Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
၆. ဘိက္ခာဒာယကဝိမာနဝဏ္ဏနာ
6. Bhikkhādāyakavimānavaṇṇanā
ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနန္တိ ဘိက္ခာဒာယကဝိမာနံ။ တသ္သ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ။ တေန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အဒ္ဓာနမဂ္ဂပဋိပန္နော အညတရံ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော ဧကသ္သ ဃရဒ္ဓာရေ အဋ္ဌာသိ။ တတ္ထ အညတရော ပုရိသော ဓောတဟတ္ထပာဒော ‘‘ဘုဉ္ဇိသ္သာမီ’’တိ နိသိန္နော ဘောဇနံ ဥပနေတ္ဝာ ပာတိယာ ပက္ခိတ္တေ တံ ဘိက္ခုံ ဒိသ္ဝာ ပာတိယာ ဘတ္တံ တသ္သ ဘိက္ခုနော ပတ္တေ အာကိရန္တော တေန ‘‘ဧကဒေသမေဝ ဒေဟီ’’တိ ဝုတ္တောပိ သဗ္ဗမေဝ အာကိရိ။ သော ဘိက္ခု အနုမောဒနံ ဝတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ သော ပုရိသော ‘‘ဆာတဇ္ဈတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော မယာ အဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ဘတ္တံ ဒိန္န’’န္တိ အနုသ္သရန္တော ဥဠာရံ ပီတိသောမနသ္သံ ပဋိလဘိ။ သော အပရဘာဂေ ကာလံ ကတ္ဝာ တာဝတိံသေသု ဒ္ဝာဒသယောဇနိကေ ကနကဝိမာနေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဒေဝစာရိကံ စရန္တော မဟတိယာ ဒေဝိဒ္ဓိယာ ဝိရောစမာနံ ဒိသ္ဝာ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ပဋိပုစ္ဆိ –
Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānanti bhikkhādāyakavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena aññataro bhikkhu addhānamaggapaṭipanno aññataraṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho ekassa gharaddhāre aṭṭhāsi. Tattha aññataro puriso dhotahatthapādo ‘‘bhuñjissāmī’’ti nisinno bhojanaṃ upanetvā pātiyā pakkhitte taṃ bhikkhuṃ disvā pātiyā bhattaṃ tassa bhikkhuno patte ākiranto tena ‘‘ekadesameva dehī’’ti vuttopi sabbameva ākiri. So bhikkhu anumodanaṃ vatvā pakkāmi. So puriso ‘‘chātajjhattassa bhikkhuno mayā abhuñjitvā bhattaṃ dinna’’nti anussaranto uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭilabhi. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero devacārikaṃ caranto mahatiyā deviddhiyā virocamānaṃ disvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
၁၀၈၁.
1081.
‘‘ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒ္ဝာဒသ ယောဇနာနိ။
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
ကူဋာဂာရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
၁၀၈၂.
1082.
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝော။ပေ.။
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
သောပိ တသ္သ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ဗ္ယာကာသိ –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
၁၀၈၃.
1083.
‘‘သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော။ပေ.။ ယသ္သ ကမ္မသ္သိဒံ ဖလံ’’။
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
၁၀၈၄.
1084.
‘‘အဟံ မနုသ္သေသု မနုသ္သဘူတော၊ ဒိသ္ဝာန ဘိက္ခုံ တသိတံ ကိလန္တံ။
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ;
ဧကာဟံ ဘိက္ခံ ပဋိပာဒယိသ္သံ၊ သမင္ဂိ ဘတ္တေန တဒာ အကာသိံ။
Ekāhaṃ bhikkhaṃ paṭipādayissaṃ, samaṅgi bhattena tadā akāsiṃ.
၁၀၈၅.
1085.
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော။ပေ.။ ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
၁၀၈၄. တတ္ထ ဧကာဟံ ဘိက္ခန္တိ ဧကံ အဟံ ဘိက္ခာမတ္တံ, ဧကံ ဘတ္တဝဍ္ဎိတကန္တိ အတ္ထော။ ပဋိပာဒယိသ္သန္တိ ပဋိပာဒေသိံ အဒာသိံ။ သမင္ဂိ ဘတ္တေနာတိ ဘတ္တေန သမင္ဂီဘူတံ, လဒ္ဓဘိက္ခန္တိ အတ္ထော။ ဧဝံ မဟာထေရော တေန ဒေဝပုတ္တေန အတ္တနော သုစရိတကမ္မေ ပကာသိတေ သပရိဝာရသ္သ တသ္သ ဓမ္မံ ဒေသေတ္ဝာ မနုသ္သလောကမာဂတော, တံ ပဝတ္တိံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ ကထေသိ။ သတ္ထာ တံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ ကတ္ဝာ သမ္ပတ္တမဟာဇနသ္သ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သာ ဒေသနာ မဟာဇနသ္သ သာတ္ထိကာ အဟောသီတိ။
1084. Tattha ekāhaṃ bhikkhanti ekaṃ ahaṃ bhikkhāmattaṃ, ekaṃ bhattavaḍḍhitakanti attho. Paṭipādayissanti paṭipādesiṃ adāsiṃ. Samaṅgi bhattenāti bhattena samaṅgībhūtaṃ, laddhabhikkhanti attho. Evaṃ mahāthero tena devaputtena attano sucaritakamme pakāsite saparivārassa tassa dhammaṃ desetvā manussalokamāgato, taṃ pavattiṃ sammāsambuddhassa kathesi. Satthā taṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattamahājanassa dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
ဘိက္ခာဒာယကဝိမာနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bhikkhādāyakavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi / ၆. ဘိက္ခာဒာယကဝိမာနဝတ္ထု • 6. Bhikkhādāyakavimānavatthu