Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමානවත්ථු-අට්ඨකථා • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
6. භික්ඛාදායකවිමානවණ්ණනා
6. Bhikkhādāyakavimānavaṇṇanā
උච්චමිදං මණිථූණං විමානන්ති භික්ඛාදායකවිමානං. තස්ස කා උප්පත්ති? භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ. තෙන සමයෙන අඤ්ඤතරො භික්ඛු අද්ධානමග්ගපටිපන්නො අඤ්ඤතරං ගාමං පිණ්ඩාය පවිට්ඨො එකස්ස ඝරද්ධාරෙ අට්ඨාසි. තත්ථ අඤ්ඤතරො පුරිසො ධොතහත්ථපාදො ‘‘භුඤ්ජිස්සාමී’’ති නිසින්නො භොජනං උපනෙත්වා පාතියා පක්ඛිත්තෙ තං භික්ඛුං දිස්වා පාතියා භත්තං තස්ස භික්ඛුනො පත්තෙ ආකිරන්තො තෙන ‘‘එකදෙසමෙව දෙහී’’ති වුත්තොපි සබ්බමෙව ආකිරි. සො භික්ඛු අනුමොදනං වත්වා පක්කාමි. සො පුරිසො ‘‘ඡාතජ්ඣත්තස්ස භික්ඛුනො මයා අභුඤ්ජිත්වා භත්තං දින්න’’න්ති අනුස්සරන්තො උළාරං පීතිසොමනස්සං පටිලභි. සො අපරභාගෙ කාලං කත්වා තාවතිංසෙසු ද්වාදසයොජනිකෙ කනකවිමානෙ නිබ්බත්ති. තං ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානත්ථෙරො දෙවචාරිකං චරන්තො මහතියා දෙවිද්ධියා විරොචමානං දිස්වා ඉමාහි ගාථාහි පටිපුච්ඡි –
Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānanti bhikkhādāyakavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena aññataro bhikkhu addhānamaggapaṭipanno aññataraṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho ekassa gharaddhāre aṭṭhāsi. Tattha aññataro puriso dhotahatthapādo ‘‘bhuñjissāmī’’ti nisinno bhojanaṃ upanetvā pātiyā pakkhitte taṃ bhikkhuṃ disvā pātiyā bhattaṃ tassa bhikkhuno patte ākiranto tena ‘‘ekadesameva dehī’’ti vuttopi sabbameva ākiri. So bhikkhu anumodanaṃ vatvā pakkāmi. So puriso ‘‘chātajjhattassa bhikkhuno mayā abhuñjitvā bhattaṃ dinna’’nti anussaranto uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭilabhi. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero devacārikaṃ caranto mahatiyā deviddhiyā virocamānaṃ disvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
1081.
1081.
‘‘උච්චමිදං මණිථූණං විමානං, සමන්තතො ද්වාදස යොජනානි;
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
කූටාගාරා සත්තසතා උළාරා, වෙළුරියථම්භා රුචකත්ථතා සුභා.
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
1082.
1082.
‘‘දෙවිද්ධිපත්තොසි මහානුභාවො…පෙ.…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
සොපි තස්ස ඉමාහි ගාථාහි බ්යාකාසි –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
1083.
1083.
‘‘සො දෙවපුත්තො අත්තමනො…පෙ.… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං’’.
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
1084.
1084.
‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතො, දිස්වාන භික්ඛුං තසිතං කිලන්තං;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ;
එකාහං භික්ඛං පටිපාදයිස්සං, සමඞ්ගි භත්තෙන තදා අකාසිං.
Ekāhaṃ bhikkhaṃ paṭipādayissaṃ, samaṅgi bhattena tadā akāsiṃ.
1085.
1085.
‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ.… වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
1084. තත්ථ එකාහං භික්ඛන්ති එකං අහං භික්ඛාමත්තං, එකං භත්තවඩ්ඪිතකන්ති අත්ථො. පටිපාදයිස්සන්ති පටිපාදෙසිං අදාසිං. සමඞ්ගි භත්තෙනාති භත්තෙන සමඞ්ගීභූතං, ලද්ධභික්ඛන්ති අත්ථො. එවං මහාථෙරො තෙන දෙවපුත්තෙන අත්තනො සුචරිතකම්මෙ පකාසිතෙ සපරිවාරස්ස තස්ස ධම්මං දෙසෙත්වා මනුස්සලොකමාගතො, තං පවත්තිං සම්මාසම්බුද්ධස්ස කථෙසි. සත්ථා තං අට්ඨුප්පත්තිං කත්වා සම්පත්තමහාජනස්ස ධම්මං දෙසෙසි. සා දෙසනා මහාජනස්ස සාත්ථිකා අහොසීති.
1084. Tattha ekāhaṃ bhikkhanti ekaṃ ahaṃ bhikkhāmattaṃ, ekaṃ bhattavaḍḍhitakanti attho. Paṭipādayissanti paṭipādesiṃ adāsiṃ. Samaṅgi bhattenāti bhattena samaṅgībhūtaṃ, laddhabhikkhanti attho. Evaṃ mahāthero tena devaputtena attano sucaritakamme pakāsite saparivārassa tassa dhammaṃ desetvā manussalokamāgato, taṃ pavattiṃ sammāsambuddhassa kathesi. Satthā taṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattamahājanassa dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
භික්ඛාදායකවිමානවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Bhikkhādāyakavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / විමානවත්ථුපාළි • Vimānavatthupāḷi / 6. භික්ඛාදායකවිමානවත්ථු • 6. Bhikkhādāyakavimānavatthu