| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
੧੮. ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
18. Bhūminānattañāṇaniddesavaṇṇanā
੭੨. ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਭਾਗਾ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ વਾ। ਕਾਮਾવਚਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁવਿਧੋ ਕਾਮੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ વਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਚ। ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ, વਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟਂ। ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਕਾਮੋ, વਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਕਾਮੀਯਤੀਤਿ ਕਾਮੋ। ਸੋ ਦੁવਿਧੋ ਕਾਮੋ ਪવਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਅવਚਰਤਿ, ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਕਾਮੋ ਏਤ੍ਥ ਅવਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾવਚਰੋ। ਸੋ ਪਨ ਪਦੇਸੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪਾਯਾਨਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਸ੍ਸ, ਛਨ੍ਨਞ੍ਚ ਦੇવਲੋਕਾਨਂ વਸੇਨ ਏਕਾਦਸવਿਧੋ । ਯਥਾ ਹਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਸਤ੍ਥਾ ਪੁਰਿਸਾ ਅવਚਰਨ੍ਤਿ, ਸੋ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦ੍વਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦੇਸੁ ਅવਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਸਤ੍ਥਾવਚਰੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਏવਂ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਰੂਪਾવਚਰਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਅવਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਪਦੇਸੋ ‘‘ਕਾਮਾવਚਰੋ’’ਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸ੍વਾਯਂ ਯਥਾ ਰੂਪਭવੋ ਰੂਪਂ, ਏવਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਏਕੇਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਏਕਾਦਸવਿਧਪਦੇਸਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਮੇ ਅવਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾવਚਰੋ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਧਮ੍ਮਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁਪਿ ਅવਚਰਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਪਨ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਅવਚਰਣਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾવਚਰੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਨਾਗੋ ਨਗਰੇ ਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾવਚਰੋ’’ਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਥਲਜਲਚਰਾ ਚ ਪਾਣਿਨੋ ਅਥਲੇ ਅਜਲੇ ਚ ਠਿਤਾਪਿ ‘‘ਥਲਚਰਾ ਜਲਚਰਾ’’ਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅવਚਰਨ੍ਤਾਪਿ ਕਾਮਾવਚਰਾਯੇવਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣવਸੇਨ વਾ ਏਤੇਸੁ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਾਮੋ ਅવਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾવਚਰਾ। ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ਰੂਪਾਰੂਪਾવਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਅવਚਰਤਿ, ਯਥਾ ਪਨ ‘‘વਦਤੀਤਿ વਚ੍ਛੋ, ਮਹਿਯਂ ਸੇਤੀਤਿ ਮਹਿਂਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਨ ਯਤ੍ਤਕਾ વਦਨ੍ਤਿ, ਮਹਿਯਂ વਾ ਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਂ ਨਾਮਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਏਕਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਭੂਮਿਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਕਾਮਾવਚਰਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗવਚਨਂ ਕਤਂ। ਰੂਪਾવਚਰਾਤਿਆਦੀਸੁ ਰੂਪਭવੋ ਰੂਪਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਅવਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਰੂਪਾવਚਰਾ। ਅਰੂਪਭવੋ ਅਰੂਪਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਰੂਪੇ ਅવਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ। ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਤਿ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ।
