| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
२. भयसुत्तं
2. Bhayasuttaṃ
६३. ‘‘तीणिमानि , भिक्खवे, अमातापुत्तिकानि भयानीति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति। कतमानि तीणि? होति सो, भिक्खवे, समयो यं महाअग्गिडाहो वुट्ठाति। महाअग्गिडाहे खो पन, भिक्खवे, वुट्ठिते तेन गामापि डय्हन्ति निगमापि डय्हन्ति नगरापि डय्हन्ति। गामेसुपि डय्हमानेसु निगमेसुपि डय्हमानेसु नगरेसुपि डय्हमानेसु तत्थ मातापि पुत्तं नप्पटिलभति, पुत्तोपि मातरं नप्पटिलभति । इदं, भिक्खवे, पठमं अमातापुत्तिकं भयन्ति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति।
63. ‘‘Tīṇimāni , bhikkhave, amātāputtikāni bhayānīti assutavā puthujjano bhāsati. Katamāni tīṇi? Hoti so, bhikkhave, samayo yaṃ mahāaggiḍāho vuṭṭhāti. Mahāaggiḍāhe kho pana, bhikkhave, vuṭṭhite tena gāmāpi ḍayhanti nigamāpi ḍayhanti nagarāpi ḍayhanti. Gāmesupi ḍayhamānesu nigamesupi ḍayhamānesu nagaresupi ḍayhamānesu tattha mātāpi puttaṃ nappaṭilabhati, puttopi mātaraṃ nappaṭilabhati . Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, होति सो समयो यं महामेघो वुट्ठाति। महामेघे खो पन, भिक्खवे, वुट्ठिते महाउदकवाहको सञ्जायति। महाउदकवाहके खो पन, भिक्खवे, सञ्जायन्ते तेन गामापि वुय्हन्ति निगमापि वुय्हन्ति नगरापि वुय्हन्ति। गामेसुपि वुय्हमानेसु निगमेसुपि वुय्हमानेसु नगरेसुपि वुय्हमानेसु तत्थ मातापि पुत्तं नप्पटिलभति, पुत्तोपि मातरं नप्पटिलभति। इदं, भिक्खवे, दुतियं अमातापुत्तिकं भयन्ति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, hoti so samayo yaṃ mahāmegho vuṭṭhāti. Mahāmeghe kho pana, bhikkhave, vuṭṭhite mahāudakavāhako sañjāyati. Mahāudakavāhake kho pana, bhikkhave, sañjāyante tena gāmāpi vuyhanti nigamāpi vuyhanti nagarāpi vuyhanti. Gāmesupi vuyhamānesu nigamesupi vuyhamānesu nagaresupi vuyhamānesu tattha mātāpi puttaṃ nappaṭilabhati, puttopi mātaraṃ nappaṭilabhati. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, होति सो समयो यं भयं होति अटविसङ्कोपो, चक्कसमारुळ्हा जानपदा परियायन्ति। भये खो पन, भिक्खवे, सति अटविसङ्कोपे चक्कसमारुळ्हेसु जानपदेसु परियायन्तेसु तत्थ मातापि पुत्तं नप्पटिलभति, पुत्तोपि मातरं नप्पटिलभति। इदं, भिक्खवे, ततियं अमातापुत्तिकं भयन्ति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति। इमानि खो, भिक्खवे, तीणि अमातापुत्तिकानि भयानीति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, hoti so samayo yaṃ bhayaṃ hoti aṭavisaṅkopo, cakkasamāruḷhā jānapadā pariyāyanti. Bhaye kho pana, bhikkhave, sati aṭavisaṅkope cakkasamāruḷhesu jānapadesu pariyāyantesu tattha mātāpi puttaṃ nappaṭilabhati, puttopi mātaraṃ nappaṭilabhati. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati. Imāni kho, bhikkhave, tīṇi amātāputtikāni bhayānīti assutavā puthujjano bhāsati.
