| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
7. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝපරිහරණපඤ්‌හො
7. Bhikkhusaṅghapariharaṇapañho
7. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, භාසිතම්‌පෙතං භගවතා ‘තථාගතස්‌ස ඛො, ආනන්‌ද, න එවං හොති ‘‘අහං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සාමී’’’ති වා, ‘‘මමුද්‌දෙසිකො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො’’ති වා’ති. පුන ච මෙත්‌තෙය්‍යස්‌ස භගවතො සභාවගුණං පරිදීපයමානෙන භගවතා එවං භණිතං ‘‘සො අනෙකසහස්‌සං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සති, සෙය්‍යථාපි අහං එතරහි අනෙකසතං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරාමී’’ති. යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, භගවතා භණිතං ‘තථාගතස්‌ස ඛො, ආනන්‌ද, න එවං හොති ‘‘අහං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සාමී’’ති වා, ‘‘මමුද්‌දෙසිකො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො’’ති වා’ති, තෙන හි අනෙකසතං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරාමීති යං වචනං, තං මිච්‌ඡා. යදි තථාගතෙන භණිතං ‘සො අනෙකසහස්‌සං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සති, සෙය්‍යථාපි අහං එතරහි අනෙකසතං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරාමී’ති, තෙන හි තථාගතස්‌ස ඛො, ආනන්‌ද, න එවං හොති ‘අහං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සාමී’ති වා, ‘මමුද්‌දෙසිකො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො’ති වාති තම්‌පි වචනං මිච්‌ඡා, අයම්‌පි උභතො කොටිකො පඤ්‌හො තවානුප්‌පත්‌තො, සො තයා නිබ්‌බාහිතබ්‌බො’’ති.
7. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’’ti vā, ‘‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’’ti vā’ti. Puna ca metteyyassa bhagavato sabhāvaguṇaṃ paridīpayamānena bhagavatā evaṃ bhaṇitaṃ ‘‘so anekasahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissati, seyyathāpi ahaṃ etarahi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmī’’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti vā, ‘‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’’ti vā’ti, tena hi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘so anekasahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissati, seyyathāpi ahaṃ etarahi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmī’ti, tena hi tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’ti vā, ‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’ti vāti tampi vacanaṃ micchā, ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා ‘තථාගතස්‌ස ඛො, ආනන්‌ද, න එවං හොති ‘‘අහං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සාමී’’ති වා, ‘‘මමුද්‌දෙසිකො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො’’ති වා’ති. පුන ච මෙත්‌තෙය්‍යස්‌සාපි භගවතො සභාවගුණං පරිදීපයමානෙන භගවතා භණිතං ‘සො අනෙකසහස්‌සං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරිස්‌සති, සෙය්‍යථාපි අහං එතරහි අනෙකසතං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පරිහරාමී’ති. එතස්‌මිඤ්‌ච, මහාරාජ, පඤ්‌හෙ එකො අත්‌ථො සාවසෙසො, එකො අත්‌ථො නිරවසෙසො. න, මහාරාජ, තථාගතො පරිසාය අනුගාමිකො, පරිසා පන තථාගතස්‌ස අනුගාමිකා . සම්‌මුති, මහාරාජ, එසා ‘අහ’න්‌ති ‘මමා’ති, න පරමත්‌ථො එසො, විගතං, මහාරාජ, තථාගතස්‌ස පෙමං, විගතො සිනෙහො, ‘මය්‌හ’න්‌තිපි තථාගතස්‌ස ගහණං නත්‌ථි, උපාදාය පන අවස්‌සයො හොති.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti vā, ‘‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’’ti vā’ti. Puna ca metteyyassāpi bhagavato sabhāvaguṇaṃ paridīpayamānena bhagavatā bhaṇitaṃ ‘so anekasahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissati, seyyathāpi ahaṃ etarahi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmī’ti. Etasmiñca, mahārāja, pañhe eko attho sāvaseso, eko attho niravaseso. Na, mahārāja, tathāgato parisāya anugāmiko, parisā pana tathāgatassa anugāmikā . Sammuti, mahārāja, esā ‘aha’nti ‘mamā’ti, na paramattho eso, vigataṃ, mahārāja, tathāgatassa pemaṃ, vigato sineho, ‘mayha’ntipi tathāgatassa gahaṇaṃ natthi, upādāya pana avassayo hoti.
