Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā

பூ⁴மட்ட²கதா²தி³வண்ணனா

Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā

94. மஹாஅட்ட²கதா²யங் பன ஸச்சேபி அலிகேபி து³க்கடமேவ வுத்தங், தங் பமாத³லிகி²தந்தி வேதி³தப்³ப³ந்தி யதே²தரஹி யுத்தியா க³ஹேதப்³பா³. தத்த² ‘‘சதுவக்³கே³ன ட²பெத்வா உபஸம்பத³பவாரணஅப்³பா⁴னாதி³ஸப்³ப³ங் ஸங்க⁴கம்மங் காதுங் வட்டதி’’ச்சேவ வத்தப்³பே³ ‘‘உபஸம்பத³பவாரணகதி²னப்³பா⁴னாதீ³னீ’’தி லிக²ந்தீதி வேதி³தப்³ப³ங். தங் ஆசரியா ‘‘பமாத³லேகா²’’த்வேவ வண்ணயந்தி, தேன வுத்தங் ‘‘பமாத³லிகி²த’’ந்தி. யங் யங் வசனங் முஸா, தத்த² தத்த² பாசித்தியந்தி வுத்தங். து³க்கடஸ்ஸ வசனே பயோஜனாபா⁴வா ‘‘அதி³ன்னாதா³னஸ்ஸ புப்³ப³பயோகே³’’தி வுத்தங். அஞ்ஞேஸம்பி புப்³ப³பயோகே³ பாசித்தியட்டா²னே பாசித்தியமேவ. பமாத³லிகி²தந்தி எத்த² இத⁴ அதி⁴ப்பேதமேவ க³ஹெத்வா அட்ட²கதா²யங் வுத்தந்தி க³ஹிதே ஸமேதி விய. ஆசரியா பன ‘‘பாசித்தியட்டா²னே பாசித்திய’’ந்தி வத்வா து³க்கடே விஸுங் வத்தப்³பே³ ‘‘ஸச்சாலிகே’’தி ஸாமஞ்ஞதோ வுத்தத்தா ‘‘பமாத³லேகா²’’தி வத³ந்தீதி வேதி³தப்³பா³தி. ‘‘குஸலசித்தேன க³மனே அனாபத்தீ’’தி வுத்தத்தா ‘‘தா³னஞ்ச த³ஸ்ஸாமீ’’தி வசனேன அனாபத்தி விய.

94.Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana saccepi alikepi dukkaṭameva vuttaṃ, taṃ pamādalikhitanti veditabbanti yathetarahi yuttiyā gahetabbā. Tattha ‘‘catuvaggena ṭhapetvā upasampadapavāraṇaabbhānādisabbaṃ saṅghakammaṃ kātuṃ vaṭṭati’’cceva vattabbe ‘‘upasampadapavāraṇakathinabbhānādīnī’’ti likhantīti veditabbaṃ. Taṃ ācariyā ‘‘pamādalekhā’’tveva vaṇṇayanti, tena vuttaṃ ‘‘pamādalikhita’’nti. Yaṃ yaṃ vacanaṃ musā, tattha tattha pācittiyanti vuttaṃ. Dukkaṭassa vacane payojanābhāvā ‘‘adinnādānassa pubbapayoge’’ti vuttaṃ. Aññesampi pubbapayoge pācittiyaṭṭhāne pācittiyameva. Pamādalikhitanti ettha idha adhippetameva gahetvā aṭṭhakathāyaṃ vuttanti gahite sameti viya. Ācariyā pana ‘‘pācittiyaṭṭhāne pācittiya’’nti vatvā dukkaṭe visuṃ vattabbe ‘‘saccālike’’ti sāmaññato vuttattā ‘‘pamādalekhā’’ti vadantīti veditabbāti. ‘‘Kusalacittena gamane anāpattī’’ti vuttattā ‘‘dānañca dassāmī’’ti vacanena anāpatti viya.

பாசித்தியட்டா²னே து³க்கடா ந முச்சதீதி பாசித்தியேன ஸத்³தி⁴ங் து³க்கடமாபஜ்ஜதி. ப³ஹுகாபி ஆபத்தியோ ஹொந்தூதி க²ணனப்³யூஹனுத்³த⁴ரணேஸு த³ஸ த³ஸ கத்வா ஆபத்தியோ ஆபன்னோ, தேஸு உத்³த⁴ரணே த³ஸ பாசித்தியோ தே³ஸெத்வா முச்சதி, ஜாதிவஸேன ‘‘ஏகமேவ தே³ஸெத்வா முச்சதீ’’தி குருந்தி³யங் வுத்தங், தஸ்மா புரிமேன ஸமேதி. ‘‘ஸமோதா⁴னெத்வா த³ஸ்ஸிதபயோகே³ ‘‘து³க்கட’’ந்தி வுத்தத்தா ஸமானபயோகா³ ப³ஹுது³க்கடத்தங் ஞாபேதி. க²ணனே ப³ஹுகானீதி ஸமானபயோக³த்தா ந படிப்பஸ்ஸம்ப⁴தி. அட்ட²கதா²சரியப்பமாணேனாதி யதா² பனெத்த², ஏவங் அஞ்ஞேஸுபி ஏவரூபானி அட்ட²கதா²ய ஆக³தவசனானி ஸங்கீ³திதோ பட்டா²ய ஆக³தத்தா க³ஹேதப்³பா³னீதி அத்தோ². ‘‘இத⁴ து³தியபாராஜிகே க³ஹேதப்³பா³, ந அஞ்ஞேஸூ’’தி த⁴ம்மஸிரித்தே²ரோ கிராஹ. க³ண்டி²பதே³ பன ‘‘புரிமக²ணனங் பச்சி²மங் பத்வா படிப்பஸ்ஸம்ப⁴தி, தேனேவ ஏகமேவ தே³ஸெத்வா முச்சதீ’’தி வுத்தங், ‘‘விஸபா⁴க³கிரியங் வா பத்வா புரிமங் படிப்பஸ்ஸம்ப⁴தீ’’தி ச வுத்தங்.

Pācittiyaṭṭhāne dukkaṭā na muccatīti pācittiyena saddhiṃ dukkaṭamāpajjati. Bahukāpi āpattiyo hontūti khaṇanabyūhanuddharaṇesu dasa dasa katvā āpattiyo āpanno, tesu uddharaṇe dasa pācittiyo desetvā muccati, jātivasena ‘‘ekameva desetvā muccatī’’ti kurundiyaṃ vuttaṃ, tasmā purimena sameti. ‘‘Samodhānetvā dassitapayoge ‘‘dukkaṭa’’nti vuttattā samānapayogā bahudukkaṭattaṃ ñāpeti. Khaṇane bahukānīti samānapayogattā na paṭippassambhati. Aṭṭhakathācariyappamāṇenāti yathā panettha, evaṃ aññesupi evarūpāni aṭṭhakathāya āgatavacanāni saṅgītito paṭṭhāya āgatattā gahetabbānīti attho. ‘‘Idha dutiyapārājike gahetabbā, na aññesū’’ti dhammasiritthero kirāha. Gaṇṭhipade pana ‘‘purimakhaṇanaṃ pacchimaṃ patvā paṭippassambhati, teneva ekameva desetvā muccatī’’ti vuttaṃ, ‘‘visabhāgakiriyaṃ vā patvā purimaṃ paṭippassambhatī’’ti ca vuttaṃ.

ஏவங் ஏகட்டா²னே டி²தாய கும்பி⁴யா டா²னாசாவனஞ்செத்த² ச²ஹாகாரேஹி வேதி³தப்³ப³ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. கும்பி⁴யாதி பு⁴ம்மவசனங். உத்³த⁴ங் உக்கி²பந்தோ கேஸக்³க³மத்தம்பி பூ⁴மிதோ மோசேதி, பாராஜிகந்தி எத்த² முக²வட்டியா பு²ட்டோ²காஸங் பு³ந்தே³ன மோசிதே ‘‘டா²னாசாவனஞ்செத்த² ச²ஹாகாரேஹி வேதி³தப்³ப³’’ந்தி இமினா ஸமேதி, ததா² அவத்வா ‘‘பூ⁴மிதோ முத்தே கேஸக்³க³மத்தம்பி அதிக்கந்தே பூ⁴மிதோ மோசிதங் நாம ஹோதீ’’தி த³ள்ஹங் கத்வா வத³ந்தி, உபபரிக்கி²த்வா க³ஹேதப்³ப³ங். எத்த² ஏகச்சே ஏவங் அத்த²ங் வத³ந்தி ‘‘புப்³பே³ க²ணந்தேன அவஸேஸட்டா²னானி வியோஜிதானி, தஸ்மிங் விமுத்தே பாராஜிக’’ந்தி. ஸங்கே²பமஹாபச்சரியாதீ³ஸு வுத்தவசனஸ்ஸ பமாத³லேக²பா⁴வோ ‘‘அத்தனோ பா⁴ஜனக³தங் வா கரோதி, முட்டி²ங் வா சி²ந்த³தீ’’தி வசனேன தீ³பிதோ.

Evaṃ ekaṭṭhāne ṭhitāya kumbhiyā ṭhānācāvanañcettha chahākārehi veditabbanti sambandho. Kumbhiyāti bhummavacanaṃ. Uddhaṃ ukkhipanto kesaggamattampi bhūmito moceti, pārājikanti ettha mukhavaṭṭiyā phuṭṭhokāsaṃ bundena mocite ‘‘ṭhānācāvanañcettha chahākārehi veditabba’’nti iminā sameti, tathā avatvā ‘‘bhūmito mutte kesaggamattampi atikkante bhūmito mocitaṃ nāma hotī’’ti daḷhaṃ katvā vadanti, upaparikkhitvā gahetabbaṃ. Ettha ekacce evaṃ atthaṃ vadanti ‘‘pubbe khaṇantena avasesaṭṭhānāni viyojitāni, tasmiṃ vimutte pārājika’’nti. Saṅkhepamahāpaccariyādīsu vuttavacanassa pamādalekhabhāvo ‘‘attano bhājanagataṃ vā karoti, muṭṭhiṃ vā chindatī’’ti vacanena dīpito.