72. Bhūminānattañāṇaniddese bhūmiyoti bhāgā paricchedā vā. Kāmāvacarāti ettha duvidho kāmo kilesakāmo vatthukāmo ca. Kilesakāmo chandarāgo, vatthukāmo tebhūmakavaṭṭaṃ. Kilesakāmo kāmetīti kāmo, vatthukāmo kāmīyatīti kāmo. So duvidho kāmo pavattivasena yasmiṃ padese avacarati, so padeso kāmo ettha avacaratīti kāmāvacaro. So pana padeso catunnaṃ apāyānaṃ, manussalokassa, channañca devalokānaṃ vasena ekādasavidho . Yathā hi yasmiṃ padese sasatthā purisā avacaranti, so vijjamānesupi aññesu dvipadacatuppadesu avacarantesu tesaṃ abhilakkhitattā ‘‘sasatthāvacaro’’ti vuccati, evaṃ vijjamānesupi aññesu rūpāvacarādīsu tattha avacarantesu tesaṃ abhilakkhitattā ayaṃ padeso ‘‘kāmāvacaro’’tveva vuccati. Svāyaṃ yathā rūpabhavo rūpaṃ, evaṃ uttarapadalopaṃ katvā ‘‘kāmo’’tveva vuccati. Tappaṭibaddho ekeko dhammo imasmiṃ ekādasavidhapadesasaṅkhāte kāme avacaratīti kāmāvacaro. Kiñcāpi hi ettha keci dhammā rūpārūpabhavesupi avacaranti, yathā pana saṅgāme avacaraṇato ‘‘saṅgāmāvacaro’’ti laddhanāmo nāgo nagare carantopi ‘‘saṅgāmāvacaro’’tveva vuccati, thalajalacarā ca pāṇino athale ajale ca ṭhitāpi ‘‘thalacarā jalacarā’’tveva vuccanti, evaṃ te aññattha avacarantāpi kāmāvacarāyevāti veditabbā. Ārammaṇakaraṇavasena vā etesu vuttappakāresu dhammesu kāmo avacaratīti kāmāvacarā. Kāmañcesa rūpārūpāvacaradhammesupi avacarati, yathā pana ‘‘vadatīti vaccho, mahiyaṃ setīti mahiṃso’’ti vutte na yattakā vadanti, mahiyaṃ vā senti, sabbesaṃ taṃ nāmaṃ hoti. Evaṃsampadamidaṃ veditabbaṃ. Ettha sabbe te dhamme ekarāsiṃ katvā vuttabhūmisaddamapekkhitvā kāmāvacarāti itthiliṅgavacanaṃ kataṃ. Rūpāvacarātiādīsu rūpabhavo rūpaṃ, tasmiṃ rūpe avacarantīti rūpāvacarā. Arūpabhavo arūpaṃ, tasmiṃ arūpe avacarantīti arūpāvacarā. Tebhūmakavaṭṭe pariyāpannā antogadhāti pariyāpannā, tasmiṃ na pariyāpannāti apariyāpannā.
ਕਾਮਾવਚਰਾਦਿਭੂਮਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਹੇਟ੍ਠਤੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇਨ। ਅવੀਚਿਨਿਰਯਨ੍ਤਿ ਜਾਲਾਨਂ વਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ વਾ વੇਦਨਾਨਂ વਾ વੀਚਿ ਅਨ੍ਤਰਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅવੀਚਿ। ਸੁਖਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਯੋ ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਰਯੋ, ਨਿਰਤਿਅਤ੍ਥੇਨਪਿ ਨਿਰਯੋ। ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਤਂ ਅવੀਚਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਅਨ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਉਪਰਿਤੋਤਿ ਉਪਰਿਭਾਗੇਨ। ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવੇਤਿ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ વਸਂ વਤ੍ਤਨਤੋ ਏવਂਲਦ੍ਧવੋਹਾਰੇ ਦੇવੇ। ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ। ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇਤਿ ਯੇ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ। ਯਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਙ੍ਗવਚਨવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ। ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਚਰਨ੍ਤਿ ਕਦਾਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਭવਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਅਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਅવਚਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨ ਯੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਓਗਾਲ਼੍ਹਾ ਹੁਤ੍વਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਦਾ ਚ ਸਮ੍ਭવਤੋ, ਅਧੋਭਾਗੇ ਚ ਚਰਨ੍ਤਿ ਅવੀਚਿਨਿਰਯਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭੂਤੂਪਾਦਾਯ ਪવਤ੍ਤਿਭਾવੇਨ, ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ। ਤੇ ਹਿ ਓਗਾਲ਼੍ਹਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਅਧੋਭਾਗੇ ਚ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅવਚਰਾ। ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਅવਚਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਅવਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ।
Kāmāvacarādibhūminiddesesu heṭṭhatoti heṭṭhābhāgena. Avīcinirayanti jālānaṃ vā sattānaṃ vā vedanānaṃ vā vīci antaraṃ chiddaṃ ettha natthīti avīci. Sukhasaṅkhāto ayo ettha natthīti nirayo, niratiatthenapi nirayo. Pariyantaṃ karitvāti taṃ avīcisaṅkhātaṃ nirayaṃ antaṃ katvā. Uparitoti uparibhāgena. Paranimmitavasavattī deveti paranimmitesu kāmesu vasaṃ vattanato evaṃladdhavohāre deve. Anto karitvāti anto pakkhipitvā. Yaṃ etasmiṃ antareti ye etasmiṃ okāse. Yanti ca liṅgavacanavipallāso kato. Etthāvacarāti iminā yasmā tasmiṃ antare aññepi caranti kadāci katthaci sambhavato, tasmā tesaṃ asaṅgaṇhanatthaṃ avacarāti vuttaṃ. Tena ye ekasmiṃ antare ogāḷhā hutvā caranti, sabbattha sadā ca sambhavato, adhobhāge ca caranti avīcinirayassa heṭṭhā bhūtūpādāya pavattibhāvena, tesaṃ saṅgaho kato hoti. Te hi ogāḷhā caranti, adhobhāge ca carantīti avacarā. Ettha pariyāpannāti iminā pana yasmā ete etthāvacarā aññatthāpi avacaranti, na pana tattha pariyāpannā honti, tasmā tesaṃ aññatthāpi avacarantānaṃ pariggaho kato hoti.
ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮੇ ਰਾਸਿਸੁਞ੍ਞਤਾਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ ਚੇવ ਸਭਾવਤੋ ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਕਨਿਟ੍ਠੇਤਿ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਨ ਕਨਿਟ੍ਠੇ। ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਏਤੇਨ ਕੁਸਲਜ੍ਝਾਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ વਿਪਾਕવਸੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਏਤੇਨ વਿਪਾਕਜ੍ਝਾਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਿਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਸੁਖੋ વਿਹਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰੋ, ਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰੀ, ਅਰਹਾ। ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਿਸ੍ਸ। ਏਤੇਨ ਕਿਰਿਯਜ੍ਝਾਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਚੇਤਸਿਕਾਤਿ ਚੇਤਸਿ ਭવਾ ਚੇਤਸਿਕਾ, ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੂਪਗੇਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਭવਂ ਉਪਗਤੇ। ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਮਗ੍ਗਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ। ਮਗ੍ਗਫਲਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ। ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੂਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਕਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ।
Idāni te ettha pariyāpanne dhamme rāsisuññatāpaccayabhāvato ceva sabhāvato ca dassento khandhadhātuāyatanātiādimāha. Brahmalokanti paṭhamajjhānabhūmisaṅkhātaṃ brahmaṭṭhānaṃ. Akaniṭṭheti uttamaṭṭhena na kaniṭṭhe. Samāpannassāti samāpattiṃ samāpannassa. Etena kusalajjhānaṃ vuttaṃ. Upapannassāti vipākavasena brahmaloke upapannassa. Etena vipākajjhānaṃ vuttaṃ. Diṭṭhadhammasukhavihārissāti diṭṭheva dhamme paccakkhe attabhāve sukho vihāro diṭṭhadhammasukhavihāro, so assa atthīti diṭṭhadhammasukhavihārī, arahā. Tassa diṭṭhadhammasukhavihārissa. Etena kiriyajjhānaṃ vuttaṃ. Cetasikāti cetasi bhavā cetasikā, cittasampayuttāti attho. Ākāsānañcāyatanūpageti ākāsānañcāyatanasaṅkhātaṃ bhavaṃ upagate. Dutiyapadepi eseva nayo. Maggāti cattāro ariyamaggā. Maggaphalānīti cattāri ariyamaggaphalāni. Asaṅkhatā ca dhātūti paccayehi akatā nibbānadhātu.
ਅਪਰਾਪਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਏਕੇਕਚਤੁਕ੍ਕવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਤਿਯੇવ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਥ વਾ ਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਤਿ ਚ ਸਾ ਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ। ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਬਹੁਕਾ ਤਾ ਸਤਿਯੋਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ। ਪਦਹਨ੍ਤਿ વਾਯਮਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਧਾਨਂ, વੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ । ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅવਿਪਰੀਤਪ੍ਪਧਾਨਂ ਕਾਰਣਪ੍ਪਧਾਨਂ ਉਪਾਯਪ੍ਪਧਾਨਂ ਯੋਨਿਸੋਪਧਾਨਂ। ਏਕਮੇવ વੀਰਿਯਂ ਕਿਚ੍ਚવਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਕਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਤਿ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, ਚਿਤ੍ਤਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, વੀਰਿਯਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, વੀਮਂਸਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨੀਤਿ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਪੀਤਿਸੁਖਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ। ਪੀਤਿਸੁਖਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾવਸੇਨ ਤਿવਙ੍ਗਿਕਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ, ਸੁਖਚਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਤਾવਸੇਨ ਦੁવਙ੍ਗਿਕਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾવਸੇਨ ਦੁવਙ੍ਗਿਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ। ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਟ੍ਠੇਨ ਝਾਨਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾ, ਕਰੁਣਾ, ਮੁਦਿਤਾ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ। ਫਰਣਅਪ੍ਪਮਾਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ। ਏਤਾਯੋ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇ વਾ ਸਤ੍ਤੇ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਏਕਂ ਸਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વਾ ਅਨવਸੇਸਫਰਣવਸੇਨ ਫਰਨ੍ਤੀਤਿ ਫਰਣਅਪ੍ਪਮਾਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏવ।
Aparāpi catasso bhūmiyoti ekekacatukkavasena veditabbā. Cattāro satipaṭṭhānāti kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ vedanānupassanāsatipaṭṭhānaṃ cittānupassanāsatipaṭṭhānaṃ dhammānupassanāsatipaṭṭhānaṃ. Tassattho – patiṭṭhātīti paṭṭhānaṃ, upaṭṭhāti okkanditvā pakkhanditvā pavattatīti attho. Satiyeva paṭṭhānaṃ satipaṭṭhānaṃ. Atha vā saraṇaṭṭhena sati, upaṭṭhānaṭṭhena paṭṭhānaṃ, sati ca sā paṭṭhānañcātipi satipaṭṭhānaṃ. Ārammaṇavasena bahukā tā satiyoti satipaṭṭhānā. Cattāro sammappadhānāti anuppannānaṃ akusalānaṃ anuppādāya sammappadhānaṃ, uppannānaṃ akusalānaṃ pahānāya sammappadhānaṃ, anuppannānaṃ kusalānaṃ uppādāya sammappadhānaṃ, uppannānaṃ kusalānaṃ ṭhitiyā sammappadhānaṃ. Padahanti vāyamanti etenāti padhānaṃ, vīriyassetaṃ nāmaṃ . Sammappadhānanti aviparītappadhānaṃ kāraṇappadhānaṃ upāyappadhānaṃ yonisopadhānaṃ. Ekameva vīriyaṃ kiccavasena catudhā katvā sammappadhānāti vuttaṃ. Cattāro iddhipādāti chandiddhipādo, cittiddhipādo, vīriyiddhipādo, vīmaṃsiddhipādo. Tassattho vuttoyeva. Cattāri jhānānīti vitakkavicārapītisukhacittekaggatāvasena pañcaṅgikaṃ paṭhamajjhānaṃ. Pītisukhacittekaggatāvasena tivaṅgikaṃ dutiyajjhānaṃ, sukhacittakaggatāvasena duvaṅgikaṃ tatiyajjhānaṃ, upekkhācittekaggatāvasena duvaṅgikaṃ catutthajjhānaṃ. Imāni hi aṅgāni ārammaṇūpanijjhānaṭṭhena jhānanti vuccanti. Catasso appamaññāyoti mettā, karuṇā, muditā, upekkhā. Pharaṇaappamāṇavasena appamaññāyo. Etāyo hi ārammaṇavasena appamāṇe vā satte pharanti, ekaṃ sattampi vā anavasesapharaṇavasena pharantīti pharaṇaappamāṇavasena appamaññāyoti vuccanti. Catasso arūpasamāpattiyoti ākāsānañcāyatanasamāpatti, viññāṇañcāyatanasamāpatti, ākiñcaññāyatanasamāpatti, nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti. Catasso paṭisambhidā vuttatthā eva.
ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾ, ਸੁਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾ, ਸੁਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੧੧) વੁਤ੍ਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਪਦਾ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੀਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੧੮੧ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ। ਕਸਿਣਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅવવਤ੍ਥਾਪੇਤਬ੍ਬਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣવਨ੍ਤਾਨਿ ਝਾਨਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯવਂਸਾਤਿ ਅਰਿਯਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਾ ਚ, ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਾਨਂ વਂਸਾ ਤਨ੍ਤਿਯੋ ਪવੇਣਿਯੋਤਿ ਅਰਿਯવਂਸਾ। ਕੇ ਪਨ ਤੇ? ਚੀવਰਸਨ੍ਤੋਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਨ੍ਤੋਸੋ ਸੇਨਾਸਨਸਨ੍ਤੋਸੋ ਭਾવਨਾਰਾਮਤਾਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ। ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਨ੍ਤੋਸੇ વੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਕਥਂ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
Catassopaṭipadāti ‘‘dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhā paṭipadā dandhābhiññā, sukhā paṭipadā khippābhiññā’’ti (dī. ni. 3.311) vuttā catasso paṭipadā. Cattāri ārammaṇānīti parittaṃ parittārammaṇaṃ, parittaṃ appamāṇārammaṇaṃ, appamāṇaṃ parittārammaṇaṃ, appamāṇaṃ appamāṇārammaṇanti (dha. sa. 181 ādayo) vuttāni cattāri ārammaṇāni. Kasiṇādiārammaṇānaṃ avavatthāpetabbato ārammaṇavantāni jhānāni vuttānīti veditabbāni. Cattāro ariyavaṃsāti ariyā vuccanti buddhā ca paccekabuddhā ca tathāgatasāvakā ca, tesaṃ ariyānaṃ vaṃsā tantiyo paveṇiyoti ariyavaṃsā. Ke pana te? Cīvarasantoso piṇḍapātasantoso senāsanasantoso bhāvanārāmatāti ime cattāro. Gilānapaccayasantoso piṇḍapātasantose vutte vuttoyeva hoti. Yo hi piṇḍapāte santuṭṭho, so kathaṃ gilānapaccaye asantuṭṭho bhavissati.
