| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ಭೂಮಿಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Bhūmijasuttavaṇṇanā
೨೫-೨೬. ಪಞ್ಚಮೇ ಭೂಮಿಜೋತಿ ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಸೇಸಮಿಧಾಪಿ ಪುರಿಮಸುತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಯಸ್ಮಾ ಇದಂ ಸುಖದುಕ್ಖಂ ನ ಕೇವಲಂ ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಕಾಯೇನಪಿ ಕರಿಯಮಾನಂ ಕರೀಯತಿ, ವಾಚಾಯಪಿ ಮನಸಾಪಿ, ಅತ್ತನಾಪಿ ಕರಿಯಮಾನಂ ಕರೀಯತಿ, ಪರೇನಪಿ ಕರಿಯಮಾನಂ ಕರೀಯತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನೇನಪಿ ಕರಿಯಮಾನಂ ಕರೀಯತಿ, ಅಸಮ್ಪಜಾನೇನಪಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಅಪರಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚಯವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಕಾಯೇ ವಾ ಹಾನನ್ದ, ಸತೀತಿಆದಿಮಾಹ। ಕಾಯಸಞ್ಚೇತನಾಹೇತೂತಿ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಚೇತನಾಹೇತು। ವಚೀಸಞ್ಚೇತನಾಮನೋಸಞ್ಚೇತನಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಾಕುಸಲವಸೇನ ವೀಸತಿ ಚೇತನಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತಥಾ ವಚೀದ್ವಾರೇ। ಮನೋದ್ವಾರೇ ನವಹಿ ರೂಪಾರೂಪಚೇತನಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೂನತಿಂಸಾತಿ ತೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಏಕೂನಸತ್ತತಿ ಚೇತನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ವಿಪಾಕಸುಖದುಕ್ಖಂ ದಸ್ಸಿತಂ। ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಚಾತಿ ಇದಂ ತಾಪಿ ಚೇತನಾ ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಚೇತನಾಭೇದಂ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಞ್ಚೇವ ವಚೀಸಙ್ಖಾರಞ್ಚ ಮನೋಸಙ್ಖಾರಞ್ಚ ಪರೇಹಿ ಅನುಸ್ಸಾಹಿತೋ ಸಾಮಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಚಿತ್ತೇನ ಕರೋತಿ, ಪರೇಹಿ ಕಾರಿಯಮಾನೋ ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಚಿತ್ತೇನಾಪಿ ಕರೋತಿ, ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಏವರೂಪೋ ನಾಮ ವಿಪಾಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ಏವಂ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ವಿಪಾಕಞ್ಚ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ಕರೋತಿ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಚೇತಿಯವನ್ದನಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೇಸು ಅನುಕರೋನ್ತಾ ದಾರಕಾ ವಿಯ ಕೇವಲಂ ಕಮ್ಮಮೇವ ಜಾನನ್ತೋ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ’’ತಿ ವಿಪಾಕಂ ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಾಮಂ ವಾ ತಂ, ಆನನ್ದ, ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತೀತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
25-26. Pañcame bhūmijoti tassa therassa nāmaṃ. Sesamidhāpi purimasutte vuttanayeneva veditabbaṃ. Ayaṃ pana viseso – yasmā idaṃ sukhadukkhaṃ na kevalaṃ phassapaccayā uppajjati, kāyenapi kariyamānaṃ karīyati, vācāyapi manasāpi, attanāpi kariyamānaṃ karīyati, parenapi kariyamānaṃ karīyati, sampajānenapi kariyamānaṃ karīyati, asampajānenapi, tasmā tassa aparampi paccayavisesaṃ dassetuṃ kāye vā hānanda, satītiādimāha. Kāyasañcetanāhetūti kāyadvāre uppannacetanāhetu. Vacīsañcetanāmanosañcetanāsupi eseva nayo. Ettha ca kāyadvāre kāmāvacarakusalākusalavasena vīsati cetanā labbhanti, tathā vacīdvāre. Manodvāre navahi rūpārūpacetanāhi saddhiṃ ekūnatiṃsāti tīsu dvāresu ekūnasattati cetanā honti, tappaccayaṃ vipākasukhadukkhaṃ dassitaṃ. Avijjāpaccayā cāti idaṃ tāpi cetanā avijjāpaccayā hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Yasmā pana taṃ yathāvuttacetanābhedaṃ kāyasaṅkhārañceva vacīsaṅkhārañca manosaṅkhārañca parehi anussāhito sāmaṃ asaṅkhārikacittena karoti, parehi kāriyamāno sasaṅkhārikacittenāpi karoti, ‘‘idaṃ nāma kammaṃ karoti, tassa evarūpo nāma vipāko bhavissatī’’ti, evaṃ kammañca vipākañca jānantopi karoti, mātāpitūsu cetiyavandanādīni karontesu anukarontā dārakā viya kevalaṃ kammameva jānanto ‘‘imassa pana kammassa ayaṃ vipāko’’ti vipākaṃ ajānantopi karoti, tasmā taṃ dassetuṃ sāmaṃ vā taṃ, ānanda, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharotītiādi vuttaṃ.
ಇಮೇಸು, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ಯೇ ಇಮೇ ‘‘ಸಾಮಂ ವಾ ತಂ, ಆನನ್ದ, ಕಾಯಸಙ್ಖಾರ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು ವುತ್ತಾ ಛಸತ್ತತಿ ದ್ವೇಸತಾ ಚೇತನಾಧಮ್ಮಾ, ಇಮೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅವಿಜ್ಜಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯಕೋಟಿಯಾ ಅನುಪತಿತಾ। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಹಿ ತೇ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಇದಾನಿ ವಿವಟ್ಟಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ತ್ವೇವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಸೋ ಕಾಯೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಸತಿ ಕಾಯಸಞ್ಚೇತನಾಪಚ್ಚಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸೋ ಕಾಯೋ ನ ಹೋತಿ। ವಾಚಾಮನೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಪಿಚ ಕಾಯೋತಿ ಚೇತನಾಕಾಯೋ, ವಾಚಾಪಿ ಚೇತನಾವಾಚಾ, ಮನೋಪಿ ಕಮ್ಮಮನೋಯೇವ। ದ್ವಾರಕಾಯೋ ವಾ ಕಾಯೋ। ವಾಚಾಮನೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಖೀಣಾಸವೋ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದತಿ, ಧಮ್ಮಂ ಭಣತಿ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಕಥಮಸ್ಸ ಕಾಯಾದಯೋ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ? ಅವಿಪಾಕತ್ತಾ। ಖೀಣಾಸವೇನ ಹಿ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನೇವ ಕುಸಲಂ ಹೋತಿ ನಾಕುಸಲಂ। ಅವಿಪಾಕಂ ಹುತ್ವಾ ಕಿರಿಯಾಮತ್ತೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ತೇನಸ್ಸ ತೇ ಕಾಯಾದಯೋ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ।
Imesu, ānanda, dhammesūti ye ime ‘‘sāmaṃ vā taṃ, ānanda, kāyasaṅkhāra’’ntiādīsu catūsu ṭhānesu vuttā chasattati dvesatā cetanādhammā, imesu dhammesu avijjā upanissayakoṭiyā anupatitā. Sabbepi hi te ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti ettheva saṅgahaṃ gacchanti. Idāni vivaṭṭaṃ dassento avijjāya tvevātiādimāha. So kāyo na hotīti yasmiṃ kāye sati kāyasañcetanāpaccayaṃ ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ uppajjati, so kāyo na hoti. Vācāmanesupi eseva nayo. Apica kāyoti cetanākāyo, vācāpi cetanāvācā, manopi kammamanoyeva. Dvārakāyo vā kāyo. Vācāmanesupi eseva nayo. Khīṇāsavo cetiyaṃ vandati, dhammaṃ bhaṇati, kammaṭṭhānaṃ manasi karoti, kathamassa kāyādayo na hontīti? Avipākattā. Khīṇāsavena hi kataṃ kammaṃ neva kusalaṃ hoti nākusalaṃ. Avipākaṃ hutvā kiriyāmatte tiṭṭhati, tenassa te kāyādayo na hontīti vuttaṃ.
ಖೇತ್ತಂ ತಂ ನ ಹೋತೀತಿಆದೀಸುಪಿ ವಿರುಹನಟ್ಠೇನ ತಂ ಖೇತ್ತಂ ನ ಹೋತಿ, ಪತಿಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ವತ್ಥು ನ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠೇನ ಆಯತನಂ ನ ಹೋತಿ, ಕಾರಣಟ್ಠೇನ ಅಧಿಕರಣಂ ನ ಹೋತಿ। ಸಞ್ಚೇತನಾಮೂಲಕಞ್ಹಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಾ ಸಞ್ಚೇತನಾ ಏತೇಸಂ ವಿರುಹನಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾನಂ ಅಭಾವೇನ ತಸ್ಸ ಸುಖದುಕ್ಖಸ್ಸ ನೇವ ಖೇತ್ತಂ, ನ ವತ್ಥು ನ ಆಯತನಂ, ನ ಅಧಿಕರಣಂ ಹೋತೀತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ವೇದನಾದೀಸು ಸುಖದುಕ್ಖಮೇವ ಕಥಿತಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ವಿಪಾಕಮೇವಾತಿ। ಪಞ್ಚಮಂ।
Khettaṃ taṃ na hotītiādīsupi viruhanaṭṭhena taṃ khettaṃ na hoti, patiṭṭhānaṭṭhena vatthu na hoti, paccayaṭṭhena āyatanaṃ na hoti, kāraṇaṭṭhena adhikaraṇaṃ na hoti. Sañcetanāmūlakañhi ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ uppajjeyya, sā sañcetanā etesaṃ viruhanādīnaṃ atthānaṃ abhāvena tassa sukhadukkhassa neva khettaṃ, na vatthu na āyatanaṃ, na adhikaraṇaṃ hotīti. Imasmiṃ sutte vedanādīsu sukhadukkhameva kathitaṃ, tañca kho vipākamevāti. Pañcamaṃ.
ಛಟ್ಠಂ ಉಪವಾಣಸುತ್ತಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಏತ್ಥ ಪನ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಮೇವ ಕಥಿತನ್ತಿ। ಛಟ್ಠಂ।
Chaṭṭhaṃ upavāṇasuttaṃ uttānameva. Ettha pana vaṭṭadukkhameva kathitanti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya
೫. ಭೂಮಿಜಸುತ್ತಂ • 5. Bhūmijasuttaṃ
೬. ಉಪವಾಣಸುತ್ತಂ • 6. Upavāṇasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)
೫. ಭೂಮಿಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Bhūmijasuttavaṇṇanā
೬. ಉಪವಾಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Upavāṇasuttavaṇṇanā