யங் பன ‘‘பீதமத்தே பாராஜிக’’ந்தி வுத்தங், தங் யதே²தரஹி ‘‘பஞ்சவிஞ்ஞாணா உப்பன்னவத்து²கா உப்பன்னாரம்மணா’’தி பத³ஸ்ஸ ‘‘உப்பன்னவத்து²காஹி அனாக³தபடிக்கே²போ’’தி அட்ட²கதா²வசனங் ‘‘அஸம்பி⁴ன்னவத்து²கா அஸம்பி⁴ன்னாரம்மணா புரேஜாதவத்து²கா புரேஜாதாரம்மணா’’தி வசனமபெக்கி²த்வா அதீதானாக³தபடிக்கே²போதி பரிவத்தேதி, ததா² தாதி³ஸேஹி பரிவத்த’ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ந ஹி அட்ட²கதா²சரியா புப்³பா³பரவிருத்³த⁴ங் வத³ந்தி. யங் பன ஆசரியா ‘‘இத³ங் பமாத³லிகி²த’’ந்தி அபனெத்வா படிக்கி²பித்வா வசனகாலே வாசெந்தி, உத்³தி³ஸந்தி, தமேவ ச இமினாபி ஆசரியேன ‘‘பமாத³லிகி²த’’ந்தி படிக்கி²த்தங். யஞ்ச ஸுத்தங் த³ஸ்ஸெத்வா தே படிக்கி²பந்தி, தமேவ ச த³ஸ்ஸெந்தேன இமினா படிக்கி²த்தங், தேன வுத்தங் ‘‘தங் பன தத்தே²வா’’திஆதி³.

Yaṃ pana ‘‘pītamatte pārājika’’nti vuttaṃ, taṃ yathetarahi ‘‘pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇā’’ti padassa ‘‘uppannavatthukāhi anāgatapaṭikkhepo’’ti aṭṭhakathāvacanaṃ ‘‘asambhinnavatthukā asambhinnārammaṇā purejātavatthukā purejātārammaṇā’’ti vacanamapekkhitvā atītānāgatapaṭikkhepoti parivatteti, tathā tādisehi parivatta’nti veditabbaṃ. Na hi aṭṭhakathācariyā pubbāparaviruddhaṃ vadanti. Yaṃ pana ācariyā ‘‘idaṃ pamādalikhita’’nti apanetvā paṭikkhipitvā vacanakāle vācenti, uddisanti, tameva ca imināpi ācariyena ‘‘pamādalikhita’’nti paṭikkhittaṃ. Yañca suttaṃ dassetvā te paṭikkhipanti, tameva ca dassentena iminā paṭikkhittaṃ, tena vuttaṃ ‘‘taṃ pana tatthevā’’tiādi.

அனாபத்திமத்தமேவ வுத்தந்தி நேவ அவஹாரோ ந கீ³வா அனாபத்தீதி ப்³யஞ்ஜனதோவ பே⁴தோ³, ந அத்த²தோதி த³ஸ்ஸனத்த²ங். தங் பமாத³லிகி²தங் கதரேஹீதி சே? புப்³பே³ வுத்தப்பகாரேஹி, லேக²கேஹி வா, ஏஸ நயோ ஸப்³ப³த்த². ‘‘ந ஹி ததே³வ ப³ஹூஸு டா²னேஸு யுத்ததோ பாராஜிகமஹுத்வா கத்த²சி ஹோதீ’’தி ஸப்³ப³ங் அனுக³ண்டி²பதே³ வுத்தங். து³ட்ட²பிதங் வா ட²பேதீதி எத்த² ததோ பக்³க⁴ரிஸ்ஸதீதி டா²னாசாவனங் ஸந்தா⁴ய கதத்தா பாராஜிகங் தங் பன க³ண்ஹது வா மா வா தத்தே²வ ‘‘பி⁴ந்த³தீ’’திஆதி³வசனதோ வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘தத்தே²வாதி டா²னாசாவனங் அகரொந்தோவ டா²னா அசாவேதுகாமோவ கேவலங் ‘பி⁴ந்த³தீ’தி அட்ட²கதா²வசனதோ ச ஞாபேதப்³ப³’’ந்தி அஞ்ஞதரஸ்மிங் க³ண்டி²பதே³ வுத்தங். ததா² ‘‘பக்³க⁴ரிதேஹி திந்தபங்ஸுங் க³ஹெத்வா உத³கே பக்கி²பித்வா பசித்வா க³ஹேதுங் ஸக்கா, தஸ்மா க³ஹணமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி அபரே. ‘‘ரித்தகும்பி⁴யா உபரி கரோதி, ப⁴ண்ட³தெ³ய்ய’’ந்தி வுத்தங், தங் ஆணத்தியா விருஜ்ஜ²தி, ‘‘யதா³ ஸக்கோஸி, ததா³ தங் ப⁴ண்ட³ங் அவஹரா’’தி அத்த²ஸாத⁴கோ ஆணத்திகாலே ஏவ பாராஜிகங். அபிச ஆவாடகாதீ³னி தா²வரபயோகா³னி ச எத்த² ஸாத⁴கானி. நத்தி² காலகதபயோகா³னி பாராஜிகவத்தூ²னீதி தஸ்மா உபபரிக்கி²தப்³ப³ந்தி ஏகே. யத்த² யத்த² ‘‘அபரே’’தி வா ‘‘ஏகே’’தி வா வுச்சதி, தத்த² தத்த² ஸுட்டு² உபபரிக்கி²த்வா யுத்தங் க³ஹேதப்³ப³ங், இதரங் ச²ட்³டே³தப்³ப³ங். வத³ந்தீதி ஆசரியா வத³ந்தி. ந, அஞ்ஞதா² க³ஹேதப்³ப³த்த²தோதி பாளிபரிஹரணத்த²ங் வுத்தங். ஏவமேகே வத³ந்தீதி தங் ந க³ஹேதப்³ப³ங். கஸ்மா? ‘‘பஸ்ஸாவங் வா ச²ட்³டே³தீ’’தி ச ‘‘அபரிபோ⁴க³ங் வா கரோதீ’’தி ச அத்த²தோ ஏகத்தா, அட்ட²கதா²ய ‘‘முக்³க³ரேன போதெ²த்வா பி⁴ந்த³தீ’’தி வுத்தத்தாபி.

Anāpattimattameva vuttanti neva avahāro na gīvā anāpattīti byañjanatova bhedo, na atthatoti dassanatthaṃ. Taṃ pamādalikhitaṃ katarehīti ce? Pubbe vuttappakārehi, lekhakehi vā, esa nayo sabbattha. ‘‘Na hi tadeva bahūsu ṭhānesu yuttato pārājikamahutvā katthaci hotī’’ti sabbaṃ anugaṇṭhipade vuttaṃ. Duṭṭhapitaṃ vā ṭhapetīti ettha tato paggharissatīti ṭhānācāvanaṃ sandhāya katattā pārājikaṃ taṃ pana gaṇhatu vā mā vā tattheva ‘‘bhindatī’’tiādivacanato veditabbaṃ. ‘‘Tatthevāti ṭhānācāvanaṃ akarontova ṭhānā acāvetukāmova kevalaṃ ‘bhindatī’ti aṭṭhakathāvacanato ca ñāpetabba’’nti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade vuttaṃ. Tathā ‘‘paggharitehi tintapaṃsuṃ gahetvā udake pakkhipitvā pacitvā gahetuṃ sakkā, tasmā gahaṇameva sandhāya vutta’’nti apare. ‘‘Rittakumbhiyā upari karoti, bhaṇḍadeyya’’nti vuttaṃ, taṃ āṇattiyā virujjhati, ‘‘yadā sakkosi, tadā taṃ bhaṇḍaṃ avaharā’’ti atthasādhako āṇattikāle eva pārājikaṃ. Apica āvāṭakādīni thāvarapayogāni ca ettha sādhakāni. Natthi kālakatapayogāni pārājikavatthūnīti tasmā upaparikkhitabbanti eke. Yattha yattha ‘‘apare’’ti vā ‘‘eke’’ti vā vuccati, tattha tattha suṭṭhu upaparikkhitvā yuttaṃ gahetabbaṃ, itaraṃ chaḍḍetabbaṃ. Vadantīti ācariyā vadanti. Na, aññathā gahetabbatthatoti pāḷipariharaṇatthaṃ vuttaṃ. Evameke vadantīti taṃ na gahetabbaṃ. Kasmā? ‘‘Passāvaṃ vā chaḍḍetī’’ti ca ‘‘aparibhogaṃ vā karotī’’ti ca atthato ekattā, aṭṭhakathāya ‘‘muggarena pothetvā bhindatī’’ti vuttattāpi.

அயங் பனெத்த² ஸாரோதிஆதி³கதா²ய ‘‘அம்ஹாகங் ஆசரியஸ்ஸ வசன’’ந்தி த⁴ம்மஸிரித்தே²ரோ ஆஹ. ஸங்க³ஹாசரியானங் வாதோ³தி ஏகே. புப்³பே³ வுத்தாபி தே ஏவ, தஸ்மா வோஹாரவஸேனாதி அச²ட்³டே³துகாமம்பி ததா² கரொந்தங் ‘‘ச²ட்³டே³தீ’’தி வோஹரந்தி. ஏவமேதேஸங் பதா³னங் அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி ஏவங் ஸந்தே ‘‘டா²னாசாவனஸ்ஸ நத்தி²தாய து³க்கட’’ந்தி அட்ட²கதா²வசனேன அதிவிய ஸமேதி, தத்த² டா²னாசாவனசித்தஸ்ஸ நத்தி²தாய டா²னா சுதம்பி ந ‘‘டா²னா சுத’’ந்தி வுச்சதீதி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. இதரதா²பீதி தெ²ய்யசித்தாபா⁴வா டா²னா சாவேதுகாமஸ்ஸபி து³க்கடங் யுஜ்ஜதி.

Ayaṃpanettha sārotiādikathāya ‘‘amhākaṃ ācariyassa vacana’’nti dhammasiritthero āha. Saṅgahācariyānaṃ vādoti eke. Pubbe vuttāpi te eva, tasmā vohāravasenāti achaḍḍetukāmampi tathā karontaṃ ‘‘chaḍḍetī’’ti voharanti. Evametesaṃ padānaṃ attho gahetabboti evaṃ sante ‘‘ṭhānācāvanassa natthitāya dukkaṭa’’nti aṭṭhakathāvacanena ativiya sameti, tattha ṭhānācāvanacittassa natthitāya ṭhānā cutampi na ‘‘ṭhānā cuta’’nti vuccatīti attho gahetabbo. Itarathāpīti theyyacittābhāvā ṭhānā cāvetukāmassapi dukkaṭaṃ yujjati.

96. ஸயமேவ பதிதமோரஸ்ஸேவ இதோ சிதோ ச கரோதோ து²ல்லச்சயங். ஆகாஸட்ட²வினிச்ச²யே தப்பஸங்கே³ன தஸ்மிங் வேஹாஸாதி³க³தேபி அஸம்மோஹத்த²ங் ஏவங் க³ஹேதப்³ப³ந்தி வுத்தங். ‘‘ஏவமஞ்ஞத்ராபி ஸாமிஸே’’தி க³ண்டி²பதே³ வுத்தங். ‘‘டா²னாசாவனங் அகரொந்தோ சாலேதீ’’தி வசனதோ டா²னாசாவனே து²ல்லச்சயங் நத்தீ²தி வுத்தங் ஹோதி. கேசி அப²ந்தா³பெத்வா டா²னாசாவனாசாவனேஹிபி து³க்கடது²ல்லச்சயே வத³ந்தி. ‘‘தே டா²னாசாவனங் அகரொந்தோதி இமங் அட்ட²கதா²வசனங் த³ஸ்ஸெத்வா படிஸேதே⁴தப்³பா³’’தி கேசி வத³ந்தி, வீமங்ஸிதப்³ப³ங்.

96. Sayameva patitamorasseva ito cito ca karoto thullaccayaṃ. Ākāsaṭṭhavinicchaye tappasaṅgena tasmiṃ vehāsādigatepi asammohatthaṃ evaṃ gahetabbanti vuttaṃ. ‘‘Evamaññatrāpi sāmise’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ. ‘‘Ṭhānācāvanaṃ akaronto cāletī’’ti vacanato ṭhānācāvane thullaccayaṃ natthīti vuttaṃ hoti. Keci aphandāpetvā ṭhānācāvanācāvanehipi dukkaṭathullaccaye vadanti. ‘‘Te ṭhānācāvanaṃ akarontoti imaṃ aṭṭhakathāvacanaṃ dassetvā paṭisedhetabbā’’ti keci vadanti, vīmaṃsitabbaṃ.

97. சே²த³னமோசனாதி³ உபரிபா⁴க³ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். அவஸ்ஸங் டா²னதோ ஆகாஸக³தங் கரோதி. எத்த² ‘‘ஏககோடிங் நீஹரித்வா ட²பிதே வங்ஸே டி²தஸ்ஸ ஆகாஸகரணங் ஸந்தா⁴யா’’தி கேசி வத³ந்தி. தே பன அத² ‘‘மூலங் அச்செ²த்வா வலயங் இதோ சிதோ ச ஸாரேதி, ரக்க²தி. ஸசே பன மூலதோ அனீஹரித்வாபி ஹத்தே²ன க³ஹெத்வா ஆகாஸக³தங் கரோதி, பாராஜிக’’ந்தி அட்ட²கதா²வசனங் த³ஸ்ஸெத்வா படிஸேதே⁴தப்³பா³. பி⁴த்தினிஸ்ஸிதந்தி பி⁴த்தியா உபத்த²ம்பி⁴தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி ஏகே. பி⁴த்திங் நிஸ்ஸாய ட²பிதந்தி நாக³த³ந்தாதீ³ஸு டி²தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். சி²ன்னமத்தேதி உபரி உக்³க³ந்த்வா டி²தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.

97. Chedanamocanādi uparibhāgaṃ sandhāya vuttaṃ. Avassaṃ ṭhānato ākāsagataṃ karoti. Ettha ‘‘ekakoṭiṃ nīharitvā ṭhapite vaṃse ṭhitassa ākāsakaraṇaṃ sandhāyā’’ti keci vadanti. Te pana atha ‘‘mūlaṃ acchetvā valayaṃ ito cito ca sāreti, rakkhati. Sace pana mūlato anīharitvāpi hatthena gahetvā ākāsagataṃ karoti, pārājika’’nti aṭṭhakathāvacanaṃ dassetvā paṭisedhetabbā. Bhittinissitanti bhittiyā upatthambhitaṃ sandhāya vuttanti eke. Bhittiṃ nissāya ṭhapitanti nāgadantādīsu ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ. Chinnamatteti upari uggantvā ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ.

98. உபரி டி²தஸ்ஸ பிட்டி²யாதி எத்த² அதோ⁴ ஓஸாரணங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ஹெட்டா² ஓஸாரெந்தஸ்ஸ உபரிமஸ்ஸ பிட்டி²யா ஹெட்டி²மேன டி²தோகாஸங் அதிக்கந்தமத்தே பாராஜிகங், உத்³த⁴ங் உக்கி²பந்தஸ்ஸ உத³கதோ முத்தமத்தே. ‘‘ஏவங் க³ஹிதே பூ⁴மட்டே² வுத்தேன ஸமேதீ’’தி வத³ந்தி. மதமச்சா²னங் டி²தட்டா²னமேவ டா²னங் கிர. தெ²ய்யசித்தேன மாரெத்வா க³ண்ஹதோ ஊனபாத³க்³க⁴னகே து³க்கடங், ஸஹபயோக³த்தா பாசித்தியங் நத்தீ²தி ஏகே. மத³னப²லவஸாதீ³னீதி எத்த² ஸீஹளபா⁴ஸா கிர வஸ இதி விஸந்தி அத்தோ², க³ருளாகாரேன கதுப்பேயிதங் வா.

98.Upari ṭhitassa piṭṭhiyāti ettha adho osāraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Heṭṭhā osārentassa uparimassa piṭṭhiyā heṭṭhimena ṭhitokāsaṃ atikkantamatte pārājikaṃ, uddhaṃ ukkhipantassa udakato muttamatte. ‘‘Evaṃ gahite bhūmaṭṭhe vuttena sametī’’ti vadanti. Matamacchānaṃ ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ kira. Theyyacittena māretvā gaṇhato ūnapādagghanake dukkaṭaṃ, sahapayogattā pācittiyaṃ natthīti eke. Madanaphalavasādīnīti ettha sīhaḷabhāsā kira vasa iti visanti attho, garuḷākārena katuppeyitaṃ vā.

99. புப்³பே³ பாஸே ப³த்³த⁴ஸூகரஉபமாய வுத்தா ஏவ. ‘‘த²லே ட²பிதாய நாவாய ந பு²ட்டோ²காஸமத்தமேவா’’தி பாடோ². ‘‘வாதோ ஆக³ம்மாதி வசனதோ வாதஸ்ஸ நத்தி²காலே பயோக³ஸ்ஸ கதத்தா அவஹாரோ நத்தி², அத்தி²காலே சே கதோ, அவஹாரோவா’’தி வத³ந்தி. ‘‘ப⁴ண்ட³தெ³ய்யங் பன கேஸந்தி சே? யேஸங் ஹத்தே² கஹாபணானி க³ஹிதானி, தேஸங் வா, நாவாஸாமினா நாவாய அக்³க³ஹிதாய நாவாஸாமிகஸ்ஸ வா’’தி அனுக³ண்டி²பதே³ வுத்தங்.

99.Pubbe pāse baddhasūkaraupamāya vuttā eva. ‘‘Thale ṭhapitāya nāvāya na phuṭṭhokāsamattamevā’’ti pāṭho. ‘‘Vāto āgammāti vacanato vātassa natthikāle payogassa katattā avahāro natthi, atthikāle ce kato, avahārovā’’ti vadanti. ‘‘Bhaṇḍadeyyaṃ pana kesanti ce? Yesaṃ hatthe kahāpaṇāni gahitāni, tesaṃ vā, nāvāsāminā nāvāya aggahitāya nāvāsāmikassa vā’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.

104. நிரம்பி³த்வா உபரி. அகதங் வா பன பதிட்ட²பேதீதி அபுப்³ப³ங் வா பட்ட²பேதீதி அத்தோ².

104.Nirambitvā upari. Akataṃ vā pana patiṭṭhapetīti apubbaṃ vā paṭṭhapetīti attho.

106. கா³மட்டே² வா ‘‘கா³மோ நாமா’’தி ந வுத்தங் பட²மங் கா³மலக்க²ணஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸோ வுத்தத்தா.

106. Gāmaṭṭhe vā ‘‘gāmo nāmā’’ti na vuttaṃ paṭhamaṃ gāmalakkhaṇassa sabbaso vuttattā.

107. அரஞ்ஞட்டே² அரஞ்ஞங் நாமாதி புன ந கேவலங் புப்³பே³ வுத்தலக்க²ணஞ்ஞேவ அரஞ்ஞந்தி இதா⁴தி⁴ப்பேதங், கிந்து பரபரிக்³க³ஹிதமேவ சேதங் ஹோதி, தங் இதா⁴தி⁴ப்பேதந்தி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். தேனேவ அத்தே²பி அரஞ்ஞக்³க³ஹணங் கதங். அக்³கே³பி மூலேபி சி²ன்னாதி எத்த² ‘‘ந வேடெ²த்வா டி²தா, சி²ன்னமத்தே பதனகங் ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி வத³ந்தி. தச்செ²த்வா ட²பிதோதி அரஞ்ஞஸாமிகேஹி பரேஹி லத்³தே⁴ஹி தச்செ²த்வா ட²பிதோ. அத்³த⁴க³தோபீதி சிரகாலிகோபி. ‘‘ந க³ஹேதப்³போ³தி அரஞ்ஞஸாமிகேஹி அனுஞ்ஞாதேனபீ’’தி க³ண்டி²பதே³ வுத்தங். ச²ல்லியா பரியோனத்³த⁴ங் ஹோதீதி இமினா ஸாமிகானங் நிரபெக்க²தங் தீ³பேதி. தேன வுத்தங் ‘‘க³ஹேதுங் வட்டதீ’’தி. யதி³ ஸாமிகானங் ஸாபெக்க²தா அத்தி², ந வட்டதி.

107. Araññaṭṭhe araññaṃ nāmāti puna na kevalaṃ pubbe vuttalakkhaṇaññeva araññanti idhādhippetaṃ, kintu parapariggahitameva cetaṃ hoti, taṃ idhādhippetanti dassanatthaṃ vuttaṃ. Teneva atthepi araññaggahaṇaṃ kataṃ. Aggepi mūlepi chinnāti ettha ‘‘na veṭhetvā ṭhitā, chinnamatte patanakaṃ sandhāya vutta’’nti vadanti. Tacchetvā ṭhapitoti araññasāmikehi parehi laddhehi tacchetvā ṭhapito. Addhagatopīti cirakālikopi. ‘‘Na gahetabboti araññasāmikehi anuññātenapī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ. Challiyā pariyonaddhaṃ hotīti iminā sāmikānaṃ nirapekkhataṃ dīpeti. Tena vuttaṃ ‘‘gahetuṃ vaṭṭatī’’ti. Yadi sāmikānaṃ sāpekkhatā atthi, na vaṭṭati.

108. தத்த² ‘‘பா⁴ஜனேஸு பொக்க²ரணீதளாகேஸு ச கா³வோ பக்கோஸதீதி இதோ பட்டா²ய தயோ த³ஸ வாரா ஆதி³மேவ த³ஸ்ஸெத்வா ஸங்கி²த்தா’’தி அனுக³ண்டி²பதே³ வுத்தங். நிப்³ப³ஹனஉத³கங் நாம தளாகரக்க²ணத்தா²ய அதி⁴கோத³கனிக்க²மனத்³வாரேன நிக்க²மனஉத³கங். ‘‘க³ஹேதுங் ந லப⁴தீதி ஸாமீசிகம்மங் ந ஹோதீ’’தி அனுக³ண்டி²பதே³ வுத்தங். இதோ பட்டா²ய ‘‘வுத்த’’ந்தி வுத்தே அனுக³ண்டி²பதே³தி க³ஹேதப்³ப³ங். அனிக்க²ந்தே உத³கேதி பாட²ஸேஸோ, ஸுக்க²மாதிகாபயோக³த்தா ப⁴ண்ட³தெ³ய்யம்பி ந ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ. தளாகங் நிஸ்ஸாய கெ²த்தஸ்ஸ கதத்தாதி ‘‘ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணங் தளாகங் ஹோதீ’’தி பட²மங் வுத்தத்தா தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ‘‘யஸ்மா தளாகக³தங் உத³கங் ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணம்பி மாதிகாய ஸதி தங் அதிக்கமித்வா க³ஹேதுங் ந வட்டதி, தஸ்மா தங் ஸந்தா⁴ய குருந்தி³யாதீ³ஸு அவஹாரோதி வுத்த’’ந்தி அபரே ஆஹூதி. இமினா லக்க²ணேன ந ஸமேதீதி யஸ்மா ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணதே³ஸோ நாம தஞ்ச தளாகங் ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணங், கதிகாபா⁴வா ச மஹாஅட்ட²கதா²யங் வுத்தமேவ யுத்தந்தி ஆஹாசரியோ.

108. Tattha ‘‘bhājanesu pokkharaṇītaḷākesu ca gāvo pakkosatīti ito paṭṭhāya tayo dasa vārā ādimeva dassetvā saṃkhittā’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ. Nibbahanaudakaṃ nāma taḷākarakkhaṇatthāya adhikodakanikkhamanadvārena nikkhamanaudakaṃ. ‘‘Gahetuṃ na labhatīti sāmīcikammaṃ na hotī’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ. Ito paṭṭhāya ‘‘vutta’’nti vutte anugaṇṭhipadeti gahetabbaṃ. Anikkhante udaketi pāṭhaseso, sukkhamātikāpayogattā bhaṇḍadeyyampi na hotīti adhippāyo. Taḷākaṃ nissāya khettassa katattāti ‘‘sabbasādhāraṇaṃ taḷākaṃ hotī’’ti paṭhamaṃ vuttattā taṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Yasmā taḷākagataṃ udakaṃ sabbasādhāraṇampi mātikāya sati taṃ atikkamitvā gahetuṃ na vaṭṭati, tasmā taṃ sandhāya kurundiyādīsu avahāroti vutta’’nti apare āhūti. Iminā lakkhaṇena na sametīti yasmā sabbasādhāraṇadeso nāma tañca taḷākaṃ sabbasādhāraṇaṃ, katikābhāvā ca mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttameva yuttanti āhācariyo.

109. ‘‘ததோ பட்டா²ய அவஹாரோ நத்தீ²தி தெ²ய்யாயபி க³ண்ஹதோ, தஸ்மா யதா²முண்ட³மஹாஜேதப்³ப³த்தா, அரக்கி²தப்³ப³த்தா, ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணத்தா ச அஞ்ஞம்பி ஸங்க⁴ஸந்தகங் இத³ங் ந ஹோதீ’’தி க³ண்டி²பதே³ வுத்தங்.

109.‘‘Tatopaṭṭhāya avahāro natthīti theyyāyapi gaṇhato, tasmā yathāmuṇḍamahājetabbattā, arakkhitabbattā, sabbasādhāraṇattā ca aññampi saṅghasantakaṃ idaṃ na hotī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ.

110. உஜுகமேவ திட்ட²தீதி எத்த² ‘‘ஸமீபே ருக்க²ஸாகா²தீ³ஹி ஸந்தா⁴ரிதத்தா ஈஸகங் க²லித்வா உஜுகமேவ திட்ட²தி சே, அவஹாரோ. சி²ன்னவேணு விய திட்ட²தி சே, அனாபத்தீ’’தி வுத்தங், தங் ஸுவுத்தங், தஸ்ஸ வினிச்ச²யே ‘‘ஸசே தானி ரக்க²ந்தீ’’தி வுத்தத்தா. நோ அஞ்ஞதா²தி ஸம்பத்தே சே வாதே வாதமுக²ஸோத⁴னங் கரோதி, பாராஜிகந்தி அத்தோ².

110.Ujukameva tiṭṭhatīti ettha ‘‘samīpe rukkhasākhādīhi sandhāritattā īsakaṃ khalitvā ujukameva tiṭṭhati ce, avahāro. Chinnaveṇu viya tiṭṭhati ce, anāpattī’’ti vuttaṃ, taṃ suvuttaṃ, tassa vinicchaye ‘‘sace tāni rakkhantī’’ti vuttattā. No aññathāti sampatte ce vāte vātamukhasodhanaṃ karoti, pārājikanti attho.

111. அஞ்ஞேஸு பன விசாரணா ஏவ நத்தீ²தி தேஸு அப்படிக்கி²பிதத்தா அயமேவ வினிச்ச²யோதி வுத்தங் ஹோதி. ‘‘ஏதேன து⁴ரனிக்கே²பங் கத்வாபி சோரேஹி ஆஹடங் சோதெ³த்வா க³ண்ஹதோ அனாபத்தீதி தீ³பிதங் ஹோதீ’’தி வுத்தங்.

111.Aññesu pana vicāraṇā eva natthīti tesu appaṭikkhipitattā ayameva vinicchayoti vuttaṃ hoti. ‘‘Etena dhuranikkhepaṃ katvāpi corehi āhaṭaṃ codetvā gaṇhato anāpattīti dīpitaṃ hotī’’ti vuttaṃ.

112. ஏஸேவ நயோதி உத்³தா⁴ரேயேவ பாராஜிகங், கஸ்மா? அஞ்ஞேஹி பத்தேஹி ஸாதா⁴ரணஸ்ஸ ஸஞ்ஞாணஸ்ஸ வுத்தத்தா. பத³வாரேனாதி சோரேன நீஹரித்வா தி³ன்னங் க³ஹெத்வா க³ச்ச²தோ. கா³மத்³வாரந்தி வோஹாரமத்தமேவ, கா³மந்தி அத்தோ² ஆணத்தியா த³ட்ட²ப்³ப³த்தா, த்³வின்னம்பி உத்³தா⁴ரே ஏவ பாராஜிகங். அஸுகங் நாம கா³மங் க³ந்த்வாதி வசனேன யாவ தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ பரதோ உபசாரோ, ஸப்³ப³மேதங் ஆணத்தமேவ ஹோதி. ‘‘ட²த்வா வா நிஸீதி³த்வா வா விஸ்ஸமித்வா புரிமதெ²ய்யசித்தங் வூபஸமித்வா க³மனத்த²ஞ்சே ப⁴ண்ட³ங் ந நிக்கி²த்தங், யதா²க³ஹிதமேவ, பத³வாரேன காரேதப்³போ³தி, நிக்கி²த்தஞ்சே, உத்³தா⁴ரேனா’’தி ச லிகி²தங். கேவலங் ‘‘லிகி²த’’ந்தி வுத்தே க³ண்டி²பதே³ க³ஹேதப்³ப³ங். தெ²ய்யசித்தேன பரிபு⁴ஞ்ஜந்தோதி டா²னாசாவனங் அகத்வா நிவத்த²பாருதனீஹாரேன ‘‘புப்³பே³வேத³ங் மயா க³ஹித’’ந்தி தெ²ய்யசித்தேன பரிபு⁴ஞ்ஜந்தோ. ‘‘நட்டே² ப⁴ண்ட³தெ³ய்யங் கிரா’’தி லிகி²தங். ‘‘அஞ்ஞோ வா’’தி வசனேன யேன ட²பிதங், தேன தி³ன்னே அனாபத்தீதி தீ³பிதங் ஹோதி கோ³பகஸ்ஸ தா³னே விய, ‘‘கேவலங் இத⁴ ப⁴ண்ட³தெ³ய்யந்தி அபரே’’தி வுத்தங். ‘‘அஞ்ஞோ வா’’தி வசனதோ யேன ட²பிதங். ஸோ வாதிபி லப்³ப⁴தீதி விசாரெத்வா க³ஹேதப்³போ³. வா-ஸத்³தே³ன யஸ்ஸ ஹத்தே² ட²பிதங், ஸோ வா தே³தி ராஜக³ஹே க³ணகோ விய த⁴னியஸ்ஸ, தஸ்மா பாராஜிகங் யுத்தங் விய.

112.Eseva nayoti uddhāreyeva pārājikaṃ, kasmā? Aññehi pattehi sādhāraṇassa saññāṇassa vuttattā. Padavārenāti corena nīharitvā dinnaṃ gahetvā gacchato. Gāmadvāranti vohāramattameva, gāmanti attho āṇattiyā daṭṭhabbattā, dvinnampi uddhāre eva pārājikaṃ. Asukaṃnāma gāmaṃ gantvāti vacanena yāva tassa gāmassa parato upacāro, sabbametaṃ āṇattameva hoti. ‘‘Ṭhatvā vā nisīditvā vā vissamitvā purimatheyyacittaṃ vūpasamitvā gamanatthañce bhaṇḍaṃ na nikkhittaṃ, yathāgahitameva, padavārena kāretabboti, nikkhittañce, uddhārenā’’ti ca likhitaṃ. Kevalaṃ ‘‘likhita’’nti vutte gaṇṭhipade gahetabbaṃ. Theyyacittena paribhuñjantoti ṭhānācāvanaṃ akatvā nivatthapārutanīhārena ‘‘pubbevedaṃ mayā gahita’’nti theyyacittena paribhuñjanto. ‘‘Naṭṭhe bhaṇḍadeyyaṃ kirā’’ti likhitaṃ. ‘‘Añño vā’’ti vacanena yena ṭhapitaṃ, tena dinne anāpattīti dīpitaṃ hoti gopakassa dāne viya, ‘‘kevalaṃ idha bhaṇḍadeyyanti apare’’ti vuttaṃ. ‘‘Añño vā’’ti vacanato yena ṭhapitaṃ. So vātipi labbhatīti vicāretvā gahetabbo. Vā-saddena yassa hatthe ṭhapitaṃ, so vā deti rājagahe gaṇako viya dhaniyassa, tasmā pārājikaṃ yuttaṃ viya.

தவ தூ²லஸாடகோ லத்³தோ⁴தி வுத்தக்க²ணே முஸாவாதே³ து³க்கடங். தஸ்ஸ நாமங் லிகி²த்வாதி எத்த² ‘‘தேன ‘க³ஹெத்வா ட²பெய்யாஸீ’தி ஆணத்தத்தா நாமலேக²னகாலே அனாபத்தி குஸஸங்கமனஸதி³ஸங் ந ஹோதீ’’தி வுத்தங். ந ஜானந்தீதி ந ஸுணந்தீதி அத்தோ². ஸசே ஜானித்வாபி சித்தேன ந ஸம்படிச்ச²ந்தி ஏஸேவ நயோ. ஜானந்தேன பன ரக்கி²துங் அனிச்ச²ந்தே படிக்கி²பிதப்³ப³மேவ ஏதந்தி வத்தங் ஜானிதப்³ப³ங். உம்மக்³கே³னாதி புராபாணங் க²ணித்வா கதமக்³கே³னாதி அத்தோ².

Tava thūlasāṭako laddhoti vuttakkhaṇe musāvāde dukkaṭaṃ. Tassa nāmaṃ likhitvāti ettha ‘‘tena ‘gahetvā ṭhapeyyāsī’ti āṇattattā nāmalekhanakāle anāpatti kusasaṅkamanasadisaṃ na hotī’’ti vuttaṃ. Na jānantīti na suṇantīti attho. Sace jānitvāpi cittena na sampaṭicchanti eseva nayo. Jānantena pana rakkhituṃ anicchante paṭikkhipitabbameva etanti vattaṃ jānitabbaṃ. Ummaggenāti purāpāṇaṃ khaṇitvā katamaggenāti attho.

நிஸ்ஸிதவாரிகஸ்ஸ பன ஸபா⁴கா³ ப⁴த்தங் தெ³ந்தி, தஸ்மா யதா² விஹாரே பந்தி, ததே²வ காதப்³ப³ந்தி ஸம்பத்தவாரங் அக்³க³ஹேதுங் ந லப⁴ந்தி, ‘‘தஸ்ஸ வா ஸபா⁴கா³ அதா³துங் ந லப⁴ந்தீ’’தி வுத்தங். அத்தது³தியஸ்ஸாதி ந ஹி ஏகேனானீதங் த்³வின்னங் பஹோதி, ஸசே பஹோதி பாபேதப்³போ³தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யஸ்ஸ வா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘பரிபுச்ச²ங் தே³தீதி புச்சி²தபஞ்ஹஸ்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனங் கரோதீ’’தி லிகி²தங். ஸங்க⁴ஸ்ஸ பா⁴ரங் நாம ‘‘ஸத்³த⁴ம்மவாசனா ஏவா’’தி வுத்தங், ‘‘நவகம்மிகோபி வுச்சதீ’’தி ச, ‘‘இதோ ப⁴ண்ட³தோ வட்டந்தங் புன அந்தோ பவிஸதீதி மஹாஅட்ட²கதா²பத³ஸ்ஸ குருந்தீ³ஸங்கே²பட்ட²கதா²ஹி அதி⁴ப்பாயோ விவரிதோ’’தி லிகி²தங்.

Nissitavārikassa pana sabhāgā bhattaṃ denti, tasmā yathā vihāre panti, tatheva kātabbanti sampattavāraṃ aggahetuṃ na labhanti, ‘‘tassa vā sabhāgā adātuṃ na labhantī’’ti vuttaṃ. Attadutiyassāti na hi ekenānītaṃ dvinnaṃ pahoti, sace pahoti pāpetabboti dassetuṃ ‘‘yassa vā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Paripucchaṃ detīti pucchitapañhassa vissajjanaṃ karotī’’ti likhitaṃ. Saṅghassa bhāraṃ nāma ‘‘saddhammavācanā evā’’ti vuttaṃ, ‘‘navakammikopi vuccatī’’ti ca, ‘‘ito bhaṇḍato vaṭṭantaṃ puna anto pavisatīti mahāaṭṭhakathāpadassa kurundīsaṅkhepaṭṭhakathāhi adhippāyo vivarito’’ti likhitaṃ.

113. க³ச்ச²ந்தே யானே வாதி எத்த² ‘‘ஸுங்கட்டா²னஸ்ஸ ப³ஹி டி²தங் ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி உபதிஸ்ஸத்தே²ரோ வத³தி கிர. ‘‘க³ச்ச²ந்தே யானே வாதிஆதி³ ஸுங்கட்டா²னப்³ப⁴ந்தரே க³ஹேதப்³ப³’’ந்தி வுத்தங். ப³ஹி டி²தஸ்ஸ வத்தப்³ப³மேவ நத்தி², ‘‘அந்தோ ட²த்வா’’தி அதி⁴காரே வுத்தத்தா சேதி யுத்தங் – யானாதீ³ஸு ட²பிதே தஸ்ஸ பயோக³ங் வினாயேவ க³தேஸு பாராஜிகோ ந ஹோதி. கஸ்மா ந ப⁴ண்ட³தெ³ய்யந்தி சே? ஸுங்கட்டா²னஸ்ஸ ப³ஹி டி²தத்தா. அரஞ்ஞட்டே² ‘‘அஸ்ஸதியா அதிக்கமந்தஸ்ஸபி ப⁴ண்ட³தெ³ய்யமேவா’’தி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.107) வுத்தங் தேஸங் ஸபரிக்³க³ஹிதத்தா. இத⁴ பன ‘‘அத்ர பவிட்ட²ஸ்ஸா’’தி வசனதோ ந ப³ஹி டி²தஸ்ஸ, தங் கிர ஸுங்கஸங்கேதங். அஞ்ஞங் ஹராபேதீதி தத்த² ‘‘ஸஹத்தா²’’தி வசனதோ அனாபத்தி. நிஸ்ஸக்³கி³யானி ஹொந்தீதி அட்ட²கதா²தோ பாசித்தியங், உபசாரங் ஓக்கமித்வா பரிஹரணே ஸாதீ³னவத்தா து³க்கடங்.

113.Gacchante yāne vāti ettha ‘‘suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitaṃ sandhāya vutta’’nti upatissatthero vadati kira. ‘‘Gacchante yāne vātiādi suṅkaṭṭhānabbhantare gahetabba’’nti vuttaṃ. Bahi ṭhitassa vattabbameva natthi, ‘‘anto ṭhatvā’’ti adhikāre vuttattā ceti yuttaṃ – yānādīsu ṭhapite tassa payogaṃ vināyeva gatesu pārājiko na hoti. Kasmā na bhaṇḍadeyyanti ce? Suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitattā. Araññaṭṭhe ‘‘assatiyā atikkamantassapi bhaṇḍadeyyamevā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.107) vuttaṃ tesaṃ sapariggahitattā. Idha pana ‘‘atra paviṭṭhassā’’ti vacanato na bahi ṭhitassa, taṃ kira suṅkasaṅketaṃ. Aññaṃ harāpetīti tattha ‘‘sahatthā’’ti vacanato anāpatti. Nissaggiyāni hontīti aṭṭhakathāto pācittiyaṃ, upacāraṃ okkamitvā pariharaṇe sādīnavattā dukkaṭaṃ.

ஸுங்கட்டா²னே ஸுங்கங் த³த்வாவ க³ந்துங் வட்டதீதி இத³ங் தா³னி வத்தப்³பா³னங் மாதிகாதி த⁴ம்மஸிரித்தே²ரோ. ‘‘அனுராத⁴புரஸ்ஸ சதூஸு த்³வாரேஸு ஸுங்கங் க³ண்ஹந்தி, தேஸு த³க்கி²ணத்³வாரஸ்ஸ புரதோ மக்³கோ³ தூ²பாராமதோ ஆனந்த³சேதியங் பத³க்கி²ணங் கத்வா ஜேதவனவிஹாரஸ்ஸந்தரபாகாரஸ்ஸாஸன்னே நிவிட்டோ², யோ ந கா³மங் பவிஸந்தோ உபசாரங் ஓக்கந்தோ ஹோதி. தூ²பாராமதோ ச மஹாசேதியங் பத³க்கி²ணங் கத்வா ராஜவிஹாரங் க³ச்ச²ந்தோ ந ஓக்கமதீ’’தி கிர மஹாஅட்ட²கதா²யங் ஆக³தங். எத்த² சாதி ஸுங்ககா⁴தே ‘‘த்³வீஹி லெட்³டு³பாதேஹீதி ஆசரியபரம்பராப⁴தா’’தி லிகி²தங். த்³வீஹி லெட்³டு³பாதேஹீதி ஸுங்ககா⁴தஸ்ஸ பரிச்சே²தே³ அட்ட²பிதே யுஜ்ஜதி, ட²பிதே பன அதிரேகயோஜனம்பி ஸுங்ககா⁴தங் ஹோதீதி ததோ பரங் த்³வே லெட்³டு³பாதா உபசாரோதி க³ஹேதப்³போ³. ஸோ பனெத்தா²பி து³விதோ⁴ பா³ஹிரப்³ப⁴ந்தரபே⁴த³தோ. தத்த² து³தியலெட்³டு³பாதஸங்கா²தங் பா³ஹிரோபசாரங் ஸந்தா⁴ய பாளியங், மஹாஅட்ட²கதா²யஞ்ச து³க்கடங் வுத்தங். அப்³ப⁴ந்தரங் ஸந்தா⁴ய குருந்தி³யந்தி நோ க²ந்தி. ‘‘அத்ர பவிட்ட²ஸ்ஸ ஸுங்கங் க³ண்ஹந்தூதி ஹி நியமிதட்டா²னங் ஏகந்ததோ பாராஜிககெ²த்தங் ஹோதி, தஞ்ச பரிக்கி²த்தங், ஏகோ லெட்³டு³பாதோ து³க்கடகெ²த்தங், அபரிக்கி²த்தஞ்சே, து³தியோ லெட்³டு³பாதோதி நோ அதி⁴ப்பாயோ’’தி ஆசரியோ வத³தி.

Suṅkaṭṭhāne suṅkaṃ datvāva gantuṃ vaṭṭatīti idaṃ dāni vattabbānaṃ mātikāti dhammasiritthero. ‘‘Anurādhapurassa catūsu dvāresu suṅkaṃ gaṇhanti, tesu dakkhiṇadvārassa purato maggo thūpārāmato ānandacetiyaṃ padakkhiṇaṃ katvā jetavanavihārassantarapākārassāsanne niviṭṭho, yo na gāmaṃ pavisanto upacāraṃ okkanto hoti. Thūpārāmato ca mahācetiyaṃ padakkhiṇaṃ katvā rājavihāraṃ gacchanto na okkamatī’’ti kira mahāaṭṭhakathāyaṃ āgataṃ. Ettha cāti suṅkaghāte ‘‘dvīhi leḍḍupātehīti ācariyaparamparābhatā’’ti likhitaṃ. Dvīhi leḍḍupātehīti suṅkaghātassa paricchede aṭṭhapite yujjati, ṭhapite pana atirekayojanampi suṅkaghātaṃ hotīti tato paraṃ dve leḍḍupātā upacāroti gahetabbo. So panetthāpi duvidho bāhirabbhantarabhedato. Tattha dutiyaleḍḍupātasaṅkhātaṃ bāhiropacāraṃ sandhāya pāḷiyaṃ, mahāaṭṭhakathāyañca dukkaṭaṃ vuttaṃ. Abbhantaraṃ sandhāya kurundiyanti no khanti. ‘‘Atra paviṭṭhassa suṅkaṃ gaṇhantūti hi niyamitaṭṭhānaṃ ekantato pārājikakhettaṃ hoti, tañca parikkhittaṃ, eko leḍḍupāto dukkaṭakhettaṃ, aparikkhittañce, dutiyo leḍḍupātoti no adhippāyo’’ti ācariyo vadati.

114. த⁴னங் பன க³தட்டா²னே வட்³ட⁴தீதி எத்த² ‘‘வட்³டி⁴யா ஸஹ அவஹாரகஸ்ஸ ப⁴ண்ட³தெ³ய்ய’’ந்தி லிகி²தங். ‘‘தங் வட்³டி⁴ங் த³ஸ்ஸாமீ’’தி அக்³க³ஹேஸி, தத்த² கம்மங் அகரொந்தஸ்ஸ வட்³ட⁴தீதி கத்வா வுத்தங். கேவலங் ஆட²பிதகெ²த்தஸ்ஸ ந வட்³ட⁴தி. ‘‘யங் த⁴னங் வட்³டி⁴, தங் தெ³ந்தஸ்ஸ அவஹாரகஸ்ஸ வட்³டி⁴யா அதா³னே பாராஜிகங் ஹோதீ’’தி வத³ந்தி.

114.Dhanaṃ pana gataṭṭhāne vaḍḍhatīti ettha ‘‘vaḍḍhiyā saha avahārakassa bhaṇḍadeyya’’nti likhitaṃ. ‘‘Taṃ vaḍḍhiṃ dassāmī’’ti aggahesi, tattha kammaṃ akarontassa vaḍḍhatīti katvā vuttaṃ. Kevalaṃ āṭhapitakhettassa na vaḍḍhati. ‘‘Yaṃ dhanaṃ vaḍḍhi, taṃ dentassa avahārakassa vaḍḍhiyā adāne pārājikaṃ hotī’’ti vadanti.

நாமேனாதி ஸப்பனாமேன வா ஸாமிகேன கதேன வா.

Nāmenāti sappanāmena vā sāmikena katena vā.

116. ராஜக⁴ரஸ்ஸ அந்தோவத்து²ம்ஹி, பரிக்கி²த்தராஜங்க³ணங் வா அந்தோவத்து². அபரிக்கி²த்தே ராஜங்க³ணே டி²தஸ்ஸ ஸகலனக³ரங் டா²னங். கோ³ணஸ்ஸ ‘‘அபரிக்கி²த்தே டி²தஸ்ஸ அக்கந்தட்டா²னமேவ டா²ன’’ந்தி வுத்தத்தா க²ண்ட³த்³வாரந்தி அத்தனா க²ண்டி³தச்சி²த்³த³ங். தத்தே²வ கா⁴தேதீதி ‘‘ஜீவிதிந்த்³ரியாரம்மணத்தா வத⁴கசித்தஸ்ஸ பாசித்தியங் ஹோதீதி? ந ஹோதி. கஸ்மா? அதி³ன்னாதா³னபயோக³த்தா. தம்பி தெ²ய்யசித்தங் ஸங்கா²ராரம்மணங்வ ஹோதி. இத⁴ தது³ப⁴யங் லப⁴தி ஸத்³தி⁴ங் புப்³ப³பா⁴கா³பரபா⁴கே³ஹீ’’தி வுத்தங்.

116. Rājagharassa antovatthumhi, parikkhittarājaṅgaṇaṃ vā antovatthu. Aparikkhitte rājaṅgaṇe ṭhitassa sakalanagaraṃ ṭhānaṃ. Goṇassa ‘‘aparikkhitte ṭhitassa akkantaṭṭhānameva ṭhāna’’nti vuttattā khaṇḍadvāranti attanā khaṇḍitacchiddaṃ. Tattheva ghātetīti ‘‘jīvitindriyārammaṇattā vadhakacittassa pācittiyaṃ hotīti? Na hoti. Kasmā? Adinnādānapayogattā. Tampi theyyacittaṃ saṅkhārārammaṇaṃva hoti. Idha tadubhayaṃ labhati saddhiṃ pubbabhāgāparabhāgehī’’ti vuttaṃ.

118. தஸ்ஸுத்³தா⁴ரே ஸப்³பே³ஸங் பாராஜிகந்தி யதி³ யோ ஆணத்தோ அவஸ்ஸங் தங் ப⁴ண்ட³ங் ஹரதி, ஆணத்திக்க²ணே ஏவ பாராஜிகங். ‘‘இத⁴ திண்ணங் கஸ்மா பாராஜிகங், நனு ‘தும்ஹே, ப⁴ந்தே, தயோ ஹரதா²’தி வுத்தத்தா து²ல்லச்சயங், இதரேஸஞ்ச படிபாடியா ஏகேகஸ்ஸாணத்தத்தா ஏகேகேன ச து³க்கடேன ப⁴விதப்³ப³ங். கத²ங், ஏகோ கிர மாஸக்³க⁴னகங் பரிஸ்ஸாவனங் தே²னெத்வா தே³ஸெத்வா நிருஸ்ஸாஹோ ஏவ வா ஹுத்வா புன மாஸக்³க⁴னகங் ஸூசிங் ததே²வ கத்வா புன மாஸக்³க⁴னகந்தி ஏவங் ஸியாதி? ந ஏவங், தங் யதா² உப்பலதே²னகோ யேன வத்து² பூரதி தாவ ஸஉஸ்ஸாஹத்தா பாராஜிகோ ஆஸி, ஏவமிமே ஸஉஸ்ஸாஹாவ ந தே³ஸயிங்ஸு வா’’தி லிகி²தங், பாளியங், அட்ட²கதா²யஞ்ச ஸங்வித³ஹித்வா க³தேஸு ஏகஸ்ஸுத்³தா⁴ரே ஸப்³பே³ஸங் பாராஜிகங் வினா விய ஆணத்தியா கிஞ்சாபி வுத்தங், அத² கோ² ‘‘தஸ்ஸாயங் அத்தோ²’’தி வத்வா பச்சா² வுத்தவினிச்ச²யேஸு ச ஏகப⁴ண்ட³ஏகட்டா²னாதீ³ஸு ச ஸம்ப³ஹுலா ஏகங் ஆணாபெந்தீதி ஆணத்திமேவ நியமெத்வா வுத்தங், தஸ்மா ஆணத்தி இச்சி²தப்³பா³ விய, வீமங்ஸிதப்³ப³ங். ‘‘‘ஏகப⁴ண்ட³ங் ஏகட்டா²ன’ந்தி ச பாடோ² ‘ஏககுலஸ்ஸ ப⁴ண்ட³’ந்தி வசனதோ’’தி வத³ந்தி.

118.Tassuddhāre sabbesaṃ pārājikanti yadi yo āṇatto avassaṃ taṃ bhaṇḍaṃ harati, āṇattikkhaṇe eva pārājikaṃ. ‘‘Idha tiṇṇaṃ kasmā pārājikaṃ, nanu ‘tumhe, bhante, tayo harathā’ti vuttattā thullaccayaṃ, itaresañca paṭipāṭiyā ekekassāṇattattā ekekena ca dukkaṭena bhavitabbaṃ. Kathaṃ, eko kira māsagghanakaṃ parissāvanaṃ thenetvā desetvā nirussāho eva vā hutvā puna māsagghanakaṃ sūciṃ tatheva katvā puna māsagghanakanti evaṃ siyāti? Na evaṃ, taṃ yathā uppalathenako yena vatthu pūrati tāva saussāhattā pārājiko āsi, evamime saussāhāva na desayiṃsu vā’’ti likhitaṃ, pāḷiyaṃ, aṭṭhakathāyañca saṃvidahitvā gatesu ekassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ vinā viya āṇattiyā kiñcāpi vuttaṃ, atha kho ‘‘tassāyaṃ attho’’ti vatvā pacchā vuttavinicchayesu ca ekabhaṇḍaekaṭṭhānādīsu ca sambahulā ekaṃ āṇāpentīti āṇattimeva niyametvā vuttaṃ, tasmā āṇatti icchitabbā viya, vīmaṃsitabbaṃ. ‘‘‘Ekabhaṇḍaṃ ekaṭṭhāna’nti ca pāṭho ‘ekakulassa bhaṇḍa’nti vacanato’’ti vadanti.

119-120. ஓசரகே வுத்தனயேனேவாதி அவஸ்ஸங்ஹாரியே ப⁴ண்டே³. தங் ஸங்கேதந்தி தஸ்ஸ ஸங்கேதஸ்ஸ. அத² வா தங் ஸங்கேதங் அதிக்கமித்வா பச்சா² வா. அபத்வா புரே வா. ஏஸ நயோ தங் நிமித்தந்தி எத்தா²பி. அக்கி²னிக²ணனாதி³கம்மங் லஹுகங் இத்தரகாலங், தங்க²ணே ஏவ ப⁴ண்ட³ங் அவஹரிதுங் ந ஸக்கா, கிஞ்சி ப⁴ண்ட³ங் தூ³ரங் ஹோதி, கிஞ்சி பா⁴ரியங், தங் க³ஹேதுங் யாவ க³ச்ச²தி யாவ உக்கி²பதி, தாவ நிமித்தஸ்ஸ பச்சா² ஹோதி. ஸசே தங் ப⁴ண்ட³ங் அதி⁴க³தங் விய ஆஸன்னங், லஹுகஞ்ச, ஸக்கா நிமித்தக்க²ணே அவஹரிதுங், தமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங் கிந்தி? ந, புப்³பே³ வுத்தம்பி ‘‘ததோ பட்டா²ய தேனேவ நிமித்தேன அவஹரதீ’’தி வுச்சதி ஆரத்³த⁴த்தா. யதி³ ஏவங் ‘‘புரேப⁴த்தபயோகோ³ ஏஸோ’’தி வாரோ பமாணங் ஹோதி, ந ச தங் பமாணங் மஹாபது³மத்தே²ரவாத³ஸ்ஸ பச்சா² வுத்தத்தா, ந ஸங்கேதகம்மங் விய நிமித்தகம்மங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். தத்த² ஹி காலபரிச்சே²தோ³ அத்தி², இத⁴ நத்தி², இத³மேவ தேஸங் நானத்தங்.

119-120.Ocarakevuttanayenevāti avassaṃhāriye bhaṇḍe. Taṃ saṅketanti tassa saṅketassa. Atha vā taṃ saṅketaṃ atikkamitvā pacchā vā. Apatvā pure vā. Esa nayo taṃ nimittanti etthāpi. Akkhinikhaṇanādikammaṃ lahukaṃ ittarakālaṃ, taṅkhaṇe eva bhaṇḍaṃ avaharituṃ na sakkā, kiñci bhaṇḍaṃ dūraṃ hoti, kiñci bhāriyaṃ, taṃ gahetuṃ yāva gacchati yāva ukkhipati, tāva nimittassa pacchā hoti. Sace taṃ bhaṇḍaṃ adhigataṃ viya āsannaṃ, lahukañca, sakkā nimittakkhaṇe avaharituṃ, tameva sandhāya vuttaṃ kinti? Na, pubbe vuttampi ‘‘tato paṭṭhāya teneva nimittena avaharatī’’ti vuccati āraddhattā. Yadi evaṃ ‘‘purebhattapayogo eso’’ti vāro pamāṇaṃ hoti, na ca taṃ pamāṇaṃ mahāpadumattheravādassa pacchā vuttattā, na saṅketakammaṃ viya nimittakammaṃ daṭṭhabbaṃ. Tattha hi kālaparicchedo atthi, idha natthi, idameva tesaṃ nānattaṃ.

121. தஞ்ச அஸம்மோஹத்த²ந்தி ஏகோ ‘‘புரேப⁴த்தாதீ³ஸு வா, அக்கி²னிக²ணனாதீ³னி வா தி³ஸ்வா க³ண்ஹா’’தி, ஏகோ க³ஹேதப்³ப³ங் ப⁴ண்ட³னிஸ்ஸிதங் கத்வா ‘‘புரேப⁴த்தங் ஏவங் வண்ணஸண்டா²னங் ப⁴ண்ட³ங் க³ண்ஹா’’தி வத³தி, ஏவங்விதே⁴ஸு அஸம்மோஹத்த²ங் ஏவங்வித⁴ங் ஸங்கேதங் நிமித்தஞ்ச த³ஸ்ஸேதுந்தி ச, யதா²தி⁴ப்பாயந்தி து³தியோ ததியஸ்ஸ ததியோ சதுத்த²ஸ்ஸாதி ஏவங் படிபாடியா சே வத³ந்தீதி அத்தோ². ஸசே து³தியோ சதுத்த²ஸ்ஸ வதே³தி, ந யதா²தி⁴ப்பாயோதி ச. ‘‘படிக்³க³ஹிதமத்தேதி அவஸ்ஸங் சே படிக்³க³ண்ஹாதி, புப்³பே³வ து²ல்லச்சய’’ந்தி ச லிகி²தங். படிக்³க³ண்ஹகானங் து³க்கடங் ஸப்³ப³த்தோ²காஸாபா⁴வதோ ந வுத்தங். பாராஜிகாபஜ்ஜனேனேதங் து³க்கடங் ஆபஜ்ஜித்வா ஆபஜ்ஜந்தி கிர. அத்த²ஸாத⁴காணத்திசேதனாக²ணே ஏவ பாராஜிகோ ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ. தத்த² மக்³க³ட்டா²னியங் கதரங், கதரங் ப²லட்டா²னியந்தி ‘‘அத்த²ஸாத⁴கசேதனா நாம மக்³கா³னந்தரப²லஸதி³ஸா’’தி வுத்தத்தா ப²லட்டா²னியா சேதனாதி ஸித்³த⁴ங். ஆணத்தி சே மக்³க³ட்டா²னியா ஸியா, சேதனாஸஹஜத்தா ந ஸம்ப⁴வதி, ததா² ப⁴ண்ட³ஸ்ஸ அவஸ்ஸங்ஹாரிதா ச ந ஸம்ப⁴வதி. ஆணத்திக்க²ணே ஏவ ஹி தங் அவஸ்ஸங்ஹாரிதங் ஜாதந்தி அவஹாரகஸ்ஸ படிக்³க³ண்ஹஞ்சே, தம்பி ந ஸம்ப⁴வதி அனாக³தத்தா. சேதனா சே மக்³க³ட்டா²னியா ஹோதி, ஆணத்திஆதீ³ஸு அஞ்ஞதரங், ப⁴ண்ட³ஸ்ஸ அவஸ்ஸங்ஹாரிதா ஏவ வா ப²லட்டா²னியா சே, அத்தோ² ந ஸம்ப⁴வதி. பாராஜிகாபத்தி ஏவ ஹி ப²லட்டா²னியா ப⁴விதுமரஹதி, ந அஞ்ஞந்தி ஏவங் தாவ இத⁴ ஓபம்மஸங்ஸந்த³னங் ஸம்ப⁴வதி சேதனா மக்³க³ட்டா²னியா, தஸ்ஸா பாராஜிகாபத்திபா⁴வோ ப²லட்டா²னியோ. யதா² கிங்? யதா² படிஸம்பி⁴தா³மக்³கே³ ‘‘ஸத்³தா⁴ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஸத்³தா⁴ய ஸத்³த³த்தே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’தி எத்த² அஞ்ஞோ ஸத்³தோ⁴, அஞ்ஞோ ஸத்³தா⁴ய ஸத்³த³த்தோ²தி ஸித்³த⁴ங், யதா² ச ‘‘ஏகோ அமோஹஸங்கா²தோ த⁴ம்மோ ஸம்பயுத்தகானங் த⁴ம்மானங் ஹேதுபச்சயேன பச்சயோ அதி⁴பதிஸஹஜாதஅஞ்ஞமஞ்ஞனிஸ்ஸயஇந்த்³ரியமக்³க³ஸம்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தபச்சயேன பச்சயோ’’தி எத்த² அமோஹோ த⁴ம்மோ அஞ்ஞோ, அஞ்ஞே தஸ்ஸ ஹேதுபச்சயதாத³யோதி ஸித்³த⁴ங். யதா² ச வினயபிடகே யானி ச² ஆபத்திஸமுட்டா²னானி, ஏவங் யதா²ஸம்ப⁴வங் ‘‘ஸத்த ஆபத்திக்க²ந்தா⁴’’தி வுச்சந்தி, தேஸங் அஞ்ஞா ஆபத்திஸமுட்டா²னதா, அஞ்ஞோ ஆபத்திக்க²ந்த⁴பா⁴வோதி ஸித்³த⁴ங். இமினா ஆபத்திக்க²ந்த⁴னயேன ஆபத்தாதி⁴கரணஸ்ஸ கதி டா²னானீதி? ஸத்த ஆபத்திக்க²ந்தா⁴ டா²னானீதி. கதி வத்தூ²னீதி? ஸத்த ஆபத்திக்க²ந்தா⁴ வத்தூ²னீதி. கதி பூ⁴மியோதி? ஸத்த ஆபத்திக்க²ந்தா⁴ பூ⁴மியோதி ஏவமாத³யோபி த³ஸ்ஸேதப்³பா³. ததா² ஹி தஸ்ஸா ஏவங் மக்³க³ட்டா²னியாய அத்த²ஸாதி⁴காய சேதனாய யஸ்மா அஞ்ஞா பாராஜிகாபத்திதா அனத்த²ந்தரபூ⁴தா ஆகாரவிஸேஸஸங்கா²தா ப²லட்டா²னியா அத்தி², தஸ்மா ‘‘அத்த²ஸாத⁴கசேதனா நாம மக்³கா³னந்தரப²லஸதி³ஸா’’தி வுத்தாதி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா கேவலங் த⁴ம்மனியாமத்தங்யேவ உபமத்தேன ஆசரியேன ஏவங் வுத்தந்திபி ஸம்ப⁴வதீதி ந தத்த² ஓபம்மஸங்ஸந்த³னங் பரியேஸிதப்³ப³ங், ‘‘இத³ங் ஸப்³ப³ங் கேவலங் தக்கவஸேன வுத்தத்தா விசாரெத்வா க³ஹேதப்³ப³’’ந்தி ஆசரியோ.

121.Tañca asammohatthanti eko ‘‘purebhattādīsu vā, akkhinikhaṇanādīni vā disvā gaṇhā’’ti, eko gahetabbaṃ bhaṇḍanissitaṃ katvā ‘‘purebhattaṃ evaṃ vaṇṇasaṇṭhānaṃ bhaṇḍaṃ gaṇhā’’ti vadati, evaṃvidhesu asammohatthaṃ evaṃvidhaṃ saṅketaṃ nimittañca dassetunti ca, yathādhippāyanti dutiyo tatiyassa tatiyo catutthassāti evaṃ paṭipāṭiyā ce vadantīti attho. Sace dutiyo catutthassa vadeti, na yathādhippāyoti ca. ‘‘Paṭiggahitamatteti avassaṃ ce paṭiggaṇhāti, pubbeva thullaccaya’’nti ca likhitaṃ. Paṭiggaṇhakānaṃ dukkaṭaṃ sabbatthokāsābhāvato na vuttaṃ. Pārājikāpajjanenetaṃ dukkaṭaṃ āpajjitvā āpajjanti kira. Atthasādhakāṇatticetanākhaṇe eva pārājiko hotīti adhippāyo. Tattha maggaṭṭhāniyaṃ kataraṃ, kataraṃ phalaṭṭhāniyanti ‘‘atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā’’ti vuttattā phalaṭṭhāniyā cetanāti siddhaṃ. Āṇatti ce maggaṭṭhāniyā siyā, cetanāsahajattā na sambhavati, tathā bhaṇḍassa avassaṃhāritā ca na sambhavati. Āṇattikkhaṇe eva hi taṃ avassaṃhāritaṃ jātanti avahārakassa paṭiggaṇhañce, tampi na sambhavati anāgatattā. Cetanā ce maggaṭṭhāniyā hoti, āṇattiādīsu aññataraṃ, bhaṇḍassa avassaṃhāritā eva vā phalaṭṭhāniyā ce, attho na sambhavati. Pārājikāpatti eva hi phalaṭṭhāniyā bhavitumarahati, na aññanti evaṃ tāva idha opammasaṃsandanaṃ sambhavati cetanā maggaṭṭhāniyā, tassā pārājikāpattibhāvo phalaṭṭhāniyo. Yathā kiṃ? Yathā paṭisambhidāmagge ‘‘saddhāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Saddhāya saddatthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti ettha añño saddho, añño saddhāya saddatthoti siddhaṃ, yathā ca ‘‘eko amohasaṅkhāto dhammo sampayuttakānaṃ dhammānaṃ hetupaccayena paccayo adhipatisahajātaaññamaññanissayaindriyamaggasampayuttaatthiavigatapaccayena paccayo’’ti ettha amoho dhammo añño, aññe tassa hetupaccayatādayoti siddhaṃ. Yathā ca vinayapiṭake yāni cha āpattisamuṭṭhānāni, evaṃ yathāsambhavaṃ ‘‘satta āpattikkhandhā’’ti vuccanti, tesaṃ aññā āpattisamuṭṭhānatā, añño āpattikkhandhabhāvoti siddhaṃ. Iminā āpattikkhandhanayena āpattādhikaraṇassa kati ṭhānānīti? Satta āpattikkhandhā ṭhānānīti. Kati vatthūnīti? Satta āpattikkhandhā vatthūnīti. Kati bhūmiyoti? Satta āpattikkhandhā bhūmiyoti evamādayopi dassetabbā. Tathā hi tassā evaṃ maggaṭṭhāniyāya atthasādhikāya cetanāya yasmā aññā pārājikāpattitā anatthantarabhūtā ākāravisesasaṅkhātā phalaṭṭhāniyā atthi, tasmā ‘‘atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā’’ti vuttāti veditabbaṃ. Atha vā kevalaṃ dhammaniyāmattaṃyeva upamattena ācariyena evaṃ vuttantipi sambhavatīti na tattha opammasaṃsandanaṃ pariyesitabbaṃ, ‘‘idaṃ sabbaṃ kevalaṃ takkavasena vuttattā vicāretvā gahetabba’’nti ācariyo.

பூ⁴மட்ட²கதா²தி³வண்ணனா நிட்டி²தா.

Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ஆபத்திபே⁴த³வண்ணனா • Āpattibhedavaṇṇanā

Related texts:

திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / 2. து³தியபாராஜிகங் • 2. Dutiyapārājikaṃ

அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. து³தியபாராஜிகங் • 2. Dutiyapārājikaṃ

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact