| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
भिक्खुनीउपसम्पदानुजाननकथावण्णना
Bhikkhunīupasampadānujānanakathāvaṇṇanā
४०४. यदग्गेन यं दिवसं आदिं कत्वा। तदेवाति तस्मिं एव दिवसे। ‘‘अनुञत्तिया’’ति पाठो। ‘‘अनुपञ्ञत्तिया’’ति न सुन्दरं।
404.Yadaggena yaṃ divasaṃ ādiṃ katvā. Tadevāti tasmiṃ eva divase. ‘‘Anuñattiyā’’ti pāṭho. ‘‘Anupaññattiyā’’ti na sundaraṃ.
४०५. ‘‘पटिग्गण्हामि यावजीवं अनतिक्कमनीयो’’ति वत्वा इदानि किं कारणा वरं याचतीति चे? परूपवादविवज्जनत्थं। दुब्बुद्धिनो हि केचि वदेय्युं ‘‘महापजापतिया पठमं सम्पटिच्छितत्ता उभतोसङ्घस्स यथावुड्ढअभिवादनं न जातं। गोतमी चे वरं याचेय्य, भगवा अनुजानेय्या’’ति।
405. ‘‘Paṭiggaṇhāmi yāvajīvaṃ anatikkamanīyo’’ti vatvā idāni kiṃ kāraṇā varaṃ yācatīti ce? Parūpavādavivajjanatthaṃ. Dubbuddhino hi keci vadeyyuṃ ‘‘mahāpajāpatiyā paṭhamaṃ sampaṭicchitattā ubhatosaṅghassa yathāvuḍḍhaabhivādanaṃ na jātaṃ. Gotamī ce varaṃ yāceyya, bhagavā anujāneyyā’’ti.
४०८. विमानेत्वाति अपरज्झित्वा।
408.Vimānetvāti aparajjhitvā.
४१०-३. कम्मप्पत्तायोपीति कम्मारहापि। आपत्तिगामिनियोपीति आपत्तिं आपन्नायोपि। द्वे तिस्सो भिक्खुनियोति द्वीहि तीहि भिक्खुनीहि। ‘‘मनोसिलिकाया’’ति पाठो।
410-3.Kammappattāyopīti kammārahāpi. Āpattigāminiyopīti āpattiṃ āpannāyopi. Dve tisso bhikkhuniyoti dvīhi tīhi bhikkhunīhi. ‘‘Manosilikāyā’’ti pāṭho.
४२०. ‘‘तेन च भिक्खु निमन्तेतब्बो’’ति सामीचिवसेन वुत्तं।
420. ‘‘Tena ca bhikkhu nimantetabbo’’ti sāmīcivasena vuttaṃ.
४२२-३. ‘‘अनुजानामि…पे॰… तावकालिक’’न्ति पुग्गलिकं सन्धाय वुत्तं, न सङ्घिकन्ति आचरियो। ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, उतुनिया कटिसुत्तक’’न्ति वचनतो भिक्खुस्स विनिबन्धं कटिसुत्तकं न वट्टति। पग्घरन्ती विसविणा। वेपुरिसिका मस्सुदाठी।
422-3. ‘‘Anujānāmi…pe… tāvakālika’’nti puggalikaṃ sandhāya vuttaṃ, na saṅghikanti ācariyo. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, utuniyā kaṭisuttaka’’nti vacanato bhikkhussa vinibandhaṃ kaṭisuttakaṃ na vaṭṭati. Paggharantī visaviṇā. Vepurisikā massudāṭhī.
४२५. तयो निस्सयेति रुक्खमूलञ्हि सा न लभति।
425.Tayo nissayeti rukkhamūlañhi sā na labhati.
४२६. भत्तग्गे सचे दायका भिक्खुनिसङ्घस्स भुत्तवतो चतुपच्चये दातुकामा होन्ति, यथावुड्ढमेव।
426. Bhattagge sace dāyakā bhikkhunisaṅghassa bhuttavato catupaccaye dātukāmā honti, yathāvuḍḍhameva.
४२७. विकालेति याव विकाले होन्ति, ताव पवारेसुन्ति अत्थो। अज्जत्तनाति अज्जतना।
427.Vikāleti yāva vikāle honti, tāva pavāresunti attho. Ajjattanāti ajjatanā.
४२८. अनुवादन्ति इस्सरियट्ठानं। इदं सब्बं ‘‘अज्जतग्गे ओवटो भिक्खुनीनं भिक्खूसु वचनपथो’’ति पञ्ञत्तस्स गरुधम्मस्स वीतिक्कमआपत्तिपञ्ञापनत्थं वुत्तन्ति वेदितब्बं, अञ्ञथा येसं गरुधम्मानं पटिग्गहणेन भिक्खुनीनं उपसम्पदा अनुञ्ञाता, तेसं वीतिक्कमे अनुपसम्पन्नाव सियाति आसङ्का भवेय्य।
428.Anuvādanti issariyaṭṭhānaṃ. Idaṃ sabbaṃ ‘‘ajjatagge ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapatho’’ti paññattassa garudhammassa vītikkamaāpattipaññāpanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ, aññathā yesaṃ garudhammānaṃ paṭiggahaṇena bhikkhunīnaṃ upasampadā anuññātā, tesaṃ vītikkame anupasampannāva siyāti āsaṅkā bhaveyya.
४२९. इत्थियुत्तेनाति इत्थीहि गावीआदीहि धुरट्ठाने युत्तेन। पुरिसन्तरेनाति पुरिसेन अन्तरिकेन। ‘‘पुरिसदुतियेना’’ति लिखितं, पुरिससारथिनाति अधिप्पायो। ‘‘बाळ्हतरं अफासू’’ति वचनतो गिलानाय वट्टतिच्चेव सिद्धं, भगवन्तं आपुच्छित्वा अनुञ्ञातट्ठाने उपसम्पज्जिस्सामीति अधिप्पायो।
429.Itthiyuttenāti itthīhi gāvīādīhi dhuraṭṭhāne yuttena. Purisantarenāti purisena antarikena. ‘‘Purisadutiyenā’’ti likhitaṃ, purisasārathināti adhippāyo. ‘‘Bāḷhataraṃ aphāsū’’ti vacanato gilānāya vaṭṭaticceva siddhaṃ, bhagavantaṃ āpucchitvā anuññātaṭṭhāne upasampajjissāmīti adhippāyo.
४३०. सा केनचिदेव अन्तरायेनाति सब्बन्तरायसङ्गहनवचनं, तस्मा तं न अन्तरायं कित्तेत्वा, वुत्तन्तरायेन ‘‘राजन्तरायेना’’ति साधेतब्बन्ति आचरियो।
430.Sā kenacideva antarāyenāti sabbantarāyasaṅgahanavacanaṃ, tasmā taṃ na antarāyaṃ kittetvā, vuttantarāyena ‘‘rājantarāyenā’’ti sādhetabbanti ācariyo.
४३१-२. ‘‘नवकम्मन्ति कत्वा ‘एत्तकानि वस्सानि वसतू’ति अपलोकेत्वा सङ्घिकभूमिदान’’न्ति लिखितं। ‘‘सागार’’न्ति वुत्तत्ता अगारपटिसंयुत्तरहोनिसज्जसिक्खादिवज्जिताति केचि, युत्तमेतं। कस्मा? ‘‘सहागारसेय्यमत्तं ठपेत्वा’’ति अट्ठकथायं वुत्तत्ता। ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, पोसेतु’’न्ति वचनतो पोसनयुत्तकम्मं सब्बं वट्टति मातुया, न अञ्ञेसं। वसितुं चे न सक्कोति दुतियं विना, सम्मन्नित्वाव दातब्बा ताय इति नो मति। कित्तकं कालं? वसित्वा चे दुतिया गन्तुमिच्छति, अञ्ञं सम्मन्नितुं युत्ताव। सा विजाता लभेति आचरियो।
431-2. ‘‘Navakammanti katvā ‘ettakāni vassāni vasatū’ti apaloketvā saṅghikabhūmidāna’’nti likhitaṃ. ‘‘Sāgāra’’nti vuttattā agārapaṭisaṃyuttarahonisajjasikkhādivajjitāti keci, yuttametaṃ. Kasmā? ‘‘Sahāgāraseyyamattaṃ ṭhapetvā’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttattā. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, posetu’’nti vacanato posanayuttakammaṃ sabbaṃ vaṭṭati mātuyā, na aññesaṃ. Vasituṃ ce na sakkoti dutiyaṃ vinā, sammannitvāva dātabbā tāya iti no mati. Kittakaṃ kālaṃ? Vasitvā ce dutiyā gantumicchati, aññaṃ sammannituṃ yuttāva. Sā vijātā labheti ācariyo.