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਙ੍ਗਹવਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਜਨਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਕਾਰਣਾਨਿ – ਦਾਨਞ੍ਚ ਪੇਯ੍ਯવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ। ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾਰਹਂ ਦਾਨਂ। ਪੇਯ੍ਯવਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਯਥਾਰਹਂ ਪਿਯવਚਨਂ। ਅਤ੍ਥਚਰਿਯਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਰਣવਸੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੁਸਾਸਨવਸੇਨ ਚ વੁਦ੍ਧਿਕਿਰਿਯਾ। ਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾਤਿ ਸਹ ਮਾਨੇਨ ਸਮਾਨੋ, ਸਪਰਿਮਾਣੋ ਸਪਰਿਗਣਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਮਾਨੋ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਮਾਨਤ੍ਤੋ, ਸਮਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾ, ‘‘ਅਯਂ ਮਯਾ ਹੀਨੋ, ਅਯਂ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ, ਅਯਂ ਮਯਾ ਅਧਿਕੋ’’ਤਿ ਪਰਿਗਣੇਤ੍વਾ ਤਦਨੁਰੂਪੇਨ ਉਪਚਰਣਂ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖਤਾ ਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾ’’ਤਿ ਚ વਦਨ੍ਤਿ।
Cattāri saṅgahavatthūnīti cattāri janasaṅgaṇhanakāraṇāni – dānañca peyyavajjañca atthacariyā ca samānattatā cāti imāni cattāri. Dānanti yathārahaṃ dānaṃ. Peyyavajjanti yathārahaṃ piyavacanaṃ. Atthacariyāti tattha tattha kattabbassa karaṇavasena kattabbākattabbānusāsanavasena ca vuddhikiriyā. Samānattatāti saha mānena samāno, saparimāṇo saparigaṇanoti attho. Samāno parassa attā etenāti samānatto, samānattassa bhāvo samānattatā, ‘‘ayaṃ mayā hīno, ayaṃ mayā sadiso, ayaṃ mayā adhiko’’ti parigaṇetvā tadanurūpena upacaraṇaṃ karaṇanti attho. ‘‘Samānasukhadukkhatā samānattatā’’ti ca vadanti.
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਕ੍ਕਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਕ੍ਕਂ ਨਾਮ ਦਾਰੁਚਕ੍ਕਂ, ਰਤਨਚਕ੍ਕਂ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ, ਇਰਿਯਾਪਥਚਕ੍ਕਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧਂ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਤਂ, ਦੇવ, ਚਕ੍ਕਂ ਛਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਛਾਰਤ੍ਤੂਨੇਹੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੫) ਇਦਂ ਦਾਰੁਚਕ੍ਕਂ। ‘‘ਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤਯਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ’’ਤਿ (ਜਾ॰ ੧.੧੩.੬੮) ਇਦਂ ਰਤਨਚਕ੍ਕਂ। ‘‘ਮਯਾ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ ਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੫੬੨) ਇਦਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ। ‘‘ਚਤੁਚਕ੍ਕਂ ਨવਦ੍વਾਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੯) ਇਦਂ ਇਰਿਯਾਪਥਚਕ੍ਕਂ। ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਕ੍ਕਾਨਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਤੁਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤਤਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾવਸ੍ਸਯੋ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੩੧) ਇਦਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਚਕ੍ਕਂ। ਇਧਾਪਿ ਏਤਦੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏવਰੂਪੇ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕੇ ਦੇਸੇ વਾਸੋ। ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾવਸ੍ਸਯੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅવਸ੍ਸਯਨਂ ਸੇવਨਂ ਭਜਨਂ। ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ। ਸਚੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਹਾਯ ਸਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪਚਿਤਕੁਸਲਤਾ। ਇਦਮੇવ ਚੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ। ਯੇਨ ਹਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਦੇવ ਕੁਸਲਂ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੇ ਉਪਨੇਤਿ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਭਜਾਪੇਤਿ, ਸੋ ਏવ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪੇਤੀਤਿ।
