Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
11. භෙදානුවත්තකසික්ඛාපදවණ්ණනා
11. Bhedānuvattakasikkhāpadavaṇṇanā
තස්සෙවාති භෙදාය පරක්කමන්තස්සෙව. ඛොති නිපාතමත්තං. පනාති විසෙසෙ නිපාතො. යං වචනං සමග්ගෙපි වග්ගෙ අවයවභූතෙ කරොති භින්දති, තං කලහකාරකවචනං ඉධ ‘‘වග්ග’’න්ති වුච්චතීති ආහ ‘‘වග්ගං අසාමග්ගිපක්ඛියවචනං වදන්තී’’ති. අසාමග්ගිපක්ඛෙ භවා අසාමග්ගිපක්ඛියා, කලහකාරකා, තෙසං වචනං අසාමග්ගිපක්ඛියවචනං, අසාමග්ගිපක්ඛෙ වා භවං වචනං අසාමග්ගිපක්ඛියවචනං. ‘‘න හි සඞ්ඝො සඞ්ඝස්ස කම්මං කරොතී’’ති ඉදං නිග්ගහවසෙන කත්තබ්බං කම්මං සන්ධාය වුත්තං, උබ්බාහිකාදිකම්මං පන බහූනම්පි කාතුං වට්ටතියෙව. ධම්මවාදීති භූතවාදී. විනයවාදීති වූපසමවාදී. ජානාති නොති එත්ථාපි ‘‘ඡන්දඤ්ච රුචිඤ්චා’’ති ඉදං ආනෙත්වා සම්බන්ධිතබ්බං. තෙනාහ ‘‘අම්හාකං ඡන්දාදීනි ජානාතී’’ති. භාසතීති එත්ථ ‘‘නො’’ති ඉදං විභත්තිවිපරිණාමෙන යුජ්ජති. තෙනාහ ‘‘එවං කරොමාති අම්හෙහි සද්ධිං භාසතී’’ති. ‘‘එත’’න්ති ඉමිනා තස්ස කම්මං පච්චාමට්ඨන්ති ආහ ‘‘යං සො කරොතී’’තිආදි. සොති සඞ්ඝභෙදාය පරක්කමන්තො. සමෙතායස්මන්තානන්ති එත්ථ ‘‘චිත්ත’’න්ති අජ්ඣාහරිතබ්බන්ති ආහ ‘‘ආයස්මන්තානං චිත්ත’’න්ති. වුත්තසදිසායෙවාති එත්ථ යං වත්තබ්බං, තං හෙට්ඨා අඤ්ඤභාගියසික්ඛාපදට්ඨකථාය වණ්ණනායං (කඞ්ඛා. අට්ඨ. අඤ්ඤභාගියසික්ඛාපදවණ්ණනා) වුත්තමෙව.
Tassevāti bhedāya parakkamantasseva. Khoti nipātamattaṃ. Panāti visese nipāto. Yaṃ vacanaṃ samaggepi vagge avayavabhūte karoti bhindati, taṃ kalahakārakavacanaṃ idha ‘‘vagga’’nti vuccatīti āha ‘‘vaggaṃ asāmaggipakkhiyavacanaṃ vadantī’’ti. Asāmaggipakkhe bhavā asāmaggipakkhiyā, kalahakārakā, tesaṃ vacanaṃ asāmaggipakkhiyavacanaṃ, asāmaggipakkhe vā bhavaṃ vacanaṃ asāmaggipakkhiyavacanaṃ. ‘‘Na hi saṅgho saṅghassa kammaṃ karotī’’ti idaṃ niggahavasena kattabbaṃ kammaṃ sandhāya vuttaṃ, ubbāhikādikammaṃ pana bahūnampi kātuṃ vaṭṭatiyeva. Dhammavādīti bhūtavādī. Vinayavādīti vūpasamavādī. Jānāti noti etthāpi ‘‘chandañca ruciñcā’’ti idaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Tenāha ‘‘amhākaṃ chandādīni jānātī’’ti. Bhāsatīti ettha ‘‘no’’ti idaṃ vibhattivipariṇāmena yujjati. Tenāha ‘‘evaṃ karomāti amhehi saddhiṃ bhāsatī’’ti. ‘‘Eta’’nti iminā tassa kammaṃ paccāmaṭṭhanti āha ‘‘yaṃ so karotī’’tiādi. Soti saṅghabhedāya parakkamanto. Sametāyasmantānanti ettha ‘‘citta’’nti ajjhāharitabbanti āha ‘‘āyasmantānaṃ citta’’nti. Vuttasadisāyevāti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā aññabhāgiyasikkhāpadaṭṭhakathāya vaṇṇanāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. aññabhāgiyasikkhāpadavaṇṇanā) vuttameva.
භෙදානුවත්තකසික්ඛාපදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Bhedānuvattakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.