४३४. ‘‘इदं ओदिस्स अनुञ्ञातं वट्टतीति एकतो वा उभतो वा अवस्सवे सतिपि वट्टती’’ति लिखितं। ‘‘केसच्छेदादिकं कम्मं अनुजानामि सादितुं ’’इच्चेव वुत्तत्ता वुत्तं ‘‘तदञ्ञे सादितु’’न्ति। ‘‘केसच्छेदादिकं कम्मं अनुजानामि, भिक्खवे’’ति अवत्वा एत्तकं यस्मा ‘‘सादितु’’न्ति भासितं, तस्मा सा विचिकिच्छाय उभतोपि अवस्सवे अपि पाराजिकखेत्तेन सा पाराजिकं फुसति। इति अट्ठकथास्वेतं सब्बासुपि विनिच्छितं। ओदिस्सकाभिलापो हि अञ्ञथा निब्बिसेसतो तं पमाणं। यदि तथा भिक्खुस्स कप्पति विचिकिच्छा।
434. ‘‘Idaṃ odissa anuññātaṃ vaṭṭatīti ekato vā ubhato vā avassave satipi vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. ‘‘Kesacchedādikaṃ kammaṃ anujānāmi sādituṃ ’’icceva vuttattā vuttaṃ ‘‘tadaññe sāditu’’nti. ‘‘Kesacchedādikaṃ kammaṃ anujānāmi, bhikkhave’’ti avatvā ettakaṃ yasmā ‘‘sāditu’’nti bhāsitaṃ, tasmā sā vicikicchāya ubhatopi avassave api pārājikakhettena sā pārājikaṃ phusati. Iti aṭṭhakathāsvetaṃ sabbāsupi vinicchitaṃ. Odissakābhilāpo hi aññathā nibbisesato taṃ pamāṇaṃ. Yadi tathā bhikkhussa kappati vicikicchā.
कालमोदिस्स नं पदं, न सत्तोदिस्सकञ्हि तं।
Kālamodissa naṃ padaṃ, na sattodissakañhi taṃ;
अथ भिक्खुनिया एव, कालमोदिस्स भासितं॥
Atha bhikkhuniyā eva, kālamodissa bhāsitaṃ.
एवं पाराजिकापत्ति, सिथिलाव कता सिया।
Evaṃ pārājikāpatti, sithilāva katā siyā;
सब्बसो पिहितं द्वारं, सब्बपाराजिकस्मिन्ति॥
Sabbaso pihitaṃ dvāraṃ, sabbapārājikasminti.
निरत्थकभावतो, उब्भजाणुमण्डले।
Niratthakabhāvato, ubbhajāṇumaṇḍale;
तस्मा न सादियन्तीति, निदानवचनक्कमं॥
Tasmā na sādiyantīti, nidānavacanakkamaṃ.
निस्साय सत्थुना वुत्तं, सादितुन्ति न अञ्ञथा।
Nissāya satthunā vuttaṃ, sāditunti na aññathā;
अत्तनो पण्हिसम्फस्सं, सादितुं येन वारितं॥
Attano paṇhisamphassaṃ, sādituṃ yena vāritaṃ.
अपि पाराजिकक्खेत्ते, कथं द्वारं ददेय्य सो।
Api pārājikakkhette, kathaṃ dvāraṃ dadeyya so;
तथापि बुद्धपुत्तानं, बुद्धभासितभासितं॥
Tathāpi buddhaputtānaṃ, buddhabhāsitabhāsitaṃ.
वचनञ्च समानेन्तो, नो चेत्थ युत्तिकथा धीरा।
Vacanañca samānento, no cettha yuttikathā dhīrā;
केसच्छेदादिकम्मस्स, अवस्सं करणीयतो॥
Kesacchedādikammassa, avassaṃ karaṇīyato.
चित्तस्स चातिलोलत्ता, गणस्स च अङ्गसम्पदा-
Cittassa cātilolattā, gaṇassa ca aṅgasampadā-
भावा भिक्खुनीनं महेसिना, रक्खितुञ्च असङ्कत्ता।
Bhāvā bhikkhunīnaṃ mahesinā, rakkhituñca asaṅkattā;
ननु मोदिस्सकं कतन्ति॥
Nanu modissakaṃ katanti.
भिक्खुनिक्खन्धकवण्णना निट्ठिता।
Bhikkhunikkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi
भिक्खुनीउपसम्पदानुजाननं • Bhikkhunīupasampadānujānanaṃ
२. दुतियभाणवारो • 2. Dutiyabhāṇavāro
३. ततियभाणवारो • 3. Tatiyabhāṇavāro
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / भिक्खुनीउपसम्पदानुजाननकथा • Bhikkhunīupasampadānujānanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / भिक्खुनीउपसम्पन्नानुजाननकथावण्णना • Bhikkhunīupasampannānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / भिक्खुनीउपसम्पदानुजाननकथावण्णना • Bhikkhunīupasampadānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / भिक्खुनीउपसम्पदानुजाननकथा • Bhikkhunīupasampadānujānanakathā
