| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
18. භූමිනානත්‌තඤාණනිද්‌දෙසො
18. Bhūminānattañāṇaniddeso
72. කථං චතුධම්‌මවවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා භූමිනානත්‌තෙ ඤාණං? චතස්‌සො භූමියො – කාමාවචරා භූමි, රූපාවචරා භූමි, අරූපාවචරා භූමි, අපරියාපන්‌නා භූමි. කතමා කාමාවචරා භූමි? හෙට්‌ඨතො අවීචිනිරයං පරියන්‌තං කරිත්‌වා උපරිතො පරනිම්‌මිතවසවත්‌තී දෙවෙ 1 අන්‌තොකරිත්‌වා යං එතස්‌මිං අන්‌තරෙ එත්‌ථාවචරා එත්‌ථ පරියාපන්‌නා ඛන්‌ධධාතුආයතනා රූපං වෙදනා සඤ්‌ඤා සඞ්‌ඛාරා විඤ්‌ඤාණං – අයං කාමාවචරා භූමි.
72. Kathaṃ catudhammavavatthāne paññā bhūminānatte ñāṇaṃ? Catasso bhūmiyo – kāmāvacarā bhūmi, rūpāvacarā bhūmi, arūpāvacarā bhūmi, apariyāpannā bhūmi. Katamā kāmāvacarā bhūmi? Heṭṭhato avīcinirayaṃ pariyantaṃ karitvā uparito paranimmitavasavattī deve 2 antokaritvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā khandhadhātuāyatanā rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ – ayaṃ kāmāvacarā bhūmi.
කතමා රූපාවචරා භූමි? හෙට්‌ඨතො බ්‍රහ්‌මලොකං පරියන්‌තං කරිත්‌වා උපරිතො අකනිට්‌ඨෙ දෙවෙ අන්‌තොකරිත්‌වා යං එතස්‌මිං අන්‌තරෙ එත්‌ථාවචරා එත්‌ථ පරියාපන්‌නා සමාපන්‌නස්‌ස වා උපපන්‌නස්‌ස වා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරිස්‌ස වා චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – අයං රූපාවචරා භූමි.
Katamā rūpāvacarā bhūmi? Heṭṭhato brahmalokaṃ pariyantaṃ karitvā uparito akaniṭṭhe deve antokaritvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā samāpannassa vā upapannassa vā diṭṭhadhammasukhavihārissa vā cittacetasikā dhammā – ayaṃ rūpāvacarā bhūmi.
කතමා අරූපාවචරා භූමි? හෙට්‌ඨතො ආකාසානඤ්‌චායතනූපගෙ දෙවෙ පරියන්‌තං කරිත්‌වා උපරිතො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනූපගෙ දෙවෙ අන්‌තොකරිත්‌වා යං එතස්‌මිං අන්‌තරෙ එත්‌ථාවචරා එත්‌ථ පරියාපන්‌නා සමාපන්‌නස්‌ස වා උපපන්‌නස්‌ස වා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරිස්‌ස වා චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – අයං අරූපාවචරා භූමි.
Katamā arūpāvacarā bhūmi? Heṭṭhato ākāsānañcāyatanūpage deve pariyantaṃ karitvā uparito nevasaññānāsaññāyatanūpage deve antokaritvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā samāpannassa vā upapannassa vā diṭṭhadhammasukhavihārissa vā cittacetasikā dhammā – ayaṃ arūpāvacarā bhūmi.
කතමා අපරියාපන්‌නා භූමි? අපරියාපන්‌නා මග්‌ගා ච මග්‌ගඵලානි ච අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – අයං අපරියාපන්‌නා භූමි. ඉමා චතස්‌සො භූමියො.
Katamā apariyāpannā bhūmi? Apariyāpannā maggā ca maggaphalāni ca asaṅkhatā ca dhātu – ayaṃ apariyāpannā bhūmi. Imā catasso bhūmiyo.
අපරාපි චතස්‌සො භූමියො චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා චත්‌තාරො සම්‌මප්‌පධානා, චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා, චත්‌තාරි ඣානානි, චතස්‌සො අප්‌පමඤ්‌ඤායො, චතස්‌සො අරූපසමාපත්‌තියො, චතස්‌සො පටිසම්‌භිදා, චතස්‌සො පටිපදා, චත්‌තාරි ආරම්‌මණානි, චත්‌තාරො අරියවංසා, චත්‌තාරි සඞ්‌ගහවත්‌ථූනි , චත්‌තාරි චක්‌කානි, චත්‌තාරි ධම්‌මපදානි – ඉමා චතස්‌සො භූමියො. තං ඤාතට්‌ඨෙන ඤාණං, පජානනට්‌ඨෙන පඤ්‌ඤා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘චතුධම්‌මවවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා භූමිනානත්‌තෙ ඤාණං’’.
Aparāpi catasso bhūmiyo cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, cattāri jhānāni, catasso appamaññāyo, catasso arūpasamāpattiyo, catasso paṭisambhidā, catasso paṭipadā, cattāri ārammaṇāni, cattāro ariyavaṃsā, cattāri saṅgahavatthūni , cattāri cakkāni, cattāri dhammapadāni – imā catasso bhūmiyo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘catudhammavavatthāne paññā bhūminānatte ñāṇaṃ’’.
භූමිනානත්‌තඤාණනිද්‌දෙසො අට්‌ඨාරසමො.
Bhūminānattañāṇaniddeso aṭṭhārasamo.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 18. භූමිනානත්‌තඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 18. Bhūminānattañāṇaniddesavaṇṇanā
