| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
६. भिक्खादायकविमानवण्णना
6. Bhikkhādāyakavimānavaṇṇanā
उच्चमिदं मणिथूणं विमानन्ति भिक्खादायकविमानं। तस्स का उप्पत्ति? भगवा राजगहे विहरति वेळुवने। तेन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अद्धानमग्गपटिपन्नो अञ्ञतरं गामं पिण्डाय पविट्ठो एकस्स घरद्धारे अट्ठासि। तत्थ अञ्ञतरो पुरिसो धोतहत्थपादो ‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति निसिन्नो भोजनं उपनेत्वा पातिया पक्खित्ते तं भिक्खुं दिस्वा पातिया भत्तं तस्स भिक्खुनो पत्ते आकिरन्तो तेन ‘‘एकदेसमेव देही’’ति वुत्तोपि सब्बमेव आकिरि। सो भिक्खु अनुमोदनं वत्वा पक्कामि। सो पुरिसो ‘‘छातज्झत्तस्स भिक्खुनो मया अभुञ्जित्वा भत्तं दिन्न’’न्ति अनुस्सरन्तो उळारं पीतिसोमनस्सं पटिलभि। सो अपरभागे कालं कत्वा तावतिंसेसु द्वादसयोजनिके कनकविमाने निब्बत्ति। तं आयस्मा महामोग्गल्लानत्थेरो देवचारिकं चरन्तो महतिया देविद्धिया विरोचमानं दिस्वा इमाहि गाथाहि पटिपुच्छि –
Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānanti bhikkhādāyakavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena aññataro bhikkhu addhānamaggapaṭipanno aññataraṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho ekassa gharaddhāre aṭṭhāsi. Tattha aññataro puriso dhotahatthapādo ‘‘bhuñjissāmī’’ti nisinno bhojanaṃ upanetvā pātiyā pakkhitte taṃ bhikkhuṃ disvā pātiyā bhattaṃ tassa bhikkhuno patte ākiranto tena ‘‘ekadesameva dehī’’ti vuttopi sabbameva ākiri. So bhikkhu anumodanaṃ vatvā pakkāmi. So puriso ‘‘chātajjhattassa bhikkhuno mayā abhuñjitvā bhattaṃ dinna’’nti anussaranto uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭilabhi. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero devacārikaṃ caranto mahatiyā deviddhiyā virocamānaṃ disvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
१०८१.
1081.
‘‘उच्चमिदं मणिथूणं विमानं, समन्ततो द्वादस योजनानि।
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
कूटागारा सत्तसता उळारा, वेळुरियथम्भा रुचकत्थता सुभा॥
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
१०८२.
1082.
‘‘देविद्धिपत्तोसि महानुभावो…पे॰…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
सोपि तस्स इमाहि गाथाहि ब्याकासि –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
१०८३.
1083.
‘‘सो देवपुत्तो अत्तमनो…पे॰… यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
१०८४.
1084.
‘‘अहं मनुस्सेसु मनुस्सभूतो, दिस्वान भिक्खुं तसितं किलन्तं।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ;
एकाहं भिक्खं पटिपादयिस्सं, समङ्गि भत्तेन तदा अकासिं॥
Ekāhaṃ bhikkhaṃ paṭipādayissaṃ, samaṅgi bhattena tadā akāsiṃ.
१०८५.
1085.
‘‘तेन मेतादिसो वण्णो…पे॰… वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
१०८४. तत्थ एकाहं भिक्खन्ति एकं अहं भिक्खामत्तं, एकं भत्तवड्ढितकन्ति अत्थो। पटिपादयिस्सन्ति पटिपादेसिं अदासिं। समङ्गि भत्तेनाति भत्तेन समङ्गीभूतं, लद्धभिक्खन्ति अत्थो। एवं महाथेरो तेन देवपुत्तेन अत्तनो सुचरितकम्मे पकासिते सपरिवारस्स तस्स धम्मं देसेत्वा मनुस्सलोकमागतो, तं पवत्तिं सम्मासम्बुद्धस्स कथेसि। सत्था तं अट्ठुप्पत्तिं कत्वा सम्पत्तमहाजनस्स धम्मं देसेसि। सा देसना महाजनस्स सात्थिका अहोसीति।
1084. Tattha ekāhaṃ bhikkhanti ekaṃ ahaṃ bhikkhāmattaṃ, ekaṃ bhattavaḍḍhitakanti attho. Paṭipādayissanti paṭipādesiṃ adāsiṃ. Samaṅgi bhattenāti bhattena samaṅgībhūtaṃ, laddhabhikkhanti attho. Evaṃ mahāthero tena devaputtena attano sucaritakamme pakāsite saparivārassa tassa dhammaṃ desetvā manussalokamāgato, taṃ pavattiṃ sammāsambuddhassa kathesi. Satthā taṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattamahājanassa dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
भिक्खादायकविमानवण्णना निट्ठिता।
Bhikkhādāyakavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / ६. भिक्खादायकविमानवत्थु • 6. Bhikkhādāyakavimānavatthu
