Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၃၆. ဘေသဇ္ဇနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
36. Bhesajjaniddesavaṇṇanā
၂၇၄-၅. သဟဓမ္မိနံ လဗ္ဘံ ဘေသဇ္ဇကရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ န ကေဝလံ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံယေဝ ဘိက္ခာစရိယဝိညတ္တိသကေဟိ ဘေသဇ္ဇကရဏံ လဗ္ဘတိ, အထ ခော အပရေသမ္ပိ ပဉ္စန္နံ လဗ္ဘတိ, တေ ဒသ္သေန္တော ‘‘ပိတူန’’န္တိအာဒိမာဟ။ ပိတူနန္တိ မာတာပိတူနန္တိ အတ္ထော။ ယေ မာတာပိတရော ဇဂ္ဂန္တိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, တေ တဒုပဋ္ဌာကာ နာမ။ ဘိက္ခုံ ဧဝ နိသ္သာယ ဇီဝန္တော ဘိက္ခုနိသ္သိတကော နာမ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခော ‘‘ဘဏ္ဍူ’’တိ ဝုစ္စတိ။
274-5. Sahadhamminaṃ labbhaṃ bhesajjakaraṇanti sambandho. Na kevalaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃyeva bhikkhācariyaviññattisakehi bhesajjakaraṇaṃ labbhati, atha kho aparesampi pañcannaṃ labbhati, te dassento ‘‘pitūna’’ntiādimāha. Pitūnanti mātāpitūnanti attho. Ye mātāpitaro jagganti upaṭṭhahanti, te tadupaṭṭhākā nāma. Bhikkhuṃ eva nissāya jīvanto bhikkhunissitako nāma. Pabbajjāpekkho ‘‘bhaṇḍū’’ti vuccati.
၂၇၆. အပရေသမ္ပိ ဒသန္နံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, တေ ဒသ္သေတုံ ‘‘မဟာစူဠပိတာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၁၈၅-၁၈၇) ပန မဟာပိတာ စူဠပိတာ မဟာမာတာ စူဠမာတာ မဟာဘာတာ စူဠဘာတာ မဟာဘဂိနီ စူဠဘဂိနီတိ ဣမေဟိ အဋ္ဌဟိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပိတုဘဂိနိဉ္စ မာတုဘာတိကဉ္စ ဂဟေတ္ဝာ ဒသ။ ဧတေသံ ပန သကေန ဘေသဇ္ဇေန ကာတဗ္ဗံ။ အတ္တနိယေ စ အသတီတိ ပာဌသေသော။
276. Aparesampi dasannaṃ kātuṃ vaṭṭati, te dassetuṃ ‘‘mahācūḷapitā’’tiādimāha. Ettha (pārā. aṭṭha. 2.185-187) pana mahāpitā cūḷapitā mahāmātā cūḷamātā mahābhātā cūḷabhātā mahābhaginī cūḷabhaginīti imehi aṭṭhahi ādi-saddena pitubhaginiñca mātubhātikañca gahetvā dasa. Etesaṃ pana sakena bhesajjena kātabbaṃ. Attaniye ca asatīti pāṭhaseso.
၂၇၇. န ကေဝလဉ္စ ဧတေသံ ဒသန္နံ, ဣမေဟိ သမ္ဗန္ဓာနံ ပုတ္တနတ္တာဒီနံ ယာဝသတ္တမာ ကုလပရိဝဋ္ဋာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒသ္သနတ္ထံ ‘‘ကုလဒူသနာ’’တိအာဒိမာဟ။ အညောပိ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၂၈၅-၂၈၇) ယော အာဂန္တုကော ဝာ စောရော ဝာ ယုဒ္ဓပရာဇိတော ဝာ ဣသ္သရော ဉာတကေဟိ ပရိစ္စတ္တော ဝာ ဂမိယမနုသ္သော ဝာ ဂိလာနော ဟုတ္ဝာ ဝိဟာရံ ပဝိသတိ, သဗ္ဗေသမ္ပိ အပစ္စာသီသန္တေန ဘေသဇ္ဇံ ကာတဗ္ဗံ။
277. Na kevalañca etesaṃ dasannaṃ, imehi sambandhānaṃ puttanattādīnaṃ yāvasattamā kulaparivaṭṭā kātuṃ vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘kuladūsanā’’tiādimāha. Aññopi (pārā. aṭṭha. 2.285-287) yo āgantuko vā coro vā yuddhaparājito vā issaro ñātakehi pariccatto vā gamiyamanusso vā gilāno hutvā vihāraṃ pavisati, sabbesampi apaccāsīsantena bhesajjaṃ kātabbaṃ.
၂၇၈. မာတာ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၁၈၅-၁၈၇) ပိတာ တဒုပဋ္ဌာကော ဘိက္ခုနိသ္သိတကော ပဏ္ဍုပလာသော ဝေယ္ယာဝစ္စကရောတိ ဣမေသံ ဆန္နံ အနာမဋ္ဌပိဏ္ဍပာတော အဝာရိတောတိ အတ္ထော။ ကိဉ္စ ဘိယ္ယော – ဒာမရိကစောရသ္သ စ ဣသ္သရိယသ္သ စ ဒာတုမဝာရိတောတိ အတ္ထော။
278. Mātā (pārā. aṭṭha. 2.185-187) pitā tadupaṭṭhāko bhikkhunissitako paṇḍupalāso veyyāvaccakaroti imesaṃ channaṃ anāmaṭṭhapiṇḍapāto avāritoti attho. Kiñca bhiyyo – dāmarikacorassa ca issariyassa ca dātumavāritoti attho.
၂၇၉. တေသန္တိ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၁၈၅-၁၈၇) ဂဟဋ္ဌာနံ။ သာသနောဂဓန္တိ ရတနပရိတ္တအာဋာနာဋိယပရိတ္တာဒိပရိတ္တံ ဘဏိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
279.Tesanti (pārā. aṭṭha. 2.185-187) gahaṭṭhānaṃ. Sāsanogadhanti ratanaparittaāṭānāṭiyaparittādiparittaṃ bhaṇitabbanti attho.
၂၈၀. ‘‘အာဂန္တ္ဝာ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၁၈၅-၁၈၇) သီလံ ဒေတု, ဓမ္မဉ္စ ပရိတ္တဉ္စ ဘာသတူ’’တိ ကေနစိ ပေသိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒာတုံ ဝတ္တုန္တိ သီလံ ဒာတုံ, ဓမ္မဉ္စ ပရိတ္တဉ္စ ဝတ္တုံ လဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ ဘေသဇ္ဇဝိနိစ္ဆယော။
280. ‘‘Āgantvā (pārā. aṭṭha. 2.185-187) sīlaṃ detu, dhammañca parittañca bhāsatū’’ti kenaci pesitoti sambandho. Dātuṃ vattunti sīlaṃ dātuṃ, dhammañca parittañca vattuṃ labbhatīti attho. Bhesajjavinicchayo.
ဘေသဇ္ဇနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bhesajjaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.