| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၅. ဘဝန္တသင္ခာရဇာယမာနပဉ္ဟော
5. Bhavantasaṅkhārajāyamānapañho
၅. ရာဇာ အာဟ ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, အတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တီ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ, မဟာရာဇ, ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ ခော, မဟာရာဇ, သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
5. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, atthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyantī’’ti? ‘‘Natthi, mahārāja, keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho, mahārāja, saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဒံ ဂေဟံ အဘဝန္တံ ဇာတံ, ယတ္ထ တ္ဝံ နိသိန္နောသီ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စိ, ဘန္တေ, ဣဓ အဘဝန္တံ ဇာတံ, ဘဝန္တံ ယေဝ ဇာတံ, ဣမာနိ ခော, ဘန္တေ, ဒာရူနိ ဝနေ အဟေသုံ, အယဉ္စ မတ္တိကာ ပထဝိယံ အဟောသိ, ဣတ္ထီနဉ္စ ပုရိသာနဉ္စ တဇ္ဇေန ဝာယာမေန ဧဝမိဒံ ဂေဟံ နိဗ္ဗတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idaṃ gehaṃ abhavantaṃ jātaṃ, yattha tvaṃ nisinnosī’’ti? ‘‘Natthi kiñci, bhante, idha abhavantaṃ jātaṃ, bhavantaṃ yeva jātaṃ, imāni kho, bhante, dārūni vane ahesuṃ, ayañca mattikā pathaviyaṃ ahosi, itthīnañca purisānañca tajjena vāyāmena evamidaṃ gehaṃ nibbatta’’nti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ယေ ကေစိ ဗီဇဂာမဘူတဂာမာ ပထဝိယံ နိက္ခိတ္တာ အနုပုဗ္ဗေန ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇမာနာ ပုပ္ဖာနိ စ ဖလာနိ စ ဒဒေယ္ယုံ, န တေ ရုက္ခာ အဘဝန္တာ ဇာတာ, ဘဝန္တာ ယေဝ တေ ရုက္ခာ ဇာတာ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ တေ သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, ye keci bījagāmabhūtagāmā pathaviyaṃ nikkhittā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjamānā pupphāni ca phalāni ca dadeyyuṃ, na te rukkhā abhavantā jātā, bhavantā yeva te rukkhā jātā. Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva te saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ပထဝိယာ မတ္တိကံ ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ နာနာဘာဇနာနိ ကရောတိ, န တာနိ ဘာဇနာနိ အဘဝန္တာနိ ဇာတာနိ, ဘဝန္တာနိ ယေဝ ဇာတာနိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kumbhakāro pathaviyā mattikaṃ uddharitvā nānābhājanāni karoti, na tāni bhājanāni abhavantāni jātāni, bhavantāni yeva jātāni. Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ဝီဏာယ ပတ္တံ န သိယာ, စမ္မံ န သိယာ, ဒောဏိ န သိယာ, ဒဏ္ဍော န သိယာ, ဥပဝီဏော န သိယာ, တန္တိယော န သိယုံ, ကောဏော န သိယာ, ပုရိသသ္သ စ တဇ္ဇော ဝာယာမော န သိယာ, ဇာယေယ္ယ သဒ္ဒော’’တိ? ‘‘န ဟိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ယတော စ ခော, မဟာရာဇ, ဝီဏာယ ပတ္တံ သိယာ, စမ္မံ သိယာ, ဒောဏိ သိယာ, ဒဏ္ဍော သိယာ, ဥပဝီဏော သိယာ, တန္တိယော သိယုံ, ကောဏော သိယာ, ပုရိသသ္သ စ တဇ္ဇော ဝာယာမော သိယာ, ဇာယေယ္ယ သဒ္ဒော’’တိ? ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ဇာယေယ္ယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ ခော သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, vīṇāya pattaṃ na siyā, cammaṃ na siyā, doṇi na siyā, daṇḍo na siyā, upavīṇo na siyā, tantiyo na siyuṃ, koṇo na siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo na siyā, jāyeyya saddo’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, vīṇāya pattaṃ siyā, cammaṃ siyā, doṇi siyā, daṇḍo siyā, upavīṇo siyā, tantiyo siyuṃ, koṇo siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo siyā, jāyeyya saddo’’ti? ‘‘Āma, bhante, jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, အရဏိ န သိယာ, အရဏိပောတကော န သိယာ, အရဏိယောတ္တကံ န သိယာ, ဥတ္တရာရဏိ န သိယာ, စောဠကံ န သိယာ, ပုရိသသ္သ စ တဇ္ဇော ဝာယာမော န သိယာ, ဇာယေယ္ယ သော အဂ္ဂီ’’တိ? ‘‘န ဟိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ယတော စ ခော, မဟာရာဇ, အရဏိ သိယာ, အရဏိပောတကော သိယာ, အရဏိယောတ္တကံ သိယာ, ဥတ္တရာရဏိ သိယာ, စောဠကံ သိယာ, ပုရိသသ္သ စ တဇ္ဇော ဝာယာမော သိယာ, ဇာယေယ္ယ သော အဂ္ဂီ’’တိ? ‘‘အာမ, ဘန္တေ , ဇာယေယ္ယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ ခော သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, araṇi na siyā, araṇipotako na siyā, araṇiyottakaṃ na siyā, uttarāraṇi na siyā, coḷakaṃ na siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo na siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, araṇi siyā, araṇipotako siyā, araṇiyottakaṃ siyā, uttarāraṇi siyā, coḷakaṃ siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Āma, bhante , jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, မဏိ န သိယာ, အာတပော န သိယာ, ဂောမယံ န သိယာ, ဇာယေယ္ယ သော အဂ္ဂီ’’တိ? ‘‘န ဟိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ယတော စ ခော, မဟာရာဇ, မဏိ သိယာ, အာတပော သိယာ, ဂောမယံ သိယာ, ဇာယေယ္ယ သော အဂ္ဂီ’’တိ? ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ဇာယေယ္ယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ ခော သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, maṇi na siyā, ātapo na siyā, gomayaṃ na siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, maṇi siyā, ātapo siyā, gomayaṃ siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Āma, bhante, jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, အာဒာသော န သိယာ, အာဘာ န သိယာ, မုခံ န သိယာ, ဇာယေယ္ယ အတ္တာ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ယတော စ ခော, မဟာရာဇ, အာဒာသော သိယာ, အာဘာ သိယာ, မုခံ သိယာ, ဇာယေယ္ယ အတ္တာ’’တိ? ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ဇာယေယ္ယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, နတ္ထိ ကေစိ သင္ခာရာ, ယေ အဘဝန္တာ ဇာယန္တိ, ဘဝန္တာ ယေဝ ခော သင္ခာရာ ဇာယန္တီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, ādāso na siyā, ābhā na siyā, mukhaṃ na siyā, jāyeyya attā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, ādāso siyā, ābhā siyā, mukhaṃ siyā, jāyeyya attā’’ti? ‘‘Āma, bhante, jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ကလ္လောသိ , ဘန္တေ နာဂသေနာ’’တိ။
‘‘Kallosi , bhante nāgasenā’’ti.
ဘဝန္တသင္ခာရဇာယမာနပဉ္ဟော ပဉ္စမော။
Bhavantasaṅkhārajāyamānapañho pañcamo.
