Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౮౦] ౧౦. భీమసేనజాతకవణ్ణనా

    [80] 10. Bhīmasenajātakavaṇṇanā

    యం తే పవికత్థితం పురేతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో అఞ్ఞతరం వికత్థితం భిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. ఏకో కిర భిక్ఖు ‘‘ఆవుసో, అమ్హాకం జాతిసమా జాతి, గోత్తసమం గోత్తం నామ నత్థి, మయం ఏవరూపే నామ మహాఖత్తియకులే జాతా, గోత్తేన వా ధనేన వా కులప్పదేసేన వా అమ్హేహి సదిసో నామ నత్థి, అమ్హాకం సువణ్ణరజతాదీనం అన్తో నత్థి, దాసకమ్మకరాపి నో సాలిమంసోదనం భుఞ్జన్తి, కాసికవత్థం నివాసేన్తి, కాసికవిలేపనం విలిమ్పన్తి. మయం పబ్బజితభావేన ఏతరహి ఏవరూపాని లూఖాని భోజనాని భుఞ్జామ, లూఖాని చీవరాని ధారేమా’’తి థేరనవమజ్ఝిమానం భిక్ఖూనం అన్తరే వికత్థేన్తో జాతిఆదివసేన వమ్భేన్తో ఖుంసేన్తో విచరతి. అథస్స ఏకో భిక్ఖు కులప్పదేసం పరిగ్గణ్హిత్వా తం వికత్థనభావం భిక్ఖూనం ఆరోచేసి. భిక్ఖూ ధమ్మసభాయం సన్నిపతితా ‘‘ఆవుసో, అసుకో నామ భిక్ఖు ఏవరూపే నియ్యానికసాసనే పబ్బజిత్వా వికత్థేన్తో వమ్భేన్తో ఖుంసేన్తో విచరతీ’’తి ఏతస్స అగుణం కథయింసు. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, సో భిక్ఖు ఇదానేవ వికత్థేన్తో వమ్భేన్తో ఖుంసేన్తో విచరతి, పుబ్బేపి వికత్థేన్తో వమ్భేన్తో ఖుంసేన్తో విచరీ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Yaṃ te pavikatthitaṃ pureti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ vikatthitaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Eko kira bhikkhu ‘‘āvuso, amhākaṃ jātisamā jāti, gottasamaṃ gottaṃ nāma natthi, mayaṃ evarūpe nāma mahākhattiyakule jātā, gottena vā dhanena vā kulappadesena vā amhehi sadiso nāma natthi, amhākaṃ suvaṇṇarajatādīnaṃ anto natthi, dāsakammakarāpi no sālimaṃsodanaṃ bhuñjanti, kāsikavatthaṃ nivāsenti, kāsikavilepanaṃ vilimpanti. Mayaṃ pabbajitabhāvena etarahi evarūpāni lūkhāni bhojanāni bhuñjāma, lūkhāni cīvarāni dhāremā’’ti theranavamajjhimānaṃ bhikkhūnaṃ antare vikatthento jātiādivasena vambhento khuṃsento vicarati. Athassa eko bhikkhu kulappadesaṃ pariggaṇhitvā taṃ vikatthanabhāvaṃ bhikkhūnaṃ ārocesi. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannipatitā ‘‘āvuso, asuko nāma bhikkhu evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā vikatthento vambhento khuṃsento vicaratī’’ti etassa aguṇaṃ kathayiṃsu. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, so bhikkhu idāneva vikatthento vambhento khuṃsento vicarati, pubbepi vikatthento vambhento khuṃsento vicarī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో ఏకస్మిం నిగమగామే ఉదిచ్చబ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో తక్కసిలాయం దిసాపామోక్ఖస్స ఆచరియస్స సన్తికే తయో వేదే అట్ఠారస విజ్జట్ఠానాని ఉగ్గహేత్వా సబ్బసిప్పేసు నిప్ఫత్తిం పత్వా చూళధనుగ్గహపణ్డితో నామ అహోసి. సో తక్కసిలాతో నిక్ఖమిత్వా సబ్బసమయసిప్పాని పరియేసమానో మహింసకరట్ఠం అగమాసి. ఇమస్మిం పన జాతకే బోధిసత్తో థోకం రస్సో ఓణతాకారో అహోసి. సో చిన్తేసి ‘‘సచాహం కఞ్చి రాజానం ఉపసఙ్కమిస్సామి, సో ‘ఏవం రస్ససరీరో త్వం కిం అమ్హాకం కమ్మం కరిస్ససీ’తి వక్ఖతి, యంనూనాహం ఆరోహపరిణాహసమ్పన్నం అభిరూపం ఏకం పురిసం ఫలకం కత్వా తస్స పిట్ఠిచ్ఛాయాయ జీవికం కప్పేయ్య’’న్తి. సో తథారూపం పురిసం పరియేసమానో భీమసేనస్స నామేకస్స తన్తవాయస్స తన్తవీతట్ఠానం గన్త్వా తేన సద్ధిం పటిసన్థారం కత్వా ‘‘సమ్మ, త్వం కిన్నామోసీ’’తి పుచ్ఛి. ‘‘అహం భీమసేనో నామా’’తి? ‘‘కిం పన త్వం ఏవం అభిరూపో ఉపధిసమ్పన్నో హుత్వా ఇమం లామకకమ్మం కరోసీ’’తి? ‘‘జీవితుం అసక్కోన్తో’’తి. ‘‘సమ్మ, మా ఏతం కమ్మం కరి, సకలజమ్బుదీపే మయా సదిసో ధనుగ్గహో నామ నత్థి. సచే పనాహం కఞ్చి రాజానం పస్సేయ్యం, సో మం ‘ఏవంరస్సో అయం కిం అమ్హాకం కమ్మం కరిస్సతీ’తి కోపేయ్య, త్వం రాజానం దిస్వా ‘అహం ధనుగ్గహో’తి వక్ఖసి. రాజా తే పరిబ్బయం దత్వా వుత్తిం నిబద్ధం దస్సతి. అహం తే ఉప్పన్నకమ్మం కరోన్తో తవ పిట్ఠిచ్ఛాయాయ జీవిస్సామి. ఏవం ఉభోపి సుఖితా భవిస్సామ. కరోహి మమ వచన’’న్తి ఆహ. సో ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛి.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto ekasmiṃ nigamagāme udiccabrāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ disāpāmokkhassa ācariyassa santike tayo vede aṭṭhārasa vijjaṭṭhānāni uggahetvā sabbasippesu nipphattiṃ patvā cūḷadhanuggahapaṇḍito nāma ahosi. So takkasilāto nikkhamitvā sabbasamayasippāni pariyesamāno mahiṃsakaraṭṭhaṃ agamāsi. Imasmiṃ pana jātake bodhisatto thokaṃ rasso oṇatākāro ahosi. So cintesi ‘‘sacāhaṃ kañci rājānaṃ upasaṅkamissāmi, so ‘evaṃ rassasarīro tvaṃ kiṃ amhākaṃ kammaṃ karissasī’ti vakkhati, yaṃnūnāhaṃ ārohapariṇāhasampannaṃ abhirūpaṃ ekaṃ purisaṃ phalakaṃ katvā tassa piṭṭhicchāyāya jīvikaṃ kappeyya’’nti. So tathārūpaṃ purisaṃ pariyesamāno bhīmasenassa nāmekassa tantavāyassa tantavītaṭṭhānaṃ gantvā tena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā ‘‘samma, tvaṃ kinnāmosī’’ti pucchi. ‘‘Ahaṃ bhīmaseno nāmā’’ti? ‘‘Kiṃ pana tvaṃ evaṃ abhirūpo upadhisampanno hutvā imaṃ lāmakakammaṃ karosī’’ti? ‘‘Jīvituṃ asakkonto’’ti. ‘‘Samma, mā etaṃ kammaṃ kari, sakalajambudīpe mayā sadiso dhanuggaho nāma natthi. Sace panāhaṃ kañci rājānaṃ passeyyaṃ, so maṃ ‘evaṃrasso ayaṃ kiṃ amhākaṃ kammaṃ karissatī’ti kopeyya, tvaṃ rājānaṃ disvā ‘ahaṃ dhanuggaho’ti vakkhasi. Rājā te paribbayaṃ datvā vuttiṃ nibaddhaṃ dassati. Ahaṃ te uppannakammaṃ karonto tava piṭṭhicchāyāya jīvissāmi. Evaṃ ubhopi sukhitā bhavissāma. Karohi mama vacana’’nti āha. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi.

