| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā |
5. භිසදායකත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා
5. Bhisadāyakattheraapadānavaṇṇanā
වෙස්‌සභූ නාම නාමෙනාතිආදිකං ආයස්‌මතො භිසදායකත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයානි පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො වෙස්‌සභුස්‌ස භගවතො කාලෙ හිමවන්‌තස්‌මිං හත්‌ථියොනියං නිබ්‌බත්‌තො තස්‌මිං පටිවසති. තස්‌මිං සමයෙ වෙස්‌සභූ භගවා විවෙකකාමො හිමවන්‌තමගමාසි. තං දිස්‌වා සො හත්‌ථිනාගො පසන්‌නමානසො භිසමුළාලං ගහෙත්‌වා භගවන්‌තං භොජෙසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන හත්‌ථියොනිතො චුතො දෙවලොකෙ උප්‌පජ්‌ජිත්‌වා තත්‌ථ ඡ කාමාවචරසම්‌පත්‌තියො අනුභවිත්‌වා මනුස්‌සත්‌තමාගතො මනුස්‌සෙසු චක්‌කවත්‌තිසම්‌පත්‌තිආදයො අනුභවිත්‌වා ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ මහාභොගෙ අඤ්‌ඤතරස්‌මිං කුලෙ නිබ්‌බත්‌තො පුබ්‌බවාසනාබලෙන සත්‌ථරි පසන්‌නො පබ්‌බජිත්‌වා නචිරස්‌සෙව අරහා අහොසි, සො පුබ්‌බෙ කතකුසලනාමෙන භිසදායකත්‌ථෙරොති පාකටො.
Vessabhūnāma nāmenātiādikaṃ āyasmato bhisadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vessabhussa bhagavato kāle himavantasmiṃ hatthiyoniyaṃ nibbatto tasmiṃ paṭivasati. Tasmiṃ samaye vessabhū bhagavā vivekakāmo himavantamagamāsi. Taṃ disvā so hatthināgo pasannamānaso bhisamuḷālaṃ gahetvā bhagavantaṃ bhojesi. So tena puññakammena hatthiyonito cuto devaloke uppajjitvā tattha cha kāmāvacarasampattiyo anubhavitvā manussattamāgato manussesu cakkavattisampattiādayo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde mahābhoge aññatarasmiṃ kule nibbatto pubbavāsanābalena satthari pasanno pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi, so pubbe katakusalanāmena bhisadāyakattheroti pākaṭo.
29. සො අත්‌තනො පුබ්‌බකම්‌මං සරිත්‌වා පුබ්‌බචරිතාපදානං දස්‌සෙන්‌තො වෙස්‌සභූ නාම නාමෙනාතිආදිමාහ. තත්‌ථ වෙස්‌සභූති වෙස්‌සං භුනාති අතික්‌කමතීති වෙස්‌සභූ. අථ වා වෙස්‌සෙ වාණිජකම්‌මෙ වා කාමරාගාදිකෙ වා කුසලාදිකම්‌මෙ වා වත්‌ථුකාමකිලෙසකාමෙ වා භුනාති අභිභවතීති වෙස්‌සභූ, සො නාමෙන වෙස්‌සභූ නාම භගවා. ඉසීනං තතියො අහූති කුසලධම්‌මෙ එසති ගවෙසතීති ඉසි, ‘‘විපස්‌සී, සිඛී, වෙස්‌සභූ’’ති වුත්‌තත්‌තා තතියො ඉසි තතියො භගවා අහු අහොසීති අත්‌ථො. කානනං වනමොග්‌ගය්‌හාති කානනසඞ්‌ඛාතං වනං ඔගය්‌හ ඔගහෙත්‌වා පාවිසීති අත්‌ථො.
29. So attano pubbakammaṃ saritvā pubbacaritāpadānaṃ dassento vessabhū nāma nāmenātiādimāha. Tattha vessabhūti vessaṃ bhunāti atikkamatīti vessabhū. Atha vā vesse vāṇijakamme vā kāmarāgādike vā kusalādikamme vā vatthukāmakilesakāme vā bhunāti abhibhavatīti vessabhū, so nāmena vessabhū nāma bhagavā. Isīnaṃ tatiyo ahūti kusaladhamme esati gavesatīti isi, ‘‘vipassī, sikhī, vessabhū’’ti vuttattā tatiyo isi tatiyo bhagavā ahu ahosīti attho. Kānanaṃ vanamoggayhāti kānanasaṅkhātaṃ vanaṃ ogayha ogahetvā pāvisīti attho.
30. භිසමුළාලං ගණ්‌හිත්‌වාති ද්‌විපදචතුප්‌පදානං ඡාතකං භිසති හිංසති විනාසෙතීති භිසං, කො සො? පදුමකන්‌දො, භිසඤ්‌ච මුළාලඤ්‌ච භිසමුළාලං, තං භිසමුළාලං ගහෙත්‌වාති අත්‌ථො.
30.Bhisamuḷālaṃ gaṇhitvāti dvipadacatuppadānaṃ chātakaṃ bhisati hiṃsati vināsetīti bhisaṃ, ko so? Padumakando, bhisañca muḷālañca bhisamuḷālaṃ, taṃ bhisamuḷālaṃ gahetvāti attho.
31. කරෙන ච පරාමට්‌ඨොති තං මයා දින්‌නදානං, වෙස්‌සභූවරබුද්‌ධිනා උත්‌තමබුද්‌ධිනා වෙස්‌සභුනා කරෙන හත්‌ථතලෙන පරාමට්‌ඨො කතසම්‌ඵස්‌සො අහොසි. සුඛාහං නාභිජානාමි, සමං තෙන කුතොත්‌තරින්‌ති තෙන සුඛෙන සමං සුඛං නාභිජානාමි, තතො උත්‌තරිං තතො පරං තතො අධිකං සුඛං කුතොති අත්‌ථො. සෙසං නයානුසාරෙන සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යන්‌ති.
31.Karena ca parāmaṭṭhoti taṃ mayā dinnadānaṃ, vessabhūvarabuddhinā uttamabuddhinā vessabhunā karena hatthatalena parāmaṭṭho katasamphasso ahosi. Sukhāhaṃ nābhijānāmi, samaṃ tena kutottarinti tena sukhena samaṃ sukhaṃ nābhijānāmi, tato uttariṃ tato paraṃ tato adhikaṃ sukhaṃ kutoti attho. Sesaṃ nayānusārena suviññeyyanti.
භිසදායකත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.
Bhisadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 5. භිසදායකත්‌ථෙරඅපදානං • 5. Bhisadāyakattheraapadānaṃ