‘‘යථා, මහාරාජ, පථවී භූමට්‌ඨානං සත්‌තානං පතිට්‌ඨා හොති උපස්‌සයං, පථවිට්‌ඨා චෙතෙ සත්‌තා, න ච මහාපථවියා ‘මය්‌හෙතෙ’ති අපෙක්‌ඛා හොති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, තථාගතො සබ්‌බසත්‌තානං පතිට්‌ඨා හොති උපස්‌සයං, තථාගතට්‌ඨා 1 චෙතෙ සත්‌තා, න ච තථාගතස්‌ස ‘මය්‌හෙතෙ’ති අපෙක්‌ඛා හොති. යථා වා පන, මහාරාජ, මහතිමහාමෙඝො අභිවස්‌සන්‌තො තිණරුක්‌ඛපසුමනුස්‌සානං වුඩ්‌ඪිං දෙති සන්‌තතිං අනුපාලෙති. වුට්‌ඨූපජීවිනො චෙතෙ සත්‌තා සබ්‌බෙ, න ච මහාමෙඝස්‌ස ‘මය්‌හෙතෙ’ති අපෙක්‌ඛා හොති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, තථාගතො සබ්‌බසත්‌තානං කුසලධම්‌මෙ ජනෙති අනුපාලෙති, සත්‌ථූපජීවිනො චෙතෙ සත්‌තා සබ්‌බෙ, න ච තථාගතස්‌ස ‘මය්‌හෙතෙ’ති අපෙක්‌ඛා හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? අත්‌තානුදිට්‌ඨියා පහීනත්‌තා’’ති.
‘‘Yathā, mahārāja, pathavī bhūmaṭṭhānaṃ sattānaṃ patiṭṭhā hoti upassayaṃ, pathaviṭṭhā cete sattā, na ca mahāpathaviyā ‘mayhete’ti apekkhā hoti, evameva kho, mahārāja, tathāgato sabbasattānaṃ patiṭṭhā hoti upassayaṃ, tathāgataṭṭhā 2 cete sattā, na ca tathāgatassa ‘mayhete’ti apekkhā hoti. Yathā vā pana, mahārāja, mahatimahāmegho abhivassanto tiṇarukkhapasumanussānaṃ vuḍḍhiṃ deti santatiṃ anupāleti. Vuṭṭhūpajīvino cete sattā sabbe, na ca mahāmeghassa ‘mayhete’ti apekkhā hoti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato sabbasattānaṃ kusaladhamme janeti anupāleti, satthūpajīvino cete sattā sabbe, na ca tathāgatassa ‘mayhete’ti apekkhā hoti. Taṃ kissa hetu? Attānudiṭṭhiyā pahīnattā’’ti.
‘‘සාධු, භන්‌තෙ නාගසෙන, සුනිබ්‌බෙඨිතො පඤ්‌හො බහුවිධෙහි කාරණෙහි, ගම්‌භීරො උත්‌තානීකතො, ගණ්‌ඨි භින්‌නො, ගහනං අගහනං කතං, අන්‌ධකාරො ආලොකො කතො, භග්‌ගා පරවාදා, ජිනපුත්‌තානං චක්‌ඛුං උප්‌පාදිත’’න්‌ති.
‘‘Sādhu, bhante nāgasena, sunibbeṭhito pañho bahuvidhehi kāraṇehi, gambhīro uttānīkato, gaṇṭhi bhinno, gahanaṃ agahanaṃ kataṃ, andhakāro āloko kato, bhaggā paravādā, jinaputtānaṃ cakkhuṃ uppādita’’nti.
භික්‌ඛුසඞ්‌ඝපරිහරණපඤ්‌හො සත්‌තමො.
Bhikkhusaṅghapariharaṇapañho sattamo.
Footnotes:
