Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚਰਿਯਾਪਿਟਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā |
੪. ਭਿਸਚਰਿਯਾવਣ੍ਣਨਾ
4. Bhisacariyāvaṇṇanā
੩੪.
34.
ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਯਦਾ ਹੋਮਿ, ਕਾਸੀਨਂ ਪੁਰવਰੁਤ੍ਤਮੇਤਿ ‘‘ਕਾਸੀ’’ਤਿ ਬਹੁવਚਨવਸੇਨ ਲਦ੍ਧવੋਹਾਰਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਨਗਰવਰੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਜਾਤਸਂવਡ੍ਢੋ ਹੁਤ੍વਾ વਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਗਿਨੀ ਚ ਭਾਤਰੋ ਸਤ੍ਤ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸੋਤ੍ਤਿਯੇ ਕੁਲੇਤਿ ਉਪਕਞ੍ਚਨਾਦਯੋ ਛ ਅਹਞ੍ਚਾਤਿ ਭਾਤਰੋ ਸਤ੍ਤ ਸਬ੍ਬਕਨਿਟ੍ਠਾ ਕਞ੍ਚਨਦੇવੀ ਨਾਮ ਭਗਿਨੀ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਅਟ੍ਠ ਜਨਾ ਮਨ੍ਤਜ੍ਝੇਨਨਿਰਤਤਾਯ ਸੋਤ੍ਤਿਯੇ ਉਦਿਤੋਦਿਤੇ ਮਹਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਤਦਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਜਾਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Catutthe yadā homi, kāsīnaṃ puravaruttameti ‘‘kāsī’’ti bahuvacanavasena laddhavohārassa raṭṭhassa nagaravare bārāṇasiyaṃ yasmiṃ kāle jātasaṃvaḍḍho hutvā vasāmīti attho. Bhaginī ca bhātaro satta, nibbattā sottiye kuleti upakañcanādayo cha ahañcāti bhātaro satta sabbakaniṭṭhā kañcanadevī nāma bhaginī cāti sabbe mayaṃ aṭṭha janā mantajjhenaniratatāya sottiye uditodite mahati brāhmaṇakule tadā nibbattā jātāti attho.
੩੫.
35.
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਹਿ ਤਦਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿવਿਭવਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ‘‘ਕਞ੍ਚਨਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਅਥਸ੍ਸ ਪਦਸਾ વਿਚਰਣਕਾਲੇ ਅਪਰੋ ਪੁਤ੍ਤੋ વਿਜਾਯਿ। ‘‘ਉਪਕਞ੍ਚਨਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਹਾਕਞ੍ਚਨਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਸਬ੍ਬਕਨਿਟ੍ਠਾ ਪਨ ਏਕਾ ਧੀਤਾ। ਤਸ੍ਸਾ ‘‘ਕਞ੍ਚਨਦੇવੀ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਾਗਞ੍ਛਿ।
Bodhisatto hi tadā bārāṇasiyaṃ asītikoṭivibhavassa brāhmaṇamahāsālassa putto hutvā nibbatti. Tassa ‘‘kañcanakumāro’’ti nāmaṃ kariṃsu. Athassa padasā vicaraṇakāle aparo putto vijāyi. ‘‘Upakañcanakumāro’’tissa nāmaṃ kariṃsu. Tato paṭṭhāya mahāsattaṃ ‘‘mahākañcanakumāro’’ti samudācaranti. Evaṃ paṭipāṭiyā satta puttā ahesuṃ. Sabbakaniṭṭhā pana ekā dhītā. Tassā ‘‘kañcanadevī’’ti nāmaṃ kariṃsu. Mahāsatto vayappatto takkasilaṃ gantvā sabbasippāni uggahetvā paccāgañchi.
ਅਥ ਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਘਰਾવਾਸੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤੁਕਾਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕੁਲਤੋ ਤੇ ਦਾਰਿਕਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ। ਸੋ ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤਾਤ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਘਰਾવਾਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਯ੍ਹਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਆਦਿਤ੍ਤੋ વਿਯ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯੋ, ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ વਿਯ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਨਂ, ਉਕ੍ਕਾਰਭੂਮਿ વਿਯ ਜਿਗੁਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਨ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮੇਸੁ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ વੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਘਰਾવਾਸੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਤੋਪਿ ਸਹਾਯੇਹਿ ਯਾਚਾਪਿਤੋਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿ, ਅਥ ਨਂ ਸਹਾਯਾ ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਜੋ ਆਸਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ।
Atha naṃ mātāpitaro gharāvāsena bandhitukāmā ‘‘attano samānajātikulato te dārikaṃ ānessāmā’’ti vadiṃsu. So ‘‘amma, tāta, na mayhaṃ gharāvāsena attho. Mayhañhi sabbo lokasannivāso āditto viya sappaṭibhayo, bandhanāgāraṃ viya palibuddhanaṃ, ukkārabhūmi viya jiguccho hutvā upaṭṭhāti, na me cittaṃ kāmesu rajjati, aññe vo puttā atthi, te gharāvāsena nimantethā’’ti vatvā punappunaṃ yācitopi sahāyehi yācāpitopi na icchi, atha naṃ sahāyā ‘‘samma, kiṃ pana tvaṃ patthayanto kāme paribhuñjituṃ na icchasī’’ti pucchiṃsu. So tesaṃ attano nekkhammajjhāsayaṃ ārocesi. Tena vuttaṃ ‘‘etesaṃ pubbajo āsi’’ntiādi.
ਤਤ੍ਥ ਏਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਜੋ ਆਸਿਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਉਪਕਞ੍ਚਨਕਾਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ ਅਹਂ ਤਦਾ ਅਹੋਸਿਂ। ਹਿਰੀਸੁਕ੍ਕਮੁਪਾਗਤੋਤਿ ਸੁਕ੍ਕવਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ વਿਸੋਧਨਤੋ ਚ ਸੁਕ੍ਕਂ ਪਾਪਜਿਗੁਚ੍ਛਨਲਕ੍ਖਣਂ ਹਿਰਿਂ ਭੁਸਂ ਆਗਤੋ, ਅਤਿવਿਯ ਪਾਪਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭવਂ ਦਿਸ੍વਾਨ ਭਯਤੋ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਕਾਮਭવਾਦੀਨਂ વਸੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਭવਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਚਣ੍ਡਹਤ੍ਥਿਂ વਿਯ, ਹਿਂਸਿਤੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸਿਕਂ વਧਕਂ વਿਯ, ਸੀਹਂ વਿਯ, ਯਕ੍ਖਂ વਿਯ, ਰਕ੍ਖਸਂ વਿਯ, ਘੋਰવਿਸਂ વਿਯ, ਆਸਿવਿਸਂ વਿਯ, ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਾਰਂ વਿਯ, ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਂ ਭਯਾਨਕਭਾવਤੋ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਰਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪੂਰੇਯ੍ਯਂ, ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕੁਸਲਧਮ੍ਮਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਅਭਿਰਤੋ ਤਦਾ ਅਹਂ ਆਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha etesaṃ pubbajo āsinti etesaṃ upakañcanakādīnaṃ sattannaṃ jeṭṭhabhātiko ahaṃ tadā ahosiṃ. Hirīsukkamupāgatoti sukkavipākattā santānassa visodhanato ca sukkaṃ pāpajigucchanalakkhaṇaṃ hiriṃ bhusaṃ āgato, ativiya pāpaṃ jigucchanto āsinti attho. Bhavaṃ disvāna bhayato, nekkhammābhirato ahanti kāmabhavādīnaṃ vasena sabbaṃ bhavaṃ pakkhandituṃ āgacchantaṃ caṇḍahatthiṃ viya, hiṃsituṃ āgacchantaṃ ukkhittāsikaṃ vadhakaṃ viya, sīhaṃ viya, yakkhaṃ viya, rakkhasaṃ viya, ghoravisaṃ viya, āsivisaṃ viya, ādittaṃ aṅgāraṃ viya, sappaṭibhayaṃ bhayānakabhāvato passitvā tato muccanatthañca pabbajjābhirato pabbajitvā ‘‘kathaṃ nu kho dhammacariyaṃ sammāpaṭipattiṃ pūreyyaṃ, jhānasamāpattiyo ca nibbatteyya’’nti pabbajjākusaladhammapaṭhamajjhānādiabhirato tadā ahaṃ āsinti attho.
੩੬. ਪਹਿਤਾਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪੇਸਿਤਾ। ਏਕਮਾਨਸਾਤਿ ਸਮਾਨਜ੍ਝਾਸਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਾ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦਾ ਮਨਾਪਚਾਰਿਨੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਮਮ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਂ ਅਮਨਾਪਂ વਦਨ੍ਤਾ। ਕਾਮੇਹਿ ਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਪਿਤੂਹਿ વਾ ਏਕਮਾਨਸਾ ਕਾਮੇਹਿ ਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ। ਕੁਲવਂਸਂ ਧਾਰੇਹੀਤਿ ਘਰਾવਾਸਂ ਸਣ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲવਂਸਂ ਧਾਰੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਹੀਤਿ ਕਾਮੇਹਿ ਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
36.Pahitāti mātāpitūhi pesitā. Ekamānasāti samānajjhāsayā pubbe mayā ekacchandā manāpacārino mātāpitūhi pahitattā pana mama paṭikkūlaṃ amanāpaṃ vadantā. Kāmehi maṃ nimantentīti mahāpitūhi vā ekamānasā kāmehi maṃ nimantenti. Kulavaṃsaṃ dhārehīti gharāvāsaṃ saṇṭhapento attano kulavaṃsaṃ dhārehi patiṭṭhapehīti kāmehi maṃ nimantesunti attho.
੩੭. ਯਂ ਤੇਸਂ વਚਨਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਮਮ ਪਿਯਸਹਾਯਾਨਂ ਯਂ વਚਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਗਿਹਿਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਾવਹਨ੍ਤਿ ਗਿਹਿਭਾવੇ ਸਤਿ ਗਹਟ੍ਠਭਾવੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਞਾਯਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਸ੍ਸ ਚ ਸੁਖਸ੍ਸ ਆવਹਨਤੋ ਸੁਖਾવਹਂ। ਤਂ ਮੇ ਅਹੋਸਿ ਕਠਿਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਞ੍ਚ વਚਨਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਤ੍ਤਾ ਅਮਨਾਪਭਾવੇਨ ਮੇ ਕਠਿਨਂ ਫਰੁਸਂ ਦਿવਸਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਫਾਲਸਦਿਸਂ ਉਭੋਪਿ ਕਣ੍ਣੇ ਝਾਪੇਨ੍ਤਂ વਿਯ ਅਹੋਸਿ।
37.Yaṃtesaṃ vacanaṃ vuttanti tesaṃ mama piyasahāyānaṃ yaṃ vacanaṃ vuttaṃ. Gihidhamme sukhāvahanti gihibhāve sati gahaṭṭhabhāve ṭhitassa purisassa ñāyānugatattā diṭṭhadhammikassa samparāyikassa ca sukhassa āvahanato sukhāvahaṃ. Taṃ me ahosi kaṭhinanti taṃ tesaṃ mayhaṃ sahāyānaṃ mātāpitūnañca vacanaṃ ekanteneva nekkhammābhiratattā amanāpabhāvena me kaṭhinaṃ pharusaṃ divasaṃ santattaphālasadisaṃ ubhopi kaṇṇe jhāpentaṃ viya ahosi.
੩੮. ਤੇ ਮਂ ਤਦਾ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਉਪਨਿਮਨ੍ਤਨવਸੇਨ ਅਨੇਕવਾਰਂ ਉਪਨੀਯਮਾਨੇ ਕਾਮੇ ਉਦ੍ਧਮੁਦ੍ਧਂ ਖਿਪਨ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਂ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਮਮਾਤਿ ਇਤੋ વਿਸੁਦ੍ਧਤਰਂ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਨ੍ਤਿ ਮਯਾ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ ਮਮ ਤਂ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ ਤ੍વਂ ਪਤ੍ਥਯਸੇ, ਸਮ੍ਮ, ਯਦਿ ਕਾਮੇ ਨ ਭੁਞ੍ਜਸੀ’’ਤਿ।
38.Te maṃ tadā ukkhipantanti te mayhaṃ sahāyā mātāpitūhi attano ca upanimantanavasena anekavāraṃ upanīyamāne kāme uddhamuddhaṃ khipantaṃ chaḍḍentaṃ paṭikkhipantaṃ maṃ pucchiṃsu. Patthitaṃ mamāti ito visuddhataraṃ kiṃ nu kho iminā patthitanti mayā abhipatthitaṃ mama taṃ patthanaṃ pucchiṃsu – ‘‘kiṃ tvaṃ patthayase, samma, yadi kāme na bhuñjasī’’ti.
੩੯. ਅਤ੍ਥਕਾਮੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ, ਪਾਪਭੀਰੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਮੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ। ਹਿਤੇਸਿਨਨ੍ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਹਿਤੇਸੀਨਂ ਪਿਯਸਹਾਯਾਨਂ। ਕੇਚਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮਹਿਤੇਸਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ।
39.Atthakāmoti attano atthakāmo, pāpabhīrūti attho. ‘‘Attakāmo’’tipi pāḷi. Hitesinanti mayhaṃ hitesīnaṃ piyasahāyānaṃ. Keci ‘‘atthakāmahitesina’’nti paṭhanti, taṃ na sundaraṃ.
੪੦. ਪਿਤੁ ਮਾਤੁ ਚ ਸਾવਯੁਨ੍ਤਿ ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਾ ਅਨਿવਤ੍ਤਨੀਯਂ ਮਮ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਛਨ੍ਦਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮਤਾਦੀਪਕਂ ਮਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਪਿਤੁ ਮਾਤੁ ਚ ਸਾવੇਸੁਂ। ‘‘ਯਗ੍ਘੇ, ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਜਾਨਾਥ, ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ਮਹਾਕਞ੍ਚਨਕੁਮਾਰੋ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਸੋ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਕਾਮੇਸੁ ਉਪਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅવੋਚੁਂ। ਮਾਤਾਪਿਤਾ ਏવਮਾਹੂਤਿ ਤਦਾ ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਮਮ ਸਹਾਯੇਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਮਮ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇવ ਪਬ੍ਬਜਾਮ, ਭੋ’’ਤਿ, ਯਦਿ ਮਹਾਕਞ੍ਚਨਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਅਭਿਰੁਚਿਤਂ, ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਰੁਚਿਤਂ, ਤਦਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਅਭਿਰੁਚਿਤਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਪਬ੍ਬਜਾਮ, ਭੋਤਿ। ‘‘ਭੋ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਆਲਪਨਂ। ‘‘ਪਬ੍ਬਜਾਮ ਖੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਪਬ੍ਬਜਾਮ ਏવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਛਨ੍ਦਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਉਪਕਞ੍ਚਨਾਦਯੋ ਛ ਭਾਤਰੋ ਭਗਿਨੀ ਚ ਕਞ੍ਚਨਦੇવੀ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮਾવ ਅਹੇਸੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਘਰਾવਾਸੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਯਮਾਨਾ ਨ ਇਚ੍ਛਿਂਸੁਯੇવ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਸਬ੍ਬੇવ ਪਬ੍ਬਜਾਮ, ਭੋ’’ਤਿ।
40.Pitu mātu ca sāvayunti te mayhaṃ sahāyā anivattanīyaṃ mama pabbajjāchandaṃ viditvā pabbajitukāmatādīpakaṃ mayhaṃ vacanaṃ pitu mātu ca sāvesuṃ. ‘‘Yagghe, ammatātā, jānātha, ekanteneva mahākañcanakumāro pabbajissati, na so sakkā kenaci upāyena kāmesu upanetu’’nti avocuṃ. Mātāpitā evamāhūti tadā mayhaṃ mātāpitaro mama sahāyehi vuttaṃ mama vacanaṃ sutvā evamāhaṃsu – ‘‘sabbeva pabbajāma, bho’’ti, yadi mahākañcanakumārassa nekkhammaṃ abhirucitaṃ, yaṃ tassa abhirucitaṃ, tadamhākampi abhirucitameva, tasmā sabbeva pabbajāma, bhoti. ‘‘Bho’’ti tesaṃ brāhmaṇānaṃ ālapanaṃ. ‘‘Pabbajāma kho’’tipi pāṭho, pabbajāma evāti attho. Mahāsattassa hi pabbajjāchandaṃ viditvā upakañcanādayo cha bhātaro bhaginī ca kañcanadevī pabbajitukāmāva ahesuṃ, tena tepi mātāpitūhi gharāvāsena nimantiyamānā na icchiṃsuyeva. Tasmā evamāhaṃsu ‘‘sabbeva pabbajāma, bho’’ti.
ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਤਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਤਾਤ, ਯਦਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋਸਿ, ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਤવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਯਥਾਸੁਖਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਅਥ ਨਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਦੀਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਪਾવਿਸਿ। ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਛ ਭਾਤਰੋ ਚ ਭਗਿਨੀ ਚ ਏਕੋ ਦਾਸੋ ਏਕਾ ਦਾਸੀ ਏਕੋ ਚ ਸਹਾਯੋ ਘਰਾવਾਸਂ ਪਹਾਯ ਅਗਮਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
Evañca pana vatvā mahāsattaṃ mātāpitaro pakkositvā attanopi adhippāyaṃ tassa ācikkhitvā ‘‘tāta, yadi pabbajitukāmosi, asītikoṭidhanaṃ tava santakaṃ yathāsukhaṃ vissajjehī’’ti āhaṃsu. Atha naṃ mahāpuriso kapaṇaddhikādīnaṃ vissajjetvā mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā himavantaṃ pāvisi. Tena saddhiṃ mātāpitaro cha bhātaro ca bhaginī ca eko dāso ekā dāsī eko ca sahāyo gharāvāsaṃ pahāya agamaṃsu. Tena vuttaṃ –
੪੧.
41.
‘‘ਉਭੋ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਗਿਨੀ ਚ ਸਤ੍ਤ ਭਾਤਰੋ।
‘‘Ubho mātā pitā mayhaṃ, bhaginī ca satta bhātaro;
ਅਮਿਤਧਨਂ ਛਡ੍ਡਯਿਤ੍વਾ, ਪવਿਸਿਮ੍ਹਾ ਮਹਾવਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
Amitadhanaṃ chaḍḍayitvā, pavisimhā mahāvana’’nti.
ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਜਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪.੧੪.੭੭ ਭਿਸਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ) ਪਨ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਕਾਲਂਕਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Jātakaṭṭhakathāyaṃ (jā. aṭṭha. 4.14.77 bhisajātakavaṇṇanā) pana ‘‘mātāpitūsu kālaṃkatesu tesaṃ kattabbakiccaṃ katvā mahāsatto mahābhinikkhamanaṃ nikkhamī’’ti vuttaṃ.
