| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೧೦. ಭೂಮಿಚಾಲಸುತ್ತಂ
10. Bhūmicālasuttaṃ
೭೦. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಮಹಾವನೇ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾಯಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಆನನ್ದ, ನಿಸೀದನಂ। ಯೇನ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ 1 ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ನಿಸೀದನಂ ಆದಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುಬನ್ಧಿ।
70. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gaṇhāhi, ānanda, nisīdanaṃ. Yena cāpālaṃ cetiyaṃ 2 tenupasaṅkamissāma divāvihārāyā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā nisīdanaṃ ādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರಮಣೀಯಾ , ಆನನ್ದ, ವೇಸಾಲೀ, ರಮಣೀಯಂ ಉದೇನಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಗೋತಮಕಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸತ್ತಮ್ಬಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಬಹುಪುತ್ತಕಂ ಚೇತಿಯಂ; ರಮಣೀಯಂ ಸಾರನ್ದದಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ , ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ। ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತಾ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ; ನ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಮಾರೇನ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ।
Atha kho bhagavā yena cāpālaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ramaṇīyā , ānanda, vesālī, ramaṇīyaṃ udenaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ gotamakaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sattambaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ bahuputtakaṃ cetiyaṃ; ramaṇīyaṃ sārandadaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ cāpālaṃ cetiyaṃ. Yassa kassaci , ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, ākaṅkhamāno so, ānanda, kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. Ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti. Evampi kho āyasmā ānando bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ; na bhagavantaṃ yāci – ‘‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti, yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacitto.
ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರಮಣೀಯಾ, ಆನನ್ದ, ವೇಸಾಲೀ, ರಮಣೀಯಂ ಉದೇನಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಗೋತಮಕಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸತ್ತಮ್ಬಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಬಹುಪುತ್ತಕಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸಾರನ್ದದಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ…ಪೇ॰… ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತಾ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ; ನ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಮಾರೇನ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ।
Dutiyampi kho bhagavā…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ramaṇīyā, ānanda, vesālī, ramaṇīyaṃ udenaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ gotamakaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sattambaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ bahuputtakaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sārandadaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ cāpālaṃ cetiyaṃ. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, ākaṅkhamāno so, ānanda, kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā…pe… ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti. Evampi kho āyasmā ānando bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ; na bhagavantaṃ yāci – ‘‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti, yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacitto.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ 3, ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸ ದಾನಿ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆನನ್ದೇ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gaccha tvaṃ 4, ānanda, yassa dāni kālaṃ maññasī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā bhagavato avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi. Atha kho māro pāpimā acirapakkante āyasmante ānande bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋ ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ , ಭಗವತೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಪತ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮಾ 5 ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಏತರಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಪತ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ದೇಸೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ ವಿವರನ್ತಿ ವಿಭಜನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ।
‘‘Parinibbātu dāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato. Parinibbānakālo dāni, bhante , bhagavato. Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi yāva me bhikkhū na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā 6 bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. Etarahi, bhante, bhikkhū bhagavato sāvakā viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti.
‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋ ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನ ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಕಾ ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಿಕಾ ನ ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಪತ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಏತರಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಿಕಾ ಭಗವತೋ ಸಾವಿಕಾ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಪತ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ದೇಸೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ ವಿವರನ್ತಿ ವಿಭಜನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ।
‘‘Parinibbātu dāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato. Parinibbānakālo dāni, bhante, bhagavato. Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi yāva me bhikkhuniyo na sāvikā bhavissanti…pe… yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti…pe… yāva me upāsikā na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. Etarahi, bhante, upāsikā bhagavato sāvikā viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti.
‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋ ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಫೀತಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ ಪುಥುಭೂತಂ, ಯಾವ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತ’ನ್ತಿ। ಏತರಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ ಫೀತಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ ಪುಥುಭೂತಂ, ಯಾವ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತಂ।
‘‘Parinibbātu dāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato. Parinibbānakālo dāni, bhante, bhagavato. Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi yāva me idaṃ brahmacariyaṃ na iddhañceva bhavissati phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi suppakāsita’nti. Etarahi, bhante, bhagavato brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi suppakāsitaṃ.
‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋ ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ’’ತಿ। ‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ತ್ವಂ, ಪಾಪಿಮ, ಹೋಹಿ। ನಚಿರಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಇತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಥಾಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
‘‘Parinibbātu dāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato. Parinibbānakālo dāni, bhante, bhagavato’’ti. ‘‘Appossukko tvaṃ, pāpima, hohi. Naciraṃ tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಚಾಪಾಲೇ ಚೇತಿಯೇ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಓಸ್ಸಜಿ। ಓಸ್ಸಟ್ಠೇ ಚ ಭಗವತಾ ಆಯುಸಙ್ಖಾರೇ ಮಹಾಭೂಮಿಚಾಲೋ ಅಹೋಸಿ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ, ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ ಚ ಫಲಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –
Atha kho bhagavā cāpāle cetiye sato sampajāno āyusaṅkhāraṃ ossaji. Ossaṭṭhe ca bhagavatā āyusaṅkhāre mahābhūmicālo ahosi bhiṃsanako salomahaṃso, devadundubhiyo ca phaliṃsu. Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ತುಲಮತುಲಞ್ಚ ಸಮ್ಭವಂ, ಭವಸಙ್ಖಾರಮವಸ್ಸಜಿ ಮುನಿ।
‘‘Tulamatulañca sambhavaṃ, bhavasaṅkhāramavassaji muni;
ಅಜ್ಝತ್ತರತೋ ಸಮಾಹಿತೋ, ಅಭಿನ್ದಿ ಕವಚಮಿವತ್ತಸಮ್ಭವ’’ನ್ತಿ॥
Ajjhattarato samāhito, abhindi kavacamivattasambhava’’nti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಾ ವತಾಯಂ ಭೂಮಿಚಾಲೋ; ಸುಮಹಾ ವತಾಯಂ ಭೂಮಿಚಾಲೋ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ, ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ ಚ ಫಲಿಂಸು। ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ?
Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘mahā vatāyaṃ bhūmicālo; sumahā vatāyaṃ bhūmicālo bhiṃsanako salomahaṃso, devadundubhiyo ca phaliṃsu. Ko nu kho hetu, ko paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāyā’’ti?
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಹಾ ವತಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭೂಮಿಚಾಲೋ ; ಸುಮಹಾ ವತಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭೂಮಿಚಾಲೋ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ, ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ ಚ ಫಲಿಂಸು। ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ?
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mahā vatāyaṃ, bhante, bhūmicālo ; sumahā vatāyaṃ, bhante, bhūmicālo bhiṃsanako salomahaṃso, devadundubhiyo ca phaliṃsu. Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāyā’’ti?
‘‘ಅಟ್ಠಿಮೇ, ಆನನ್ದ, ಹೇತೂ, ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಚಯಾ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ। ಕತಮೇ ಅಟ್ಠ? ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಮಹಾಪಥವೀ ಉದಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ; ಉದಕಂ ವಾತೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ; ವಾತೋ ಆಕಾಸಟ್ಠೋ ಹೋತಿ। ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಮಹಾವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ; ಮಹಾವಾತಾ ವಾಯನ್ತಾ ಉದಕಂ ಕಮ್ಪೇನ್ತಿ; ಉದಕಂ ಕಮ್ಪಿತಂ ಪಥವಿಂ ಕಮ್ಪೇತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಪಠಮೋ ಹೇತು, ಪಠಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Aṭṭhime, ānanda, hetū, aṭṭha paccayā mahato bhūmicālassa pātubhāvāya. Katame aṭṭha? Ayaṃ, ānanda, mahāpathavī udake patiṭṭhitā; udakaṃ vāte patiṭṭhitaṃ; vāto ākāsaṭṭho hoti. So, ānanda, samayo yaṃ mahāvātā vāyanti; mahāvātā vāyantā udakaṃ kampenti; udakaṃ kampitaṃ pathaviṃ kampeti. Ayaṃ, ānanda, paṭhamo hetu, paṭhamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಇದ್ಧಿಮಾ ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ದೇವತಾ ವಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಮಹಾನುಭಾವಾ। ತಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಾ ಪಥವೀಸಞ್ಞಾ ಭಾವಿತಾ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಆಪೋಸಞ್ಞಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಪಥವಿಂ ಕಮ್ಪೇತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇತಿ ಸಮ್ಪವೇಧೇತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ದುತಿಯೋ ಹೇತು, ದುತಿಯೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto devatā vā mahiddhikā mahānubhāvā. Tassa parittā pathavīsaññā bhāvitā hoti, appamāṇā āposaññā. So imaṃ pathaviṃ kampeti saṅkampeti sampakampeti sampavedheti. Ayaṃ, ānanda, dutiyo hetu, dutiyo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಾ ಕಾಯಾ ಚವಿತ್ವಾ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ತತಿಯೋ ಹೇತು; ತತಿಯೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā bodhisatto tusitā kāyā cavitvā sato sampajāno mātukucchiṃ okkamati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ, ānanda, tatiyo hetu; tatiyo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಚತುತ್ಥೋ ಹೇತು, ಚತುತ್ಥೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā bodhisatto sato sampajāno mātukucchismā nikkhamati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ, ānanda, catuttho hetu, catuttho paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಪಞ್ಚಮೋ ಹೇತು, ಪಞ್ಚಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ, ānanda, pañcamo hetu, pañcamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಛಟ್ಠೋ ಹೇತು, ಛಟ್ಠೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavatteti, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ, ānanda, chaṭṭho hetu, chaṭṭho paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಓಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಸತ್ತಮೋ ಹೇತು, ಸತ್ತಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato sato sampajāno āyusaṅkhāraṃ ossajjati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ, ānanda, sattamo hetu, sattamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಅಟ್ಠಮೋ ಹೇತು, ಅಟ್ಠಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಟ್ಠ ಹೇತೂ, ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಚಯಾ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ। ದಸಮಂ।
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ, ānanda, aṭṭhamo hetu, aṭṭhamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya. Ime kho, ānanda, aṭṭha hetū, aṭṭha paccayā mahato bhūmicālassa pātubhāvāyā’’ti. Dasamaṃ.
ಭೂಮಿಚಾಲವಗ್ಗೋ ದುತಿಯೋ।
Bhūmicālavaggo dutiyo.
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
Tassuddānaṃ –
ಇಚ್ಛಾ ಅಲಞ್ಚ ಸಂಖಿತ್ತಂ, ಗಯಾ ಅಭಿಭುನಾ ಸಹ।
Icchā alañca saṃkhittaṃ, gayā abhibhunā saha;
ವಿಮೋಕ್ಖೋ ದ್ವೇ ಚ ವೋಹಾರಾ, ಪರಿಸಾ ಭೂಮಿಚಾಲೇನಾತಿ॥
Vimokkho dve ca vohārā, parisā bhūmicālenāti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಭೂಮಿಚಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Bhūmicālasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಭೂಮಿಚಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Bhūmicālasuttavaṇṇanā
