Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ൮. ഭിദുരസുത്തവണ്ണനാ

    8. Bhidurasuttavaṇṇanā

    ൭൭. അട്ഠമേ ഭിദുരായന്തി ഭിദുരോ അയം. കായോതി രൂപകായോ. സോ ഹി അങ്ഗപച്ചങ്ഗാനം കേസാദീനഞ്ച സമൂഹട്ഠേന, ഏവം കുച്ഛിതാനം ജേഗുച്ഛാനം ആയോ ഉപ്പത്തിദേസോതിപി കായോ. തത്രായം വചനത്ഥോ – ആയന്തി ഏത്ഥാതി ആയോ. കേ ആയന്തി? കുച്ഛിതാ കേസാദയോ. ഇതി കുച്ഛിതാനം ആയോതിപി കായോ . അത്ഥതോ പന ചതുസന്തതിവസേന പവത്തമാനാനം ഭൂതുപാദായധമ്മാനം പുഞ്ജോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ഭിക്ഖവേ, അയം ചതുമഹാഭൂതമയോ രൂപകായോ ഭിദുരോ ഭേദനസീലോ ഭേദനസഭാവോ ഖണേ ഖണേ വിദ്ധംസനസഭാവോതി. ‘‘ഭിന്ദരായ’’ന്തിപി പാഠോ, സോ ഏവത്ഥോ. വിഞ്ഞാണന്തി തേഭൂമകം കുസലാദിചിത്തം. വചനത്ഥോ പന – തം തം ആരമ്മണം വിജാനാതീതി വിഞ്ഞാണം. യഞ്ഹി സഞ്ജാനനപജാനനവിധുരം ആരമ്മണവിജാനനം ഉപലദ്ധി, തം വിഞ്ഞാണം. വിരാഗധമ്മന്തി വിരജ്ജനധമ്മം, പലുജ്ജനസഭാവന്തി അത്ഥോ. സബ്ബേ ഉപധീതി ഖന്ധൂപധി, കിലേസൂപധി, അഭിസങ്ഖാരൂപധി, പഞ്ചകാമഗുണൂപധീതി ഏതേ ‘‘ഉപധീയതി ഏത്ഥ ദുക്ഖ’’ന്തി ഉപധിസഞ്ഞിതാ സബ്ബേപി ഉപാദാനക്ഖന്ധകിലേസാഭിസങ്ഖാരപഞ്ചകാമഗുണധമ്മാ ഹുത്വാ അഭാവട്ഠേന അനിച്ചാ, ഉദയബ്ബയപ്പടിപീളനട്ഠേന ദുക്ഖാ, ജരായ മരണേന ചാതി ദ്വിധാ വിപരിണാമേതബ്ബസഭാവതായ പകതിവിജഹനട്ഠേന വിപരിണാമധമ്മാ. ഏവമേത്ഥ അനിച്ചദസ്സനസുഖതായ രൂപധമ്മേ വിഞ്ഞാണഞ്ച വിസും ഗഹേത്വാ പുന ഉപധിവിഭാഗേന സബ്ബേപി തേഭൂമകധമ്മേ ഏകജ്ഝം ഗഹേത്വാ അനിച്ചദുക്ഖാനുപസ്സനാമുഖേന തഥാബുജ്ഝനകാനം പുഗ്ഗലാനം അജ്ഝാസയേന സമ്മസനചാരോ.കഥിതോ. കാമഞ്ചേത്ഥ ലക്ഖണദ്വയമേവ പാളിയം ആഗതം, ‘‘യം ദുക്ഖം, തദനത്താ’’തി (സം॰ നി॰ ൩.൧൫) പന വചനതോ ദുക്ഖലക്ഖണേനേവ അനത്തലക്ഖണമ്പി ദസ്സിതമേവാതി വേദിതബ്ബം.

    77. Aṭṭhame bhidurāyanti bhiduro ayaṃ. Kāyoti rūpakāyo. So hi aṅgapaccaṅgānaṃ kesādīnañca samūhaṭṭhena, evaṃ kucchitānaṃ jegucchānaṃ āyo uppattidesotipi kāyo. Tatrāyaṃ vacanattho – āyanti etthāti āyo. Ke āyanti? Kucchitā kesādayo. Iti kucchitānaṃ āyotipi kāyo . Atthato pana catusantativasena pavattamānānaṃ bhūtupādāyadhammānaṃ puñjo. Idaṃ vuttaṃ hoti – bhikkhave, ayaṃ catumahābhūtamayo rūpakāyo bhiduro bhedanasīlo bhedanasabhāvo khaṇe khaṇe viddhaṃsanasabhāvoti. ‘‘Bhindarāya’’ntipi pāṭho, so evattho. Viññāṇanti tebhūmakaṃ kusalādicittaṃ. Vacanattho pana – taṃ taṃ ārammaṇaṃ vijānātīti viññāṇaṃ. Yañhi sañjānanapajānanavidhuraṃ ārammaṇavijānanaṃ upaladdhi, taṃ viññāṇaṃ. Virāgadhammanti virajjanadhammaṃ, palujjanasabhāvanti attho. Sabbe upadhīti khandhūpadhi, kilesūpadhi, abhisaṅkhārūpadhi, pañcakāmaguṇūpadhīti ete ‘‘upadhīyati ettha dukkha’’nti upadhisaññitā sabbepi upādānakkhandhakilesābhisaṅkhārapañcakāmaguṇadhammā hutvā abhāvaṭṭhena aniccā, udayabbayappaṭipīḷanaṭṭhena dukkhā, jarāya maraṇena cāti dvidhā vipariṇāmetabbasabhāvatāya pakativijahanaṭṭhena vipariṇāmadhammā. Evamettha aniccadassanasukhatāya rūpadhamme viññāṇañca visuṃ gahetvā puna upadhivibhāgena sabbepi tebhūmakadhamme ekajjhaṃ gahetvā aniccadukkhānupassanāmukhena tathābujjhanakānaṃ puggalānaṃ ajjhāsayena sammasanacāro.kathito. Kāmañcettha lakkhaṇadvayameva pāḷiyaṃ āgataṃ, ‘‘yaṃ dukkhaṃ, tadanattā’’ti (saṃ. ni. 3.15) pana vacanato dukkhalakkhaṇeneva anattalakkhaṇampi dassitamevāti veditabbaṃ.

    ഗാഥായം ഉപധീസു ഭയം ദിസ്വാതി ഉപധീസു ഭയതുപട്ഠാനഞാണവസേന ഭയം ദിസ്വാ, തേസം ഭായിതബ്ബതം പസ്സിത്വാ. ഇമിനാ ബലവവിപസ്സനം ദസ്സേതി. ഭയതുപട്ഠാനഞാണമേവ ഹി വിഭജിത്വാ വിസേസവസേന ആദീനവാനുപസ്സനാ നിബ്ബിദാനുപസ്സനാതി ച വുച്ചതി. ജാതിമരണമച്ചഗാതി ഏവം സമ്മസന്തോ വിപസ്സനാഞാണം മഗ്ഗേന ഘടേത്വാ മഗ്ഗപരമ്പരായ അരഹത്തം പത്തോ ജാതിമരണം അതീതോ നാമ ഹോതി. കഥം? സമ്പത്വാ പരമം സന്തിന്തി പരമം ഉത്തമം അനുത്തരം സന്തിം സബ്ബസങ്ഖാരൂപസമം നിബ്ബാനം അധിഗന്ത്വാ. ഏവംഭൂതോ ച കാലം കങ്ഖതി ഭാവിതത്തോതി ചതുന്നം അരിയമഗ്ഗാനം വസേന ഭാവനാഭിസമയനിപ്ഫത്തിയാ ഭാവിതകായസീലചിത്തപഞ്ഞത്താ ഭാവിതത്തോ മരണം ജീവിതഞ്ച അനഭിനന്ദന്തോ കേവലം അത്തനോ ഖന്ധപരിനിബ്ബാനകാലം കങ്ഖതി ഉദിക്ഖതി, ന തസ്സ കത്ഥചി പത്ഥനാ ഹോതീതി. തേനാഹ –

    Gāthāyaṃ upadhīsu bhayaṃ disvāti upadhīsu bhayatupaṭṭhānañāṇavasena bhayaṃ disvā, tesaṃ bhāyitabbataṃ passitvā. Iminā balavavipassanaṃ dasseti. Bhayatupaṭṭhānañāṇameva hi vibhajitvā visesavasena ādīnavānupassanā nibbidānupassanāti ca vuccati. Jātimaraṇamaccagāti evaṃ sammasanto vipassanāñāṇaṃ maggena ghaṭetvā maggaparamparāya arahattaṃ patto jātimaraṇaṃ atīto nāma hoti. Kathaṃ? Sampatvāparamaṃ santinti paramaṃ uttamaṃ anuttaraṃ santiṃ sabbasaṅkhārūpasamaṃ nibbānaṃ adhigantvā. Evaṃbhūto ca kālaṃ kaṅkhati bhāvitattoti catunnaṃ ariyamaggānaṃ vasena bhāvanābhisamayanipphattiyā bhāvitakāyasīlacittapaññattā bhāvitatto maraṇaṃ jīvitañca anabhinandanto kevalaṃ attano khandhaparinibbānakālaṃ kaṅkhati udikkhati, na tassa katthaci patthanā hotīti. Tenāha –

    ‘‘നാഭിനന്ദാമി മരണം, നാഭിനന്ദാമി ജീവിതം;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    കാലഞ്ച പടികങ്ഖാമി, നിബ്ബിസം ഭതകോ യഥാ’’തി. (ഥേരഗാ॰ ൬൦൬);

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā’’ti. (theragā. 606);

    അട്ഠമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൮. ഭിദുരസുത്തം • 8. Bhidurasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact