Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    10. භූමිචාලසුත්‌තවණ්‌ණනා

    10. Bhūmicālasuttavaṇṇanā

    70. දසමෙ නිසීදනන්‌ති ඉධ චම්‌මඛණ්‌ඩං අධිප්‌පෙතං. උදෙනං චෙතියන්‌ති උදෙනයක්‌ඛස්‌ස වසනට්‌ඨානෙ කතවිහාරො වුච්‌චති. ගොතමකාදීසුපි එසෙව නයො. භාවිතාති වඩ්‌ඪිතා. බහුලීකතාති පුනප්‌පුනං කතා. යානීකතාති යුත්‌තයානං විය කතා. වත්‌ථුකතාති පතිට්‌ඨානට්‌ඨෙන වත්‌ථු විය කතා. අනුට්‌ඨිතාති අධිට්‌ඨිතා. පරිචිතාති සමන්‌තතො චිතා සුවඩ්‌ඪිතා. සුසමාරද්‌ධාති සුට්‌ඨු සමාරද්‌ධා.

    70. Dasame nisīdananti idha cammakhaṇḍaṃ adhippetaṃ. Udenaṃ cetiyanti udenayakkhassa vasanaṭṭhāne katavihāro vuccati. Gotamakādīsupi eseva nayo. Bhāvitāti vaḍḍhitā. Bahulīkatāti punappunaṃ katā. Yānīkatāti yuttayānaṃ viya katā. Vatthukatāti patiṭṭhānaṭṭhena vatthu viya katā. Anuṭṭhitāti adhiṭṭhitā. Paricitāti samantato citā suvaḍḍhitā. Susamāraddhāti suṭṭhu samāraddhā.

    ඉති අනියමෙන කථෙත්‌වා පුන නියමෙත්‌වා දස්‌සෙන්‌තො තථාගතස්‌ස ඛොතිආදිමාහ. එත්‌ථ කප්‌පන්‌ති ආයුකප්‌පං. තස්‌මිං තස්‌මිං කාලෙ යං මනුස්‌සානං ආයුප්‌පමාණං, තං පරිපුණ්‌ණං කරොන්‌තො තිට්‌ඨෙය්‍ය. කප්‌පාවසෙසං වාති ‘‘අප්‌පං වා භිය්‍යො’’ති වුත්‌තවස්‌සසතතො අතිරෙකං වා. මහාසීවත්‌ථෙරො පනාහ – ‘‘බුද්‌ධානං අට්‌ඨානෙ ගජ්‌ජිතං නාම නත්‌ථි, පුනප්‌පුනං සමාපජ්‌ජිත්‌වා මරණන්‌තිකවෙදනං වික්‌ඛම්‌භෙන්‌තො භද්‌දකප්‌පමෙව තිට්‌ඨෙය්‍ය. කස්‌මා පන න ඨිතොති? උපාදින්‌නකසරීරං නාම ඛණ්‌ඩිච්‌චාදීහි අභිභුය්‍යති, බුද්‌ධා ච ඛණ්‌ඩිච්‌චාදිභාවං අප්‌පත්‌වා පඤ්‌චමෙ ආයුකොට්‌ඨාසෙ බහුජනස්‌ස පියමනාපකාලෙයෙව පරිනිබ්‌බායන්‌ති. බුද්‌ධානුබුද්‌ධෙසු ච මහාසාවකෙසු පරිනිබ්‌බුතෙසු එකකෙනෙව ඛාණුකෙන විය ඨාතබ්‌බං හොති දහරසාමණෙරපරිවාරෙන වා, තතො ‘අහො බුද්‌ධානං පරිසා’ති හීළෙතබ්‌බතං ආපජ්‌ජෙය්‍ය. තස්‌මා න ඨිතො’’ති. එවං වුත්‌තෙපි යො පන වුච්‌චති ‘‘ආයුකප්‌පො’’ති, ඉදමෙව අට්‌ඨකථාය නියාමිතං.

    Iti aniyamena kathetvā puna niyametvā dassento tathāgatassa khotiādimāha. Ettha kappanti āyukappaṃ. Tasmiṃ tasmiṃ kāle yaṃ manussānaṃ āyuppamāṇaṃ, taṃ paripuṇṇaṃ karonto tiṭṭheyya. Kappāvasesaṃ vāti ‘‘appaṃ vā bhiyyo’’ti vuttavassasatato atirekaṃ vā. Mahāsīvatthero panāha – ‘‘buddhānaṃ aṭṭhāne gajjitaṃ nāma natthi, punappunaṃ samāpajjitvā maraṇantikavedanaṃ vikkhambhento bhaddakappameva tiṭṭheyya. Kasmā pana na ṭhitoti? Upādinnakasarīraṃ nāma khaṇḍiccādīhi abhibhuyyati, buddhā ca khaṇḍiccādibhāvaṃ appatvā pañcame āyukoṭṭhāse bahujanassa piyamanāpakāleyeva parinibbāyanti. Buddhānubuddhesu ca mahāsāvakesu parinibbutesu ekakeneva khāṇukena viya ṭhātabbaṃ hoti daharasāmaṇeraparivārena vā, tato ‘aho buddhānaṃ parisā’ti hīḷetabbataṃ āpajjeyya. Tasmā na ṭhito’’ti. Evaṃ vuttepi yo pana vuccati ‘‘āyukappo’’ti, idameva aṭṭhakathāya niyāmitaṃ.

    යථා තං මාරෙන පරියුට්‌ඨිතචිත්‌තොති එත්‌ථ න්‌ති නිපාතමත්‌තං, යථා මාරෙන පරියුට්‌ඨිතචිත්‌තො අජ්‌ඣොත්‌ථටචිත්‌තො අඤ්‌ඤොපි කොචි පුථුජ්‌ජනො පටිවිජ්‌ඣිතුං න සක්‌කුණෙය්‍ය, එවමෙව නාසක්‌ඛි පටිවිජ්‌ඣිතුන්‌ති අත්‌ථො. මාරො හි යස්‌ස සබ්‌බෙන සබ්‌බං ද්‌වාදස විපල්‌ලාසා අප්‌පහීනා, තස්‌ස චිත්‌තං පරියුට්‌ඨාති. ථෙරස්‌ස ච චත්‌තාරො විපල්‌ලාසා අප්‌පහීනා, තෙනස්‌ස මාරො චිත්‌තං පරියුට්‌ඨාසි. සො පන චිත්‌තපරියුට්‌ඨානං කරොන්‌තො කිං කරොතීති? භෙරවං රූපාරම්‌මණං වා දස්‌සෙති, සද්‌දාරම්‌මණං වා සාවෙති. තතො සත්‌තා තං දිස්‌වා වා සුත්‌වා වා සතිං විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා විවටමුඛා හොන්‌ති, තෙසං මුඛෙන හත්‌ථං පවෙසෙත්‌වා හදයං මද්‌දති, තතො විසඤ්‌ඤාව හුත්‌වා තිට්‌ඨන්‌ති. ථෙරස්‌ස පනෙස මුඛෙ හත්‌ථං පවෙසෙතුං කිං සක්‌ඛිස්‌සති, භෙරවාරම්‌මණං පන දස්‌සෙසි. තං දිස්‌වා ථෙරො නිමිත්‌තොභාසං නප්‌පටිවිජ්‌ඣි. භගවා ජානන්‌තොයෙව කිමත්‌ථං යාව තතියං ආමන්‌තෙසීති? පරතො ‘‘තිට්‌ඨතු, භන්‌තෙ භගවා’’ති යාචිතෙ ‘‘තුය්‌හෙවෙතං දුක්‌කටං, තුය්‌හෙවෙතං අපරද්‌ධ’’න්‌ති දොසාරොපනෙන සො කතනුකරණත්‌ථං.

    Yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacittoti ettha tanti nipātamattaṃ, yathā mārena pariyuṭṭhitacitto ajjhotthaṭacitto aññopi koci puthujjano paṭivijjhituṃ na sakkuṇeyya, evameva nāsakkhi paṭivijjhitunti attho. Māro hi yassa sabbena sabbaṃ dvādasa vipallāsā appahīnā, tassa cittaṃ pariyuṭṭhāti. Therassa ca cattāro vipallāsā appahīnā, tenassa māro cittaṃ pariyuṭṭhāsi. So pana cittapariyuṭṭhānaṃ karonto kiṃ karotīti? Bheravaṃ rūpārammaṇaṃ vā dasseti, saddārammaṇaṃ vā sāveti. Tato sattā taṃ disvā vā sutvā vā satiṃ vissajjetvā vivaṭamukhā honti, tesaṃ mukhena hatthaṃ pavesetvā hadayaṃ maddati, tato visaññāva hutvā tiṭṭhanti. Therassa panesa mukhe hatthaṃ pavesetuṃ kiṃ sakkhissati, bheravārammaṇaṃ pana dassesi. Taṃ disvā thero nimittobhāsaṃ nappaṭivijjhi. Bhagavā jānantoyeva kimatthaṃ yāva tatiyaṃ āmantesīti? Parato ‘‘tiṭṭhatu, bhante bhagavā’’ti yācite ‘‘tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddha’’nti dosāropanena so katanukaraṇatthaṃ.

    මාරො පාපිමාති එත්‌ථ සත්‌තෙ අනත්‌ථෙ නියොජෙන්‌තො මාරෙතීති මාරො. පාපිමාති තස්‌සෙව වෙවචනං . සො හි පාපධම්‌මසමන්‌නාගතත්‌තා ‘‘පාපිමා’’ති වුච්‌චති. කණ්‌හො, අන්‌තකො, නමුචි, පමත්‌තබන්‌ධූතිපි තස්‌සෙව නාමානි. භාසිතා ඛො පනෙසාති අයඤ්‌හි භගවතො සම්‌බොධිපත්‌තියා අට්‌ඨමෙ සත්‌තාහෙ බොධිමණ්‌ඩෙයෙව ආගන්‌ත්‌වා ‘‘භගවා යදත්‌ථං තුම්‌හෙහි පාරමියො පූරිතා, සො වො අත්‌ථො අනුප්‌පත්‌තො, පටිවිද්‌ධං සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං, කිං තෙ ලොකවිචාරණෙනා’’ති වත්‌වා යථා අජ්‌ජ, එවමෙව ‘‘පරිනිබ්‌බාතු දානි, භන්‌තෙ භගවා’’ති යාචි. භගවා චස්‌ස ‘‘න තාවාහ’’න්‌තිආදීනි වත්‌වා පටික්‌ඛිපි. තං සන්‌ධාය – ‘‘භාසිතා ඛො පනෙසා, භන්‌තෙ’’තිආදිමාහ.

    Māro pāpimāti ettha satte anatthe niyojento māretīti māro. Pāpimāti tasseva vevacanaṃ . So hi pāpadhammasamannāgatattā ‘‘pāpimā’’ti vuccati. Kaṇho, antako, namuci, pamattabandhūtipi tasseva nāmāni. Bhāsitā kho panesāti ayañhi bhagavato sambodhipattiyā aṭṭhame sattāhe bodhimaṇḍeyeva āgantvā ‘‘bhagavā yadatthaṃ tumhehi pāramiyo pūritā, so vo attho anuppatto, paṭividdhaṃ sabbaññutaññāṇaṃ, kiṃ te lokavicāraṇenā’’ti vatvā yathā ajja, evameva ‘‘parinibbātu dāni, bhante bhagavā’’ti yāci. Bhagavā cassa ‘‘na tāvāha’’ntiādīni vatvā paṭikkhipi. Taṃ sandhāya – ‘‘bhāsitā kho panesā, bhante’’tiādimāha.

    තත්‌ථ වියත්‌තාති මග්‌ගවසෙන බ්‍යත්‌තා, තථෙව විනීතා, තථා විසාරදා. බහුස්‌සුතාති තෙපිටකවසෙන බහු සුතං එතෙසන්‌ති බහුස්‌සුතා. තමෙව ධම්‌මං ධාරෙන්‌තීති ධම්‌මධරා. අථ වා පරියත්‌තිබහුස්‌සුතා චෙව පටිවෙධබහුස්‌සුතා ච. පරියත්‌තිපටිවෙධධම්‌මානංයෙව ධාරණතො ධම්‌මධරාති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නාති අරියධම්‌මස්‌ස අනුධම්‌මභූතං විපස්‌සනාධම්‌මං පටිපන්‌නා. සාමීචිප්‌පටිපන්‌නාති අනුච්‌ඡවිකපටිපදං පටිපන්‌නා. අනුධම්‌මචාරිනොති අනුධම්‌මං චරණසීලා. සකං ආචරියකන්‌ති අත්‌තනො ආචරියවාදං. ආචික්‌ඛිස්‌සන්‌තීතිආදීනි සබ්‌බානි අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤවෙවචනානි. සහධම්‌මෙනාති සහෙතුකෙන සකාරණෙන වචනෙන. සප්‌පාටිහාරියන්‌ති යාව නිය්‍යානිකං කත්‌වා ධම්‌මං දෙසෙස්‌සන්‌ති.

    Tattha viyattāti maggavasena byattā, tatheva vinītā, tathā visāradā. Bahussutāti tepiṭakavasena bahu sutaṃ etesanti bahussutā. Tameva dhammaṃ dhārentīti dhammadharā. Atha vā pariyattibahussutā ceva paṭivedhabahussutā ca. Pariyattipaṭivedhadhammānaṃyeva dhāraṇato dhammadharāti evamettha attho daṭṭhabbo. Dhammānudhammappaṭipannāti ariyadhammassa anudhammabhūtaṃ vipassanādhammaṃ paṭipannā. Sāmīcippaṭipannāti anucchavikapaṭipadaṃ paṭipannā. Anudhammacārinoti anudhammaṃ caraṇasīlā. Sakaṃ ācariyakanti attano ācariyavādaṃ. Ācikkhissantītiādīni sabbāni aññamaññavevacanāni. Sahadhammenāti sahetukena sakāraṇena vacanena. Sappāṭihāriyanti yāva niyyānikaṃ katvā dhammaṃ desessanti.

    බ්‍රහ්‌මචරියන්‌ති සික්‌ඛාත්‌තයසඞ්‌ගහිතං සකලං සාසනබ්‍රහ්‌මචරියං. ඉද්‌ධන්‌ති සමිද්‌ධං ඣානස්‌සාදවසෙන. ඵීතන්‌ති වුද්‌ධිපත්‌තං සබ්‌බපාලිඵුල්‌ලං විය අභිඤ්‌ඤාසම්‌පත්‌තිවසෙන. විත්‌ථාරිකන්‌ති විත්‌ථතං තස්‌මිං තස්‌මිං දිසාභාගෙ පතිට්‌ඨිතවසෙන. බාහුජඤ්‌ඤන්‌ති බහූහි ඤාතං පටිවිද්‌ධං මහාජනාභිසමයවසෙන. පුථුභූතන්‌ති සබ්‌බාකාරෙන පුථුලභාවප්‌පත්‌තං. කථං? යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතන්‌ති, යත්‌තකා විඤ්‌ඤුජාතිකා දෙවා චෙව මනුස්‌සා ච අත්‌ථි, සබ්‌බෙහි සුට්‌ඨු පකාසිතන්‌ති අත්‌ථො. අප්‌පොස්‌සුක්‌කොති නිරාලයො. ත්‌වඤ්‌හි පාපිම අට්‌ඨමසත්‌තාහතො පට්‌ඨාය ‘‘පරිනිබ්‌බාතු දානි, භන්‌තෙ භගවා, පරිනිබ්‌බාතු සුගතො’’ති විරවන්‌තො ආහිණ්‌ඩිත්‌ථ. අජ්‌ජ දානි පට්‌ඨාය විගතුස්‌සාහො හොහි, මා මය්‌හං පරිනිබ්‌බානත්‌ථං වායාමං කරොහීති වදති.

    Brahmacariyanti sikkhāttayasaṅgahitaṃ sakalaṃ sāsanabrahmacariyaṃ. Iddhanti samiddhaṃ jhānassādavasena. Phītanti vuddhipattaṃ sabbapāliphullaṃ viya abhiññāsampattivasena. Vitthārikanti vitthataṃ tasmiṃ tasmiṃ disābhāge patiṭṭhitavasena. Bāhujaññanti bahūhi ñātaṃ paṭividdhaṃ mahājanābhisamayavasena. Puthubhūtanti sabbākārena puthulabhāvappattaṃ. Kathaṃ? Yāva devamanussehi suppakāsitanti, yattakā viññujātikā devā ceva manussā ca atthi, sabbehi suṭṭhu pakāsitanti attho. Appossukkoti nirālayo. Tvañhi pāpima aṭṭhamasattāhato paṭṭhāya ‘‘parinibbātu dāni, bhante bhagavā, parinibbātu sugato’’ti viravanto āhiṇḍittha. Ajja dāni paṭṭhāya vigatussāho hohi, mā mayhaṃ parinibbānatthaṃ vāyāmaṃ karohīti vadati.

    සතො සම්‌පජානො ආයුසඞ්‌ඛාරං ඔස්‌සජ්‌ජීති සතිං සූපට්‌ඨිතං කත්‌වා ඤාණෙන පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා ආයුසඞ්‌ඛාරං විස්‌සජ්‌ජි පජහි. තත්‌ථ න භගවා හත්‌ථෙන ලෙඩ්‌ඩුං විය ආයුසඞ්‌ඛාරං ඔස්‌සජි, තෙමාසමත්‌තමෙව පන ඵලසමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජිත්‌වා තතො පරං න සමාපජ්‌ජිස්‌සාමීති චිත්‌තං උප්‌පාදෙසි. තං සන්‌ධාය වුත්‌තං ‘‘ඔස්‌සජී’’ති. උස්‌සජීතිපි පාඨො. මහාභූමිචාලොති මහන්‌තො පථවීකම්‌පො. තදා කිර දසසහස්‌සී ලොකධාතු කම්‌පිත්‌ථ. භිංසනකොති භයජනකො. දෙවදුන්‌දුභියො ච ඵලිංසූති දෙවභෙරියො ඵලිංසු, දෙවො සුක්‌ඛගජ්‌ජිතං ගජ්‌ජි, අකාලවිජ්‌ජුලතා නිච්‌ඡරිංසු, ඛණිකවස්‌සං වස්‌සීති වුත්‌තං හොති.

    Sato sampajāno āyusaṅkhāraṃ ossajjīti satiṃ sūpaṭṭhitaṃ katvā ñāṇena paricchinditvā āyusaṅkhāraṃ vissajji pajahi. Tattha na bhagavā hatthena leḍḍuṃ viya āyusaṅkhāraṃ ossaji, temāsamattameva pana phalasamāpattiṃ samāpajjitvā tato paraṃ na samāpajjissāmīti cittaṃ uppādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘ossajī’’ti. Ussajītipi pāṭho. Mahābhūmicāloti mahanto pathavīkampo. Tadā kira dasasahassī lokadhātu kampittha. Bhiṃsanakoti bhayajanako. Devadundubhiyo ca phaliṃsūti devabheriyo phaliṃsu, devo sukkhagajjitaṃ gajji, akālavijjulatā nicchariṃsu, khaṇikavassaṃ vassīti vuttaṃ hoti.

    උදානං උදානෙසීති කස්‌මා උදානෙසි? කොචි නාම වදෙය්‍ය ‘‘භගවා පච්‌ඡතො පච්‌ඡතො අනුබන්‌ධිත්‌වා ‘පරිනිබ්‌බාතු, භන්‌තෙ’ති උපද්‌දුතො භයෙන ආයුසඞ්‌ඛාරං විස්‌සජ්‌ජෙසී’’ති, තස්‌සොකාසො මා හොතු, භීතස්‌ස හි උදානං නාම නත්‌ථීති පීතිවෙගවිස්‌සට්‌ඨං උදානං උදානෙසි.

    Udānaṃ udānesīti kasmā udānesi? Koci nāma vadeyya ‘‘bhagavā pacchato pacchato anubandhitvā ‘parinibbātu, bhante’ti upadduto bhayena āyusaṅkhāraṃ vissajjesī’’ti, tassokāso mā hotu, bhītassa hi udānaṃ nāma natthīti pītivegavissaṭṭhaṃ udānaṃ udānesi.

    තත්‌ථ සබ්‌බෙසං සොණසිඞ්‌ගාලාදීනම්‌පි පච්‌චක්‌ඛභාවතො තුලිතං පරිච්‌ඡින්‌නන්‌ති තුලං. කිං තං? කාමාවචරකම්‌මං. න තුලං, න වා තුලං සදිසමස්‌ස අඤ්‌ඤං ලොකියං කම්‌මං අත්‌ථීති අතුලං. කිං තං? මහග්‌ගතකම්‌මං. අථ වා කාමාවචරං රූපාවචරං තුලං, අරූපාවචරං අතුලං. අප්‌පවිපාකං වා තුලං, බහුවිපාකං අතුලං. සම්‌භවන්‌ති සම්‌භවහෙතුභූතං, රාසිකාරකං පිණ්‌ඩකාරකන්‌ති අත්‌ථො. භවසඞ්‌ඛාරන්‌ති පුනබ්‌භවසඞ්‌ඛාරණකං. අවස්‌සජීති විස්‌සජ්‌ජෙසි. මුනීති බුද්‌ධමුනි. අජ්‌ඣත්‌තරතොති නියකජ්‌ඣත්‌තරතො. සමාහිතොති උපචාරප්‌පනාසමාධිවසෙන සමාහිතො. අභින්‌දි කවචමිවාති කවචං විය අභින්‌දි. අත්‌තසම්‌භවන්‌ති අත්‌තනි සඤ්‌ජාතං කිලෙසං. ඉදං වුත්‌තං හොති – සවිපාකට්‌ඨෙන සම්‌භවං, භවාභිසඞ්‌ඛරණට්‌ඨෙන භවසඞ්‌ඛාරන්‌ති ච ලද්‌ධනාමං තුලාතුලසඞ්‌ඛාතං ලොකියකම්‌මඤ්‌ච ඔස්‌සජි, සඞ්‌ගාමසීසෙ මහායොධො කවචං විය අත්‌තසම්‌භවං කිලෙසඤ්‌ච අජ්‌ඣත්‌තරතො හුත්‌වා සමාහිතො හුත්‌වා අභින්‌දීති.

    Tattha sabbesaṃ soṇasiṅgālādīnampi paccakkhabhāvato tulitaṃ paricchinnanti tulaṃ. Kiṃ taṃ? Kāmāvacarakammaṃ. Na tulaṃ, na vā tulaṃ sadisamassa aññaṃ lokiyaṃ kammaṃ atthīti atulaṃ. Kiṃ taṃ? Mahaggatakammaṃ. Atha vā kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ tulaṃ, arūpāvacaraṃ atulaṃ. Appavipākaṃ vā tulaṃ, bahuvipākaṃ atulaṃ. Sambhavanti sambhavahetubhūtaṃ, rāsikārakaṃ piṇḍakārakanti attho. Bhavasaṅkhāranti punabbhavasaṅkhāraṇakaṃ. Avassajīti vissajjesi. Munīti buddhamuni. Ajjhattaratoti niyakajjhattarato. Samāhitoti upacārappanāsamādhivasena samāhito. Abhindi kavacamivāti kavacaṃ viya abhindi. Attasambhavanti attani sañjātaṃ kilesaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – savipākaṭṭhena sambhavaṃ, bhavābhisaṅkharaṇaṭṭhena bhavasaṅkhāranti ca laddhanāmaṃ tulātulasaṅkhātaṃ lokiyakammañca ossaji, saṅgāmasīse mahāyodho kavacaṃ viya attasambhavaṃ kilesañca ajjhattarato hutvā samāhito hutvā abhindīti.

    අථ වා තුලන්‌ති තුලෙන්‌තො තීරෙන්‌තො. අතුලඤ්‌ච සම්‌භවන්‌ති නිබ්‌බානඤ්‌චෙව සම්‌භවඤ්‌ච. භවසඞ්‌ඛාරන්‌ති භවගාමිකම්‌මං. අවස්‌සජි මුනීති ‘‘පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා අනිච්‌චා, පඤ්‌චන්‌නං ඛන්‌ධානං නිරොධො නිබ්‌බානං නිච්‌ච’’න්‌තිආදිනා (පටි. ම. 3.37-38) නයෙන තුලයන්‌තො බුද්‌ධමුනි භවෙ ආදීනවං, නිබ්‌බානෙ ච ආනිසංසං දිස්‌වා තං ඛන්‌ධානං මූලභූතං භවසඞ්‌ඛාරං කම්‌මං ‘‘කම්‌මක්‌ඛයාය සංවත්‌තතී’’ති (ම. නි. 2.81; අ. නි. 4.232-233) එවං වුත්‌තෙන කම්‌මක්‌ඛයකරෙන අරියමග්‌ගෙන අවස්‌සජි. කථං? අජ්‌ඣත්‌තරතො සමාහිතො, අභින්‌දි කවචමිවත්‌තසම්‌භවං. සො හි විපස්‌සනාවසෙන අජ්‌ඣත්‌තරතො, සමථවසෙන සමාහිතොති එවං පුබ්‌බභාගතො පට්‌ඨාය සමථවිපස්‌සනාබලෙන කවචමිව අත්‌තභාවං පරියොනන්‌ධිත්‌වා ඨිතං, අත්‌තනි සම්‌භවත්‌තා ‘‘අත්‌තසම්‌භව’’න්‌ති ලද්‌ධනාමං සබ්‌බකිලෙසජාලං අභින්‌දි. කිලෙසාභාවෙන ච කතං කම්‌මං අප්‌පටිසන්‌ධිකත්‌තා අවස්‌සට්‌ඨං නාම හොතීති එවං කිලෙසප්‌පහානෙන කම්‌මං පජහි. පහීනකිලෙසස්‌ස ච භයං නාම නත්‌ථි, තස්‌මා අභීතොව ආයුසඞ්‌ඛාරං ඔස්‌සජ්‌ජි, අභීතභාවඤාපනත්‌ථඤ්‌ච උදානං උදානෙසීති වෙදිතබ්‌බො.

    Atha vā tulanti tulento tīrento. Atulañca sambhavanti nibbānañceva sambhavañca. Bhavasaṅkhāranti bhavagāmikammaṃ. Avassaji munīti ‘‘pañcakkhandhā aniccā, pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nibbānaṃ nicca’’ntiādinā (paṭi. ma. 3.37-38) nayena tulayanto buddhamuni bhave ādīnavaṃ, nibbāne ca ānisaṃsaṃ disvā taṃ khandhānaṃ mūlabhūtaṃ bhavasaṅkhāraṃ kammaṃ ‘‘kammakkhayāya saṃvattatī’’ti (ma. ni. 2.81; a. ni. 4.232-233) evaṃ vuttena kammakkhayakarena ariyamaggena avassaji. Kathaṃ? Ajjhattarato samāhito, abhindi kavacamivattasambhavaṃ. So hi vipassanāvasena ajjhattarato, samathavasena samāhitoti evaṃ pubbabhāgato paṭṭhāya samathavipassanābalena kavacamiva attabhāvaṃ pariyonandhitvā ṭhitaṃ, attani sambhavattā ‘‘attasambhava’’nti laddhanāmaṃ sabbakilesajālaṃ abhindi. Kilesābhāvena ca kataṃ kammaṃ appaṭisandhikattā avassaṭṭhaṃ nāma hotīti evaṃ kilesappahānena kammaṃ pajahi. Pahīnakilesassa ca bhayaṃ nāma natthi, tasmā abhītova āyusaṅkhāraṃ ossajji, abhītabhāvañāpanatthañca udānaṃ udānesīti veditabbo.

    යං මහාවාතාති යෙන සමයෙන යස්‌මිං වා සමයෙ මහාවාතා. වායන්‌තීති උපක්‌ඛෙපකවාතා නාම උට්‌ඨහන්‌ති, තෙ වායන්‌තා සට්‌ඨිසහස්‌සාධිකනවයොජනසතසහස්‌සබහලං උදකසන්‌ධාරකවාතං උපච්‌ඡින්‌දන්‌ති, තතො ආකාසෙ උදකං භස්‌සති, තස්‌මිං භස්‌සන්‌තෙ පථවී භස්‌සති, පුන වාතො අත්‌තනො බලෙන අන්‌තොධම්‌මකරණෙ විය උදකං ආබන්‌ධිත්‌වා ගණ්‌හාති, තතො උදකං උග්‌ගච්‌ඡති, තස්‌මිං උග්‌ගච්‌ඡන්‌තෙ පථවී උග්‌ගච්‌ඡති. එවං උදකං කම්‌පිතං පථවිං කම්‌පෙති. එතඤ්‌ච කම්‌පනං යාවජ්‌ජකාලාපි හොතියෙව, බහුභාවෙන පන ඔගච්‌ඡනුග්‌ගච්‌ඡනං න පඤ්‌ඤායති.

    Yaṃ mahāvātāti yena samayena yasmiṃ vā samaye mahāvātā. Vāyantīti upakkhepakavātā nāma uṭṭhahanti, te vāyantā saṭṭhisahassādhikanavayojanasatasahassabahalaṃ udakasandhārakavātaṃ upacchindanti, tato ākāse udakaṃ bhassati, tasmiṃ bhassante pathavī bhassati, puna vāto attano balena antodhammakaraṇe viya udakaṃ ābandhitvā gaṇhāti, tato udakaṃ uggacchati, tasmiṃ uggacchante pathavī uggacchati. Evaṃ udakaṃ kampitaṃ pathaviṃ kampeti. Etañca kampanaṃ yāvajjakālāpi hotiyeva, bahubhāvena pana ogacchanuggacchanaṃ na paññāyati.

    මහිද්‌ධිකා මහානුභාවාති ඉජ්‌ඣනස්‌ස මහන්‌තතාය මහිද්‌ධිකා, අනුභවිතබ්‌බස්‌ස මහන්‌තතාය මහානුභාවා. පරිත්‌තාති දුබ්‌බලා. අප්‌පමාණාති බලවා. සො ඉමං පථවිං කම්‌පෙතීති සො ඉද්‌ධිං නිබ්‌බත්‌තෙත්‌වා සංවෙජෙන්‌තො මහාමොග්‌ගල්‌ලානො විය, වීමංසන්‌තො වා මහානාගත්‌ථෙරස්‌ස භාගිනෙය්‍යො සඞ්‌ඝරක්‌ඛිතසාමණෙරො විය පථවිං කම්‌පෙති. සඞ්‌කම්‌පෙතීති සමන්‌තතො කම්‌පෙති. සම්‌පකම්‌පෙතීති තස්‌සෙව වෙවචනං. ඉති ඉමෙසු අට්‌ඨසු පථවිකම්‌පෙසු පඨමො ධාතුකොපෙන, දුතියො ඉද්‌ධානුභාවෙන, තතියචතුත්‌ථා පුඤ්‌ඤතෙජෙන, පඤ්‌චමො ඤාණතෙජෙන, ඡට්‌ඨො සාධුකාරදානවසෙන, සත්‌තමො කාරුඤ්‌ඤසභාවෙන, අට්‌ඨමො ආරොදනෙන. මාතුකුච්‌ඡිං ඔක්‌කමන්‌තෙ ච තතො නික්‌ඛමන්‌තෙ ච මහාසත්‌තෙ තස්‌ස පුඤ්‌ඤතෙජෙන පථවී අකම්‌පිත්‌ථ, අභිසම්‌බොධියං ඤාණතෙජාභිහතා හුත්‌වා අකම්‌පිත්‌ථ, ධම්‌මචක්‌කප්‌පවත්‌තනෙ සාධුකාරභාවසණ්‌ඨිතා සාධුකාරං දදමානා අකම්‌පිත්‌ථ, ආයුසඞ්‌ඛාරඔස්‌සජ්‌ජනෙ කාරුඤ්‌ඤසභාවසණ්‌ඨිතා චිත්‌තසඞ්‌ඛොභං අසහමානා අකම්‌පිත්‌ථ, පරිනිබ්‌බානෙ ආරොදනවෙගතුන්‌නා හුත්‌වා අකම්‌පිත්‌ථ. අයං පනත්‌ථො පථවිදෙවතාය වසෙන වෙදිතබ්‌බො. මහාභූතපථවියා පනෙතං නත්‌ථි අචෙතනත්‌තා. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.

    Mahiddhikā mahānubhāvāti ijjhanassa mahantatāya mahiddhikā, anubhavitabbassa mahantatāya mahānubhāvā. Parittāti dubbalā. Appamāṇāti balavā. So imaṃ pathaviṃ kampetīti so iddhiṃ nibbattetvā saṃvejento mahāmoggallāno viya, vīmaṃsanto vā mahānāgattherassa bhāgineyyo saṅgharakkhitasāmaṇero viya pathaviṃ kampeti. Saṅkampetīti samantato kampeti. Sampakampetīti tasseva vevacanaṃ. Iti imesu aṭṭhasu pathavikampesu paṭhamo dhātukopena, dutiyo iddhānubhāvena, tatiyacatutthā puññatejena, pañcamo ñāṇatejena, chaṭṭho sādhukāradānavasena, sattamo kāruññasabhāvena, aṭṭhamo ārodanena. Mātukucchiṃ okkamante ca tato nikkhamante ca mahāsatte tassa puññatejena pathavī akampittha, abhisambodhiyaṃ ñāṇatejābhihatā hutvā akampittha, dhammacakkappavattane sādhukārabhāvasaṇṭhitā sādhukāraṃ dadamānā akampittha, āyusaṅkhāraossajjane kāruññasabhāvasaṇṭhitā cittasaṅkhobhaṃ asahamānā akampittha, parinibbāne ārodanavegatunnā hutvā akampittha. Ayaṃ panattho pathavidevatāya vasena veditabbo. Mahābhūtapathaviyā panetaṃ natthi acetanattā. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    භූමිචාලවග්‌ගො සත්‌තමො.

    Bhūmicālavaggo sattamo.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. භූමිචාලසුත්‌තං • 10. Bhūmicālasuttaṃ

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. භූමිචාලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Bhūmicālasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact