| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
5. භවන්‌තසඞ්‌ඛාරජායමානපඤ්‌හො
5. Bhavantasaṅkhārajāyamānapañho
5. රාජා ආහ ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, අත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌තී’’ති? ‘‘නත්‌ථි, මහාරාජ, කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව ඛො, මහාරාජ, සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
5. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, atthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyantī’’ti? ‘‘Natthi, mahārāja, keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho, mahārāja, saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මහාරාජ, ඉදං ගෙහං අභවන්‌තං ජාතං, යත්‌ථ ත්‌වං නිසින්‌නොසී’’ති? ‘‘නත්‌ථි කිඤ්‌චි, භන්‌තෙ, ඉධ අභවන්‌තං ජාතං, භවන්‌තං යෙව ජාතං, ඉමානි ඛො, භන්‌තෙ, දාරූනි වනෙ අහෙසුං, අයඤ්‌ච මත්‌තිකා පථවියං අහොසි, ඉත්‌ථීනඤ්‌ච පුරිසානඤ්‌ච තජ්‌ජෙන වායාමෙන එවමිදං ගෙහං නිබ්‌බත්‌ත’’න්‌ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idaṃ gehaṃ abhavantaṃ jātaṃ, yattha tvaṃ nisinnosī’’ti? ‘‘Natthi kiñci, bhante, idha abhavantaṃ jātaṃ, bhavantaṃ yeva jātaṃ, imāni kho, bhante, dārūni vane ahesuṃ, ayañca mattikā pathaviyaṃ ahosi, itthīnañca purisānañca tajjena vāyāmena evamidaṃ gehaṃ nibbatta’’nti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, යෙ කෙචි බීජගාමභූතගාමා පථවියං නික්‌ඛිත්‌තා අනුපුබ්‌බෙන වුඩ්‌ඪිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජමානා පුප්‌ඵානි ච ඵලානි ච දදෙය්‍යුං, න තෙ රුක්‌ඛා අභවන්‌තා ජාතා, භවන්‌තා යෙව තෙ රුක්‌ඛා ජාතා. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව තෙ සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, ye keci bījagāmabhūtagāmā pathaviyaṃ nikkhittā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjamānā pupphāni ca phalāni ca dadeyyuṃ, na te rukkhā abhavantā jātā, bhavantā yeva te rukkhā jātā. Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva te saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො පථවියා මත්‌තිකං උද්‌ධරිත්‌වා නානාභාජනානි කරොති, න තානි භාජනානි අභවන්‌තානි ජාතානි, භවන්‌තානි යෙව ජාතානි. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kumbhakāro pathaviyā mattikaṃ uddharitvā nānābhājanāni karoti, na tāni bhājanāni abhavantāni jātāni, bhavantāni yeva jātāni. Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, වීණාය පත්‌තං න සියා, චම්‌මං න සියා, දොණි න සියා, දණ්‌ඩො න සියා, උපවීණො න සියා, තන්‌තියො න සියුං, කොණො න සියා, පුරිසස්‌ස ච තජ්‌ජො වායාමො න සියා, ජායෙය්‍ය සද්‌දො’’ති? ‘‘න හි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘යතො ච ඛො, මහාරාජ, වීණාය පත්‌තං සියා, චම්‌මං සියා, දොණි සියා, දණ්‌ඩො සියා, උපවීණො සියා, තන්‌තියො සියුං, කොණො සියා, පුරිසස්‌ස ච තජ්‌ජො වායාමො සියා, ජායෙය්‍ය සද්‌දො’’ති? ‘‘ආම, භන්‌තෙ, ජායෙය්‍යා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව ඛො සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, vīṇāya pattaṃ na siyā, cammaṃ na siyā, doṇi na siyā, daṇḍo na siyā, upavīṇo na siyā, tantiyo na siyuṃ, koṇo na siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo na siyā, jāyeyya saddo’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, vīṇāya pattaṃ siyā, cammaṃ siyā, doṇi siyā, daṇḍo siyā, upavīṇo siyā, tantiyo siyuṃ, koṇo siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo siyā, jāyeyya saddo’’ti? ‘‘Āma, bhante, jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, අරණි න සියා, අරණිපොතකො න සියා, අරණියොත්‌තකං න සියා, උත්‌තරාරණි න සියා, චොළකං න සියා, පුරිසස්‌ස ච තජ්‌ජො වායාමො න සියා, ජායෙය්‍ය සො අග්‌ගී’’ති? ‘‘න හි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘යතො ච ඛො, මහාරාජ, අරණි සියා, අරණිපොතකො සියා, අරණියොත්‌තකං සියා, උත්‌තරාරණි සියා, චොළකං සියා, පුරිසස්‌ස ච තජ්‌ජො වායාමො සියා, ජායෙය්‍ය සො අග්‌ගී’’ති? ‘‘ආම, භන්‌තෙ , ජායෙය්‍යා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව ඛො සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, araṇi na siyā, araṇipotako na siyā, araṇiyottakaṃ na siyā, uttarāraṇi na siyā, coḷakaṃ na siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo na siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, araṇi siyā, araṇipotako siyā, araṇiyottakaṃ siyā, uttarāraṇi siyā, coḷakaṃ siyā, purisassa ca tajjo vāyāmo siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Āma, bhante , jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, මණි න සියා, ආතපො න සියා, ගොමයං න සියා, ජායෙය්‍ය සො අග්‌ගී’’ති? ‘‘න හි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘යතො ච ඛො, මහාරාජ, මණි සියා, ආතපො සියා, ගොමයං සියා, ජායෙය්‍ය සො අග්‌ගී’’ති? ‘‘ආම, භන්‌තෙ, ජායෙය්‍යා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව ඛො සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, maṇi na siyā, ātapo na siyā, gomayaṃ na siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, maṇi siyā, ātapo siyā, gomayaṃ siyā, jāyeyya so aggī’’ti? ‘‘Āma, bhante, jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, ආදාසො න සියා, ආභා න සියා, මුඛං න සියා, ජායෙය්‍ය අත්‌තා’’ති? ‘‘න හි, භන්‌තෙ’’ති. ‘‘යතො ච ඛො, මහාරාජ, ආදාසො සියා, ආභා සියා, මුඛං සියා, ජායෙය්‍ය අත්‌තා’’ති? ‘‘ආම, භන්‌තෙ, ජායෙය්‍යා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, නත්‌ථි කෙචි සඞ්‌ඛාරා, යෙ අභවන්‌තා ජායන්‌ති, භවන්‌තා යෙව ඛො සඞ්‌ඛාරා ජායන්‌තී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, ādāso na siyā, ābhā na siyā, mukhaṃ na siyā, jāyeyya attā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Yato ca kho, mahārāja, ādāso siyā, ābhā siyā, mukhaṃ siyā, jāyeyya attā’’ti? ‘‘Āma, bhante, jāyeyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi keci saṅkhārā, ye abhavantā jāyanti, bhavantā yeva kho saṅkhārā jāyantī’’ti.
‘‘කල්‌ලොසි , භන්‌තෙ නාගසෙනා’’ති.
‘‘Kallosi , bhante nāgasenā’’ti.
භවන්‌තසඞ්‌ඛාරජායමානපඤ්‌හො පඤ්‌චමො.
Bhavantasaṅkhārajāyamānapañho pañcamo.