Cattāri cakkānīti ettha cakkaṃ nāma dārucakkaṃ, ratanacakkaṃ, dhammacakkaṃ, iriyāpathacakkaṃ, sampatticakkanti pañcavidhaṃ. Tattha ‘‘yaṃ pana taṃ, deva, cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehī’’ti (a. ni. 3.15) idaṃ dārucakkaṃ. ‘‘Cakkaṃ vattayato pariggahetvā’’ti (jā. 1.13.68) idaṃ ratanacakkaṃ. ‘‘Mayā pavattitaṃ cakka’’nti (su. ni. 562) idaṃ dhammacakkaṃ. ‘‘Catucakkaṃ navadvāra’’nti (saṃ. ni. 1.29) idaṃ iriyāpathacakkaṃ. ‘‘Cattārimāni , bhikkhave, cakkāni, yehi samannāgatānaṃ devamanussānaṃ catucakkaṃ vattati. Katamāni cattāri? Patirūpadesavāso, sappurisāvassayo, attasammāpaṇidhi, pubbe ca katapuññatā’’ti (a. ni. 4.31) idaṃ sampatticakkaṃ. Idhāpi etadeva adhippetaṃ. Tattha patirūpadesavāsoti yattha catasso parisā sandissanti, evarūpe anucchavike dese vāso. Sappurisāvassayoti buddhādīnaṃ sappurisānaṃ avassayanaṃ sevanaṃ bhajanaṃ. Attasammāpaṇidhīti attano sammā patiṭṭhāpanaṃ. Sace pubbe assaddhādīhi samannāgato hoti, tāni pahāya saddhādīsu patiṭṭhāpanaṃ. Pubbe ca katapuññatāti pubbe upacitakusalatā. Idameva cettha pamāṇaṃ. Yena hi ñāṇasampayuttacittena kusalakammaṃ kataṃ hoti, tadeva kusalaṃ taṃ purisaṃ patirūpadese upaneti, sappurise bhajāpeti, so eva puggalo attānaṃ sammā ṭhapetīti.
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਧਮ੍ਮਪਦਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸਾ। ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਧਮ੍ਮਪਦਂ। ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਨਾਮ ਅਲੋਭੋ વਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾવਸੇਨ ਅਧਿਗਤਜ੍ਝਾਨવਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ વਾ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਨਾਮ ਅਕੋਪੋ વਾ ਮੇਤ੍ਤਾਸੀਸੇਨ ਅਧਿਗਤਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ વਾ। ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਨਾਮ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ વਾ ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਅਧਿਗਤਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ વਾ। ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਨਾਮ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਾ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੀਸੇਨ ਅਧਿਗਤਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ વਾ। ਦਸਅਸੁਭવਸੇਨ વਾ ਅਧਿਗਤਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਚਤੁਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰવਸੇਨ ਅਧਿਗਤਾਨਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਦਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਆਹਾਰੇਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਅਧਿਗਤਾਨਿ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਦਸਕਸਿਣਆਨਾਪਾਨવਸੇਨ ਅਧਿਗਤਾਨਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਧਮ੍ਮਪਦਨ੍ਤਿ। ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਏਕੇਕਂ ਚਤੁਕ੍ਕવਸੇਨੇવ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ।
Cattāri dhammapadānīti cattāro dhammakoṭṭhāsā. Katamāni cattāri? Anabhijjhā dhammapadaṃ, abyāpādo dhammapadaṃ, sammāsati dhammapadaṃ, sammāsamādhi dhammapadaṃ. Anabhijjhā dhammapadaṃ nāma alobho vā anabhijjhāvasena adhigatajjhānavipassanāmaggaphalanibbānāni vā. Abyāpādo dhammapadaṃ nāma akopo vā mettāsīsena adhigatajjhānādīni vā. Sammāsati dhammapadaṃ nāma sūpaṭṭhitassati vā satisīsena adhigatajjhānādīni vā. Sammāsamādhi dhammapadaṃ nāma aṭṭhasamāpatti vā aṭṭhasamāpattisīsena adhigatajjhānādīni vā. Dasaasubhavasena vā adhigatajjhānādīni anabhijjhā dhammapadaṃ, catubrahmavihāravasena adhigatāni abyāpādo dhammapadaṃ, dasānussatiāhārepaṭikūlasaññāvasena adhigatāni sammāsati dhammapadaṃ, dasakasiṇaānāpānavasena adhigatāni sammāsamādhi dhammapadanti. Imā catasso bhūmiyoti ekekaṃ catukkavaseneva yojetabbaṃ.
ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bhūminānattañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੧੮. ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 18. Bhūminānattañāṇaniddeso
