Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
6. භූමිජසුත්තං
6. Bhūmijasuttaṃ
223. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො ආයස්මා භූමිජො පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය යෙන ජයසෙනස්ස රාජකුමාරස්ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො ජයසෙනො රාජකුමාරො යෙනායස්මා භූමිජො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා භූමිජෙන සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ජයසෙනො රාජකුමාරො ආයස්මන්තං භූමිජං එතදවොච – ‘‘සන්ති, භො භූමිජ, එකෙ සමණබ්රාහ්මණා එවංවාදිනො එවංදිට්ඨිනො – ‘ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා 1 ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි 2 කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමායා’ති. ඉධ භොතො භූමිජස්ස සත්ථා කිංවාදී 3 කිමක්ඛායී’’ති? ‘‘න ඛො මෙතං, රාජකුමාර, භගවතො සම්මුඛා සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහිතං. ඨානඤ්ච ඛො එතං විජ්ජති යං භගවා එවං බ්යාකරෙය්ය – ‘ආසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය ; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා යොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය ; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා යොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා යොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා යොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමායා’ති. න ඛො මෙ තං, රාජකුමාර, භගවතො සම්මුඛා සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහිතං. ඨානඤ්ච ඛො එතං විජ්ජති යං භගවා එවං බ්යාකරෙය්යා’’ති. ‘‘සචෙ ඛො භොතො භූමිජස්ස සත්ථා එවංවාදී 4 එවමක්ඛායී, අද්ධා භොතො භූමිජස්ස සත්ථා සබ්බෙසංයෙව පුථුසමණබ්රාහ්මණානං මුද්ධානං 5 මඤ්ඤෙ ආහච්ච තිට්ඨතී’’ති . අථ ඛො ජයසෙනො රාජකුමාරො ආයස්මන්තං භූමිජං සකෙනෙව ථාලිපාකෙන පරිවිසි.
223. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho āyasmā bhūmijo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena jayasenassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho jayaseno rājakumāro yenāyasmā bhūmijo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā bhūmijena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jayaseno rājakumāro āyasmantaṃ bhūmijaṃ etadavoca – ‘‘santi, bho bhūmija, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā 6 phalassa adhigamāya; anāsañcepi 7 karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāyā’ti. Idha bhoto bhūmijassa satthā kiṃvādī 8 kimakkhāyī’’ti? ‘‘Na kho metaṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyya – ‘āsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya ; anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Āsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya ; anāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāyā’ti. Na kho me taṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyyā’’ti. ‘‘Sace kho bhoto bhūmijassa satthā evaṃvādī 9 evamakkhāyī, addhā bhoto bhūmijassa satthā sabbesaṃyeva puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ muddhānaṃ 10 maññe āhacca tiṭṭhatī’’ti . Atha kho jayaseno rājakumāro āyasmantaṃ bhūmijaṃ sakeneva thālipākena parivisi.
224. අථ ඛො ආයස්මා භූමිජො පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා භූමිජො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ඉධාහං, භන්තෙ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය යෙන ජයසෙනස්ස රාජකුමාරස්ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදිං. අථ ඛො, භන්තෙ, ජයසෙනො රාජකුමාරො යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මයා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො, භන්තෙ, ජයසෙනො රාජකුමාරො මං එතදවොච – ‘සන්ති, භො භූමිජ, එකෙ සමණබ්රාහ්මණා එවංවාදිනො එවංදිට්ඨිනො – ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමායා’ති. ‘ඉධ භොතො භූමිජස්ස සත්ථා කිංවාදී කිමක්ඛායී’ති? එවං වුත්තෙ අහං, භන්තෙ, ජයසෙනං රාජකුමාරං එතදවොචං – ‘න ඛො මෙ තං, රාජකුමාර, භගවතො සම්මුඛා සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහිතං. ඨානඤ්ච ඛො එතං විජ්ජති යං භගවා එවං බ්යාකරෙය්ය – ආසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා අයොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා යොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා යොනිසො බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමායාති. න ඛො මෙ තං, රාජකුමාර, භගවතො සම්මුඛා සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහිතං. ඨානඤ්ච ඛො එතං විජ්ජති යං භගවා එවං බ්යාකරෙය්යා’ති. ‘සචෙ භොතො භූමිජස්ස සත්ථා එවංවාදී එවමක්ඛායී, අද්ධා භොතො භූමිජස්ස සත්ථා සබ්බෙසංයෙව පුථුසමණබ්රාහ්මණානං මුද්ධානං මඤ්ඤෙ ආහච්ච තිට්ඨතී’ති. ‘කච්චාහං, භන්තෙ, එවං පුට්ඨො එවං බ්යාකරමානො වුත්තවාදී චෙව භගවතො හොමි, න ච භගවන්තං අභූතෙන අබ්භාචික්ඛාමි, ධම්මස්ස චානුධම්මං බ්යාකරොමි, න ච කොචි සහධම්මිකො වාදානුවාදො ගාරය්හං ඨානං ආගච්ඡතී’’’ති?
224. Atha kho āyasmā bhūmijo pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā bhūmijo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idhāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena jayasenassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃ. Atha kho, bhante, jayaseno rājakumāro yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, bhante, jayaseno rājakumāro maṃ etadavoca – ‘santi, bho bhūmija, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāyā’ti. ‘Idha bhoto bhūmijassa satthā kiṃvādī kimakkhāyī’ti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, jayasenaṃ rājakumāraṃ etadavocaṃ – ‘na kho me taṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyya – āsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Āsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāyāti. Na kho me taṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyyā’ti. ‘Sace bhoto bhūmijassa satthā evaṃvādī evamakkhāyī, addhā bhoto bhūmijassa satthā sabbesaṃyeva puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ muddhānaṃ maññe āhacca tiṭṭhatī’ti. ‘Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’’ti?
‘‘තග්ඝ ත්වං, භූමිජ, එවං පුට්ඨො එවං බ්යාකරමානො වුත්තවාදී චෙව මෙ හොසි, න ච මං අභූතෙන අබ්භාචික්ඛසි, ධම්මස්ස චානුධම්මං බ්යාකරොසි, න ච කොචි සහධම්මිකො වාදානුවාදො ගාරය්හං ඨානං ආගච්ඡති. යෙ හි කෙචි, භූමිජ, සමණා වා බ්රාහ්මණා වා මිච්ඡාදිට්ඨිනො මිච්ඡාසඞ්කප්පා මිච්ඡාවාචා මිච්ඡාකම්මන්තා මිච්ඡාආජීවා මිච්ඡාවායාමා මිච්ඡාසතී මිච්ඡාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
‘‘Taggha tvaṃ, bhūmija, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi, na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. Ye hi keci, bhūmija, samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino micchāsaṅkappā micchāvācā micchākammantā micchāājīvā micchāvāyāmā micchāsatī micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
225. ‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො තෙලත්ථිකො තෙලගවෙසී තෙලපරියෙසනං චරමානො වාලිකං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා වාලිකං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය, අභබ්බො තෙලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා වාලිකං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය, අභබ්බො තෙලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා වාලිකං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය, අභබ්බො තෙලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා වාලිකං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය, අභබ්බො තෙලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, තෙලස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා මිච්ඡාදිට්ඨිනො මිච්ඡාසඞ්කප්පා මිච්ඡාවාචා මිච්ඡාකම්මන්තා මිච්ඡාආජීවා මිච්ඡාවායාමා මිච්ඡාසතී මිච්ඡාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
225. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso telatthiko telagavesī telapariyesanaṃ caramāno vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya. Āsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, telassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino micchāsaṅkappā micchāvācā micchākammantā micchāājīvā micchāvāyāmā micchāsatī micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘සෙය්යථාපි , භූමිජ, පුරිසො ඛීරත්ථිකො ඛීරගවෙසී ඛීරපරියෙසනං චරමානො ගාවිං තරුණවච්ඡං විසාණතො ආවිඤ්ඡෙය්ය 11. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා ගාවිං තරුණවච්ඡං විසාණතො ආවිඤ්ඡෙය්ය, අභබ්බො ඛීරස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා ගාවිං තරුණවච්ඡං විසාණතො ආවිඤ්ඡෙය්ය, අභබ්බො ඛීරස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, ඛීරස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා මිච්ඡාදිට්ඨිනො…පෙ.… මිච්ඡාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
‘‘Seyyathāpi , bhūmija, puriso khīratthiko khīragavesī khīrapariyesanaṃ caramāno gāviṃ taruṇavacchaṃ visāṇato āviñcheyya 12. Āsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ visāṇato āviñcheyya, abhabbo khīrassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ visāṇato āviñcheyya, abhabbo khīrassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, khīrassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino…pe… micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
226. ‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො නවනීතත්ථිකො නවනීතගවෙසී නවනීතපරියෙසනං චරමානො උදකං කලසෙ ආසිඤ්චිත්වා මත්ථෙන 13 ආවිඤ්ඡෙය්ය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා උදකං කලසෙ ආසිඤ්චිත්වා මත්ථෙන ආවිඤ්ඡෙය්ය, අභබ්බො නවනීතස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා උදකං කලසෙ ආසිඤ්චිත්වා මත්ථෙන ආවිඤ්ඡෙය්ය, අභබ්බො නවනීතස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, නවනීතස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා මිච්ඡාදිට්ඨිනො…පෙ.… මිච්ඡාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
226. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso navanītatthiko navanītagavesī navanītapariyesanaṃ caramāno udakaṃ kalase āsiñcitvā matthena 14 āviñcheyya. Āsañcepi karitvā udakaṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, abhabbo navanītassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā udakaṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, abhabbo navanītassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, navanītassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino…pe… micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො අග්ගිත්ථිකො 15 අග්ගිගවෙසී අග්ගිපරියෙසනං චරමානො අල්ලං කට්ඨං සස්නෙහං උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථෙය්ය 16. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා අල්ලං කට්ඨං සස්නෙහං උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථෙය්ය, අභබ්බො අග්ගිස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා අල්ලං කට්ඨං සස්නෙහං උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථෙය්ය, අභබ්බො අග්ගිස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, අග්ගිස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා මිච්ඡාදිට්ඨිනො…පෙ.… මිච්ඡාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.…ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, අභබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? අයොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය. යෙ හි කෙචි, භූමිජ, සමණා වා බ්රාහ්මණා වා සම්මාදිට්ඨිනො සම්මාසඞ්කප්පා සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තා සම්මාආජීවා සම්මාවායාමා සම්මාසතී සම්මාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso aggitthiko 17 aggigavesī aggipariyesanaṃ caramāno allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya 18. Āsañcepi karitvā allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya, abhabbo aggissa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya, abhabbo aggissa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, aggissa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino…pe… micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe…āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya. Ye hi keci, bhūmija, samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino sammāsaṅkappā sammāvācā sammākammantā sammāājīvā sammāvāyāmā sammāsatī sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
227. ‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො තෙලත්ථිකො තෙලගවෙසී තෙලපරියෙසනං චරමානො තිලපිට්ඨං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා තිලපිට්ඨං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය, භබ්බො තෙලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා තිලපිට්ඨං දොණියා ආකිරිත්වා උදකෙන පරිප්ඵොසකං පරිප්ඵොසකං පීළෙය්ය, භබ්බො තෙලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, තෙලස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා සම්මාදිට්ඨිනො…පෙ.… සම්මාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
227. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso telatthiko telagavesī telapariyesanaṃ caramāno tilapiṭṭhaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya. Āsañcepi karitvā tilapiṭṭhaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, bhabbo telassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā tilapiṭṭhaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, bhabbo telassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, telassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො ඛීරත්ථිකො ඛීරගවෙසී ඛීරපරියෙසනං චරමානො ගාවිං තරුණවච්ඡං ථනතො ආවිඤ්ඡෙය්ය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා ගාවිං තරුණවච්ඡං ථනතො ආවිඤ්ඡෙය්ය, භබ්බො ඛීරස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා ගාවිං තරුණවච්ඡං ථනතො ආවිඤ්ඡෙය්ය, භබ්බො ඛීරස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, ඛීරස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා සම්මාදිට්ඨිනො…පෙ.… සම්මාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා…පෙ.… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso khīratthiko khīragavesī khīrapariyesanaṃ caramāno gāviṃ taruṇavacchaṃ thanato āviñcheyya. Āsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ thanato āviñcheyya, bhabbo khīrassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ thanato āviñcheyya, bhabbo khīrassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, khīrassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā…pe… anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
228. ‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො නවනීතත්ථිකො නවනීතගවෙසී නවනීතපරියෙසනං චරමානො දධිං කලසෙ ආසිඤ්චිත්වා මත්ථෙන ආවිඤ්ඡෙය්ය. ආසඤ්චෙපි කරිත්වා දධිං කලසෙ ආසිඤ්චිත්වා මත්ථෙන ආවිඤ්ඡෙය්ය, භබ්බො නවනීතස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා දධිං කලසෙ ආසිඤ්චිත්වා මත්ථෙන ආවිඤ්ඡෙය්ය, භබ්බො නවනීතස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, නවනීතස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා සම්මාදිට්ඨිනො…පෙ.… සම්මාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා… ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා … නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
228. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso navanītatthiko navanītagavesī navanītapariyesanaṃ caramāno dadhiṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya. Āsañcepi karitvā dadhiṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, bhabbo navanītassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā… āsañca anāsañcepi karitvā… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā dadhiṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, bhabbo navanītassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, navanītassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā… āsañca anāsañcepi karitvā … nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘සෙය්යථාපි, භූමිජ, පුරිසො අග්ගිත්ථිකො අග්ගිගවෙසී අග්ගිපරියෙසනං චරමානො සුක්ඛං කට්ඨං කොළාපං උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථෙය්ය; ( ) 19 ආසඤ්චෙපි කරිත්වා… අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා.. ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා… නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා සුක්ඛ කට්ඨං කොළාපං උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථෙය්ය, භබ්බො අග්ගිස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, අග්ගිස්ස අධිගමාය. එවමෙව ඛො, භූමිජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා සම්මාදිට්ඨිනො…පෙ.… සම්මාසමාධිනො තෙ ආසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; ආසඤ්ච අනාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය; නෙවාසං නානාසඤ්චෙපි කරිත්වා බ්රහ්මචරියං චරන්ති, භබ්බා ඵලස්ස අධිගමාය. තං කිස්ස හෙතු? යොනි හෙසා, භූමිජ, ඵලස්ස අධිගමාය.
‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso aggitthiko aggigavesī aggipariyesanaṃ caramāno sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya; ( ) 20 āsañcepi karitvā… anāsañcepi karitvā.. āsañca anāsañcepi karitvā… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā sukkha kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya, bhabbo aggissa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, aggissa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘සචෙ ඛො තං, භූමිජ, ජයසෙනස්ස රාජකුමාරස්ස ඉමා චතස්සො උපමා පටිභායෙය්යුං අනච්ඡරියං තෙ ජයසෙනො රාජකුමාරො පසීදෙය්ය, පසන්නො ච තෙ පසන්නාකාරං කරෙය්යා’’ති. ‘‘කුතො පන මං, භන්තෙ, ජයසෙනස්ස රාජකුමාරස්ස ඉමා චතස්සො උපමා පටිභායිස්සන්ති අනච්ඡරියා පුබ්බෙ අස්සුතපුබ්බා, සෙය්යථාපි භගවන්ත’’න්ති?
‘‘Sace kho taṃ, bhūmija, jayasenassa rājakumārassa imā catasso upamā paṭibhāyeyyuṃ anacchariyaṃ te jayaseno rājakumāro pasīdeyya, pasanno ca te pasannākāraṃ kareyyā’’ti. ‘‘Kuto pana maṃ, bhante, jayasenassa rājakumārassa imā catasso upamā paṭibhāyissanti anacchariyā pubbe assutapubbā, seyyathāpi bhagavanta’’nti?
ඉදමවොච භගවා. අත්තමනො ආයස්මා භූමිජො භගවතො භාසිතං අභිනන්දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā bhūmijo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
භූමිජසුත්තං නිට්ඨිතං ඡට්ඨං.
Bhūmijasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්ඣිමනිකාය (අට්ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 6. භූමිජසුත්තවණ්ණනා • 6. Bhūmijasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 6. භූමිජසුත්තවණ්ණනා • 6. Bhūmijasuttavaṇṇanā