| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / खुद्दसिक्खा-मूलसिक्खा • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
३६. भेसज्जनिद्देसवण्णना
36. Bhesajjaniddesavaṇṇanā
२७४-५. सहधम्मिनं लब्भं भेसज्जकरणन्ति सम्बन्धो। न केवलं पञ्चन्नं सहधम्मिकानंयेव भिक्खाचरियविञ्ञत्तिसकेहि भेसज्जकरणं लब्भति, अथ खो अपरेसम्पि पञ्चन्नं लब्भति, ते दस्सेन्तो ‘‘पितून’’न्तिआदिमाह। पितूनन्ति मातापितूनन्ति अत्थो। ये मातापितरो जग्गन्ति उपट्ठहन्ति, ते तदुपट्ठाका नाम। भिक्खुं एव निस्साय जीवन्तो भिक्खुनिस्सितको नाम। पब्बज्जापेक्खो ‘‘भण्डू’’ति वुच्चति।
274-5. Sahadhamminaṃ labbhaṃ bhesajjakaraṇanti sambandho. Na kevalaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃyeva bhikkhācariyaviññattisakehi bhesajjakaraṇaṃ labbhati, atha kho aparesampi pañcannaṃ labbhati, te dassento ‘‘pitūna’’ntiādimāha. Pitūnanti mātāpitūnanti attho. Ye mātāpitaro jagganti upaṭṭhahanti, te tadupaṭṭhākā nāma. Bhikkhuṃ eva nissāya jīvanto bhikkhunissitako nāma. Pabbajjāpekkho ‘‘bhaṇḍū’’ti vuccati.
२७६. अपरेसम्पि दसन्नं कातुं वट्टति, ते दस्सेतुं ‘‘महाचूळपिता’’तिआदिमाह। एत्थ (पारा॰ अट्ठ॰ २.१८५-१८७) पन महापिता चूळपिता महामाता चूळमाता महाभाता चूळभाता महाभगिनी चूळभगिनीति इमेहि अट्ठहि आदि-सद्देन पितुभगिनिञ्च मातुभातिकञ्च गहेत्वा दस। एतेसं पन सकेन भेसज्जेन कातब्बं। अत्तनिये च असतीति पाठसेसो।
276. Aparesampi dasannaṃ kātuṃ vaṭṭati, te dassetuṃ ‘‘mahācūḷapitā’’tiādimāha. Ettha (pārā. aṭṭha. 2.185-187) pana mahāpitā cūḷapitā mahāmātā cūḷamātā mahābhātā cūḷabhātā mahābhaginī cūḷabhaginīti imehi aṭṭhahi ādi-saddena pitubhaginiñca mātubhātikañca gahetvā dasa. Etesaṃ pana sakena bhesajjena kātabbaṃ. Attaniye ca asatīti pāṭhaseso.
२७७. न केवलञ्च एतेसं दसन्नं, इमेहि सम्बन्धानं पुत्तनत्तादीनं यावसत्तमा कुलपरिवट्टा कातुं वट्टतीति दस्सनत्थं ‘‘कुलदूसना’’तिआदिमाह। अञ्ञोपि (पारा॰ अट्ठ॰ २.२८५-२८७) यो आगन्तुको वा चोरो वा युद्धपराजितो वा इस्सरो ञातकेहि परिच्चत्तो वा गमियमनुस्सो वा गिलानो हुत्वा विहारं पविसति, सब्बेसम्पि अपच्चासीसन्तेन भेसज्जं कातब्बं।
277. Na kevalañca etesaṃ dasannaṃ, imehi sambandhānaṃ puttanattādīnaṃ yāvasattamā kulaparivaṭṭā kātuṃ vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘kuladūsanā’’tiādimāha. Aññopi (pārā. aṭṭha. 2.285-287) yo āgantuko vā coro vā yuddhaparājito vā issaro ñātakehi pariccatto vā gamiyamanusso vā gilāno hutvā vihāraṃ pavisati, sabbesampi apaccāsīsantena bhesajjaṃ kātabbaṃ.
२७८. माता (पारा॰ अट्ठ॰ २.१८५-१८७) पिता तदुपट्ठाको भिक्खुनिस्सितको पण्डुपलासो वेय्यावच्चकरोति इमेसं छन्नं अनामट्ठपिण्डपातो अवारितोति अत्थो। किञ्च भिय्यो – दामरिकचोरस्स च इस्सरियस्स च दातुमवारितोति अत्थो।
278. Mātā (pārā. aṭṭha. 2.185-187) pitā tadupaṭṭhāko bhikkhunissitako paṇḍupalāso veyyāvaccakaroti imesaṃ channaṃ anāmaṭṭhapiṇḍapāto avāritoti attho. Kiñca bhiyyo – dāmarikacorassa ca issariyassa ca dātumavāritoti attho.
२७९. तेसन्ति (पारा॰ अट्ठ॰ २.१८५-१८७) गहट्ठानं। सासनोगधन्ति रतनपरित्तआटानाटियपरित्तादिपरित्तं भणितब्बन्ति अत्थो।
279.Tesanti (pārā. aṭṭha. 2.185-187) gahaṭṭhānaṃ. Sāsanogadhanti ratanaparittaāṭānāṭiyaparittādiparittaṃ bhaṇitabbanti attho.
२८०. ‘‘आगन्त्वा (पारा॰ अट्ठ॰ २.१८५-१८७) सीलं देतु, धम्मञ्च परित्तञ्च भासतू’’ति केनचि पेसितोति सम्बन्धो। दातुं वत्तुन्ति सीलं दातुं, धम्मञ्च परित्तञ्च वत्तुं लब्भतीति अत्थो। भेसज्जविनिच्छयो।
280. ‘‘Āgantvā (pārā. aṭṭha. 2.185-187) sīlaṃ detu, dhammañca parittañca bhāsatū’’ti kenaci pesitoti sambandho. Dātuṃ vattunti sīlaṃ dātuṃ, dhammañca parittañca vattuṃ labbhatīti attho. Bhesajjavinicchayo.
भेसज्जनिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Bhesajjaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
