอทนํ ปฎิคฺคเหตุํ วฎฺฎติ เอวฯ อุโภหิ หเตฺถหิ…เป.… อุทกํ ปฎิคฺคเหตพฺพนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ
Pāḷiyaṃ ‘‘ubhohi hatthehi…pe… odano paṭiggahetabbo’’ti idaṃ hatthatale vā pacchipiṭṭhiādidussaṇṭhitādhāre vā pattaṃ ṭhapetvā odanassa gahaṇakāle pattassa apatanatthāya vuttaṃ, susajjite pana ādhāre pattaṃ ṭhapetvā ekena hatthena taṃ parāmasitvāpi odanaṃ paṭiggahetuṃ vaṭṭati eva. Ubhohi hatthehi…pe… udakaṃ paṭiggahetabbanti etthāpi eseva nayo.
หตฺถโธวนอุทกนฺติ โภชนาวสาเน อุทกํฯ เตนาห ‘‘ปานียํ ปิวิตฺวา หตฺถา โธวิตพฺพา’’ติฯ เตน ปริโยสาเน โธวนเมว ปฎิกฺขิตฺตํ, โภชนนฺตเร ปน ปานียปิวนาทินา นเยน หตฺถํ โธวิตฺวา ปุน ภุญฺชิตุํ วฎฺฎตีติ ทเสฺสติฯ โปตฺถเกสุ ปน ‘‘ปานียํ ปิวิตฺวา หตฺถา น โธวิตพฺพา’’ติ ลิขนฺติ, ตํ ปุริมวจเนน น สเมติ ปริโยสาเน อุทกเสฺสว ‘‘หตฺถโธวนอุทก’’นฺติ วุตฺตตฺตาฯ สเจ มนุสฺสา โธวถ, ภเนฺตติอาทิ นิฎฺฐิตภตฺตํ นิสินฺนํ เถรํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ธุเร ทฺวารสมีเปฯ
Hatthadhovanaudakanti bhojanāvasāne udakaṃ. Tenāha ‘‘pānīyaṃ pivitvā hatthā dhovitabbā’’ti. Tena pariyosāne dhovanameva paṭikkhittaṃ, bhojanantare pana pānīyapivanādinā nayena hatthaṃ dhovitvā puna bhuñjituṃ vaṭṭatīti dasseti. Potthakesu pana ‘‘pānīyaṃ pivitvā hatthā na dhovitabbā’’ti likhanti, taṃ purimavacanena na sameti pariyosāne udakasseva ‘‘hatthadhovanaudaka’’nti vuttattā. Sace manussā dhovatha, bhantetiādi niṭṭhitabhattaṃ nisinnaṃ theraṃ sandhāya vuttaṃ. Dhure dvārasamīpe.
ภตฺตคฺควตฺตกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Bhattaggavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / ๕. ภตฺตคฺควตฺตกถา • 5. Bhattaggavattakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ภตฺตคฺควตฺตกถา • Bhattaggavattakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ภตฺตคฺควตฺตกถาวณฺณนา • Bhattaggavattakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อนุโมทนวตฺตกถาวณฺณนา • Anumodanavattakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๕. ภตฺตคฺควตฺตกถา • 5. Bhattaggavattakathā