ਏવਂ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਚ ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਪ੍ਪਮੁਖਾ ਏਕਂ ਪਦੁਮਸਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਮਣੀਯੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਨਮੂਲਫਲਾਹਾਰਾ ਯਾਪਯਿਂਸੁ। ਤੇਸੁ ਉਪਕਞ੍ਚਨਾਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਜਨਾ વਾਰੇਨ ਫਲਾਫਲਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਣਫਲਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਤਰੇਸਞ੍ਚ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍વਾ ਘਣ੍ਟਿਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਆਦਾਯ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਾਪਿ ਘਣ੍ਟਿਸਞ੍ਞਾਯ ਪਣ੍ਣਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੁਣਨਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਆਦਾਯ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ।
Evaṃ himavantaṃ pavisitvā ca te bodhisattappamukhā ekaṃ padumasaraṃ nissāya ramaṇīye bhūmibhāge assamaṃ katvā pabbajitvā vanamūlaphalāhārā yāpayiṃsu. Tesu upakañcanādayo aṭṭha janā vārena phalāphalaṃ āharitvā ekasmiṃ pāsāṇaphalake attano itaresañca koṭṭhāse katvā ghaṇṭisaññaṃ datvā attano koṭṭhāsaṃ ādāya vasanaṭṭhānaṃ pavisanti. Sesāpi ghaṇṭisaññāya paṇṇasālato nikkhamitvā attano attano pāpuṇanakoṭṭhāsaṃ ādāya vasanaṭṭhānaṃ gantvā paribhuñjitvā samaṇadhammaṃ karonti.
ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਿਸਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਖਾਦਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਘੋਰਤਪਾ ਪਰਮਧਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ વਿਹਰਿਂਸੁ। ਅਥ ਨੇਸਂ ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਭવਨਂ ਕਮ੍ਪਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਇਸਯੋ વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਤਯੋ ਦਿવਸੇ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਸਿ। ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਪਠਮਦਿવਸੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਮ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਪਮੁਟ੍ਠੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ‘‘ਮਮ ਦੋਸੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਣਾਮਨવਸੇਨ ਮਮ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਨ ਠਪਿਤਂ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਤਤਿਯਦਿવਸੇ ‘‘ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਘਣ੍ਟਿਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍વਾ ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤੀਸੁਪਿ ਦਿવਸੇਸੁ ਤੇਹਿ ਜੇਟ੍ਠਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸ ਠਪਿਤਭਾવਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਠਪਿਤੋ, ਮਯਾ ਪਨ ਨ ਲਦ੍ਧੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਸਂવੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ।
Aparabhāge bhisāni āharitvā tatheva khādanti. Tattha te ghoratapā paramadhitindriyā kasiṇaparikammaṃ karontā vihariṃsu. Atha nesaṃ sīlatejena sakkassa bhavanaṃ kampi. Sakko taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘ime isayo vīmaṃsissāmī’’ti attano ānubhāvena mahāsattassa koṭṭhāse tayo divase antaradhāpesi. Mahāsatto paṭhamadivase koṭṭhāsaṃ adisvā ‘‘mama koṭṭhāso pamuṭṭho bhavissatī’’ti cintesi. Dutiyadivase ‘‘mama dosena bhavitabbaṃ, paṇāmanavasena mama koṭṭhāsaṃ na ṭhapitaṃ maññe’’ti cintesi. Tatiyadivase ‘‘taṃ kāraṇaṃ sutvā khamāpessāmī’’ti sāyanhasamaye ghaṇṭisaññaṃ datvā tāya saññāya sabbesu sannipatitesu tamatthaṃ ārocetvā tīsupi divasesu tehi jeṭṭhakoṭṭhāsassa ṭhapitabhāvaṃ sutvā ‘‘tumhehi mayhaṃ koṭṭhāso ṭhapito, mayā pana na laddho, kiṃ nu kho kāraṇa’’nti āha. Taṃ sutvā sabbeva saṃvegappattā ahesuṃ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸ੍ਸਮੇ ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭવਨਤੋ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਟ੍ਠੋ ਏਕੋ વਾਰਣੋ ਅਹਿਤੁਣ੍ਡਿਕਹਤ੍ਥਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪਕੀਲ਼ਾਪਨਕੋ ਏਕੋ વਾਨਰੋ ਚ ਤੇਹਿ ਇਸੀਹਿ ਕਤਪਰਿਚਯਾ ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਸਕ੍ਕੋਪਿ ‘‘ਇਸਿਗਣਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨਕਾਯੋ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖਣੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਉਪਕਞ੍ਚਨਤਾਪਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸੇਸਾਨਂ ਅਪਚਿਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਸਞ੍ਞਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਞੇવ ਸੋਧੇਤੁਂ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਆਮ, ਲਭਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਇਸਿਗਣਮਜ੍ਝੇ ਠਤ੍વਾ ਸਪਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ –
Tasmiṃ assame rukkhadevatāpi attano bhavanato otaritvā tesaṃ santike nisīdi. Manussānaṃ hatthato palāyitvā araññaṃ paviṭṭho eko vāraṇo ahituṇḍikahatthato palāyitvā mutto sappakīḷāpanako eko vānaro ca tehi isīhi kataparicayā tadā tesaṃ santikaṃ gantvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Sakkopi ‘‘isigaṇaṃ pariggaṇhissāmī’’ti adissamānakāyo tattheva aṭṭhāsi. Tasmiñca khaṇe bodhisattassa kaniṭṭho upakañcanatāpaso uṭṭhāya bodhisattaṃ vanditvā sesānaṃ apacitiṃ dassetvā ‘‘ahaṃ saññaṃ paṭṭhapetvā attānaññeva sodhetuṃ labhāmī’’ti pucchitvā ‘‘āma, labhasī’’ti vutte isigaṇamajjhe ṭhatvā sapathaṃ karonto –
‘‘ਅਸ੍ਸਂ ਗવਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ, ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਸੋ ਇਧ ਲਭਤਂ ਮਨਾਪਂ।
‘‘Assaṃ gavaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, bhariyañca so idha labhataṃ manāpaṃ;
ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਦਾਰੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿ ਹੋਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੭੮) –
Puttehi dārehi samaṅgi hotu, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsī’’ti. (jā. 1.14.78) –
ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ। ਇਮਞ੍ਹਿ ਸੋ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਾਨਿ ਪਿਯવਤ੍ਥੂਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੇ ਤਤ੍ਤਕਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਆਹ।
Imaṃ gāthaṃ abhāsi. Imañhi so ‘‘yattakāni piyavatthūni honti, tehi vippayoge tattakāni dukkhāni uppajjantī’’ti vatthukāme garahanto āha.
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਇਸਿਗਣੋ ‘‘ਮਾਰਿਸ, ਮਾ ਕਥਯ, ਅਤਿਭਾਰਿਯੋ ਤੇ ਸਪਥੋ’’ਤਿ ਕਣ੍ਣੇ ਪਿਦਹਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਅਤਿਭਾਰਿਯੋ ਤੇ ਸਪਥੋ, ਨ, ਤ੍વਂ ਤਾਤ, ਗਣ੍ਹਸਿ, ਤવ ਪਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੇਸਾਪਿ ਸਪਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ –
Taṃ sutvā isigaṇo ‘‘mārisa, mā kathaya, atibhāriyo te sapatho’’ti kaṇṇe pidahi. Bodhisattopi ‘‘atibhāriyo te sapatho, na, tvaṃ tāta, gaṇhasi, tava pattāsane nisīdā’’ti āha. Sesāpi sapathaṃ karontā yathākkamaṃ –
‘‘ਮਾਲਞ੍ਚ ਸੋ ਕਾਸਿਕਚਨ੍ਦਨਞ੍ਚ, ਧਾਰੇਤੁ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੂ ਭવਨ੍ਤੁ।
‘‘Mālañca so kāsikacandanañca, dhāretu puttassa bahū bhavantu;
ਕਾਮੇਸੁ ਤਿਬ੍ਬਂ ਕੁਰੁਤਂ ਅਪੇਕ੍ਖਂ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Kāmesu tibbaṃ kurutaṃ apekkhaṃ, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਪਹੂਤਧਞ੍ਞੋ ਕਸਿਮਾ ਯਸਸ੍ਸੀ, ਪੁਤ੍ਤੇ ਗਿਹੀ ਧਨਿਮਾ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇ।
‘‘Pahūtadhañño kasimā yasassī, putte gihī dhanimā sabbakāme;
વਯਂ ਅਪਸ੍ਸਂ ਘਰਮਾવਸਾਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Vayaṃ apassaṃ gharamāvasātu, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਤੁ ਪਸਯ੍ਹਕਾਰੀ, ਰਾਜਾਭਿਰਾਜਾ ਬਲવਾ ਯਸਸ੍ਸੀ।
‘‘So khattiyo hotu pasayhakārī, rājābhirājā balavā yasassī;
ਸਚਾਤੁਰਨ੍ਤਂ ਮਹਿਮਾવਸਾਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Sacāturantaṃ mahimāvasātu, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤੁ ਅવੀਤਰਾਗੋ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤੋ।
‘‘So brāhmaṇo hotu avītarāgo, muhuttanakkhattapathesu yutto;
ਪੂਜੇਤੁ ਨਂ ਰਟ੍ਠਪਤੀ ਯਸਸ੍ਸੀ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Pūjetu naṃ raṭṭhapatī yasassī, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕਂ ਸਬ੍ਬਸਮਨ੍ਤવੇਦਂ, ਤਪਸ੍ਸਿਨਂ ਮਞ੍ਞਤੁ ਸਬ੍ਬਲੋਕੋ।
‘‘Ajjhāyakaṃ sabbasamantavedaṃ, tapassinaṃ maññatu sabbaloko;
ਪੂਜੇਨ੍ਤੁ ਨਂ ਜਾਨਪਦਾ ਸਮੇਚ੍ਚ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Pūjentu naṃ jānapadā samecca, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਚਤੁਸ੍ਸਦਂ ਗਾਮવਰਂ ਸਮਿਦ੍ਧਂ, ਦਿਨ੍ਨਞ੍ਹਿ ਸੋ ਭੁਞ੍ਜਤੁ વਾਸવੇਨ।
‘‘Catussadaṃ gāmavaraṃ samiddhaṃ, dinnañhi so bhuñjatu vāsavena;
ਅવੀਤਰਾਗੋ ਮਰਣਂ ਉਪੇਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Avītarāgo maraṇaṃ upetu, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਸੋ ਗਾਮਣੀ ਹੋਤੁ ਸਹਾਯਮਜ੍ਝੇ, ਨਚ੍ਚੇਹਿ ਗੀਤੇਹਿ ਪਮੋਦਮਾਨੋ।
‘‘So gāmaṇī hotu sahāyamajjhe, naccehi gītehi pamodamāno;
ਸੋ ਰਾਜਤੋ ਬ੍ਯਸਨਮਾਲਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
So rājato byasanamālattha kiñci, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਤਂ ਏਕਰਾਜਾ ਪਥવਿਂ વਿਜੇਤ੍વਾ, ਇਤ੍ਥੀਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਠਪੇਤੁ ਅਗ੍ਗੇ।
‘‘Taṃ ekarājā pathaviṃ vijetvā, itthīsahassassa ṭhapetu agge;
ਸੀਮਨ੍ਤਿਨੀਨਂ ਪવਰਾ ਭવਾਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯਾ ਅਹਾਸਿ॥
Sīmantinīnaṃ pavarā bhavātu, bhisāni te brāhmaṇa yā ahāsi.
‘‘ਇਸੀਨਞ੍ਹਿ ਸਾ ਸਬ੍ਬਸਮਾਗਤਾਨਂ, ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਸਾਦੁਂ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨਾ।
‘‘Isīnañhi sā sabbasamāgatānaṃ, bhuñjeyya sāduṃ avikampamānā;
ਚਰਾਤੁ ਲਾਭੇਨ વਿਕਤ੍ਥਮਾਨਾ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਣ ਯਾ ਅਹਾਸਿ॥
Carātu lābhena vikatthamānā, bhisāni te brāhaṇa yā ahāsi.
‘‘ਆવਾਸਿਕੋ ਹੋਤੁ ਮਹਾવਿਹਾਰੇ, ਨવਕਮ੍ਮਿਕੋ ਹੋਤੁ ਗਜਙ੍ਗਲਾਯਂ।
‘‘Āvāsiko hotu mahāvihāre, navakammiko hotu gajaṅgalāyaṃ;
ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਂ ਦਿવਸਂ ਕਰੋਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Ālokasandhiṃ divasaṃ karotu, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਸੋ ਬਜ੍ਝਤਂ ਪਾਸਸਤੇਹਿ ਛਮ੍ਹਿ, ਰਮ੍ਮਾ વਨਾ ਨੀਯਤੁ ਰਾਜਧਾਨਿਂ।
‘‘So bajjhataṃ pāsasatehi chamhi, rammā vanā nīyatu rājadhāniṃ;
ਤੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸੋ ਹਞ੍ਞਤੁ ਪਾਚਨੇਹਿ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸਿ॥
Tuttehi so haññatu pācanehi, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsi.