    అథ నం ఆదాయ బారాణసిం గన్త్వా సయం చూళూపట్ఠాకో హుత్వా తం పురతో కత్వా రాజద్వారే ఠత్వా రఞ్ఞో ఆరోచాపేసి. ‘‘ఆగచ్ఛన్తూ’’తి వుత్తే ఉభోపి పవిసిత్వా రాజానం వన్దిత్వా అట్ఠంసు. ‘‘కింకారణా ఆగతత్థా’’తి చ వుత్తే భీమసేనో ఆహ – ‘‘అహం ధనుగ్గహో, మయా సదిసో సకలజమ్బుదీపే ధనుగ్గహో నత్థీ’’తి. ‘‘కిం పన లభన్తో మం ఉపట్ఠహిస్ససీ’’తి? ‘‘అడ్ఢమాసే సహస్సం లభన్తో ఉపట్ఠహిస్సామి, దేవా’’తి. ‘‘అయం తే పురిసో కిం హోతీ’’తి? ‘‘చూళూపట్ఠాకో, దేవా’’తి. ‘‘సాధు ఉపట్ఠహా’’తి. తతో పట్ఠాయ భీమసేనో రాజానం ఉపట్ఠహతి. ఉప్పన్నకిచ్చం పనస్స బోధిసత్తోవ నిత్థరతి.

    Atha naṃ ādāya bārāṇasiṃ gantvā sayaṃ cūḷūpaṭṭhāko hutvā taṃ purato katvā rājadvāre ṭhatvā rañño ārocāpesi. ‘‘Āgacchantū’’ti vutte ubhopi pavisitvā rājānaṃ vanditvā aṭṭhaṃsu. ‘‘Kiṃkāraṇā āgatatthā’’ti ca vutte bhīmaseno āha – ‘‘ahaṃ dhanuggaho, mayā sadiso sakalajambudīpe dhanuggaho natthī’’ti. ‘‘Kiṃ pana labhanto maṃ upaṭṭhahissasī’’ti? ‘‘Aḍḍhamāse sahassaṃ labhanto upaṭṭhahissāmi, devā’’ti. ‘‘Ayaṃ te puriso kiṃ hotī’’ti? ‘‘Cūḷūpaṭṭhāko, devā’’ti. ‘‘Sādhu upaṭṭhahā’’ti. Tato paṭṭhāya bhīmaseno rājānaṃ upaṭṭhahati. Uppannakiccaṃ panassa bodhisattova nittharati.

