Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    10. භික්‌ඛුනුපස්‌සයසුත්‌තවණ්‌ණනා

    10. Bhikkhunupassayasuttavaṇṇanā

    376. දසමෙ තෙනුපසඞ්‌කමීති තස්‌මිං උපස්‌සයෙ කම්‌මට්‌ඨානකම්‌මිකා භික්‌ඛුනියො අත්‌ථි, තාසං උස්‌සුක්‌කාපෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානං කථෙස්‌සාමීති උපසඞ්‌කමි. උළාරං පුබ්‌බෙනාපරං විසෙසන්‌ති පුබ්‌බවිසෙසතො අපරං උළාරවිසෙසං. තත්‌ථ මහාභූතපරිග්‌ගහො පුබ්‌බවිසෙසො, උපාදාරූපපරිග්‌ගහො අපරවිසෙසො නාම. තථා සකලරූපපරිග්‌ගහො පුබ්‌බවිසෙසො, අරූපපරිග්‌ගහො අපරවිසෙසො නාම. රූපාරූපපරිග්‌ගහො පුබ්‌බවිසෙසො, පච්‌චයපරිග්‌ගහො අපරවිසෙසො නාම සප්‌පච්‌චයනාමරූපදස්‌සනං පුබ්‌බවිසෙසො, තිලක්‌ඛණාරොපනං අපරවිසෙසො නාම. එවං පුබ්‌බෙනාපරං උළාරවිසෙසං ජානාතීති අත්‌ථො.

    376. Dasame tenupasaṅkamīti tasmiṃ upassaye kammaṭṭhānakammikā bhikkhuniyo atthi, tāsaṃ ussukkāpetvā kammaṭṭhānaṃ kathessāmīti upasaṅkami. Uḷāraṃ pubbenāparaṃ visesanti pubbavisesato aparaṃ uḷāravisesaṃ. Tattha mahābhūtapariggaho pubbaviseso, upādārūpapariggaho aparaviseso nāma. Tathā sakalarūpapariggaho pubbaviseso, arūpapariggaho aparaviseso nāma. Rūpārūpapariggaho pubbaviseso, paccayapariggaho aparaviseso nāma sappaccayanāmarūpadassanaṃ pubbaviseso, tilakkhaṇāropanaṃ aparaviseso nāma. Evaṃ pubbenāparaṃ uḷāravisesaṃ jānātīti attho.

    කායාරම්‌මණොති යං කායං අනුපස්‌සති, තමෙව ආරම්‌මණං කත්‌වා උප්‌පජ්‌ජති කිලෙසපරිළාහො. බහිද්‌ධා වා චිත්‌තං වික්‌ඛිපතීති බහිද්‌ධා වා පුථුත්‌තාරම්‌මණෙ චිත්‌තුප්‌පාදො වික්‌ඛිපති. කිස්‌මිඤ්‌චිදෙව පසාදනීයෙ නිමිත්‌තෙ චිත්‌තං පණිදහිතබ්‌බන්‌ති එවං කිලෙසපරිළාහෙ ච ලීනත්‌තෙ ච බහිද්‌ධාවික්‌ඛෙපෙ ච උප්‌පන්‌නෙ කිලෙසානුරඤ්‌ජිතෙන න වත්‌තිතබ්‌බං, කිස්‌මිඤ්‌චිදෙව පසාදනීයෙ පසාදාවහෙ බුද්‌ධාදීසු අඤ්‌ඤතරස්‌මිං ඨානෙ කම්‌මට්‌ඨානචිත්‌තං ඨපෙතබ්‌බං. චිත්‌තං සමාධියතීති ආරම්‌මණෙ සම්‌මා ආධියති සුට්‌ඨු ඨපිතං ඨපියති. පටිසංහරාමීති පසාදනීයට්‌ඨානතො පටිසංහරාමි, මූලකම්‌මට්‌ඨානාභිමුඛංයෙව නං කරොමීති අත්‌ථො. සො පටිසංහරති චෙවාති මූලකම්‌මට්‌ඨානාභිමුඛඤ්‌ච පෙසෙති. න ච විතක්‌කෙති න ච විචාරෙතීති කිලෙසවිතක්‌කං න විතක්‌කෙති, කිලෙසවිචාරං න විචාරෙති. අවිතක්‌කොම්‌හි අවිචාරොති කිලෙසවිතක්‌කවිචාරෙහි අවිතක්‌කාවිචාරො. අජ්‌ඣත්‌තං සතිමා සුඛමස්‌මීති ගොචරජ්‌ඣත්‌තෙ පවත්‌තාය සතියා ‘‘සතිමාහමස්‌මි සුඛිතො චා’’ති පජානාති.