‘‘ਅਲਕ੍ਕਮਾਲੀ ਤਿਪੁਕਣ੍ਣਪਿਟ੍ਠੋ, ਲਟ੍ਠੀਹਤੋ ਸਪ੍ਪਮੁਖਂ ਉਪੇਤੁ।
‘‘Alakkamālī tipukaṇṇapiṭṭho, laṭṭhīhato sappamukhaṃ upetu;
ਸਕਚ੍ਛਬਨ੍ਧੋ વਿਸਿਖਂ ਚਰਾਤੁ, ਭਿਸਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਯੋ ਅਹਾਸੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੭੯-੯੦) –
Sakacchabandho visikhaṃ carātu, bhisāni te brāhmaṇa yo ahāsī’’ti. (jā. 1.14.79-90) –
ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅવੋਚੁਂ।
Imā gāthāyo avocuṃ.
ਤਤ੍ਥ ਤਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਬਹਲਂ ਅਪੇਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤੁ। ਕਸਿਮਾਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਸਿਕਮ੍ਮੋ। ਪੁਤ੍ਤੇ ਗਿਹੀ ਧਨਿਮਾ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਲਭਤੁ, ਗਿਹੀ ਹੋਤੁ, ਸਤ੍ਤવਿਧੇਨ ਧਨੇਨ ਧਨਿਮਾ ਹੋਤੁ, ਰੂਪਾਦਿਭੇਦੇ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇ ਲਭਤੁ। વਯਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇਪਿ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਯਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਸਮਿਦ੍ਧਂ ਘਰਮੇવ ਆવਸਤੁ। ਰਾਜਾਭਿਰਾਜਾਤਿ ਰਾਜੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਤਿਰਾਜਾ। ਅવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਪੁਰੋਹਿਤਟ੍ਠਾਨਤਣ੍ਹਾਯ ਸਤਣ੍ਹੋ। ਤਪਸ੍ਸਿਨਨ੍ਤਿ ਤਪਸੀਲਂ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਨਂ ਮਞ੍ਞਤੁ। ਚਤੁਸ੍ਸਦਨ੍ਤਿ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਤਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਹੂਤਧਞ੍ਞਤਾਯ ਧਞ੍ਞੇਨ ਸੁਲਭਦਾਰੁਤਾਯ ਦਾਰੂਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਦਕਤਾਯ ਉਦਕੇਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ। વਾਸવੇਨਾਤਿ વਾਸવੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਅਚਲਂ, વਾਸવਤੋ ਲਦ੍ਧવਰਾਨੁਭਾવੇਨੇવ ਰਾਜਾਨਂ ਆਰਾਧੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਅવਿਗਤਰਾਗੋ ਕਦ੍ਦਮੇ ਸੂਕਰੋ વਿਯ ਕਾਮਪਙ੍ਕੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋવ ਹੋਤੁ।
Tattha tibbanti vatthukāmakilesakāmesu bahalaṃ apekkhaṃ karotu. Kasimāti sampannakasikammo. Putte gihī dhanimā sabbakāmeti putte labhatu, gihī hotu, sattavidhena dhanena dhanimā hotu, rūpādibhede sabbakāme labhatu. Vayaṃ apassanti mahallakakālepi apabbajitvā attano vayaṃ apassanto pañcakāmaguṇasamiddhaṃ gharameva āvasatu. Rājābhirājāti rājūnaṃ antare atirājā. Avītarāgoti purohitaṭṭhānataṇhāya sataṇho. Tapassinanti tapasīlaṃ, sīlasampannoti naṃ maññatu. Catussadanti ākiṇṇamanussatāya manussehi pahūtadhaññatāya dhaññena sulabhadārutāya dārūhi sampannodakatāya udakenāti catūhi ussannaṃ. Vāsavenāti vāsavena dinnaṃ viya acalaṃ, vāsavato laddhavarānubhāveneva rājānaṃ ārādhetvā tena dinnantipi attho. Avītarāgoti avigatarāgo kaddame sūkaro viya kāmapaṅke nimuggova hotu.
ਗਾਮਣੀਤਿ ਗਾਮਜੇਟ੍ਠਕੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ। ਏਕਰਾਜਾਤਿ ਅਗ੍ਗਰਾਜਾ। ਇਤ੍ਥੀਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸਾਤਿ વਚਨਮਟ੍ਠਤਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੀਮਨ੍ਤਿਨੀਨਨ੍ਤਿ ਸੀਮਨ੍ਤਧਰਾਨਂ, ਇਤ੍ਥੀਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਬਸਮਾਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ। ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨਾਤਿ ਅਨੋਸਕ੍ਕਮਾਨਾ ਸਾਦੁਰਸਂ ਭੁਞ੍ਜਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਰਾਤੁ ਲਾਭੇਨ વਿਕਤ੍ਥਮਾਨਾਤਿ ਲਾਭਹੇਤੁ ਸਿਙ੍ਗਾਰવੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਲਾਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਚਰਤੁ। ਆવਾਸਿਕੋਤਿ ਆવਾਸਜਗ੍ਗਨਕੋ। ਗਜਙ੍ਗਲਾਯਨ੍ਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਰ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਾ ਸੁਲਭਾ। ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਂ ਦਿવਸਨ੍ਤਿ ਏਕਦਿવਸੇਨ ਏਕਮੇવ વਾਤਪਾਨਂ ਕਰੋਤੁ। ਸੋ ਕਿਰ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਗਜਙ੍ਗਲਨਗਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਯੋਜਨਿਕੇ ਮਹਾવਿਹਾਰੇ ਆવਾਸਿਕੋ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਜਿਣ੍ਣੇ વਿਹਾਰੇ ਨવਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋવ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭવਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ।
Gāmaṇīti gāmajeṭṭhako. Tanti taṃ itthiṃ. Ekarājāti aggarājā. Itthīsahassassāti vacanamaṭṭhatāya vuttaṃ. Soḷasannaṃ itthisahassānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapetūti attho. Sīmantinīnanti sīmantadharānaṃ, itthīnanti attho. Sabbasamāgatānanti sabbesaṃ sannipatitānaṃ majjhe nisīditvā. Avikampamānāti anosakkamānā sādurasaṃ bhuñjatūti attho. Carātu lābhena vikatthamānāti lābhahetu siṅgāravesaṃ gahetvā lābhaṃ uppādetuṃ caratu. Āvāsikoti āvāsajagganako. Gajaṅgalāyanti evaṃnāmake nagare. Tattha kira dabbasambhārā sulabhā. Ālokasandhiṃ divasanti ekadivasena ekameva vātapānaṃ karotu. So kira devaputto kassapabuddhakāle gajaṅgalanagaraṃ nissāya yojanike mahāvihāre āvāsiko saṅghatthero hutvā jiṇṇe vihāre navakammāni karontova mahādukkhaṃ anubhavi, taṃ sandhāyāha.
ਪਾਸਸਤੇਹੀਤਿ ਬਹੂਹਿ ਪਾਸੇਹਿ। ਛਮ੍ਹੀਤਿ ਚਤੂਸੁ ਪਾਦੇਸੁ ਗੀવਾਯ ਕਟਿਭਾਗੇ ਚਾਤਿ ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ। ਤੁਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਦ੍વਿਕਣ੍ਟਕਾਹਿ ਦੀਘਲਟ੍ਠੀਹਿ। ਪਾਚਨੇਹੀਤਿ ਰਸ੍ਸਪਾਚਨੇਹਿ, ਅਙ੍ਕੁਸਕੇਹਿ વਾ। ਅਲਕ੍ਕਮਾਲੀਤਿ ਅਹਿਤੁਣ੍ਡਿਕੇਨ ਕਣ੍ਠੇ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਾਯ ਅਲਕ੍ਕਮਾਲਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਿਪੁਕਣ੍ਣਪਿਟ੍ਠੋਤਿ ਤਿਪੁਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨੇਨ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਤਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਣੋ ਕਣ੍ਣਪਿਟ੍ਠੋ। ਲਟ੍ਠਿਹਤੋਤਿ ਸਪ੍ਪਕੀਲ਼ਾਪਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਯਮਾਨੋ ਲਟ੍ਠਿਯਾ ਹਤੋ ਹੁਤ੍વਾ। ਸਬ੍ਬਂ ਤੇ ਕਾਮਭੋਗਂ ਘਰਾવਾਸਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਭੂਤਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਪਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ।
Pāsasatehīti bahūhi pāsehi. Chamhīti catūsu pādesu gīvāya kaṭibhāge cāti chasu ṭhānesu. Tuttehīti dvikaṇṭakāhi dīghalaṭṭhīhi. Pācanehīti rassapācanehi, aṅkusakehi vā. Alakkamālīti ahituṇḍikena kaṇṭhe parikkhipitvā ṭhapitāya alakkamālāya samannāgato. Tipukaṇṇapiṭṭhoti tipupiḷandhanena piḷandhitapiṭṭhikaṇṇo kaṇṇapiṭṭho. Laṭṭhihatoti sappakīḷāpanaṃ sikkhāpayamāno laṭṭhiyā hato hutvā. Sabbaṃ te kāmabhogaṃ gharāvāsaṃ attanā attanā anubhūtadukkhañca jigucchantā tathā tathā sapathaṃ karontā evamāhaṃsu.
ਅਥ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਇਮੇਹਿ ਸਪਥੋ ਕਤੋ, ਮਯਾਪਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਪਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ –
Atha bodhisatto ‘‘sabbehi imehi sapatho kato, mayāpi kātuṃ vaṭṭatī’’ti sapathaṃ karonto –
‘‘ਯੋ વੇ ਅਨਟ੍ਠਂવ ਨਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਾਹ, ਕਾਮੇવ ਸੋ ਲਭਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤਞ੍ਚ।
‘‘Yo ve anaṭṭhaṃva naṭṭhanti cāha, kāmeva so labhataṃ bhuñjatañca;
ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਮਰਣਂ ਉਪੇਤੁ, ਯੋ વਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਕਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਦੇવਾ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੯੧) –
Agāramajjhe maraṇaṃ upetu, yo vā bhonto saṅkati kañci devā’’ti. (jā. 1.14.91) –
ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ।
Imaṃ gāthamāha.
ਤਤ੍ਥ ਭੋਨ੍ਤੋਤਿ ਭવਨ੍ਤੋ। ਸਙ੍ਕਤੀਤਿ ਆਸਙ੍ਕਤਿ। ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ।
Tattha bhontoti bhavanto. Saṅkatīti āsaṅkati. Kañcīti aññataraṃ.
ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਕਾਮੇਸੁ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਸਂવਿਗ੍ਗਮਾਨਸੋ ਨ ਇਮੇਸੁ ਕੇਨਚਿਪਿ ਭਿਸਾਨਿ ਨੀਤਾਨਿ, ਨਾਪਿ ਤਯਾ ਅਨਟ੍ਠਂ ਨਟ੍ਠਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਪਿਚ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ વੀਮਂਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਸਿਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –
Atha sakko ‘‘sabbepime kāmesu nirapekkhā’’ti jānitvā saṃviggamānaso na imesu kenacipi bhisāni nītāni, nāpi tayā anaṭṭhaṃ naṭṭhanti vuttaṃ, apica ahaṃ tumhe vīmaṃsitukāmo antaradhāpesinti dassento –
‘‘વੀਮਂਸਮਾਨੋ ਇਸਿਨੋ ਭਿਸਾਨਿ, ਤੀਰੇ ਗਹੇਤ੍વਾਨ ਥਲੇ ਨਿਧੇਸਿਂ।
‘‘Vīmaṃsamāno isino bhisāni, tīre gahetvāna thale nidhesiṃ;
ਸੁਦ੍ਧਾ ਅਪਾਪਾ ਇਸਯੋ વਸਨ੍ਤਿ, ਏਤਾਨਿ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭਿਸਾਨੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੯੫) –
Suddhā apāpā isayo vasanti, etāni te brahmacārī bhisānī’’ti. (jā. 1.14.95) –
ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ।
Osānagāthamāha.
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ –
Taṃ sutvā bodhisatto –
‘‘ਨ ਤੇ ਨਟਾ ਨੋ ਪਨ ਕੀਲ਼ਨੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਬਨ੍ਧવਾ ਨੋ ਪਨ ਤੇ ਸਹਾਯਾ।
‘‘Na te naṭā no pana kīḷaneyyā, na bandhavā no pana te sahāyā;
ਕਿਸ੍ਮਿਂ વੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭ ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤ, ਇਸੀਹਿ ਤ੍વਂ ਕੀਲ਼ਸਿ ਦੇવਰਾਜਾ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੯੬) –
Kismiṃ vupatthambha sahassanetta, isīhi tvaṃ kīḷasi devarājā’’ti. (jā. 1.14.96) –
ਸਕ੍ਕਂ ਤਜ੍ਜੇਸਿ।
Sakkaṃ tajjesi.