    తేన ఖో పన సమయేన కాసిరట్ఠే ఏకస్మిం అరఞ్ఞే బహూనం మనుస్సానం సఞ్చరణమగ్గం బ్యగ్ఘో ఛడ్డాపేతి, బహూ మనుస్సే గహేత్వా గహేత్వా ఖాదతి. తం పవత్తిం రఞ్ఞో ఆరోచేసుం. రాజా భీమసేనం పక్కోసాపేత్వా ‘‘సక్ఖిస్ససి, తాత, నం బ్యగ్ఘం గణ్హితు’’న్తి ఆహ. ‘‘దేవ, కిం ధనుగ్గహో నామాహం , యది బ్యగ్ఘం గహేతుం న సక్కోమీ’’తి. రాజా తస్స పరిబ్బయం దత్వా ఉయ్యోజేసి. సో ఘరం గన్త్వా బోధిసత్తస్స కథేసి. బోధిసత్తో ‘‘సాధు, సమ్మ, గచ్ఛా’’తి ఆహ. ‘‘త్వం పన న గమిస్ససీ’’తి? ‘‘ఆమ న గమిస్సామి, ఉపాయం పన తే ఆచిక్ఖిస్సామీ’’తి. ‘‘ఆచిక్ఖ, సమ్మా’’తి. త్వం బ్యగ్ఘస్స వసనట్ఠానం సహసా ఏకకోవ మా అగమాసి, జనపదమనుస్సే పన సన్నిపాతేత్వా ఏకం వా ద్వే వా ధనుసహస్సాని గాహాపేత్వా తత్థ గన్త్వా బ్యగ్ఘస్స ఉట్ఠితభావం ఞత్వా పలాయిత్వా ఏకం గుమ్బం పవిసిత్వా ఉరేన నిపజ్జేయ్యాసి, జానపదావ బ్యగ్ఘం పోథేత్వా గణ్హిస్సన్తి, తేహి బ్యగ్ఘే గహితే త్వం దన్తేహి ఏకం వల్లిం ఛిన్దిత్వా కోటియం గహేత్వా మతబ్యగ్ఘస్స సన్తికం గన్త్వా ‘‘భో, కేనేస, బ్యగ్ఘో మారితో, అహం ఇమం బ్యగ్ఘం గోణం వియ వల్లియా బన్ధిత్వా రఞ్ఞో సన్తికం నేస్సామీ’తి వల్లిఅత్థాయ గుమ్బం పవిట్ఠో, మయా వల్లియా అనాభతాయ ఏవ కేనేస మారితో’’తి కథేయ్యాసి. అథ తే జానపదా భీతతసితా ‘‘సామి, మా రఞ్ఞో ఆచిక్ఖీ’’తి బహుం ధనం దస్సన్తి, బ్యగ్ఘో తయా గహితో భవిస్సతి, రఞ్ఞోపి సన్తికా బహుం ధనం లభిస్ససీతి. సో ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా బోధిసత్తేన కథితనియామేనేవ బ్యగ్ఘం గహేత్వా అరఞ్ఞం ఖేమం కత్వా మహాజనపరివుతో బారాణసిం ఆగన్త్వా రాజానం దిస్వా ‘‘గహితో మే, దేవ, బ్యగ్ఘో, అరఞ్ఞం ఖేమం కత’’న్తి ఆహ. రాజా తుట్ఠో బహుం ధనం అదాసి. పునేకదివసం ‘‘ఏకమగ్గం మహింసో ఛడ్డాపేతీ’’తి ఆరోచేసుం, రాజా తథేవ భీమసేనం పేసేసి. సోపి బోధిసత్తేన దిన్ననయేన బ్యగ్ఘం వియ తమ్పి గహేత్వా ఆగఞ్ఛి, రాజా పున బహుం ధనం అదాసి, మహన్తం ఇస్సరియం జాతం. సో ఇస్సరియమదమత్తో బోధిసత్తం అవమఞ్ఞం కత్వా తస్స వచనం న గణ్హాతి, ‘‘నాహం తం నిస్సాయ జీవామి, కిం త్వఞ్ఞేవ పురిసో’’తిఆదీని ఫరుసవచనాని వదతి.

    Tena kho pana samayena kāsiraṭṭhe ekasmiṃ araññe bahūnaṃ manussānaṃ sañcaraṇamaggaṃ byaggho chaḍḍāpeti, bahū manusse gahetvā gahetvā khādati. Taṃ pavattiṃ rañño ārocesuṃ. Rājā bhīmasenaṃ pakkosāpetvā ‘‘sakkhissasi, tāta, naṃ byagghaṃ gaṇhitu’’nti āha. ‘‘Deva, kiṃ dhanuggaho nāmāhaṃ , yadi byagghaṃ gahetuṃ na sakkomī’’ti. Rājā tassa paribbayaṃ datvā uyyojesi. So gharaṃ gantvā bodhisattassa kathesi. Bodhisatto ‘‘sādhu, samma, gacchā’’ti āha. ‘‘Tvaṃ pana na gamissasī’’ti? ‘‘Āma na gamissāmi, upāyaṃ pana te ācikkhissāmī’’ti. ‘‘Ācikkha, sammā’’ti. Tvaṃ byagghassa vasanaṭṭhānaṃ sahasā ekakova mā agamāsi, janapadamanusse pana sannipātetvā ekaṃ vā dve vā dhanusahassāni gāhāpetvā tattha gantvā byagghassa uṭṭhitabhāvaṃ ñatvā palāyitvā ekaṃ gumbaṃ pavisitvā urena nipajjeyyāsi, jānapadāva byagghaṃ pothetvā gaṇhissanti, tehi byagghe gahite tvaṃ dantehi ekaṃ valliṃ chinditvā koṭiyaṃ gahetvā matabyagghassa santikaṃ gantvā ‘‘bho, kenesa, byaggho mārito, ahaṃ imaṃ byagghaṃ goṇaṃ viya valliyā bandhitvā rañño santikaṃ nessāmī’ti valliatthāya gumbaṃ paviṭṭho, mayā valliyā anābhatāya eva kenesa mārito’’ti katheyyāsi. Atha te jānapadā bhītatasitā ‘‘sāmi, mā rañño ācikkhī’’ti bahuṃ dhanaṃ dassanti, byaggho tayā gahito bhavissati, raññopi santikā bahuṃ dhanaṃ labhissasīti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā bodhisattena kathitaniyāmeneva byagghaṃ gahetvā araññaṃ khemaṃ katvā mahājanaparivuto bārāṇasiṃ āgantvā rājānaṃ disvā ‘‘gahito me, deva, byaggho, araññaṃ khemaṃ kata’’nti āha. Rājā tuṭṭho bahuṃ dhanaṃ adāsi. Punekadivasaṃ ‘‘ekamaggaṃ mahiṃso chaḍḍāpetī’’ti ārocesuṃ, rājā tatheva bhīmasenaṃ pesesi. Sopi bodhisattena dinnanayena byagghaṃ viya tampi gahetvā āgañchi, rājā puna bahuṃ dhanaṃ adāsi, mahantaṃ issariyaṃ jātaṃ. So issariyamadamatto bodhisattaṃ avamaññaṃ katvā tassa vacanaṃ na gaṇhāti, ‘‘nāhaṃ taṃ nissāya jīvāmi, kiṃ tvaññeva puriso’’tiādīni pharusavacanāni vadati.

    అథ కతిపాహచ్చయేన ఏకో సామన్తరాజా ఆగన్త్వా బారాణసిం ఉపరున్ధిత్వా ‘‘రజ్జం వా దేతు, యుద్ధం వా’’తి రఞ్ఞో సాసనం పేసేసి. రాజా ‘‘యుజ్ఝాహీ’’తి భీమసేనం పేసేసి. సో సబ్బసన్నాహసన్నద్ధో రాజవేసం గహేత్వా సుసన్నద్ధస్స వారణస్స పిట్ఠే నిసీది. బోధిసత్తోపి తస్స మరణభయేన సబ్బసన్నాహసన్నద్ధో భీమసేనస్సేవ పచ్ఛిమాసనే నిసీది. వారణో మహాజనపరివుతో నగరద్వారేన నిక్ఖమిత్వా సఙ్గామసీసం పాపుణి. భీమసేనో యుద్ధభేరిసద్దం సుత్వావ కమ్పితుం ఆరద్ధో. బోధిసత్తో ‘‘ఇదానేస హత్థిపిట్ఠితో పతిత్వా మరిస్సతీ’’తి హత్థిక్ఖన్ధతో అపతనత్థం భీమసేనం యోత్తేన పరిక్ఖిపిత్వా గణ్హి, భీమసేనో సమ్పహారట్ఠానం దిస్వా మరణభయతజ్జితో సరీరవళఞ్జేన హత్థిపిట్ఠిం దూసేసి. బోధిసత్తో ‘‘న ఖో తే భీమసేన పురిమేన పచ్ఛిమం సమేతి, త్వం పుబ్బే సఙ్గామయోధో వియ అహోసి, ఇదాని హత్థిపిట్ఠిం దూసేసీ’’తి వత్వా ఇమం గాథమాహ –

    Atha katipāhaccayena eko sāmantarājā āgantvā bārāṇasiṃ uparundhitvā ‘‘rajjaṃ vā detu, yuddhaṃ vā’’ti rañño sāsanaṃ pesesi. Rājā ‘‘yujjhāhī’’ti bhīmasenaṃ pesesi. So sabbasannāhasannaddho rājavesaṃ gahetvā susannaddhassa vāraṇassa piṭṭhe nisīdi. Bodhisattopi tassa maraṇabhayena sabbasannāhasannaddho bhīmasenasseva pacchimāsane nisīdi. Vāraṇo mahājanaparivuto nagaradvārena nikkhamitvā saṅgāmasīsaṃ pāpuṇi. Bhīmaseno yuddhabherisaddaṃ sutvāva kampituṃ āraddho. Bodhisatto ‘‘idānesa hatthipiṭṭhito patitvā marissatī’’ti hatthikkhandhato apatanatthaṃ bhīmasenaṃ yottena parikkhipitvā gaṇhi, bhīmaseno sampahāraṭṭhānaṃ disvā maraṇabhayatajjito sarīravaḷañjena hatthipiṭṭhiṃ dūsesi. Bodhisatto ‘‘na kho te bhīmasena purimena pacchimaṃ sameti, tvaṃ pubbe saṅgāmayodho viya ahosi, idāni hatthipiṭṭhiṃ dūsesī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ౮౦.

    80.

    ‘‘యం తే పవికత్థితం పురే, అథ తే పూతిసరా సజన్తి పచ్ఛా;

    ‘‘Yaṃ te pavikatthitaṃ pure, atha te pūtisarā sajanti pacchā;

    ఉభయం న సమేతి భీమసేన, యుద్ధకథా చ ఇదఞ్చ తే విహఞ్ఞ’’న్తి.

    Ubhayaṃ na sameti bhīmasena, yuddhakathā ca idañca te vihañña’’nti.

    తత్థ యం తే పవికత్థితం పురేతి యం తయా పుబ్బే ‘‘కిం త్వంయేవ పురిసో, నాహం పురిసో, అహమ్పి సఙ్గామయోధో’’తి వికత్థితం వమ్భనవచనం వుత్తం, ఇదం తావ ఏకం. అథ తే పూతిసరా సజన్తి పచ్ఛాతి అథ తే ఇమే పూతిభావేన సరణభావేన చ ‘‘పూతిసరా’’తి లద్ధనామా సరీరవళఞ్జధారా సజన్తి వళఞ్జన్తి పగ్ఘరన్తి. పచ్ఛాతి తతో పురే వికత్థితతో అపరభాగే, ఇదాని ఇమస్మిం సఙ్గామసీసేతి అత్థో. ఉభయం న సమేతి భీమసేనాతి ఇదం భీమసేన ఉభయం న సమేతి. కతరం? యుద్ధకథా చ ఇదఞ్చ తే విహఞ్ఞన్తి, యా చ పురే కథితా యుద్ధకథా, యఞ్చ తే ఇదాని విహఞ్ఞం కిలమథో హత్థిపిట్ఠిదూసనాకారప్పత్తో విఘాతోతి అత్థో.

    Tattha yaṃ te pavikatthitaṃ pureti yaṃ tayā pubbe ‘‘kiṃ tvaṃyeva puriso, nāhaṃ puriso, ahampi saṅgāmayodho’’ti vikatthitaṃ vambhanavacanaṃ vuttaṃ, idaṃ tāva ekaṃ. Atha te pūtisarā sajanti pacchāti atha te ime pūtibhāvena saraṇabhāvena ca ‘‘pūtisarā’’ti laddhanāmā sarīravaḷañjadhārā sajanti vaḷañjanti paggharanti. Pacchāti tato pure vikatthitato aparabhāge, idāni imasmiṃ saṅgāmasīseti attho. Ubhayaṃ na sameti bhīmasenāti idaṃ bhīmasena ubhayaṃ na sameti. Kataraṃ? Yuddhakathā ca idañca te vihaññanti, yā ca pure kathitā yuddhakathā, yañca te idāni vihaññaṃ kilamatho hatthipiṭṭhidūsanākārappatto vighātoti attho.

    ఏవం బోధిసత్తో తం గరహిత్వా ‘‘మా భాయి, సమ్మ, కస్మా మయి ఠితే విహఞ్ఞసీ’’తి భీమసేనం హత్థిపిట్ఠితో ఓతారేత్వా ‘‘న్హాయిత్వా గేహమేవ గచ్ఛా’’తి ఉయ్యోజేత్వా ‘‘అజ్జ మయా పాకటేన భవితుం వట్టతీ’’తి సఙ్గామం పవిసిత్వా ఉన్నదిత్వా బలకోట్ఠకం భిన్దిత్వా సపత్తరాజానం జీవగ్గాహం గాహాపేత్వా బారాణసిరఞ్ఞో సన్తికం అగమాసి. రాజా తుట్ఠో బోధిసత్తస్స మహన్తం యసం అదాసి. తతో పట్ఠాయ ‘‘చూళధనుగ్గహపణ్డితో’’తి సకలజమ్బుదీపే పాకటో అహోసి. సో భీమసేనస్స పరిబ్బయం దత్వా సకట్ఠానమేవ పేసేత్వా దానాదీని పుఞ్ఞాని కత్వా యథాకమ్మం గతో.

    Evaṃ bodhisatto taṃ garahitvā ‘‘mā bhāyi, samma, kasmā mayi ṭhite vihaññasī’’ti bhīmasenaṃ hatthipiṭṭhito otāretvā ‘‘nhāyitvā gehameva gacchā’’ti uyyojetvā ‘‘ajja mayā pākaṭena bhavituṃ vaṭṭatī’’ti saṅgāmaṃ pavisitvā unnaditvā balakoṭṭhakaṃ bhinditvā sapattarājānaṃ jīvaggāhaṃ gāhāpetvā bārāṇasirañño santikaṃ agamāsi. Rājā tuṭṭho bodhisattassa mahantaṃ yasaṃ adāsi. Tato paṭṭhāya ‘‘cūḷadhanuggahapaṇḍito’’ti sakalajambudīpe pākaṭo ahosi. So bhīmasenassa paribbayaṃ datvā sakaṭṭhānameva pesetvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.

    సత్థా ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవేస భిక్ఖు వికత్థేతి, పుబ్బేపి వికత్థియేవా’’తి వత్వా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా అనుసన్ధిం ఘటేత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా భీమసేనో వికత్థితభిక్ఖు అహోసి, చూళధనుగ్గహపణ్డితో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā ‘‘na, bhikkhave, idānevesa bhikkhu vikattheti, pubbepi vikatthiyevā’’ti vatvā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā bhīmaseno vikatthitabhikkhu ahosi, cūḷadhanuggahapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.

    భీమసేనజాతకవణ్ణనా దసమా.

    Bhīmasenajātakavaṇṇanā dasamā.

    వరుణవగ్గో అట్ఠమో.

    Varuṇavaggo aṭṭhamo.

    తస్సుద్దానం –

    Tassuddānaṃ –

    వరుణం సీలవనాగం, సచ్చంకిర రుక్ఖధమ్మం;

    Varuṇaṃ sīlavanāgaṃ, saccaṃkira rukkhadhammaṃ;

    మచ్ఛరాజా అసఙ్కియం, మహాసుపినఇల్లిసం;

    Maccharājā asaṅkiyaṃ, mahāsupinaillisaṃ;

    ఖరస్సరం భీమసేనన్తి.

    Kharassaraṃ bhīmasenanti.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౮౦. భీమసేనజాతకం • 80. Bhīmasenajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact