| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಭಿಕ್ಖುಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
Bhikkhupadabhājanīyavaṇṇanā
ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಪನ-ಸದ್ದಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಅನಿಯಮೇನ ಪುಗ್ಗಲದೀಪಕಂ ಯೋ-ಸದ್ದಮೇವ ಆಹ, ತಸ್ಮಾ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಯೋ-ಸದ್ದೇ। ಪನ-ಸದ್ದಸ್ಸ ನಿಪಾತಮತ್ತತ್ತಾ ಯೋ-ಸದ್ದಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಕೋಚೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಯೋ ಕೋಚಿ ನಾಮಾತಿ ಯೋ ವಾ ಸೋ ವಾ ಯೋ ಕೋಚೀತಿ ವುತ್ತೋ। ವಾಸಧುರಯುತ್ತೋ ವಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಧುರಯುತ್ತೋ ವಾ। ಸೀಲೇಸೂತಿ ಪಕತೀಸು।
Tasmāti yasmā pana-saddaṃ apanetvā aniyamena puggaladīpakaṃ yo-saddameva āha, tasmā. Etthāti imasmiṃ yo-sadde. Pana-saddassa nipātamattattā yo-saddasseva atthaṃ pakāsento ‘‘yo kocīti vuttaṃ hotī’’ti āha. Yo koci nāmāti yo vā so vā yo kocīti vutto. Vāsadhurayutto vāti vipassanādhurayutto vā. Sīlesūti pakatīsu.
ಭಿಕ್ಖತೀತಿ ಯಾಚತಿ। ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾತಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖತಿ ಭಿಕ್ಖಂ ಏಸತಿ ಗವೇಸತಿ, ಸೋ ತಂ ಲಭತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ತಥಾಪಿ ಭಿಕ್ಖತೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅರಿಯಾಯ ಯಾಚನಾಯಾತಿ ‘‘ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅರಿಯಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಏಸಾ ಅರಿಯಾನ ಯಾಚನಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾಯ ಅರಿಯಯಾಚನಾಯ, ನ ಕಪಣದ್ಧಿಕವಣಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾನಂ ವಿಯ ‘‘ದೇಹಿ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಯಾಚನಾಯ। ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯನ್ತಿ ಉಞ್ಛಾಚರಿಯಂ। ಅಜ್ಝುಪಗತತ್ತಾತಿ ಅನುಟ್ಠಿತತ್ತಾ। ಕಾಜಭತ್ತನ್ತಿ ಕಾಜೇಹಿ ಆನೀತಂ ಭತ್ತಂ। ಅಗ್ಘಫಸ್ಸವಣ್ಣಭೇದೇನಾತಿ ಅಗ್ಘಾದೀನಂ ಪುರಿಮಪಕತಿವಿಜಹೇನ। ಪುರಿಮಪಕತಿವಿಜಹನಞ್ಹೇತ್ಥ ಭೇದೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಧೋವಿತ್ವಾ ಅಪನೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಸಭಾವಂ ಮಲಂ, ತಥಾ ಅಪನೇತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಸಭಾವಾ ಜಲ್ಲಿಕಾ। ಭಿನ್ನಪಟಧರೋತಿ ನಿಬ್ಬಚನಂ ಭಿನ್ನಪಟಧರೇ ಭಿಕ್ಖು-ಸದ್ದಸ್ಸ ನಿರುಳ್ಹತ್ತಾ ಕತಂ।
Bhikkhatīti yācati. Labhanto vā alabhanto vāti yo koci bhikkhati bhikkhaṃ esati gavesati, so taṃ labhatu vā mā vā, tathāpi bhikkhatīti bhikkhūti ayamettha adhippāyo. Ariyāya yācanāyāti ‘‘uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti evaṃ vuttāya ariyayācanāya, na kapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ viya ‘‘dehi dehī’’ti evaṃ pavattayācanāya. Bhikkhācariyanti uñchācariyaṃ. Ajjhupagatattāti anuṭṭhitattā. Kājabhattanti kājehi ānītaṃ bhattaṃ. Agghaphassavaṇṇabhedenāti agghādīnaṃ purimapakativijahena. Purimapakativijahanañhettha bhedoti adhippetaṃ. Dhovitvā apanetuṃ asakkuṇeyyasabhāvaṃ malaṃ, tathā apanetuṃ sakkuṇeyyasabhāvā jallikā. Bhinnapaṭadharoti nibbacanaṃ bhinnapaṭadhare bhikkhu-saddassa niruḷhattā kataṃ.
ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಟ್ಠಪರಿಕ್ಖಾರದಾನೂಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನಂ। ಯೋ ಹಿ ಚೀವರಾದಿಕೇ ಅಟ್ಠ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಪತ್ತಚೀವರಮೇವ ವಾ ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿಅರಿಯಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸೇವ ವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಪರಿಕ್ಖಾರದಾನಂ ಅನಾಗತೇ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಸತಿ ಅಧಿಕಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವೇ ಇದ್ಧಿಮಯಪರಿಕ್ಖಾರಲಾಭಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಬ್ರಹ್ಮಘೋಸನ್ತಿ ಉತ್ತಮಘೋಸಂ, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಘೋಸಸದಿಸಂ ವಾ ಘೋಸಂ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಞ್ಚ। ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಭಣ್ಡೂತಿ ಮುಣ್ಡೋ। ವಾಸೀತಿ ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನವಾಸಿ। ಬನ್ಧನನ್ತಿ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ। ಯುತ್ತೋ ಭಾವನಾನುಯೋಗೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಯುತ್ತಯೋಗೋ, ತಸ್ಸ ಯುತ್ತಯೋಗಸ್ಸ, ಭಾವನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇರಿಯಾಪಥಸಮ್ಪನ್ನತಾವಿಭಾವನತ್ಥಂ ‘‘ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಿಕತ್ಥೇರೋ ವಿಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಬುದ್ಧೋವ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಚರಿಯೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಚರಿಯೋ ಚ ಅಸ್ಸಾತಿ ಬುದ್ಧಾಚರಿಯಕೋ। ಪಠಮಬೋಧಿಯಮ್ಪಿ ಪಠಮಕಾಲೇಯೇವ ಸೇಸಉಪಸಮ್ಪದಾನಂ ಅಭಾವೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪಠಮಬೋಧಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ’’ತಿ। ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯತ್ಥೇರಾತಿ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯತ್ಥೇರಾ ಪಞ್ಚ। ತೀಣಿ ಸತನ್ತಿ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ, ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ವಚನವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಕತೋ। ಏಕೋ ಚ ಥೇರೋತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲತ್ಥೇರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ನ ವುತ್ತಾತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ನ ವುತ್ತಾ। ತತ್ಥಾತಿ ವಿನಯಪಾಳಿಯಂ।
Upanissayasampannanti pubbe aṭṭhaparikkhāradānūpanissayasampannaṃ. Yo hi cīvarādike aṭṭha parikkhāre pattacīvarameva vā sotāpannādiariyassa puthujjanasseva vā sīlasampannassa datvā ‘‘idaṃ parikkhāradānaṃ anāgate ehibhikkhubhāvāya paccayo hotū’’ti patthanaṃ paṭṭhapesi, tassa taṃ sati adhikārasampattiyaṃ buddhānaṃ sammukhībhāve iddhimayaparikkhāralābhāya saṃvattatīti veditabbaṃ. Brahmaghosanti uttamaghosaṃ, brahmuno ghosasadisaṃ vā ghosaṃ. Brahmacariyanti sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca. Dukkhassa sammā antakiriyāyāti yojetabbaṃ. Bhaṇḍūti muṇḍo. Vāsīti dantakaṭṭhacchedanavāsi. Bandhananti kāyabandhanaṃ. Yutto bhāvanānuyogo assāti yuttayogo, tassa yuttayogassa, bhāvanānuyogamanuyuttassāti vuttaṃ hoti. Iriyāpathasampannatāvibhāvanatthaṃ ‘‘saṭṭhivassikatthero viyā’’ti vuttaṃ. Buddhova pabbajjācariyo upasampadācariyo ca assāti buddhācariyako. Paṭhamabodhiyampi paṭhamakāleyeva sesaupasampadānaṃ abhāvoti āha ‘‘paṭhamabodhiyaṃ ekasmiṃ kāle’’ti. Pañca pañcavaggiyattherāti pañcavaggiyattherā pañca. Tīṇi satanti tīṇi satāni, gāthābandhasukhatthaṃ vacanavipallāso kato. Eko ca theroti aṅgulimālattheraṃ sandhāya vuttaṃ. Na vuttāti aṭṭhakathāyaṃ na vuttā. Tatthāti vinayapāḷiyaṃ.
ವೇಳುವನಮಹಾವಿಹಾರೇ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋಯೇವ ಭಗವಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರೋನ್ತೋ ತಿಗಾವುತಂ ಮಗ್ಗಂ ಏಕಕೋವ ಗನ್ತ್ವಾ ಬಹುಪುತ್ತನಿಗ್ರೋಧಮೂಲೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪರಮನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮೇ ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ, ಸತ್ಥಾ ಮೇ ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಅತ್ತನೋ ಸಾವಕತ್ತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಮಹತ್ತತಂ ಅತ್ತನೋ ಚ ಮಹಾನುಭಾವತಂ ದೀಪೇತುಂ ಯಸ್ಸ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಜಾನಂಯೇವ ‘‘ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಸ್ಸ ಬಾಹಿರಕಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಏವಂ ಸಬ್ಬಚೇತಸಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ ಪರಮನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಕರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ವಣ್ಟಚ್ಛಿನ್ನತಾಲಪಕ್ಕಂ ವಿಯ ಗೀವತೋ ಮುದ್ಧಾಪಿ ವಿಪತೇಯ್ಯ, ಸತ್ತಧಾ ವಾ ಫಲೇಯ್ಯಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಏವಂ ಸಬ್ಬಚೇತಸಾ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸಾವಕಂ ಅಜಾನಂಯೇವ ವದೇಯ್ಯ ‘ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಅಪಸ್ಸಂಯೇವ ವದೇಯ್ಯ ‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಮುದ್ಧಾಪಿ ತಸ್ಸ ವಿಪತೇಯ್ಯ, ಸತ್ತಧಾ ವಾ ಫಲೇಯ್ಯ, ಅಹಂ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಜಾನಂಯೇವ ವದಾಮಿ ‘ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಪಸ್ಸಂಯೇವ ವದಾಮಿ ‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’’ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೫೪) ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಿಮದಮಾನಮದರೂಪಮದಪ್ಪಹಾನತ್ಥಂ ತೀಹಿ ಓವಾದೇಹಿ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಂ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತೇ ಕಸ್ಸಪಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
Veḷuvanamahāvihāre gandhakuṭiyaṃ nisinnoyeva bhagavā mahākassapattherassa attānaṃ uddissa pabbajitabhāvaṃ viditvā tassa paccuggamanaṃ karonto tigāvutaṃ maggaṃ ekakova gantvā bahuputtanigrodhamūle pallaṅkaṃ ābhujitvā nisinno attano santikaṃ āgantvā paramanipaccakāraṃ dassetvā ‘‘satthā me bhante bhagavā, sāvakohamasmi, satthā me bhante bhagavā, sāvakohamasmī’’ti tikkhattuṃ attano sāvakattaṃ sāvetvā ṭhitassa mahākassapattherassa nipaccakāramahattataṃ attano ca mahānubhāvataṃ dīpetuṃ yassa aññassa ajānaṃyeva ‘‘jānāmī’’ti paṭiññassa bāhirakassa satthuno evaṃ sabbacetasā samannāgato pasannacitto sāvako evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ kareyya, tassa vaṇṭacchinnatālapakkaṃ viya gīvato muddhāpi vipateyya, sattadhā vā phaleyyāti dassento ‘‘yo kho, kassapa, evaṃ sabbacetasā samannāgataṃ sāvakaṃ ajānaṃyeva vadeyya ‘jānāmī’ti, apassaṃyeva vadeyya ‘passāmī’ti, muddhāpi tassa vipateyya, sattadhā vā phaleyya, ahaṃ kho, kassapa, jānaṃyeva vadāmi ‘jānāmī’ti, passaṃyeva vadāmi ‘passāmī’’’ (saṃ. ni. 2.154) ti vatvā jātimadamānamadarūpamadappahānatthaṃ tīhi ovādehi mahākassapattheraṃ ovadanto ‘‘tasmātiha te kassapā’’tiādimāha.
ತತ್ಥ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨.೧೫೪) ತಸ್ಮಾತಿಹಾತಿ ತಸ್ಮಾ ಇಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಜಾನನ್ತೋವ ‘‘ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಏವ ಚ ‘‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದಾಮಿ, ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿ-ಕಾರ ಹ-ಕಾರಾ ನಿಪಾತಾ। ಇಹಾತಿ ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ, ತ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿವಸೇನ ಆಗತೋ। ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಇದಾನಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾಕಾರೇನ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ತಿಬ್ಬನ್ತಿ ಬಹಲಂ ಮಹನ್ತಂ। ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಞ್ಚಾತಿ ಹಿರೀ ಚ ಓತ್ತಪ್ಪಞ್ಚ। ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮನತೋ ಪಠಮತರಮೇವ ಉಪಟ್ಠಿತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಥಾ ಹಿ ಸತಿ ತೇಸಂ ಪುರತೋ ಅಸ್ಸ ಸಗಾರವಸಪ್ಪತಿಸ್ಸವತಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಯೋ ಚ ಥೇರಾದೀಸು ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ಥೇರಾದಯೋಪಿ ತಂ ಸಹಿರಿಕಾ ಸಓತ್ತಪ್ಪಾ ಚ ಹುತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಆನಿಸಂಸೋ। ಕುಸಲೂಪಸಂಹಿತನ್ತಿ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಂ, ಅನವಜ್ಜಧಮ್ಮನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಟ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ತಾನಂ ತೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಅಟ್ಠಿಕಂ ಕತ್ವಾ, ತಂ ವಾ ಧಮ್ಮಂ ‘‘ಏಸ ಮಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಅಟ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾ। ಮನಸಿ ಕತ್ವಾತಿ ಚಿತ್ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ। ಸಬ್ಬಚೇತಸಾ ಸಮನ್ನಾಹರಿತ್ವಾತಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಬಹಿ ಗನ್ತುಂ ಅದೇನ್ತೋ ಸಬ್ಬೇನ ಸಮನ್ನಾಹಾರಚಿತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಹರಿತ್ವಾ। ಓಹಿತಸೋತೋತಿ ಠಪಿತಸೋತೋ, ಧಮ್ಮೇ ನಿಹಿತಸೋತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಞಾಣಸೋತಞ್ಚ ಪಸಾದಸೋತಞ್ಚ ಓದಹಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯಾ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಮೇವ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಸಾತಸಹಗತಾ ಚ ಮೇ ಕಾಯಗತಾಸತೀತಿ ಅಸುಭೇಸು ಚೇವ ಆನಾಪಾನೇ ಚ ಪಠಮಜ್ಝಾನವಸೇನ ಸುಖಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ। ಯೋ ಚ ಪನಾಯಂ ತಿವಿಧೋ ಓವಾದೋ, ಥೇರಸ್ಸ ಅಯಮೇವ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ಅಹೋಸಿ।
Tattha (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.154) tasmātihāti tasmā icceva vuttaṃ hoti, yasmā ahaṃ jānantova ‘‘jānāmī’’ti passanto eva ca ‘‘passāmī’’ti vadāmi, tasmāti attho. Ti-kāra ha-kārā nipātā. Ihāti vā imasmiṃ sāsane, ta-kāro padasandhivasena āgato. Evaṃ sikkhitabbanti idāni vuccamānākārena sikkhitabbaṃ. Tibbanti bahalaṃ mahantaṃ. Hirottappañcāti hirī ca ottappañca. Paccupaṭṭhitaṃ bhavissatīti upasaṅkamanato paṭhamatarameva upaṭṭhitaṃ bhavissati. Tathā hi sati tesaṃ purato assa sagāravasappatissavatā saṇṭhāti. Yo ca therādīsu hirottappaṃ upaṭṭhapetvā upasaṅkamati, therādayopi taṃ sahirikā saottappā ca hutvā upasaṅkamantīti ayamettha ānisaṃso. Kusalūpasaṃhitanti kusalanissitaṃ, anavajjadhammanissitanti attho. Aṭṭhiṃ katvāti attānaṃ tena dhammena aṭṭhikaṃ katvā, taṃ vā dhammaṃ ‘‘esa mayhaṃ dhammo’’ti aṭṭhiṃ katvā. Manasi katvāti citte ṭhapetvā. Sabbacetasā samannāharitvāti cittassa thokampi bahi gantuṃ adento sabbena samannāhāracittena samannāharitvā. Ohitasototi ṭhapitasoto, dhamme nihitasototi attho. Evañhi te sikkhitabbanti ñāṇasotañca pasādasotañca odahitvā ‘‘mayā desitaṃ dhammaṃ sakkaccameva suṇissāmī’’ti evañhi te sikkhitabbaṃ. Sātasahagatā ca me kāyagatāsatīti asubhesu ceva ānāpāne ca paṭhamajjhānavasena sukhasampayuttā kāyagatāsati. Yo ca panāyaṃ tividho ovādo, therassa ayameva pabbajjā ca upasampadā ca ahosi.
ಕಸಿಣಾರಮ್ಮಣಂ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಂ ರೂಪಸಞ್ಞಾ। ಸಞ್ಞಾಸೀಸೇನ ಹೇತ್ಥ ಝಾನಂ ವುತ್ತಂ, ತದೇವ ಚ ಉದ್ಧುಮಾತಕಪಟಿಭಾಗಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ‘‘ಉದ್ಧುಮಾತಕಸಞ್ಞಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸೋಪಾಕಸಾಮಣೇರೋ ಭಗವತಾ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ಏತೇ ದ್ವೇ ರೂಪಾವಚರಭಾವೇನ ಏಕತ್ಥಾ, ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಆರದ್ಧಚಿತ್ತೋತಿ ಆರಾಧಿತಚಿತ್ತೋ। ಗರುಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಹಣಾದಿಉಪಸಮ್ಪದಾ ಉಪರಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಸಯಮೇವ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
Kasiṇārammaṇaṃ rūpāvacarajjhānaṃ rūpasaññā. Saññāsīsena hettha jhānaṃ vuttaṃ, tadeva ca uddhumātakapaṭibhāgārammaṇattā ‘‘uddhumātakasaññā’’ti vuttaṃ. Sopākasāmaṇero bhagavatā puṭṭho ‘‘ete dve rūpāvacarabhāvena ekatthā, byañjanameva nāna’’nti āha. Āraddhacittoti ārādhitacitto. Garudhammapaṭiggahaṇādiupasampadā upari vitthārato sayameva āvi bhavissati.
ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನಾದಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಬಹೂನಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಆದೀನಂ ಅವಿಹತತ್ತಾ ಜನೇತಿ, ತಾಹಿ ವಾ ಜನಿತೋತಿ ಪುಥುಜ್ಜನೋ, ಕಲ್ಯಾಣೋ ಚ ಸೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಚಾತಿ ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನೋ, ಸೋ ಆದಿ ಯೇಸಂ ಸೋತಾಪನ್ನಾದೀನಂ ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನಾದಯೋ। ಕಲ್ಯಾಣಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ಅನ್ಧಪುಥುಜ್ಜನಂ ನಿವತ್ತೇತಿ। ದ್ವಿಧಾ ಹಿ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಅನ್ಧಪುಥುಜ್ಜನೋ ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
Kalyāṇaputhujjanādayoti ettha bahūnaṃ nānappakārānaṃ sakkāyadiṭṭhiādīnaṃ avihatattā janeti, tāhi vā janitoti puthujjano, kalyāṇo ca so puthujjano cāti kalyāṇaputhujjano, so ādi yesaṃ sotāpannādīnaṃ te kalyāṇaputhujjanādayo. Kalyāṇaggahaṇena cettha andhaputhujjanaṃ nivatteti. Dvidhā hi puthujjanā andhaputhujjano kalyāṇaputhujjanoti. Vuttañhetaṃ –
‘‘ದುವೇ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ವುತ್ತಾ, ಬುದ್ಧೇನಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಾ।
‘‘Duve puthujjanā vuttā, buddhenādiccabandhunā;
ಅನ್ಧೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಏಕೋ, ಕಲ್ಯಾಣೇಕೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋ’’ತಿ॥ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೭; ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೨; ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨.೬೧; ಅ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧.೫೧)।
Andho puthujjano eko, kalyāṇeko puthujjano’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.7; ma. ni. aṭṭha. 1.2; saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.61; a. ni. aṭṭha. 1.1.51);
ಭದ್ರಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಭದ್ರಾಯ ವಿಮುತ್ತಿಯಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಸೀಲೇನಾತಿಆದೀಸು ಸೀಲನ್ತಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ। ಸಮಾಧೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ। ಪಞ್ಞಾತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಞಾಣಂ। ವಿಮುತ್ತೀತಿ ಅರಿಯಫಲವಿಮುತ್ತಿ। ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನನ್ತಿ ಏಕೂನವೀಸತಿವಿಧಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಂ। ಯಥಾಸಮ್ಭವೇನ ಚೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಹಿ ಸೀಲಾದಯೋ ತಯೋ ಏವ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ, ಅರಿಯಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸೀಲಾದಯೋ। ಸಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿಪಿ ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನಾದಯೋವ ವುತ್ತಾತಿ ಆಹ ‘‘ತೇಹಿಯೇವ ಸೀಲಸಾರಾದೀಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಅಥ ವಾ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯತೋ ಖೀಣಾಸವೋವ ಸಾರೋ ಭಿಕ್ಖು ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಗತಕಿಲೇಸಫೇಗ್ಗುಭಾವತೋ ವಾ’’ತಿಆದಿ।
Bhadrāya paññāya bhadrāya vimuttiyāti yojetabbaṃ. Sīlenātiādīsu sīlanti catupārisuddhisīlaṃ. Samādhīti vipassanāpādakā aṭṭha samāpattiyo. Paññāti lokiyalokuttarañāṇaṃ. Vimuttīti ariyaphalavimutti. Vimuttiñāṇadassananti ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ. Yathāsambhavena cettha yojanā veditabbā. Kalyāṇaputhujjanassa hi sīlādayo tayo eva sambhavanti, ariyānaṃ pana sabbepi sīlādayo. Sāro bhikkhūtipi kalyāṇaputhujjanādayova vuttāti āha ‘‘tehiyeva sīlasārādīhī’’tiādi. Atha vā nippariyāyato khīṇāsavova sāro bhikkhu nāmāti āha ‘‘vigatakilesapheggubhāvato vā’’tiādi.
ಯೋಪಿ ಕಲ್ಯಾಣಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞೂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ಪುಬ್ಬರತ್ತಾಪರರತ್ತಂ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ವಾ ಸ್ವೇ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಂ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಸೋಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಸಿಕ್ಖತೀತಿ ಸೇಖೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕೇನ ಸದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ। ಸತ್ತ ಅರಿಯಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಟ್ಠಾ, ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ಚ ತಯೋ ಫಲಟ್ಠಾತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅರಿಯಾ। ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾತಿ ಅಧಿಸೀಲಾದಿಕಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ। ಸಿಕ್ಖಾಸು ಜಾತೋತಿ ವಾ ಸೇಖೋ। ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೋ ಹಿ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜಾಯಮಾನೋ ಸಿಕ್ಖಾಸು ಜಾಯತಿ, ನ ಯೋನಿಯಂ। ಸಿಕ್ಖನಸೀಲೋತಿ ವಾ ಸೇಖೋ, ಪುಗ್ಗಲಾಧಿಟ್ಠಾನಾಯ ವಾ ಕಥಾಯ ಸೇಖಸ್ಸ ಅಯನ್ತಿ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಾ ಮಗ್ಗಫಲತ್ತಯಧಮ್ಮಾ ಸೇಖಪರಿಯಾಯೇನ ವುತ್ತಾ। ಅಸೇಖೋತಿ ಚ ಯತ್ಥ ಸೇಖಭಾವಾಸಙ್ಕಾ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥಾಯಂ ಪಟಿಸೇಧೋತಿ ಲೋಕಿಯನಿಬ್ಬಾನೇಸು ಅಸೇಖಭಾವಾನಾಪತ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾತಾ ಹಿ ಸಿಕ್ಖಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪಕ್ಖಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ, ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಭಾವಮ್ಪಿ ಅನುಪಗಮನತೋ ಏತಾ ಸಿಕ್ಖಾತಿ ವತ್ತುಂ ಯುತ್ತಾ, ಅಟ್ಠಸುಪಿ ಮಗ್ಗಫಲೇಸು ವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚತುಮಗ್ಗಹೇಟ್ಠಿಮಫಲತ್ತಯಸಮಙ್ಗಿನೋ ವಿಯ ಅರಹತ್ತಫಲಸಮಙ್ಗೀಪಿ ತಾಸು ಸಿಕ್ಖಾಸು ಜಾತೋತಿ ತಂಸಮಙ್ಗಿನೋ ಅರಹತೋ ಇತರೇಸಂ ವಿಯ ಸೇಖತ್ತೇ ಸತಿ ಸೇಖಸ್ಸ ಅಯನ್ತಿ, ಸಿಕ್ಖಾ ಸೀಲಂ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಚ ಸೇಖೋತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾತಿ ತಂ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ ‘‘ಅಸೇಖೋ’’ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸೇಖಭಾವಪಟಿಸೇಧೋ ಕತೋ। ಅರಹತ್ತಫಲೇಹಿ ಪವತ್ತಮಾನಾ ಸಿಕ್ಖಾ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಸಿಕ್ಖಾಕಿಚ್ಚತ್ತಾ ನ ಸಿಕ್ಖಾಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಕೇವಲಂ ಸಿಕ್ಖಾಫಲಭಾವೇನೇವ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾ ನ ಸಿಕ್ಖಾವಚನಂ ಅರಹನ್ತಿ, ನಾಪಿ ತಂಸಮಙ್ಗೀ ಸೇಖವಚನಂ, ನ ಚ ಸಿಕ್ಖನಸೀಲೋ, ಸಿಕ್ಖಾಸು ಜಾತೋತಿ ಚ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹತಿ, ಹೇಟ್ಠಿಮಫಲೇಸು ಪನ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗವಿಪಸ್ಸನಾದೀನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭಾವತೋ ಸಿಕ್ಖಾಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಸಿಕ್ಖಾವಚನಂ ಅರಹನ್ತಿ, ತಂಸಮಙ್ಗಿನೋ ಚ ಸೇಖವಚನಂ ಸಿಕ್ಖನಸೀಲಾ, ಸಿಕ್ಖಾಸು ಜಾತಾತಿ ಚ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹನ್ತಿ ‘‘ಸಿಕ್ಖನ್ತೀತಿ ಸೇಖಾ’’ತಿ ಅಪರಿಯೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾನಂ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ, ‘‘ನ ಸಿಕ್ಖತೀತಿ ಅಸೇಖೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಯೋಸಿತಸಿಕ್ಖೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ನ ಸಿಕ್ಖಾಯ ರಹಿತೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಸೇಕ್ಖಧಮ್ಮೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ …ಪೇ॰… ಖೀಣಾಸವೋ ಅಸೇಖೋತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಸಿಕ್ಖೋ ವಾ ಅಸೇಖೋತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಸೇಖಧಮ್ಮೇಸು ಏವ ಠಿತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಅರಿಯಸ್ಸ ಅಸೇಖಭಾವಾಪತ್ತೀತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಧಮ್ಮಾ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಾ ಚ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ಅತ್ಥೇಹಿ ಸೇಖಾತಿ ಕತ್ವಾ ತಂಸಮಙ್ಗಿನೋ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಟ್ಠಸ್ಸ ಅಸೇಖಭಾವೋ ಆಪನ್ನೋತಿ? ನ, ತಂಸದಿಸೇಸು ತಬ್ಬೋಹಾರತೋ। ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗತೋ ಹಿ ನಿನ್ನಾನಾಕರಣಂ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪರಿಞ್ಞಾಕಿಚ್ಚಕರಣಂ ವಿಪಾಕಭಾವಞ್ಚ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಏವ ಸೇಖಾ ಅಗ್ಗಫಲಧಮ್ಮಭಾವಂ ಆಪನ್ನಾತಿ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ। ಕುಸಲಸುಖತೋ ಚ ವಿಪಾಕಸುಖಂ ಸನ್ತತರತಾಯ ಪಣೀತತರನ್ತಿ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಾ ಚ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ತಂಸಮಙ್ಗೀ ಅಸೇಖೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ।
Yopi kalyāṇaputhujjano anulomapaṭipadāya paripūrakārī sīlasampanno indriyesu guttadvāro bhojane mattaññū jāgariyānuyogamanuyutto pubbarattāpararattaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanānuyogamanuyutto viharati ‘‘ajja vā sve vā aññataraṃ sāmaññaphalaṃ adhigamissāmī’’ti, sopi vuccati sikkhatīti sekhoti āha ‘‘puthujjanakalyāṇakena saddhi’’nti. Satta ariyāti cattāro maggaṭṭhā, heṭṭhimā ca tayo phalaṭṭhāti ime satta ariyā. Tisso sikkhāti adhisīlādikā tisso sikkhā. Sikkhāsu jātoti vā sekho. Ariyapuggalo hi ariyāya jātiyā jāyamāno sikkhāsu jāyati, na yoniyaṃ. Sikkhanasīloti vā sekho, puggalādhiṭṭhānāya vā kathāya sekhassa ayanti anaññasādhāraṇā maggaphalattayadhammā sekhapariyāyena vuttā. Asekhoti ca yattha sekhabhāvāsaṅkā atthi, tatthāyaṃ paṭisedhoti lokiyanibbānesu asekhabhāvānāpatti daṭṭhabbā. Sīlasamādhipaññāsaṅkhātā hi sikkhā attano paṭipakkhakilesehi vimuttattā parisuddhā, upakkilesānaṃ ārammaṇabhāvampi anupagamanato etā sikkhāti vattuṃ yuttā, aṭṭhasupi maggaphalesu vijjanti, tasmā catumaggaheṭṭhimaphalattayasamaṅgino viya arahattaphalasamaṅgīpi tāsu sikkhāsu jātoti taṃsamaṅgino arahato itaresaṃ viya sekhatte sati sekhassa ayanti, sikkhā sīlaṃ etassāti ca sekhoti vattabbo siyāti taṃ nivattanatthaṃ ‘‘asekho’’ti yathāvuttasekhabhāvapaṭisedho kato. Arahattaphalehi pavattamānā sikkhā pariniṭṭhitasikkhākiccattā na sikkhākiccaṃ karonti, kevalaṃ sikkhāphalabhāveneva pavattanti, tasmā tā na sikkhāvacanaṃ arahanti, nāpi taṃsamaṅgī sekhavacanaṃ, na ca sikkhanasīlo, sikkhāsu jātoti ca vattabbataṃ arahati, heṭṭhimaphalesu pana sikkhā sakadāgāmimaggavipassanādīnaṃ upanissayabhāvato sikkhākiccaṃ karontīti sikkhāvacanaṃ arahanti, taṃsamaṅgino ca sekhavacanaṃ sikkhanasīlā, sikkhāsu jātāti ca vattabbataṃ arahanti ‘‘sikkhantīti sekhā’’ti apariyositasikkhānaṃ dassitattā, ‘‘na sikkhatīti asekho’’ti iminā pariyositasikkho dassito, na sikkhāya rahitoti āha – ‘‘sekkhadhamme atikkamma…pe… khīṇāsavo asekhoti vuccatī’’ti. Vuddhippattasikkho vā asekhoti etasmiṃ atthe sekhadhammesu eva ṭhitassa kassaci ariyassa asekhabhāvāpattīti arahattamaggadhammā vuddhippattā ca yathāvuttehi atthehi sekhāti katvā taṃsamaṅgino aggamaggaṭṭhassa asekhabhāvo āpannoti? Na, taṃsadisesu tabbohārato. Arahattamaggato hi ninnānākaraṇaṃ arahattaphalaṃ ṭhapetvā pariññākiccakaraṇaṃ vipākabhāvañca, tasmā te eva sekhā aggaphaladhammabhāvaṃ āpannāti sakkā vattuṃ. Kusalasukhato ca vipākasukhaṃ santataratāya paṇītataranti vuddhippattā ca te dhammā hontīti taṃsamaṅgī asekhoti vuccatīti.
ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ। ಉಪಸಮ್ಪದಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಧಿಕಾರತ್ತಾ ‘‘ಪಞ್ಚವಗ್ಗಕರಣೀಯೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವಗ್ಗೋ ಸಮೂಹೋತಿ ಪಞ್ಚವಗ್ಗೋ, ಪಞ್ಚಪರಿಮಾಣಯುತ್ತೋ ವಾ ವಗ್ಗೋ ಪಞ್ಚವಗ್ಗೋ, ತೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮಂ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಕರಣೀಯಂ। ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಯತ್ತಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ। ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಕಮ್ಮಾರಹಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅನಾಪನ್ನಾ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತಾ ಚ। ಉಪಸಮ್ಪದಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಕರಣೀಯತ್ತಾ ಪಞ್ಚೇವ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ಏತ್ತಕೇಹಿಪಿ ಕಮ್ಮಸಿದ್ಧಿತೋ, ಇತರೇ ಛನ್ದಾರಹಾ। ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಞತ್ತಿ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಪನ ಅನುಸ್ಸಾವನಾನಂ ಅತ್ಥಬ್ಯಞ್ಜನಭೇದಾಭಾವತೋ ಅತ್ಥಬ್ಯಞ್ಜನಭಿನ್ನಾ ಞತ್ತಿ ತಾಸಂ ಚತುತ್ಥಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಬ್ಯಞ್ಜನಾನುರೂಪಮೇವ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತೀಹಿ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಹಿ ಏಕಾಯ ಚ ಞತ್ತಿಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಅತ್ಥಪ್ಪವತ್ತಿಕ್ಕಮೇನ ಪನ ‘‘ಏಕಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ತೀಹಿ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ವತ್ಥುಞತ್ತಿಅನಉಸ್ಸಾವನಸೀಮಾಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾತಿ ಏತ್ಥ ವತ್ಥೂತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ ಪುಗ್ಗಲೋ, ಸೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಪಣ್ಡಕಾದಯೋ ಚ ಏಕಾದಸ ಅಭಬ್ಬಪುಗ್ಗಲೇ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಾದಯೋ ಹಿ ತೇರಸ ಪುಗ್ಗಲಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಅವತ್ಥು, ಇಮೇ ಪನ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೇ ಸತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಕಮ್ಮಂ ವತ್ಥುಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Sabbantimena pariyāyenāti sabbantimena paricchedena. Upasampadākammassa adhikārattā ‘‘pañcavaggakaraṇīye’’ti vuttaṃ. Pañcannaṃ vaggo samūhoti pañcavaggo, pañcaparimāṇayutto vā vaggo pañcavaggo, tena kattabbaṃ kammaṃ pañcavaggakaraṇīyaṃ. Yāvatikā bhikkhūti yattakā bhikkhū. Kammappattāti kammārahā pārājikaṃ anāpannā anukkhittā ca. Upasampadākammassa pañcavaggakaraṇīyattā pañceva bhikkhū kammappattā ettakehipi kammasiddhito, itare chandārahā. Ñatticatutthenāti ettha kiñcāpi ñatti sabbapaṭhamaṃ vuccati, tissannaṃ pana anussāvanānaṃ atthabyañjanabhedābhāvato atthabyañjanabhinnā ñatti tāsaṃ catutthāti katvā ‘‘ñatticatuttha’’nti vuccati. Byañjanānurūpameva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tīhi anussāvanāhi ekāya ca ñattiyā’’ti vuttaṃ, atthappavattikkamena pana ‘‘ekāya ñattiyā tīhi anussāvanāhī’’ti vattabbaṃ. Vatthuñattianaussāvanasīmāparisasampattisampannattāti ettha vatthūti upasampadāpekkho puggalo, so ṭhapetvā ūnavīsativassaṃ antimavatthuṃ ajjhāpannapubbaṃ paṇḍakādayo ca ekādasa abhabbapuggale veditabbo. Ūnavīsativassādayo hi terasa puggalā upasampadāya avatthu, ime pana ṭhapetvā aññasmiṃ upasampadāpekkhe sati upasampadākammaṃ vatthusampattisampannaṃ nāma hoti.
ವತ್ಥುಸಙ್ಘಪುಗ್ಗಲಞತ್ತೀನಂ ಅಪರಾಮಸನಾನಿ ಪಚ್ಛಾ ಞತ್ತಿಟ್ಠಪನಞ್ಚಾತಿ ಇಮೇ ತಾವ ಪಞ್ಚ ಞತ್ತಿದೋಸಾ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ’’ತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖಸ್ಸ ಅಕಿತ್ತನಂ ವತ್ಥುಅಪರಾಮಸನಂ ನಾಮ। ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಅಭಣನಂ ಸಙ್ಘಅಪರಾಮಸನಂ ನಾಮ। ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಅಕಿತ್ತನಂ ಪುಗ್ಗಲಅಪರಾಮಸನಂ ನಾಮ। ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಞತ್ತಿಯಾ ಅನುಚ್ಚಾರಣಂ ಞತ್ತಿಅಪರಾಮಸನಂ ನಾಮ। ಪಠಮಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏಸಾ ಞತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ಞತ್ತಿಕಿತ್ತನಂ ಪಚ್ಛಾ ಞತ್ತಿಟ್ಠಪನಂ ನಾಮ। ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ದೋಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಞತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ।
Vatthusaṅghapuggalañattīnaṃ aparāmasanāni pacchā ñattiṭṭhapanañcāti ime tāva pañca ñattidosā. Tattha ‘‘ayaṃ itthannāmo’’ti upasampadāpekkhassa akittanaṃ vatthuaparāmasanaṃ nāma. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho’’ti ettha ‘‘suṇātu me, bhante’’ti vatvā ‘‘saṅgho’’ti abhaṇanaṃ saṅghaaparāmasanaṃ nāma. ‘‘Itthannāmassa upasampadāpekkho’’ti upajjhāyassa akittanaṃ puggalaaparāmasanaṃ nāma. Sabbena sabbaṃ ñattiyā anuccāraṇaṃ ñattiaparāmasanaṃ nāma. Paṭhamaṃ kammavācaṃ niṭṭhāpetvā ‘‘esā ñattī’’ti vatvā ‘‘khamati saṅghassā’’ti evaṃ ñattikittanaṃ pacchā ñattiṭṭhapanaṃ nāma. Iti imehi dosehi vimuttāya ñattiyā sampannaṃ ñattisampattisampannaṃ nāma.
ವತ್ಥುಸಙ್ಘಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಅಪರಾಮಸನಾನಿ ಸಾವನಾಯ ಹಾಪನಂ ಅಕಾಲೇ ಸಾವನನ್ತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಅನುಸ್ಸಾವನದೋಸಾ। ತತ್ಥ ವತ್ಥಾದೀನಂ ಅಪರಾಮಸನಾನಿ ಞತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಸದಿಸಾನೇವ। ತೀಸು ಪನ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಏತೇಸಂ ಅಪರಾಮಸನಂ ಅಪರಾಮಸನಮೇವ, ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಪನ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಅವತ್ವಾ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಞತ್ತಿಕಿತ್ತನಮೇವ। ಅಥ ವಾ ಪನ ಕಮ್ಮವಾಚಬ್ಭನ್ತರೇ ಅಕ್ಖರಸ್ಸ ವಾ ಪದಸ್ಸ ವಾ ಅನುಚ್ಚಾರಣಂ ವಾ ದುರುಚ್ಚಾರಣಂ ವಾ ಸಾವನಾಯ ಹಾಪನಂ ನಾಮ। ಸಾವನಾಯ ಅನೋಕಾಸೇ ಪಠಮಂ ಞತ್ತಿಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅನುಸ್ಸಾವನಕರಣಂ ಅಕಾಲೇ ಸಾವನಂ ನಾಮ। ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ದೋಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಾಯ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಯ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅನುಸ್ಸಾವನಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ।
Vatthusaṅghapuggalānaṃ aparāmasanāni sāvanāya hāpanaṃ akāle sāvananti ime pañca anussāvanadosā. Tattha vatthādīnaṃ aparāmasanāni ñattiyaṃ vuttasadisāneva. Tīsu pana anussāvanāsu yattha katthaci etesaṃ aparāmasanaṃ aparāmasanameva, sabbena sabbaṃ pana kammavācaṃ avatvā catukkhattuṃ ñattikittanameva. Atha vā pana kammavācabbhantare akkharassa vā padassa vā anuccāraṇaṃ vā duruccāraṇaṃ vā sāvanāya hāpanaṃ nāma. Sāvanāya anokāse paṭhamaṃ ñattiṃ aṭṭhapetvā anussāvanakaraṇaṃ akāle sāvanaṃ nāma. Iti imehi dosehi vimuttāya anussāvanāya sampannaṃ anussāvanasampattisampannaṃ nāma.
ವಿಪತ್ತಿಸೀಮಾಲಕ್ಖಣಂ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ಪನ ಸೀಮಾಯ ಕತಂ ಸೀಮಾಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇಸಂ ಅನಾಗಮನಂ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದಸ್ಸ ಅನಾಹರಣಂ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನನ್ತಿ ಇಮೇ ಪನ ತಯೋ ಪರಿಸದೋಸಾ, ತೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಕತಂ ಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ।
Vipattisīmālakkhaṇaṃ samatikkantāya pana sīmāya kataṃ sīmāsampattisampannaṃ nāma. Yāvatikā bhikkhū kammappattā, tesaṃ anāgamanaṃ, chandārahānaṃ chandassa anāharaṇaṃ, sammukhībhūtānaṃ paṭikkosananti ime pana tayo parisadosā, tehi vimuttāya parisāya kataṃ parisasampattisampannaṃ nāma.
ಉಪಸಮ್ಪದಾಕಮ್ಮವಾಚಾಸಙ್ಖಾತಂ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾಕಮ್ಮಕರಣಸ್ಸ ಕಾರಣತ್ತಾ ಠಾನಂ, ಯಥಾ ಚ ತಂ ಕತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಭಗವತಾ ಅನುಸಿಟ್ಠಂ, ತಥಾ ಕತತ್ತಾ ತದನುಚ್ಛವಿಕಂ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅನೂನಂ ಞತ್ತಿಅನುಸ್ಸಾವನಂ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಚ ಅವುತ್ತಂ ಠಾನಾರಹಂ। ಯಥಾ ಕತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಹಿ ಭಗವತಾ ವುತ್ತಂ, ತಥಾ ಅಕತೇ ಉಪಸಮ್ಪದಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ನ ಹೋತೀತಿ ನ ತಂ ಠಾನಾರಹಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಾರಣಾರಹೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನಾರಹೇನಾ’’ತಿ। ಇಮಿನಾ ಞತ್ತಿಅನುಸ್ಸಾವನಸಮ್ಪತ್ತಿ ಕಥಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ‘‘ಸಮಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿ ಕಥಿತಾವ। ‘‘ಅಕುಪ್ಪೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾರಿಸೇಸತೋ ವತ್ಥುಸೀಮಾಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಕಥಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಅಕುಪ್ಪಲಕ್ಖಣಂ ಏಕತ್ಥ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅಕುಪ್ಪೇನಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ‘‘ವತ್ಥುಞತ್ತಿಅನುಸ್ಸಾವನಸೀಮಾಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಅಕೋಪೇತಬ್ಬತಂ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬತಂ ಉಪಗತೇನಾ’’ತಿ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಠಾನಾರಹೇನಾತಿಏತ್ಥ ‘ನ ಹತ್ಥಚ್ಛಿನ್ನೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೧೯) ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಠಾನ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ।
Upasampadākammavācāsaṅkhātaṃ bhagavato vacanaṃ upasampadākammakaraṇassa kāraṇattā ṭhānaṃ, yathā ca taṃ kattabbanti bhagavatā anusiṭṭhaṃ, tathā katattā tadanucchavikaṃ yathāvuttaṃ anūnaṃ ñattianussāvanaṃ uppaṭipāṭiyā ca avuttaṃ ṭhānārahaṃ. Yathā kattabbanti hi bhagavatā vuttaṃ, tathā akate upasampadākammassa kāraṇaṃ na hotīti na taṃ ṭhānārahaṃ. Tenāha ‘‘kāraṇārahena satthusāsanārahenā’’ti. Iminā ñattianussāvanasampatti kathitāti veditabbā. ‘‘Samaggena saṅghenā’’ti iminā pana parisasampatti kathitāva. ‘‘Akuppenā’’ti iminā pārisesato vatthusīmāsampattiyo kathitāti veditabbā. Aṭṭhakathāyaṃ pana akuppalakkhaṇaṃ ekattha sampiṇḍetvā dassetuṃ akuppenāti imassa ‘‘vatthuñattianussāvanasīmāparisasampattisampannattā akopetabbataṃ appaṭikkositabbataṃ upagatenā’’ti attho vutto. Keci pana ‘‘ṭhānārahenātiettha ‘na hatthacchinno pabbājetabbo’tiādi (mahāva. 119) satthusāsanaṃ ṭhāna’’nti vadanti.
‘‘ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕಾರೇ ಪಸಙ್ಗತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಯಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪಪಞ್ಚಿತಂ, ತಂ ಯಥಾಆಗತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೋ ಇಧ ತಸ್ಸ ಅವಚನೇ ತತ್ಥ ವಚನೇ ಚ ಪಯೋಜನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
‘‘Ñatticatutthena kammenā’’ti imasmiṃ adhikāre pasaṅgato āharitvā yaṃ kammalakkhaṇaṃ sabbaaṭṭhakathāsu papañcitaṃ, taṃ yathāāgataṭṭhāneyeva dassetukāmo idha tassa avacane tattha vacane ca payojanaṃ dassetuṃ ‘‘imasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvā’’tiādimāha.
ಅಟ್ಠಸು ಉಪಸಮ್ಪದಾಸು ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪದಾ ಸರಣಗಮನೂಪಸಮ್ಪದಾ ಓವಾದಪಟಿಗ್ಗಹಣೂಪಸಮ್ಪದಾ ಪಞ್ಹಬ್ಯಾಕರಣೂಪಸಮ್ಪದಾತಿ ಇಮಾಹಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಹಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಲೋಕವಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೇ ಅಭಬ್ಬತ್ತಾ ಗರುಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಹಣೂಪಸಮ್ಪದಾ ದೂತೇನೂಪಸಮ್ಪದಾ ಅಟ್ಠವಾಚಿಕೂಪಸಮ್ಪದಾತಿ ಇಮಾಸಞ್ಚ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂಯೇವ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನೇವ ಕಮ್ಮೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗಹಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಥಾ ಹಿ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪದಾ ಅನ್ತಿಮಭವಿಕಾನಂಯೇವ, ಸರಣಗಮನೂಪಸಮ್ಪದಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾನಂ, ಓವಾದಪಟಿಗ್ಗಹಣಪಞ್ಹಬ್ಯಾಕರಣೂಪಸಮ್ಪದಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸೋಪಾಕಾನಂ, ನ ಚ ತೇ ಭಬ್ಬಾ ಪಾರಾಜಿಕಾದಿಲೋಕವಜ್ಜಂ ಆಪಜ್ಜಿತುಂ, ಗರುಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಹಣಾದಯೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂಯೇವ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ಅಯಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖು, ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋವ ಗಹಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Aṭṭhasu upasampadāsu ehibhikkhūpasampadā saraṇagamanūpasampadā ovādapaṭiggahaṇūpasampadā pañhabyākaraṇūpasampadāti imāhi upasampadāhi upasampannānaṃ lokavajjasikkhāpadavītikkame abhabbattā garudhammapaṭiggahaṇūpasampadā dūtenūpasampadā aṭṭhavācikūpasampadāti imāsañca tissannaṃ upasampadānaṃ bhikkhunīnaṃyeva anuññātattā ñatticatuttheneva kammena upasampanno gahitoti veditabbo. Tathā hi ehibhikkhūpasampadā antimabhavikānaṃyeva, saraṇagamanūpasampadā parisuddhānaṃ, ovādapaṭiggahaṇapañhabyākaraṇūpasampadā mahākassapasopākānaṃ, na ca te bhabbā pārājikādilokavajjaṃ āpajjituṃ, garudhammapaṭiggahaṇādayo ca bhikkhunīnaṃyeva anuññātā, ayañca bhikkhu, tasmā ettha ñatticatutthena upasampannova gahitoti veditabbo.
ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜೇಸು ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಅಞ್ಞೇಪಿ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾದಯೋ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇಪಿ ಹಿ ಸಹಸೇಯ್ಯಾದಿಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿಯೇವ। ಯದಿ ಏವಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜೇಸುಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ‘‘ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನೇವ ಕಮ್ಮೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತೋತಿ? ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಾರಹತ್ತಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕತ್ತಾ ಚ। ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪದಾದಯೋ ಹಿ ನ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಾರಹಾ ಅಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಾ ಚ। ತಥಾ ಹಿ ಅಟ್ಠಸು ಉಪಸಮ್ಪದಾಸು ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೂಪಸಮ್ಪದಾ ದೂತೇನೂಪಸಮ್ಪದಾ ಅಟ್ಠವಾಚಿಕೂಪಸಮ್ಪದಾತಿ ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋಯೇವ ಥಾವರಾ, ಸೇಸಾ ಬುದ್ಧೇ ಧರಮಾನೇಯೇವ ಅಹೇಸುಂ। ತೇನೇವ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗೇಪಿ (ಪಾಚಿ॰ ೬೫೮) ‘‘ತತ್ರ ಯಾಯಂ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಸಮಗ್ಗೇನ ಉಭತೋಸಙ್ಘೇನ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅಕುಪ್ಪೇನ ಠಾನಾರಹೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿ ದೂತೇನೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ಅಟ್ಠವಾಚಿಕೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅನ್ತೋಕತ್ವಾ ಉಭತೋಸಙ್ಘೇನ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನೇವ ಕಮ್ಮೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ವುತ್ತಾ, ನ ಗರುಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಹಣೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ತಸ್ಸಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕಭಾವತೋ ಅಸಬ್ಬಕಾಲಿಕತ್ತಾ। ಗರುಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಹಣೂಪಸಮ್ಪದಾ ಹಿ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ಏವ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಾರಹಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಾಯ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಮೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯದಿ ಏವಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜೇಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಚ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾದೀನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹೋ ಕಥಂ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ? ಅತ್ಥತೋ ಆಪನ್ನತ್ತಾ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ದ್ವೇ ಪುಗ್ಗಲಾ ಅಭಬ್ಬಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತುಂ ಬುದ್ಧಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಚ, ದ್ವೇ ಪುಗ್ಗಲಾ ಭಬ್ಬಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತುಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚಾ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೩೨೨) ಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತತ್ತಾ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾದಯೋಪಿ ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅಸ್ಸತಿಯಾ ಅಚಿತ್ತಕಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಾದಿಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥತೋ ಆಪನ್ನನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಾರೋ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಇತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ಕೇನಚಿ ಪಪಞ್ಚಿತಂ, ನ ತಂ ಸಾರತೋ ಪಚ್ಚೇತಬ್ಬಂ।
Paṇṇattivajjesu pana sikkhāpadesu aññepi ehibhikkhūpasampadāya upasampannādayo saṅgahaṃ gacchanti. Tepi hi sahaseyyādipaṇṇattivajjaṃ āpattiṃ āpajjantiyeva. Yadi evaṃ paṇṇattivajjesupi sikkhāpadesu ‘‘ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhū’’ti ñatticatuttheneva kammena upasampanno kasmā vuttoti? Sabbasikkhāpadavītikkamārahattā sabbakālikattā ca. Ehibhikkhūpasampadādayo hi na sabbasikkhāpadavītikkamārahā asabbakālikā ca. Tathā hi aṭṭhasu upasampadāsu ñatticatutthakammūpasampadā dūtenūpasampadā aṭṭhavācikūpasampadāti imā tissoyeva thāvarā, sesā buddhe dharamāneyeva ahesuṃ. Teneva ca bhikkhunīvibhaṅgepi (pāci. 658) ‘‘tatra yāyaṃ bhikkhunī samaggena ubhatosaṅghena ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampannā, ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunī’’ti dūtenūpasampadāya aṭṭhavācikūpasampadāya ca upasampannaṃ antokatvā ubhatosaṅghena ñatticatuttheneva kammena upasampannā bhikkhunī vuttā, na garudhammapaṭiggahaṇūpasampadāya upasampannā tassā upasampadāya pāṭipuggalikabhāvato asabbakālikattā. Garudhammapaṭiggahaṇūpasampadā hi mahāpajāpatiyā eva anuññātattā pāṭipuggalikāti, tasmā sabbasikkhāpadavītikkamārahaṃ sabbakālikāya ñatticatutthakammūpasampadāya upasampannameva gahetvā sabbasikkhāpadāni paññattānīti gahetabbaṃ. Yadi evaṃ paṇṇattivajjesu sikkhāpadesu ca ehibhikkhūpasampannādīnampi saṅgaho kathaṃ viññāyatīti? Atthato āpannattā. Tathā hi ‘‘dve puggalā abhabbā āpattiṃ āpajjituṃ buddhā ca paccekabuddhā ca, dve puggalā bhabbā āpattiṃ āpajjituṃ bhikkhū ca bhikkhuniyo cā’’ti (pari. 322) sāmaññato vuttattā ehibhikkhūpasampannādayopi asañcicca assatiyā acittakaṃ paṇṇattivajjaṃ sahaseyyādiāpattiṃ āpajjantīti atthato āpannanti ayamettha sāro. Yaṃ panettha ito aññathā kenaci papañcitaṃ, na taṃ sārato paccetabbaṃ.
ನಿರುತ್ತಿವಸೇನಾತಿ ನಿಬ್ಬಚನವಸೇನ। ಅಭಿಲಾಪವಸೇನಾತಿ ವೋಹಾರವಸೇನ। ಅನುಪ್ಪನ್ನಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯಾತಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾಯ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮವಾಚಾಯ। ಗುಣವಸೇನಾತಿ ಸೀಲಾದಿತಂತಂಗುಣಯೋಗತೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಭಿನ್ದತಿ ಪಾಪಕೇ ಅಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇತಿ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ನಿಬ್ಬಚನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Niruttivasenāti nibbacanavasena. Abhilāpavasenāti vohāravasena. Anuppannāya kammavācāyāti anuppannāya ñatticatutthakammavācāya. Guṇavasenāti sīlāditaṃtaṃguṇayogato. Ettha ca bhindati pāpake akusale dhammeti bhikkhūti nibbacanaṃ veditabbaṃ.
ಭಿಕ್ಖುಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bhikkhupadabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
