Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိနယဝိနိစ္ဆယ-ဥတ္တရဝိနိစ္ဆယ • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya |
ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကကထာ
Bhesajjakkhandhakakathā
၂၆၆၅.
2665.
ဝုတ္တာ ဂဟပတိသ္သာပိ၊ သမ္မုတုသ္သာဝနန္တိကာ။
Vuttā gahapatissāpi, sammutussāvanantikā;
ဂောနိသာဒီတိ ကပ္ပိယာ၊ စတသ္သော ဟောန္တိ ဘူမိယော။
Gonisādīti kappiyā, catasso honti bhūmiyo.
၂၆၆၆.
2666.
သင္ဃသ္သ သန္တကံ ဂေဟံ၊ သန္တကံ ဘိက္ခုနောပိ ဝာ။
Saṅghassa santakaṃ gehaṃ, santakaṃ bhikkhunopi vā;
ကပ္ပိယံ ပန ကတ္တဗ္ဗံ၊ သဟသေယ္ယပ္ပဟောနကံ။
Kappiyaṃ pana kattabbaṃ, sahaseyyappahonakaṃ.
၂၆၆၇.
2667.
ဌပေတ္ဝာ ဘိက္ခုမညေဟိ၊ ဒိန္နံ ကပ္ပိယဘူမိယာ။
Ṭhapetvā bhikkhumaññehi, dinnaṃ kappiyabhūmiyā;
အတ္ထာယ သန္တကံ တေသံ၊ ဂေဟံ ဂဟပတေဝိဒံ။
Atthāya santakaṃ tesaṃ, gehaṃ gahapatevidaṃ.
၂၆၆၈.
2668.
သာ ဟိ သမ္မုတိကာ နာမ၊ ယာ ဟိ သင္ဃေန သမ္မတာ။
Sā hi sammutikā nāma, yā hi saṅghena sammatā;
ကမ္မဝာစမဝတ္ဝာ ဝာ၊ ဝဋ္ဋတေဝာပလောကနံ။
Kammavācamavatvā vā, vaṭṭatevāpalokanaṃ.
၂၆၆၉.
2669.
ပဌမိဋ္ဌကပာသာဏ-ထမ္ဘာဒိဋ္ဌပနေ ပန။
Paṭhamiṭṭhakapāsāṇa-thambhādiṭṭhapane pana;
‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ၊ ဝဒန္တေဟိ သမန္တတော။
‘‘Kappiyakuṭiṃ karomā’’ti, vadantehi samantato.
၂၆၇၀.
2670.
ဥက္ခိပိတ္ဝာ ဌပေန္တေသု၊ အာမသိတ္ဝာ ပရေသု ဝာ။
Ukkhipitvā ṭhapentesu, āmasitvā paresu vā;
သယမေဝုက္ခိပိတ္ဝာ ဝာ၊ ဌပေယ္ယုသ္သာဝနန္တိကာ။
Sayamevukkhipitvā vā, ṭhapeyyussāvanantikā.
၂၆၇၁.
2671.
ဣဋ္ဌကာဒိပတိဋ္ဌာနံ ၊ ဘိက္ခူနံ ဝဒတံ ပန။
Iṭṭhakādipatiṭṭhānaṃ , bhikkhūnaṃ vadataṃ pana;
ဝာစာယ ပရိယောသာနံ၊ သမကာလံ တု ဝဋ္ဋတိ။
Vācāya pariyosānaṃ, samakālaṃ tu vaṭṭati.
၂၆၇၂.
2672.
အာရာမော အပရိက္ခိတ္တော၊ သကလော ဘုယ္ယတောပိ ဝာ။
Ārāmo aparikkhitto, sakalo bhuyyatopi vā;
ဒုဝိဓောပိ စ ဝိညူဟိ၊ ဂောနိသာဒီတိ ဝုစ္စတိ။
Duvidhopi ca viññūhi, gonisādīti vuccati.
၂၆၇၃.
2673.
ဧတာ ပန စတသ္သောပိ၊ ဟောန္တိ ကပ္ပိယဘူမိယော။
Etā pana catassopi, honti kappiyabhūmiyo;
ဧတ္ထ ပက္ကဉ္စ ဝုတ္ထဉ္စ၊ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိ အာမိသံ။
Ettha pakkañca vutthañca, sabbaṃ vaṭṭati āmisaṃ.
၂၆၇၄.
2674.
ဥသ္သာဝနန္တိကာ ယာ သာ၊ ထမ္ဘာဒီသု အဓိဋ္ဌိတာ။
Ussāvanantikā yā sā, thambhādīsu adhiṭṭhitā;
ထမ္ဘာဒီသ္ဝပနီတေသု၊ တဒညေသုပိ တိဋ္ဌတိ။
Thambhādīsvapanītesu, tadaññesupi tiṭṭhati.
၂၆၇၅.
2675.
အပနီတေသု သဗ္ဗေသု၊ သိယာ ဇဟိတဝတ္ထုကာ။
Apanītesu sabbesu, siyā jahitavatthukā;
ဂောနိသာဒီ ပရိက္ခိတ္တာ၊ သေသာ ဆဒနနာသတော။
Gonisādī parikkhittā, sesā chadananāsato.
၂၆၇၆.
2676.
ဘိက္ခုံ ဌပေတ္ဝာ အညေသံ၊ ဟတ္ထတော စ ပဋိဂ္ဂဟော။
Bhikkhuṃ ṭhapetvā aññesaṃ, hatthato ca paṭiggaho;
တေသဉ္စ သန္နိဓိ အန္တော- ဝုတ္တံ ဘိက္ခုသ္သ ဝဋ္ဋတိ။
Tesañca sannidhi anto- vuttaṃ bhikkhussa vaṭṭati.
၂၆၇၇.
2677.
ဘိက္ခုသ္သ ဘိက္ခုနိယာ ဝာ၊ သန္တကံ သင္ဃိကမ္ပိ ဝာ။
Bhikkhussa bhikkhuniyā vā, santakaṃ saṅghikampi vā;
အန္တောဝုတ္ထဉ္စ ပက္ကဉ္စ၊ ဥဘိန္နံ န စ ဝဋ္ဋတိ။
Antovutthañca pakkañca, ubhinnaṃ na ca vaṭṭati.
၂၆၇၈.
2678.
အကပ္ပကုဋိယာ ဝုတ္ထံ၊ သပ္ပိအာဒိဝိမိသ္သိတံ။
Akappakuṭiyā vutthaṃ, sappiādivimissitaṃ;
‘‘အန္တောဝုတ္ထ’’န္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ပဌမံ ကာလိကဒ္ဝယံ။
‘‘Antovuttha’’nti niddiṭṭhaṃ, paṭhamaṃ kālikadvayaṃ.
၂၆၇၉.
2679.
တေဟေဝ သပ္ပိအာဒီဟိ၊ ဘိက္ခုနာ ယာဝဇီဝိကံ။
Teheva sappiādīhi, bhikkhunā yāvajīvikaṃ;
ပက္ကံ တံ ပန သတ္တာဟံ၊ ဝဋ္ဋတေဝ နိရာမိသံ။
Pakkaṃ taṃ pana sattāhaṃ, vaṭṭateva nirāmisaṃ.
၂၆၈၀.
2680.
သစေ အာမိသသံသဋ္ဌံ၊ ပက္ကံ တံ ပရိဘုဉ္ဇတိ။
Sace āmisasaṃsaṭṭhaṃ, pakkaṃ taṃ paribhuñjati;
အန္တောဝုတ္ထဉ္စ ဘိယ္ယောပိ၊ သာမပက္ကဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ။
Antovutthañca bhiyyopi, sāmapakkañca bhuñjati.
၂၆၈၁.
2681.
ယာဝကာလိကမာဟာရော၊ ပာနကံ ယာမကာလိကံ။
Yāvakālikamāhāro, pānakaṃ yāmakālikaṃ;
သတ္တာဟကာလိကံ နာမ၊ သပ္ပိအာဒိကပဉ္စကံ။
Sattāhakālikaṃ nāma, sappiādikapañcakaṃ.
၂၆၈၂.
2682.
သေသံ ပန ဟလိဒ္ဒာဒိ၊ ဘေသဇ္ဇံ ယာဝဇီဝိကံ။
Sesaṃ pana haliddādi, bhesajjaṃ yāvajīvikaṃ;
စတုဓာ ကာလိကာ ဝုတ္တာ၊ ဥဒကံ ဟောတ္ယကာလိကံ။
Catudhā kālikā vuttā, udakaṃ hotyakālikaṃ.
၂၆၈၃.
2683.
ပဋိဂ္ဂဟဝသေနေဝ၊ ကာလာတီတာ တိကာလိကာ။
Paṭiggahavaseneva, kālātītā tikālikā;
ဟောန္တိ ဒောသကရာ ဘုတ္တာ၊ အဘုတ္တံ တတိယမ္ပိ စ။
Honti dosakarā bhuttā, abhuttaṃ tatiyampi ca.
၂၆၈၄.
2684.
အမ္ဗံ ဇမ္ဗု စ စောစဉ္စ၊ မောစဉ္စ မဓု မုဒ္ဒိကာ။
Ambaṃ jambu ca cocañca, mocañca madhu muddikā;
သာလု ဖာရုသကဉ္စာတိ၊ ပာနကံ အဋ္ဌဓာ မတံ။
Sālu phārusakañcāti, pānakaṃ aṭṭhadhā mataṃ.
၂၆၈၅.
2685.
ပာနကတ္ထမနုညာတံ၊ ဖလံ ပက္ကဉ္စ အာမကံ။
Pānakatthamanuññātaṃ, phalaṃ pakkañca āmakaṃ;
ပာနဟေတု ပဋိက္ခိတ္တော၊ သဝတ္ထုကပဋိဂ္ဂဟော။
Pānahetu paṭikkhitto, savatthukapaṭiggaho.
၂၆၈၆.
2686.
အမ္ဗပက္ကံ သုကောဋ္ဋေတ္ဝာ၊ မဒ္ဒိတ္ဝာ ဥဒကေ ပန။
Ambapakkaṃ sukoṭṭetvā, madditvā udake pana;
ပစ္ဆာ ပရိသ္သဝံ ကတ္ဝာ၊ ပာတုံ ဝဋ္ဋတိ ပာနကံ။
Pacchā parissavaṃ katvā, pātuṃ vaṭṭati pānakaṃ.
၂၆၈၇.
2687.
ဝဋ္ဋတာဒိစ္စပာကံ တု၊ အဂ္ဂိပက္ကံ န ဝဋ္ဋတိ။
Vaṭṭatādiccapākaṃ tu, aggipakkaṃ na vaṭṭati;
ဧသေဝ စ နယော သေသ-ပာနကေသုပိ ဒီပိတော။
Eseva ca nayo sesa-pānakesupi dīpito.
၂၆၈၈.
2688.
ပုပ္ဖပတ္တဖလုစ္ဆူနံ၊ စတ္တာရော ပနိမေ ရသာ။
Pupphapattaphalucchūnaṃ, cattāro panime rasā;
အနုညာတာ ဣမာနဋ္ဌ၊ ပာနာနိ အနုဇာနတာ။
Anuññātā imānaṭṭha, pānāni anujānatā.
၂၆၈၉.
2689.
သဗ္ဗော ပုပ္ဖရသော ဝုတ္တော၊ မဓုကသ္သ ရသံ ဝိနာ။
Sabbo puppharaso vutto, madhukassa rasaṃ vinā;
သဗ္ဗော ပတ္တရသော ဝုတ္တော၊ ပက္ကဍာကရသံ ဝိနာ။
Sabbo pattaraso vutto, pakkaḍākarasaṃ vinā.
၂၆၉၀.
2690.
သတ္တန္နံ သာနုလောမာနံ၊ ဓညာနံ ဖလဇံ ရသံ။
Sattannaṃ sānulomānaṃ, dhaññānaṃ phalajaṃ rasaṃ;
ဌပေတ္ဝာနုမတော သဗ္ဗော၊ ဝိကာလေ ဖလဇော ရသော။
Ṭhapetvānumato sabbo, vikāle phalajo raso.
၂၆၉၁.
2691.
ယာဝကာလိကပတ္တာန-မပိ သီတုဒကေ ကတော။
Yāvakālikapattāna-mapi sītudake kato;
မဒ္ဒိတ္ဝာဒိစ္စပာကောပိ၊ ဝိကာလေ ပန ဝဋ္ဋတိ။
Madditvādiccapākopi, vikāle pana vaṭṭati.
၂၆၉၂.
2692.
တာလဉ္စ နာဠိကေရဉ္စ၊ ပနသံ လဗုဇမ္ပိ စ။
Tālañca nāḷikerañca, panasaṃ labujampi ca;
တိပုသာလာဗုကုမ္ဘဏ္ဍံ၊ တထာ ပုသ္သဖလမ္ပိ စ။
Tipusālābukumbhaṇḍaṃ, tathā pussaphalampi ca.
၂၆၉၃.
2693.
ဧဝမေဠာလုကဉ္စာတိ၊ နဝေတာနိ ဖလာနိ ဟိ။
Evameḷālukañcāti, navetāni phalāni hi;
အပရဏ္ဏဉ္စ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သတ္တဓညာနုလောမိကံ။
Aparaṇṇañca sabbampi, sattadhaññānulomikaṃ.
၂၆၉၄.
2694.
ဗဒရံ တိမ္ဗရူ သေလု၊ ကောသမ္ဗံ ကရမဒ္ဒကံ။
Badaraṃ timbarū selu, kosambaṃ karamaddakaṃ;
မာတုလုင္ဂကပိတ္ထဉ္စ၊ ဝေတ္တံ စိဉ္စဖလမ္ပိ စ။
Mātuluṅgakapitthañca, vettaṃ ciñcaphalampi ca.
၂၆၉၅.
2695.
ဖလာနံ ဧဝမာဒီနံ၊ ခုဒ္ဒကာနံ ရသော ပန။
Phalānaṃ evamādīnaṃ, khuddakānaṃ raso pana;
အဋ္ဌပာနာနုလောမတ္တာ၊ နိဒ္ဒိဋ္ဌော အနုလောမိကေ။
Aṭṭhapānānulomattā, niddiṭṭho anulomike.
၂၆၉၆.
2696.
သာနုလောမသ္သ ဓညသ္သ၊ ဌပေတ္ဝာ ဖလဇံ ရသံ။
Sānulomassa dhaññassa, ṭhapetvā phalajaṃ rasaṃ;
အညော ဖလရသော နတ္ထိ၊ အယာမကာလိကော ဣဓ။
Añño phalaraso natthi, ayāmakāliko idha.
ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကကထာ။
Bhesajjakkhandhakakathā.