    Kāyārammaṇoti yaṃ kāyaṃ anupassati, tameva ārammaṇaṃ katvā uppajjati kilesapariḷāho. Bahiddhā vā cittaṃ vikkhipatīti bahiddhā vā puthuttārammaṇe cittuppādo vikkhipati. Kismiñcideva pasādanīye nimitte cittaṃ paṇidahitabbanti evaṃ kilesapariḷāhe ca līnatte ca bahiddhāvikkhepe ca uppanne kilesānurañjitena na vattitabbaṃ, kismiñcideva pasādanīye pasādāvahe buddhādīsu aññatarasmiṃ ṭhāne kammaṭṭhānacittaṃ ṭhapetabbaṃ. Cittaṃ samādhiyatīti ārammaṇe sammā ādhiyati suṭṭhu ṭhapitaṃ ṭhapiyati. Paṭisaṃharāmīti pasādanīyaṭṭhānato paṭisaṃharāmi, mūlakammaṭṭhānābhimukhaṃyeva naṃ karomīti attho. So paṭisaṃharati cevāti mūlakammaṭṭhānābhimukhañca peseti. Na ca vitakketi na ca vicāretīti kilesavitakkaṃ na vitakketi, kilesavicāraṃ na vicāreti. Avitakkomhi avicāroti kilesavitakkavicārehi avitakkāvicāro. Ajjhattaṃ satimā sukhamasmīti gocarajjhatte pavattāya satiyā ‘‘satimāhamasmi sukhito cā’’ti pajānāti.

    එවං ඛො, ආනන්‌ද, පණිධාය භාවනා හොතීති එවං, ආනන්‌ද, ඨපෙත්‌වා භාවනා හොති. ඉමස්‌ස හි භික්‌ඛුනො යථා නාම පුරිසස්‌ස මහන්‌තං උච්‌ඡුභාරං උක්‌ඛිපිත්‌වා යන්‌තසාලං නෙන්‌තස්‌ස කිලන්‌තකිලන්‌තකාලෙ භූමියං ඨපෙත්‌වා උච්‌ඡුඛණ්‌ඩං ඛාදිත්‌වා පුන උක්‌ඛිපිත්‌වා ගමනං හොති; එවමෙව අරහත්‌තං පාපුණිතුං උග්‌ගහිතකම්‌මට්‌ඨානස්‌ස කායපරිළාහාදීසු උප්‌පන්‌නෙසු තං කම්‌මට්‌ඨානං ඨපෙත්‌වා බුද්‌ධගුණාදිඅනුස්‌සරණෙන චිත්‌තං පසාදෙත්‌වා කම්‌මනියං කත්‌වා භාවනා පවත්‌තා, තස්‌මා ‘‘පණිධාය භාවනා හොතී’’ති වුත්‌තං. තස්‌ස පන පුරිසස්‌ස උච්‌ඡුභාරං යන්‌තසාලං නෙත්‌වා පීළෙත්‌වා රසපානං විය ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො කම්‌මට්‌ඨානං මත්‌ථකං පාපෙත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තස්‌ස ඵලසමාපත්‌තිසුඛානුභවනං වෙදිතබ්‌බං.

    Evaṃ kho, ānanda, paṇidhāya bhāvanā hotīti evaṃ, ānanda, ṭhapetvā bhāvanā hoti. Imassa hi bhikkhuno yathā nāma purisassa mahantaṃ ucchubhāraṃ ukkhipitvā yantasālaṃ nentassa kilantakilantakāle bhūmiyaṃ ṭhapetvā ucchukhaṇḍaṃ khāditvā puna ukkhipitvā gamanaṃ hoti; evameva arahattaṃ pāpuṇituṃ uggahitakammaṭṭhānassa kāyapariḷāhādīsu uppannesu taṃ kammaṭṭhānaṃ ṭhapetvā buddhaguṇādianussaraṇena cittaṃ pasādetvā kammaniyaṃ katvā bhāvanā pavattā, tasmā ‘‘paṇidhāya bhāvanā hotī’’ti vuttaṃ. Tassa pana purisassa ucchubhāraṃ yantasālaṃ netvā pīḷetvā rasapānaṃ viya imassa bhikkhuno kammaṭṭhānaṃ matthakaṃ pāpetvā arahattaṃ pattassa phalasamāpattisukhānubhavanaṃ veditabbaṃ.

    බහිද්‌ධාති මූලකම්‌මට්‌ඨානං පහාය බහි අඤ්‌ඤස්‌මිං ආරම්‌මණෙ. අප්‌පණිධායාති අට්‌ඨපෙත්‌වා. අථ පච්‌ඡා පුරෙ අසංඛිත්‌තං විමුත්‌තං අප්‌පණිහිතන්‌ති පජානාතීති එත්‌ථ කම්‌මට්‌ඨානවසෙන වා සරීරවසෙන වා දෙසනාවසෙන වා අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.

    Bahiddhāti mūlakammaṭṭhānaṃ pahāya bahi aññasmiṃ ārammaṇe. Appaṇidhāyāti aṭṭhapetvā. Atha pacchā pure asaṃkhittaṃ vimuttaṃ appaṇihitanti pajānātīti ettha kammaṭṭhānavasena vā sarīravasena vā desanāvasena vā attho veditabbo.

    තත්‌ථ කම්‌මට්‌ඨානෙ තාව කම්‌මට්‌ඨානස්‌ස අභිනිවෙසො පුරෙ නාම, අරහත්‌තං පච්‌ඡා නාම. තත්‌ථ යො භික්‌ඛු මූලකම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා කිලෙසපරිළාහස්‌ස වා ලීනත්‌තස්‌ස වා බහිද්‌ධාවික්‌ඛෙපස්‌ස වා උප්‌පජ්‌ජිතුං ඔකාසං අදෙන්‌තො සුදන්‌තගොණෙ යොජෙත්‌වා සාරෙන්‌තො විය චතුරස්‌සච්‌ඡිද්‌දෙ සුතච්‌ඡිතං චතුරස්‌සඝටිකං පක්‌ඛිපන්‌තො විය විපස්‌සනං පට්‌ඨපෙත්‌වා අතිට්‌ඨන්‌තො අලග්‌ගන්‌තො අරහත්‌තං පාපුණාති, සො පුරෙසඞ්‌ඛාතස්‌ස කම්‌මට්‌ඨානාභිනිවෙසස්‌ස පච්‌ඡාසඞ්‌ඛාතස්‌ස අරහත්‌තස්‌ස ච වසෙන පච්‌ඡා පුරෙ අසංඛිත්‌තං විමුත්‌තං අප්‌පණිහිතන්‌ති පජානාති නාම.

    Tattha kammaṭṭhāne tāva kammaṭṭhānassa abhiniveso pure nāma, arahattaṃ pacchā nāma. Tattha yo bhikkhu mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā kilesapariḷāhassa vā līnattassa vā bahiddhāvikkhepassa vā uppajjituṃ okāsaṃ adento sudantagoṇe yojetvā sārento viya caturassacchidde sutacchitaṃ caturassaghaṭikaṃ pakkhipanto viya vipassanaṃ paṭṭhapetvā atiṭṭhanto alagganto arahattaṃ pāpuṇāti, so puresaṅkhātassa kammaṭṭhānābhinivesassa pacchāsaṅkhātassa arahattassa ca vasena pacchā pure asaṃkhittaṃ vimuttaṃ appaṇihitanti pajānāti nāma.

    සරීරෙ පන පාදඞ්‌ගුලීනං අග්‌ගපබ්‌බානි පුරෙ නාම, සීසකටාහං පච්‌ඡා නාම. තත්‌ථ යො භික්‌ඛු පාදඞ්‌ගුලීනං අග්‌ගපබ්‌බඅට්‌ඨිකෙසු අභිනිවිසිත්‌වා බ්‍යාභඞ්‌ගියා යවකලාපං මොචෙන්‌තො විය වණ්‌ණසණ්‌ඨානදිසොකාසපරිච්‌ඡෙදවසෙන අට්‌ඨීනි පරිග්‌ගණ්‌හන්‌තො අන්‌තරා කිලෙසපරිළාහාදීනං උප්‌පත්‌තිං වාරෙත්‌වා යාව සීසකටාහා භාවනං පාපෙති, සො පුරෙසඞ්‌ඛාතානං අග්‌ගපාදඞ්‌ගුලිපබ්‌බානං පච්‌ඡාසඞ්‌ඛාතස්‌ස සීසකටාහස්‌ස ච වසෙන පච්‌ඡා පුරෙ අසංඛිත්‌තං විමුත්‌තං අප්‌පණිහිතන්‌ති පජානාති නාම.

    Sarīre pana pādaṅgulīnaṃ aggapabbāni pure nāma, sīsakaṭāhaṃ pacchā nāma. Tattha yo bhikkhu pādaṅgulīnaṃ aggapabbaaṭṭhikesu abhinivisitvā byābhaṅgiyā yavakalāpaṃ mocento viya vaṇṇasaṇṭhānadisokāsaparicchedavasena aṭṭhīni pariggaṇhanto antarā kilesapariḷāhādīnaṃ uppattiṃ vāretvā yāva sīsakaṭāhā bhāvanaṃ pāpeti, so puresaṅkhātānaṃ aggapādaṅgulipabbānaṃ pacchāsaṅkhātassa sīsakaṭāhassa ca vasena pacchā pure asaṃkhittaṃ vimuttaṃ appaṇihitanti pajānāti nāma.

    දෙසනායපි ද්‌වත්‌තිංසාකාරදෙසනාය කෙසා පුරෙ නාම, මත්‌ථලුඞ්‌ගං පච්‌ඡා නාම. තත්‌ථ යො භික්‌ඛු කෙසෙසු අභිනිවිසිත්‌වා වණ්‌ණසණ්‌ඨානදිසොකාසවසෙන කෙසාදයො පරිග්‌ගණ්‌හන්‌තො අන්‌තරා කිලෙසපරිළාහාදීනං උප්‌පත්‌තිං වාරෙත්‌වා යාව මත්‌ථලුඞ්‌ගා භාවනං පාපෙති. සො පුරෙසඞ්‌ඛාතානං කෙසානං පච්‌ඡාසඞ්‌ඛාතස්‌ස මත්‌ථලුඞ්‌ගස්‌ස ච වසෙන පච්‌ඡා පුරෙ අසංඛිත්‌තං විමුත්‌තං අප්‌පණිහිතන්‌ති පජානාති නාම.

    Desanāyapi dvattiṃsākāradesanāya kesā pure nāma, matthaluṅgaṃ pacchā nāma. Tattha yo bhikkhu kesesu abhinivisitvā vaṇṇasaṇṭhānadisokāsavasena kesādayo pariggaṇhanto antarā kilesapariḷāhādīnaṃ uppattiṃ vāretvā yāva matthaluṅgā bhāvanaṃ pāpeti. So puresaṅkhātānaṃ kesānaṃ pacchāsaṅkhātassa matthaluṅgassa ca vasena pacchā pure asaṃkhittaṃ vimuttaṃ appaṇihitanti pajānāti nāma.

    එවං ඛො, ආනන්‌ද, අප්‌පණිධාය භාවනා හොතීති එවං, ආනන්‌ද, අට්‌ඨපෙත්‌වා භාවනා හොති. ඉමස්‌ස හි භික්‌ඛුනො යථා නාම පුරිසස්‌ස ගුළභාරං ලභිත්‌වා අත්‌තනො ගාමං අතිහරන්‌තස්‌ස අන්‌තරා අට්‌ඨපෙත්‌වාව උච්‌චඞ්‌ගෙ පක්‌ඛිත්‌තානි ගුළඛණ්‌ඩාදීනි ඛාදනීයානි ඛාදන්‌තස්‌ස අත්‌තනො ගාමෙයෙව ඔතරණං හොති, එවමෙව අරහත්‌තං පාපුණිතුං ආරද්‌ධභාවනස්‌ස කායපරිළාහාදීනං උප්‌පත්‌තිං වාරෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානභාවනා පවත්‌තා, තස්‌මා ‘‘අප්‌පණිධාය භාවනා’’ති වුත්‌තා. තස්‌ස පන පුරිසස්‌ස තං ගුළභාරං අත්‌තනො ගාමං නෙත්‌වා ඤාතීහි සද්‌ධිං පරිභොගො විය ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො කම්‌මට්‌ඨානං මත්‌ථකං පාපෙත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තස්‌ස ඵලසමාපත්‌තිසුඛානුභවනං වෙදිතබ්‌බං. ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ පුබ්‌බභාගවිපස්‌සනා කථිතා. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.

    Evaṃ kho, ānanda, appaṇidhāya bhāvanā hotīti evaṃ, ānanda, aṭṭhapetvā bhāvanā hoti. Imassa hi bhikkhuno yathā nāma purisassa guḷabhāraṃ labhitvā attano gāmaṃ atiharantassa antarā aṭṭhapetvāva uccaṅge pakkhittāni guḷakhaṇḍādīni khādanīyāni khādantassa attano gāmeyeva otaraṇaṃ hoti, evameva arahattaṃ pāpuṇituṃ āraddhabhāvanassa kāyapariḷāhādīnaṃ uppattiṃ vāretvā kammaṭṭhānabhāvanā pavattā, tasmā ‘‘appaṇidhāya bhāvanā’’ti vuttā. Tassa pana purisassa taṃ guḷabhāraṃ attano gāmaṃ netvā ñātīhi saddhiṃ paribhogo viya imassa bhikkhuno kammaṭṭhānaṃ matthakaṃ pāpetvā arahattaṃ pattassa phalasamāpattisukhānubhavanaṃ veditabbaṃ. Imasmiṃ sutte pubbabhāgavipassanā kathitā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.

    අම්‌බපාලිවග්‌ගො පඨමො.

    Ambapālivaggo paṭhamo.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 10. භික්‌ඛුනුපස්‌සයසුත්‌තං • 10. Bhikkhunupassayasuttaṃ

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. භික්‌ඛුනුපස්‌සයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Bhikkhunupassayasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact