| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
२. भयसुत्तवण्णना
2. Bhayasuttavaṇṇanā
६३. दुतिये परित्तातुं समत्थभावेनाति उप्पन्नभयतो रक्खितुं समत्थभावेन। नत्थि एत्थ मातापुत्तं अञ्ञमञ्ञं तायितुं समत्थन्ति अमातापुत्तानि, तानियेव अमातापुत्तिकानि। तेनाह ‘‘नत्थि एत्था’’तिआदि। यन्ति भुम्मत्थे उपयोगवचनन्ति आह ‘‘यस्मिं समये’’ति। मातापि पुत्तं पस्सितुं न लभति, परित्तातुं न समत्थन्ति अधिप्पायो । पुत्तोपि मातरन्ति एत्थापि एसेव नयो। चित्तुत्रासोयेव भयं चित्तुत्रासभयं। इमिना ओत्तप्पभयादिं निवत्तेति। अटविग्गहणेन अटविवासिनो वुत्ता ‘‘सब्बो गामो आगतो’’तिआदीसु वियाति आह ‘‘अटवीति चेत्थ अटविवासिनो चोरा वेदितब्बा’’ति। एतेति अटविवासिनो चोरा। एतं वुत्तन्ति ‘‘अटविसङ्कोपो’’ति इदं वुत्तं। ठानगमनादिइरियापथचक्कसमङ्गिनो इरियापथचक्कसमारुळ्हा नाम होन्तीति आह ‘‘इरियापथचक्कम्पि वट्टती’’ति। इरियापथोयेव पवत्तनट्ठेन चक्कन्ति इरियापथचक्कं।
63. Dutiye parittātuṃ samatthabhāvenāti uppannabhayato rakkhituṃ samatthabhāvena. Natthi ettha mātāputtaṃ aññamaññaṃ tāyituṃ samatthanti amātāputtāni, tāniyeva amātāputtikāni. Tenāha ‘‘natthi etthā’’tiādi. Yanti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘yasmiṃ samaye’’ti. Mātāpi puttaṃ passituṃ na labhati, parittātuṃ na samatthanti adhippāyo . Puttopi mātaranti etthāpi eseva nayo. Cittutrāsoyeva bhayaṃ cittutrāsabhayaṃ. Iminā ottappabhayādiṃ nivatteti. Aṭaviggahaṇena aṭavivāsino vuttā ‘‘sabbo gāmo āgato’’tiādīsu viyāti āha ‘‘aṭavīti cettha aṭavivāsino corā veditabbā’’ti. Eteti aṭavivāsino corā. Etaṃ vuttanti ‘‘aṭavisaṅkopo’’ti idaṃ vuttaṃ. Ṭhānagamanādiiriyāpathacakkasamaṅgino iriyāpathacakkasamāruḷhā nāma hontīti āha ‘‘iriyāpathacakkampi vaṭṭatī’’ti. Iriyāpathoyeva pavattanaṭṭhena cakkanti iriyāpathacakkaṃ.
परियायन्तीति परितो तेन तेन दिसाभागेन गच्छन्ति। तेनाह ‘‘इतो चितो च गच्छन्ती’’ति। मातुपेमेन गन्तुं अविसहित्वा अत्तनो सन्तिकं आगच्छन्तं। अत्तसिनेहस्स बलवभावतो मातरम्पि अनपेक्खित्वा ‘‘अत्तानंयेव रक्खिस्सामी’’ति गच्छन्तं। एकस्मिं ठाने निलीनन्ति वुत्तनयेनेव गन्त्वा एकस्मिं खेमे पदेसे निसिन्नं। कुल्ले वातिआदीसु कूलं परतीरं वहति पापेतीहि कुल्लो, तरणत्थाय वेळुनळादीहि कलापं कत्वा बद्धो। पत्थरित्वा बद्धो पन उळुम्पो, चाटिआदि मत्तिकाभाजनं। वुय्हमानन्ति उदकोघेन अधोसोतं नीयमानं।
Pariyāyantīti parito tena tena disābhāgena gacchanti. Tenāha ‘‘ito cito ca gacchantī’’ti. Mātupemena gantuṃ avisahitvā attano santikaṃ āgacchantaṃ. Attasinehassa balavabhāvato mātarampi anapekkhitvā ‘‘attānaṃyeva rakkhissāmī’’ti gacchantaṃ. Ekasmiṃ ṭhāne nilīnanti vuttanayeneva gantvā ekasmiṃ kheme padese nisinnaṃ. Kulle vātiādīsu kūlaṃ paratīraṃ vahati pāpetīhi kullo, taraṇatthāya veḷunaḷādīhi kalāpaṃ katvā baddho. Pattharitvā baddho pana uḷumpo, cāṭiādi mattikābhājanaṃ. Vuyhamānanti udakoghena adhosotaṃ nīyamānaṃ.
यथावुत्तानि तीणि भयानि समातापुत्तिकानियेव अस्सुतवतो पुथुज्जनस्स वसेन अमातापुत्तिकानि दस्सितानीति आह ‘‘एवं परियायतो अमातापुत्तिकानि भयानि दस्सेत्वा’’ति।
Yathāvuttāni tīṇi bhayāni samātāputtikāniyeva assutavato puthujjanassa vasena amātāputtikāni dassitānīti āha ‘‘evaṃ pariyāyato amātāputtikāni bhayāni dassetvā’’ti.
भयसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Bhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / २. भयसुत्तं • 2. Bhayasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / २. भयसुत्तवण्णना • 2. Bhayasuttavaṇṇanā
