| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੭. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਹਰਣਪਞ੍ਹੋ
7. Bhikkhusaṅghapariharaṇapañho
੭. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗવਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ વਾ’ਤਿ। ਪੁਨ ਚ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਭਾવਗੁਣਂ ਪਰਿਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ਭਗવਤਾ ਏવਂ ਭਣਿਤਂ ‘‘ਸੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ। ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ વਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ વਾ, ‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ વਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
7. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’’ti vā, ‘‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’’ti vā’ti. Puna ca metteyyassa bhagavato sabhāvaguṇaṃ paridīpayamānena bhagavatā evaṃ bhaṇitaṃ ‘‘so anekasahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissati, seyyathāpi ahaṃ etarahi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmī’’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti vā, ‘‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’’ti vā’ti, tena hi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘so anekasahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissati, seyyathāpi ahaṃ etarahi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmī’ti, tena hi tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’ti vā, ‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’ti vāti tampi vacanaṃ micchā, ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ વਾ’ਤਿ। ਪੁਨ ਚ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸਾਪਿ ਭਗવਤੋ ਸਭਾવਗੁਣਂ ਪਰਿਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀ’ਤਿ। ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਹੇ ਏਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਾવਸੇਸੋ, ਏਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਰવਸੇਸੋ। ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਿਸਾਯ ਅਨੁਗਾਮਿਕੋ, ਪਰਿਸਾ ਪਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗਾਮਿਕਾ । ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸਾ ‘ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ‘ਮਮਾ’ਤਿ, ਨ ਪਰਮਤ੍ਥੋ ਏਸੋ, વਿਗਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੇਮਂ, વਿਗਤੋ ਸਿਨੇਹੋ, ‘ਮਯ੍ਹ’ਨ੍ਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਾਦਾਯ ਪਨ ਅવਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti vā, ‘‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’’ti vā’ti. Puna ca metteyyassāpi bhagavato sabhāvaguṇaṃ paridīpayamānena bhagavatā bhaṇitaṃ ‘so anekasahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissati, seyyathāpi ahaṃ etarahi anekasataṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharāmī’ti. Etasmiñca, mahārāja, pañhe eko attho sāvaseso, eko attho niravaseso. Na, mahārāja, tathāgato parisāya anugāmiko, parisā pana tathāgatassa anugāmikā . Sammuti, mahārāja, esā ‘aha’nti ‘mamā’ti, na paramattho eso, vigataṃ, mahārāja, tathāgatassa pemaṃ, vigato sineho, ‘mayha’ntipi tathāgatassa gahaṇaṃ natthi, upādāya pana avassayo hoti.
‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਥવੀ ਭੂਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ ਉਪਸ੍ਸਯਂ, ਪਥવਿਟ੍ਠਾ ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ, ਨ ਚ ਮਹਾਪਥવਿਯਾ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ ਉਪਸ੍ਸਯਂ, ਤਥਾਗਤਟ੍ਠਾ 1 ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ, ਨ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ। ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿવਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਿਣਰੁਕ੍ਖਪਸੁਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ વੁਡ੍ਢਿਂ ਦੇਤਿ ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ। વੁਟ੍ਠੂਪਜੀવਿਨੋ ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਨ ਚ ਮਹਾਮੇਘਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਜਨੇਤਿ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ, ਸਤ੍ਥੂਪਜੀવਿਨੋ ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਨ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ।
‘‘Yathā, mahārāja, pathavī bhūmaṭṭhānaṃ sattānaṃ patiṭṭhā hoti upassayaṃ, pathaviṭṭhā cete sattā, na ca mahāpathaviyā ‘mayhete’ti apekkhā hoti, evameva kho, mahārāja, tathāgato sabbasattānaṃ patiṭṭhā hoti upassayaṃ, tathāgataṭṭhā 2 cete sattā, na ca tathāgatassa ‘mayhete’ti apekkhā hoti. Yathā vā pana, mahārāja, mahatimahāmegho abhivassanto tiṇarukkhapasumanussānaṃ vuḍḍhiṃ deti santatiṃ anupāleti. Vuṭṭhūpajīvino cete sattā sabbe, na ca mahāmeghassa ‘mayhete’ti apekkhā hoti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato sabbasattānaṃ kusaladhamme janeti anupāleti, satthūpajīvino cete sattā sabbe, na ca tathāgatassa ‘mayhete’ti apekkhā hoti. Taṃ kissa hetu? Attānudiṭṭhiyā pahīnattā’’ti.
‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ ਬਹੁવਿਧੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ, ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤੋ, ਗਣ੍ਠਿ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਗਹਨਂ ਅਗਹਨਂ ਕਤਂ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਆਲੋਕੋ ਕਤੋ, ਭਗ੍ਗਾ ਪਰવਾਦਾ, ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Sādhu, bhante nāgasena, sunibbeṭhito pañho bahuvidhehi kāraṇehi, gambhīro uttānīkato, gaṇṭhi bhinno, gahanaṃ agahanaṃ kataṃ, andhakāro āloko kato, bhaggā paravādā, jinaputtānaṃ cakkhuṃ uppādita’’nti.
ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਹਰਣਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ।
Bhikkhusaṅghapariharaṇapañho sattamo.
Footnotes:
