| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
११. भेदानुवत्तकसिक्खापदवण्णना
11. Bhedānuvattakasikkhāpadavaṇṇanā
तस्सेवाति भेदाय परक्कमन्तस्सेव। खोति निपातमत्तं। पनाति विसेसे निपातो। यं वचनं समग्गेपि वग्गे अवयवभूते करोति भिन्दति, तं कलहकारकवचनं इध ‘‘वग्ग’’न्ति वुच्चतीति आह ‘‘वग्गं असामग्गिपक्खियवचनं वदन्ती’’ति। असामग्गिपक्खे भवा असामग्गिपक्खिया, कलहकारका, तेसं वचनं असामग्गिपक्खियवचनं, असामग्गिपक्खे वा भवं वचनं असामग्गिपक्खियवचनं। ‘‘न हि सङ्घो सङ्घस्स कम्मं करोती’’ति इदं निग्गहवसेन कत्तब्बं कम्मं सन्धाय वुत्तं, उब्बाहिकादिकम्मं पन बहूनम्पि कातुं वट्टतियेव। धम्मवादीति भूतवादी। विनयवादीति वूपसमवादी। जानाति नोति एत्थापि ‘‘छन्दञ्च रुचिञ्चा’’ति इदं आनेत्वा सम्बन्धितब्बं। तेनाह ‘‘अम्हाकं छन्दादीनि जानाती’’ति। भासतीति एत्थ ‘‘नो’’ति इदं विभत्तिविपरिणामेन युज्जति। तेनाह ‘‘एवं करोमाति अम्हेहि सद्धिं भासती’’ति। ‘‘एत’’न्ति इमिना तस्स कम्मं पच्चामट्ठन्ति आह ‘‘यं सो करोती’’तिआदि। सोति सङ्घभेदाय परक्कमन्तो। समेतायस्मन्तानन्ति एत्थ ‘‘चित्त’’न्ति अज्झाहरितब्बन्ति आह ‘‘आयस्मन्तानं चित्त’’न्ति। वुत्तसदिसायेवाति एत्थ यं वत्तब्बं, तं हेट्ठा अञ्ञभागियसिक्खापदट्ठकथाय वण्णनायं (कङ्खा॰ अट्ठ॰ अञ्ञभागियसिक्खापदवण्णना) वुत्तमेव।
Tassevāti bhedāya parakkamantasseva. Khoti nipātamattaṃ. Panāti visese nipāto. Yaṃ vacanaṃ samaggepi vagge avayavabhūte karoti bhindati, taṃ kalahakārakavacanaṃ idha ‘‘vagga’’nti vuccatīti āha ‘‘vaggaṃ asāmaggipakkhiyavacanaṃ vadantī’’ti. Asāmaggipakkhe bhavā asāmaggipakkhiyā, kalahakārakā, tesaṃ vacanaṃ asāmaggipakkhiyavacanaṃ, asāmaggipakkhe vā bhavaṃ vacanaṃ asāmaggipakkhiyavacanaṃ. ‘‘Na hi saṅgho saṅghassa kammaṃ karotī’’ti idaṃ niggahavasena kattabbaṃ kammaṃ sandhāya vuttaṃ, ubbāhikādikammaṃ pana bahūnampi kātuṃ vaṭṭatiyeva. Dhammavādīti bhūtavādī. Vinayavādīti vūpasamavādī. Jānāti noti etthāpi ‘‘chandañca ruciñcā’’ti idaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Tenāha ‘‘amhākaṃ chandādīni jānātī’’ti. Bhāsatīti ettha ‘‘no’’ti idaṃ vibhattivipariṇāmena yujjati. Tenāha ‘‘evaṃ karomāti amhehi saddhiṃ bhāsatī’’ti. ‘‘Eta’’nti iminā tassa kammaṃ paccāmaṭṭhanti āha ‘‘yaṃ so karotī’’tiādi. Soti saṅghabhedāya parakkamanto. Sametāyasmantānanti ettha ‘‘citta’’nti ajjhāharitabbanti āha ‘‘āyasmantānaṃ citta’’nti. Vuttasadisāyevāti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā aññabhāgiyasikkhāpadaṭṭhakathāya vaṇṇanāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. aññabhāgiyasikkhāpadavaṇṇanā) vuttameva.
भेदानुवत्तकसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Bhedānuvattakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