ਅਥ ਨਂ ਸਕ੍ਕੋ –
Atha naṃ sakko –
‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇਸਿ ਪਿਤਾ ਚ ਮਯ੍ਹਂ, ਏਸਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਖਲਿਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ।
‘‘Ācariyo mesi pitā ca mayhaṃ, esā patiṭṭhā khalitassa brahme;
ਏਕਾਪਰਾਧਂ ਖਮ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞ, ਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਕੋਧਬਲਾ ਭવਨ੍ਤੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੯੭) –
Ekāparādhaṃ khama bhūripañña, na paṇḍitā kodhabalā bhavantī’’ti. (jā. 1.14.97) –
ਖਮਾਪੇਸਿ।
Khamāpesi.
ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇવਰਞ੍ਞੋ ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਯਂ ਇਸਿਗਣਂ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤੋ –
Mahāsatto sakkassa devarañño khamitvā sayaṃ isigaṇaṃ khamāpento –
‘‘ਸੁવਾਸਿਤਂ ਇਸਿਨਂ ਏਕਰਤ੍ਤਂ, ਯਂ વਾਸવਂ ਭੂਤਪਤਿਦ੍ਦਸਾਮ।
‘‘Suvāsitaṃ isinaṃ ekarattaṃ, yaṃ vāsavaṃ bhūtapatiddasāma;
ਸਬ੍ਬੇવ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸੁਮਨਾ ਭવਨ੍ਤੁ, ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਚ੍ਚੁਪਾਦੀ ਭਿਸਾਨੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੯੮) –
Sabbeva bhonto sumanā bhavantu, yaṃ brāhmaṇo paccupādī bhisānī’’ti. (jā. 1.14.98) –
ਆਹ।
Āha.
ਤਤ੍ਥ ਨ ਤੇ ਨਟਾਤਿ, ਦੇવਰਾਜ, ਮਯਂ ਤવ ਨਟਾ વਾ ਕੀਲ਼ਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਾ વਾ ਨ ਹੋਮ। ਨਾਪਿ ਤવ ਞਾਤਕਾ, ਸਹਾਯਾ ਹਸ੍ਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਅਥ ਤ੍વਂ ਕਿਸ੍ਮਿਂ વੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਾਤਿ ਕਿਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ ਕਤ੍વਾ, ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਸੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੀਲ਼ਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਸਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਏਸਾ ਤવ ਪਾਦਚ੍ਛਾਯਾ ਅਜ੍ਜ ਮਮ ਖਲਿਤਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤੁ। ਸੁવਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਇਸੀਨਂ ਏਕਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ વਸਿਤਂ ਸੁવਸਿਤਮੇવ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਯਂ વਾਸવਂ ਭੂਤਪਤਿਂ ਅਦ੍ਦਸਾਮ। ਸਚੇ ਹਿ ਮਯਂ ਨਗਰੇ ਅવਸਿਮ੍ਹਾ, ਨ ਇਮਂ ਅਦ੍ਦਸਾਮ। ਭੋਨ੍ਤੋਤਿ ਭવਨ੍ਤੋ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸੁਮਨਾ ਭવਨ੍ਤੁ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੁ, ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇવਰਞ੍ਞੋ ਖਮਨ੍ਤੁ, ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਚ੍ਚੁਪਾਦੀ ਭਿਸਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਭਿਸਾਨਿ ਅਲਭੀਤਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਇਸਿਗਣਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕਂ ਗਤੋ। ਇਸਿਗਣੋਪਿ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ।
Tattha na te naṭāti, devarāja, mayaṃ tava naṭā vā kīḷitabbayuttakā vā na homa. Nāpi tava ñātakā, sahāyā hassaṃ kātabbā. Atha tvaṃ kismiṃ vupatthambhāti kiṃ upatthambhakaṃ katvā, kiṃ nissāya isīhi saddhiṃ kīḷasīti attho. Esā patiṭṭhāti esā tava pādacchāyā ajja mama khalitassa aparādhassa patiṭṭhā hotu. Suvāsitanti āyasmantānaṃ isīnaṃ ekarattimpi imasmiṃ araññe vasitaṃ suvasitameva. Kiṃkāraṇā? Yaṃ vāsavaṃ bhūtapatiṃ addasāma. Sace hi mayaṃ nagare avasimhā, na imaṃ addasāma. Bhontoti bhavanto. Sabbepi sumanā bhavantu tussantu, sakkassa devarañño khamantu, kiṃkāraṇā? Yaṃ brāhmaṇo paccupādī bhisāni yasmā tumhākaṃ ācariyo bhisāni alabhīti. Sakko isigaṇaṃ vanditvā devalokaṃ gato. Isigaṇopi jhānābhiññāyo nibbattetvā brahmalokūpago ahosi.
ਤਦਾ ਉਪਕਞ੍ਚਨਾਦਯੋ ਛ ਭਾਤਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਮਹਾਕਸ੍ਸਪਅਨੁਰੁਦ੍ਧਪੁਣ੍ਣਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਾ, ਭਗਿਨੀ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ, ਦਾਸੀ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾ, ਦਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ, ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਸਾਤਾਗਿਰੋ, વਾਰਣੋ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਨਾਗੋ, વਾਨਰੋ ਮਧੁવਾਸਿਟ੍ਠੋ, ਸਕ੍ਕੋ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯੀ, ਮਹਾਕਞ੍ਚਨਤਾਪਸੋ ਲੋਕਨਾਥੋ।
Tadā upakañcanādayo cha bhātaro sāriputtamoggallānamahākassapaanuruddhapuṇṇaānandattherā, bhaginī uppalavaṇṇā, dāsī khujjuttarā, dāso citto gahapati, rukkhadevatā sātāgiro, vāraṇo pālileyyanāgo, vānaro madhuvāsiṭṭho, sakko kāḷudāyī, mahākañcanatāpaso lokanātho.
ਤਸ੍ਸ ਇਧਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ। ਤਥਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇવ ਕਾਮੇਸੁ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਦਯੋ ਗੁਣਾਨੁਭਾવਾ વਿਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ।
Tassa idhāpi heṭṭhā vuttanayeneva dasa pāramiyo niddhāretabbā. Tathā accantameva kāmesu anapekkhatādayo guṇānubhāvā vibhāvetabbāti.
ਭਿਸਚਰਿਯਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bhisacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਚਰਿਯਾਪਿਟਕਪਾਲ਼ਿ • Cariyāpiṭakapāḷi / ੪. ਭਿਸਚਰਿਯਾ • 4. Bhisacariyā