‘‘तानि खो पनिमानि 1, भिक्खवे, तीणि समातापुत्तिकानियेव भयानि अमातापुत्तिकानि भयानीति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति। कतमानि तीणि? होति सो, भिक्खवे, समयो यं महाअग्गिडाहो वुट्ठाति। महाअग्गिडाहे खो पन, भिक्खवे, वुट्ठिते तेन गामापि डय्हन्ति निगमापि डय्हन्ति नगरापि डय्हन्ति। गामेसुपि डय्हमानेसु निगमेसुपि डय्हमानेसु नगरेसुपि डय्हमानेसु होति सो समयो यं कदाचि करहचि मातापि पुत्तं पटिलभति, पुत्तोपि मातरं पटिलभति। इदं, भिक्खवे, पठमं समातापुत्तिकंयेव भयं अमातापुत्तिकं भयन्ति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति।
‘‘Tāni kho panimāni 2, bhikkhave, tīṇi samātāputtikāniyeva bhayāni amātāputtikāni bhayānīti assutavā puthujjano bhāsati. Katamāni tīṇi? Hoti so, bhikkhave, samayo yaṃ mahāaggiḍāho vuṭṭhāti. Mahāaggiḍāhe kho pana, bhikkhave, vuṭṭhite tena gāmāpi ḍayhanti nigamāpi ḍayhanti nagarāpi ḍayhanti. Gāmesupi ḍayhamānesu nigamesupi ḍayhamānesu nagaresupi ḍayhamānesu hoti so samayo yaṃ kadāci karahaci mātāpi puttaṃ paṭilabhati, puttopi mātaraṃ paṭilabhati. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ samātāputtikaṃyeva bhayaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, होति सो समयो यं महामेघो वुट्ठाति। महामेघे खो पन, भिक्खवे, वुट्ठिते महाउदकवाहको सञ्जायति। महाउदकवाहके खो पन, भिक्खवे, सञ्जाते तेन गामापि वुय्हन्ति निगमापि वुय्हन्ति नगरापि वुय्हन्ति। गामेसुपि वुय्हमानेसु निगमेसुपि वुय्हमानेसु नगरेसुपि वुय्हमानेसु होति सो समयो यं कदाचि करहचि मातापि पुत्तं पटिलभति, पुत्तोपि मातरं पटिलभति। इदं, भिक्खवे, दुतियं समातापुत्तिकंयेव भयं अमातापुत्तिकं भयन्ति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, hoti so samayo yaṃ mahāmegho vuṭṭhāti. Mahāmeghe kho pana, bhikkhave, vuṭṭhite mahāudakavāhako sañjāyati. Mahāudakavāhake kho pana, bhikkhave, sañjāte tena gāmāpi vuyhanti nigamāpi vuyhanti nagarāpi vuyhanti. Gāmesupi vuyhamānesu nigamesupi vuyhamānesu nagaresupi vuyhamānesu hoti so samayo yaṃ kadāci karahaci mātāpi puttaṃ paṭilabhati, puttopi mātaraṃ paṭilabhati. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ samātāputtikaṃyeva bhayaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, होति सो समयो यं भयं होति अटविसङ्कोपो, चक्कसमारुळ्हा जानपदा परियायन्ति। भये खो पन, भिक्खवे, सति अटविसङ्कोपे चक्कसमारुळ्हेसु जानपदेसु परियायन्तेसु होति सो समयो यं कदाचि करहचि मातापि पुत्तं पटिलभति, पुत्तोपि मातरं पटिलभति। इदं, भिक्खवे, ततियं समातापुत्तिकंयेव भयं अमातापुत्तिकं भयन्ति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति। ‘‘इमानि खो, भिक्खवे, तीणि समातापुत्तिकानियेव भयानि अमातापुत्तिकानि भयानीति अस्सुतवा पुथुज्जनो भासति’’।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, hoti so samayo yaṃ bhayaṃ hoti aṭavisaṅkopo, cakkasamāruḷhā jānapadā pariyāyanti. Bhaye kho pana, bhikkhave, sati aṭavisaṅkope cakkasamāruḷhesu jānapadesu pariyāyantesu hoti so samayo yaṃ kadāci karahaci mātāpi puttaṃ paṭilabhati, puttopi mātaraṃ paṭilabhati. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ samātāputtikaṃyeva bhayaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati. ‘‘Imāni kho, bhikkhave, tīṇi samātāputtikāniyeva bhayāni amātāputtikāni bhayānīti assutavā puthujjano bhāsati’’.
‘‘तीणिमानि, भिक्खवे, अमातापुत्तिकानि भयानि। कतमानि तीणि? जराभयं, ब्याधिभयं, मरणभयन्ति। न, भिक्खवे, माता पुत्तं जीरमानं एवं लभति – ‘अहं जीरामि, मा मे पुत्तो जीरी’ति; पुत्तो वा पन मातरं जीरमानं न एवं लभति – ‘अहं जीरामि, मा मे माता जीरी’’’ति।
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, amātāputtikāni bhayāni. Katamāni tīṇi? Jarābhayaṃ, byādhibhayaṃ, maraṇabhayanti. Na, bhikkhave, mātā puttaṃ jīramānaṃ evaṃ labhati – ‘ahaṃ jīrāmi, mā me putto jīrī’ti; putto vā pana mātaraṃ jīramānaṃ na evaṃ labhati – ‘ahaṃ jīrāmi, mā me mātā jīrī’’’ti.
‘‘न, भिक्खवे, माता पुत्तं ब्याधियमानं एवं लभति – ‘अहं ब्याधियामि, मा मे पुत्तो ब्याधियी’ति; पुत्तो वा पन मातरं ब्याधियमानं न एवं लभति – ‘अहं ब्याधियामि, मा मे माता ब्याधियी’’’ति।
‘‘Na, bhikkhave, mātā puttaṃ byādhiyamānaṃ evaṃ labhati – ‘ahaṃ byādhiyāmi, mā me putto byādhiyī’ti; putto vā pana mātaraṃ byādhiyamānaṃ na evaṃ labhati – ‘ahaṃ byādhiyāmi, mā me mātā byādhiyī’’’ti.
‘‘न, भिक्खवे, माता पुत्तं मीयमानं एवं लभति – ‘अहं मीयामि, मा मे पुत्तो मीयी’ति; पुत्तो वा पन मातरं मीयमानं न एवं लभति – ‘अहं मीयामि, मा मे माता मीयी’ति। इमानि खो, भिक्खवे, तीणि अमातापुत्तिकानि भयानी’’ति।
‘‘Na, bhikkhave, mātā puttaṃ mīyamānaṃ evaṃ labhati – ‘ahaṃ mīyāmi, mā me putto mīyī’ti; putto vā pana mātaraṃ mīyamānaṃ na evaṃ labhati – ‘ahaṃ mīyāmi, mā me mātā mīyī’ti. Imāni kho, bhikkhave, tīṇi amātāputtikāni bhayānī’’ti.
‘‘अत्थि , भिक्खवे, मग्गो अत्थि पटिपदा इमेसञ्च तिण्णं समातापुत्तिकानं भयानं इमेसञ्च तिण्णं अमातापुत्तिकानं भयानं पहानाय समतिक्कमाय संवत्तति। कतमो च, भिक्खवे, मग्गो कतमा च पटिपदा इमेसञ्च तिण्णं समातापुत्तिकानं भयानं इमेसञ्च तिण्णं अमातापुत्तिकानं भयानं पहानाय समतिक्कमाय संवत्तति? अयमेव अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो, सेय्यथिदं – सम्मादिट्ठि, सम्मासङ्कपो, सम्मावाचा, सम्माकम्मन्तो, सम्माआजीवो, सम्मावायामो, सम्मासति, सम्मासमाधि। अयं खो, भिक्खवे, मग्गो अयं पटिपदा इमेसञ्च तिण्णं समातापुत्तिकानं भयानं इमेसञ्च तिण्णं अमातापुत्तिकानं भयानं पहानाय समतिक्कमाय संवत्तती’’ति। दुतियं।
‘‘Atthi , bhikkhave, maggo atthi paṭipadā imesañca tiṇṇaṃ samātāputtikānaṃ bhayānaṃ imesañca tiṇṇaṃ amātāputtikānaṃ bhayānaṃ pahānāya samatikkamāya saṃvattati. Katamo ca, bhikkhave, maggo katamā ca paṭipadā imesañca tiṇṇaṃ samātāputtikānaṃ bhayānaṃ imesañca tiṇṇaṃ amātāputtikānaṃ bhayānaṃ pahānāya samatikkamāya saṃvattati? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkapo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi. Ayaṃ kho, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā imesañca tiṇṇaṃ samātāputtikānaṃ bhayānaṃ imesañca tiṇṇaṃ amātāputtikānaṃ bhayānaṃ pahānāya samatikkamāya saṃvattatī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / २. भयसुत्तवण्णना • 2. Bhayasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / २. भयसुत्तवण्णना • 2. Bhayasuttavaṇṇanā
