| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga |
๑๑. เภทานุวตฺตกสิกฺขาปทํ
11. Bhedānuvattakasikkhāpadaṃ
๔๑๗. เตน สมเยน พุโทฺธ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ เตน โข ปน สมเยน เทวทโตฺต สงฺฆเภทาย ปรกฺกมติ จกฺกเภทายฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘‘อธมฺมวาที เทวทโตฺต, อวินยวาที เทวทโตฺตฯ กถญฺหิ นาม เทวทโตฺต สงฺฆเภทาย ปรกฺกมิสฺสติ จกฺกเภทายา’’ติ! เอวํ วุเตฺต โกกาลิโก กฎโมทกติสฺสโก ขณฺฑเทวิยา ปุโตฺต สมุทฺททโตฺต เต ภิกฺขู เอตทโวจุํ – ‘‘มายสฺมโนฺต เอวํ อวจุตฺถฯ ธมฺมวาที เทวทโตฺต, วินยวาที เทวทโตฺตฯ อมฺหากญฺจ เทวทโตฺต ฉนฺทญฺจ รุจิญฺจ อาทาย โวหรติ ชานาติ โน ภาสติ อมฺหากํเปตํ ขมตี’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขู เทวทตฺตสฺส สงฺฆเภทาย ปรกฺกมนฺตสฺส อนุวตฺตกา ภวิสฺสนฺติ วคฺควาทกา’’ติ! อถ โข เต ภิกฺขู เต อนุวตฺตเก ภิกฺขู อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… ‘‘สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขู เทวทตฺตสฺส สงฺฆเภทาย ปรกฺกมนฺตสฺส อนุวตฺตกา โหนฺติ วคฺควาทกา’’ติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุโทฺธ ภควา…เป.… ‘‘กถญฺหิ นาม เต, ภิกฺขเว, โมฆปุริสา เทวทตฺตสฺส สงฺฆเภทาย ปรกฺกมนฺตสฺส อนุวตฺตกา ภวิสฺสนฺติ วคฺควาทกา ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –
417. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena devadatto saṅghabhedāya parakkamati cakkabhedāya. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘adhammavādī devadatto, avinayavādī devadatto. Kathañhi nāma devadatto saṅghabhedāya parakkamissati cakkabhedāyā’’ti! Evaṃ vutte kokāliko kaṭamodakatissako khaṇḍadeviyā putto samuddadatto te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘māyasmanto evaṃ avacuttha. Dhammavādī devadatto, vinayavādī devadatto. Amhākañca devadatto chandañca ruciñca ādāya voharati jānāti no bhāsati amhākaṃpetaṃ khamatī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhū devadattassa saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā bhavissanti vaggavādakā’’ti! Atha kho te bhikkhū te anuvattake bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū devadattassa saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā honti vaggavādakā’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā devadattassa saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā bhavissanti vaggavādakā ! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
๔๑๘. ‘‘ตเสฺสว โข ปน ภิกฺขุสฺส ภิกฺขู โหนฺติ อนุวตฺตกา วคฺควาทกา เอโก วา เทฺว วา ตโย วาฯ เต เอวํ วเทยฺยุํ – ‘มายสฺมโนฺต เอตํ ภิกฺขุํ กิญฺจิ อวจุตฺถฯ ธมฺมวาที เจโส ภิกฺขุ, วินยวาที เจโส ภิกฺขุฯ อมฺหากเญฺจโส ภิกฺขุ ฉนฺทญฺจ รุจิญฺจ อาทาย โวหรติ ชานาติ โน ภาสติ อมฺหากเมฺปตํ ขมตี’ติ, เต ภิกฺขู ภิกฺขูหิ เอวมสฺสุ วจนียา – ‘มายสฺมโนฺต เอวํ อวจุตฺถ, น เจโส ภิกฺขุ ธมฺมวาที, น เจโส ภิกฺขุ วินยวาที, มายสฺมนฺตานมฺปิ สงฺฆเภโท รุจฺจิตฺถ, สเมตายสฺมนฺตานํ สเงฺฆน, สมโคฺค หิ สโงฺฆ สโมฺมทมาโน อวิวทมาโน เอกุเทฺทโส ผาสุ วิหรตี’ติฯ เอวญฺจ เต ภิกฺขู ภิกฺขูหิ วุจฺจมานา ตเถว ปคฺคเณฺหยฺยุํ, เต ภิกฺขู ภิกฺขูหิ ยาวตติยํ สมนุภาสิตพฺพา ตสฺส ปฎินิสฺสคฺคายฯ ยาวตติยเญฺจ สมนุภาสิยมานา ตํ ปฎินิสฺสเชฺชยฺยุํ, อิเจฺจตํ กุสลํ, โน เจ ปฎินิสฺสเชฺชยฺยุํ, สงฺฆาทิเสโส’’ติฯ
418.‘‘Tasseva kho pana bhikkhussa bhikkhū honti anuvattakā vaggavādakā eko vā dve vā tayo vā. Te evaṃ vadeyyuṃ – ‘māyasmanto etaṃ bhikkhuṃ kiñci avacuttha. Dhammavādī ceso bhikkhu, vinayavādī ceso bhikkhu. Amhākañceso bhikkhu chandañca ruciñca ādāya voharati jānāti no bhāsati amhākampetaṃ khamatī’ti, te bhikkhū bhikkhūhi evamassu vacanīyā – ‘māyasmanto evaṃ avacuttha, na ceso bhikkhu dhammavādī, na ceso bhikkhu vinayavādī, māyasmantānampi saṅghabhedo ruccittha, sametāyasmantānaṃ saṅghena, samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī’ti. Evañca te bhikkhū bhikkhūhi vuccamānā tatheva paggaṇheyyuṃ, te bhikkhū bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbā tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsiyamānā taṃ paṭinissajjeyyuṃ, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjeyyuṃ, saṅghādiseso’’ti.
๔๑๙. ตเสฺสว โข ปนาติ ตสฺส สงฺฆเภทกสฺส ภิกฺขุโนฯ
419.Tasseva kho panāti tassa saṅghabhedakassa bhikkhuno.
ภิกฺขู โหนฺตีติ อเญฺญ ภิกฺขู โหนฺติฯ
Bhikkhū hontīti aññe bhikkhū honti.
อนุวตฺตกาติ ยํทิฎฺฐิโก โส โหติ ยํขนฺติโก ยํรุจิโก เตปิ ตํทิฎฺฐิกา โหนฺติ ตํขนฺติกา ตํรุจิกาฯ
Anuvattakāti yaṃdiṭṭhiko so hoti yaṃkhantiko yaṃruciko tepi taṃdiṭṭhikā honti taṃkhantikā taṃrucikā.
วคฺควาทกาติ ตสฺส วณฺณาย ปกฺขาย ฐิตา โหนฺติฯ
Vaggavādakāti tassa vaṇṇāya pakkhāya ṭhitā honti.
เอโก วา เทฺว วา ตโย วาติ เอโก วา โหติ เทฺว วา ตโย วาฯ เต เอวํ วเทยฺยุํ – ‘‘มายสฺมโนฺต เอตํ ภิกฺขุํ กิญฺจิ อวจุตฺถ, ธมฺมวาที เจโส ภิกฺขุ, วินยวาที เจโส ภิกฺขุ, อมฺหากเญฺจโส ภิกฺขุ ฉนฺทญฺจ รุจิญฺจ อาทาย โวหรติ ชานาติ โน ภาสติ อมฺหากํเปตํ ขมตี’ติฯ
Eko vā dve vā tayo vāti eko vā hoti dve vā tayo vā. Te evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘māyasmanto etaṃ bhikkhuṃ kiñci avacuttha, dhammavādī ceso bhikkhu, vinayavādī ceso bhikkhu, amhākañceso bhikkhu chandañca ruciñca ādāya voharati jānāti no bhāsati amhākaṃpetaṃ khamatī’ti.
เต ภิกฺขูติ เย เต อนุวตฺตกา ภิกฺขูฯ
Te bhikkhūti ye te anuvattakā bhikkhū.
ภิกฺขูหีติ อเญฺญหิ ภิกฺขูหิฯ
Bhikkhūhīti aññehi bhikkhūhi.
เย ปสฺสนฺติ เย สุณนฺติ เตหิ วตฺตพฺพา – ‘‘มายสฺมโนฺต เอวํ อวจุตฺถฯ น เจโส ภิกฺขุ ธมฺมวาที, น เจโส ภิกฺขุ วินยวาทีฯ มายสฺมนฺตานมฺปิ สงฺฆเภโท รุจฺจิตฺถฯ สเมตายสฺมนฺตานํ สเงฺฆนฯ สมโคฺค หิ สโงฺฆ สโมฺมทมาโน อวิวทมาโน เอกุเทฺทโส ผาสุ วิหรตี’’ติฯ ทุติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ ตติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ สเจ ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อิเจฺจตํ กุสลํ; โน เจ ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสฯ สุตฺวา น วทนฺติ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสฯ เต ภิกฺขู สงฺฆมชฺฌมฺปิ อากฑฺฒิตฺวา วตฺตพฺพา – ‘‘มายสฺมโนฺต เอวํ อวจุตฺถฯ น เจโส ภิกฺขุ ธมฺมวาที, น เจโส ภิกฺขุ วินยวาทีฯ มายสฺมนฺตานมฺปิ สงฺฆเภโท รุจฺจิตฺถฯ สเมตายสฺมนฺตานํ สเงฺฆนฯ สมโคฺค หิ สโงฺฆ สโมฺมทมาโน อวิวทมาโน เอกุเทฺทโส ผาสุ วิหรตี’’ติฯ ทุติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ ตติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ สเจ ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อิเจฺจตํ กุสลํ; โน เจ ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสฯ เต ภิกฺขู สมนุภาสิตพฺพาฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, สมนุภาสิตพฺพาฯ พฺยเตฺตน ภิกฺขุนา ปฎิพเลน สโงฺฆ ญาเปตโพฺพ –
Ye passanti ye suṇanti tehi vattabbā – ‘‘māyasmanto evaṃ avacuttha. Na ceso bhikkhu dhammavādī, na ceso bhikkhu vinayavādī. Māyasmantānampi saṅghabhedo ruccittha. Sametāyasmantānaṃ saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī’’ti. Dutiyampi vattabbā. Tatiyampi vattabbā. Sace paṭinissajjanti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce paṭinissajjanti, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. Te bhikkhū saṅghamajjhampi ākaḍḍhitvā vattabbā – ‘‘māyasmanto evaṃ avacuttha. Na ceso bhikkhu dhammavādī, na ceso bhikkhu vinayavādī. Māyasmantānampi saṅghabhedo ruccittha. Sametāyasmantānaṃ saṅghena. Samaggo hi saṅgho sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsu viharatī’’ti. Dutiyampi vattabbā. Tatiyampi vattabbā. Sace paṭinissajjanti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce paṭinissajjanti, āpatti dukkaṭassa. Te bhikkhū samanubhāsitabbā. Evañca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
๔๒๐. ‘‘สุณาตุ เม, ภเนฺต, สโงฺฆฯ อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนาโม จ ภิกฺขู อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน สงฺฆเภทาย ปรกฺกมนฺตสฺส อนุวตฺตกา วคฺควาทกา ฯ เต ตํ วตฺถุํ น ปฎินิสฺสชฺชนฺติฯ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สโงฺฆ อิตฺถนฺนามญฺจ อิตฺถนฺนามญฺจ ภิกฺขู สมนุภาเสยฺย ตสฺส วตฺถุสฺส ปฎินิสฺสคฺคายฯ เอสา ญตฺติฯ
420. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmo ca itthanāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā vaggavādakā . Te taṃ vatthuṃ na paṭinissajjanti. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmañca itthannāmañca bhikkhū samanubhāseyya tassa vatthussa paṭinissaggāya. Esā ñatti.
‘‘สุณาตุ เม, ภเนฺต, สโงฺฆฯ อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จ ภิกฺขู อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน สงฺฆเภทาย ปรกฺกมนฺตสฺส อนุวตฺตกา วคฺควาทกาฯ เต ตํ วตฺถุํ น ปฎินิสฺสชฺชนฺติฯ สโงฺฆ อิตฺถนฺนามญฺจ อิตฺถนฺนามญฺจ ภิกฺขู สมนุภาสติ ตสฺส วตฺถุสฺส ปฎินิสฺสคฺคายฯ ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส จ อิตฺถนฺนามสฺส จ ภิกฺขูนํ สมนุภาสนา ตสฺส วตฺถุสฺส ปฎินิสฺสคฺคาย, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺยฯ
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā vaggavādakā. Te taṃ vatthuṃ na paṭinissajjanti. Saṅgho itthannāmañca itthannāmañca bhikkhū samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhūnaṃ samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป.… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ – สุณาตุ เม, ภเนฺต, สโงฺฆฯ อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จ ภิกฺขู อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน สงฺฆเภทาย ปรกฺกมนฺตสฺส อนุวตฺตกา วคฺควาทกาฯ เต ตํ วตฺถุํ น ปฎินิสฺสชฺชนฺติฯ สโงฺฆ อิตฺถนฺนามญฺจ อิตฺถนฺนามญฺจ ภิกฺขู สมนุภาสติ ตสฺส วตฺถุสฺส ปฎินิสฺสคฺคายฯ ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส จ อิตฺถนฺนามสฺส จ ภิกฺขูนํ สมนุภาสนา ตสฺส วตฺถุสฺส ปฎินิสฺสคฺคาย, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺยฯ
‘‘Dutiyampi etamatthaṃ vadāmi…pe… tatiyampi etamatthaṃ vadāmi – suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū itthannāmassa bhikkhuno saṅghabhedāya parakkamantassa anuvattakā vaggavādakā. Te taṃ vatthuṃ na paṭinissajjanti. Saṅgho itthannāmañca itthannāmañca bhikkhū samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhūnaṃ samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘สมนุภฎฺฐา สเงฺฆน อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จ ภิกฺขู ตสฺส วตฺถุสฺส ปฎินิสฺสคฺคายฯ ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติฯ
‘‘Samanubhaṭṭhā saṅghena itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhū tassa vatthussa paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
๔๒๑. ญตฺติยา ทุกฺกฎํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยา, กมฺมวาจาปริโยสาเน อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ สงฺฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนฺตานํ ญตฺติยา ทุกฺกฎํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยา ปฎิปฺปสฺสมฺภนฺติฯ เทฺว ตโย เอกโต สมนุภาสิตพฺพา, ตทุตฺตริ น สมนุภาสิตพฺพาฯ
421. Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā, kammavācāpariyosāne āpatti saṅghādisesassa. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantānaṃ ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhanti. Dve tayo ekato samanubhāsitabbā, taduttari na samanubhāsitabbā.
สงฺฆาทิเสโสติ…เป.… เตนปิ วุจฺจติ ‘‘สงฺฆาทิเสโส’’ติฯ
Saṅghādisesoti…pe… tenapi vuccati ‘‘saṅghādiseso’’ti.
๔๒๒. ธมฺมกเมฺม ธมฺมกมฺมสญฺญี น ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ
422. Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjanti, āpatti saṅghādisesassa.
ธมฺมกเมฺม เวมติกา น ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ
Dhammakamme vematikā na paṭinissajjanti, āpatti saṅghādisesassa.
ธมฺมกเมฺม อธมฺมกมฺมสญฺญี น ปฎินิสฺสชฺชนฺติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ
Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjanti, āpatti saṅghādisesassa.
อธมฺมกเมฺม ธมฺมกมฺมสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสฯ
Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
อธมฺมกเมฺม เวมติกา, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสฯ
Adhammakamme vematikā, āpatti dukkaṭassa.
อธมฺมกเมฺม อธมฺมกมฺมสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสฯ
Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
๔๒๓. อนาปตฺติ อสมนุภาสนฺตานํ, ปฎินิสฺสชฺชนฺตานํ, อุมฺมตฺตกานํ, ขิตฺตจิตฺตานํ, เวทนาฎฺฎานํ, อาทิกมฺมิกานนฺติฯ
423. Anāpatti asamanubhāsantānaṃ, paṭinissajjantānaṃ, ummattakānaṃ, khittacittānaṃ, vedanāṭṭānaṃ, ādikammikānanti.
เภทานุวตฺตกสิกฺขาปทํ นิฎฺฐิตํ เอกาทสมํฯ
Bhedānuvattakasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ ekādasamaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๑๑. ทุติยสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา • 11. Dutiyasaṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๑๑. ทุติยสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา • 11. Dutiyasaṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๑๑. ทุติยสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา • 11. Dutiyasaṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๑๑. ทุติยสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา • 11. Dutiyasaṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanā
