14. Bhūminiddesavaṇṇanā

136. Yāsu vutthaṃ pakkañca kappati, tā kappiyā bhūmiyo sammuti ca sammutikuṭi ca…pe… gahapati ca gahapatikuṭi cāti imā catasso hontīti yojetvā attho veditabbo. Tattha bhesajjakkhandhake (mahāva. 295) vuttāya uttidutiyakammavācāya, apalokanakammavasena vā sāvetvā sammā uttisampannaṃ karīyatīti sammuti, thambhānaṃ bhittipādānaṃ vā uggamanaṃ uddhaṃ katvā ṭhapanaṃ, ‘‘kappiyakuṭiṃ karomā’’ti vācāya sāvanañca antaṃ yassā sā ussāvanantā. Tathā ca vuttaṃ ‘‘thambhappatiṭṭhānañca vacanapariyosānañca samakālaṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 295). Nisādanaṃ pavisanaṃ sannivesanaṃ nisādo, gunnaṃ viya nisādo etissāti gonisādi. Bhikkhuṃ ṭhapetvā sesasahadhammikā sabbe ca devamanussā idha gahapatīti sāmaññena adhippetā. Ettha pana gahapatisambandhinī kuṭi dīghena gahapatī.

‘‘Yaṃ pana akappiyabhūmiyaṃ sahaseyyappahonake gehe vuttha’’nti (mahāva. aṭṭha. 295) aṭṭhakathāvacanato yaṃ saṅgho ākaṅkhati vihāraṃ vā aḍḍhayogaṃ vā pāsādaṃ vā hammiyaṃ vā guhaṃ vā leṇādiṃ vā, tesampi sāmaññavacanaṃ viññāyatīti taṃtaṃlakkhaṇappattā sahaseyyappahonakā leṇādayo catūsveva kuṭīsu antogadhāti veditabbaṃ. Imāsu catūsu sahaseyyappahonake padese yaṃ saṅghikaṃ puggalikaṃ vā bhikkhusantakaṃ ekarattampi antovutthaṃ anupasampannena pakkañca yāvakālikaṃ yāmakālikañca antovutthaantopakkasaṅkhaṃ na gacchati, ko pana vādo itaradvaye. Taṃ pana akappiyabhūmiyampi vutthaṃ pakkañca vaṭṭati. Tena vuttaṃ ‘‘yāsu vutthaṃ pakkañca kappatī’’ti.

137. Vāsatthāya kate saṅghike vā ekasantake vā sahaseyyappahonake gehe kappiyākuṭi laddhabbāti sambandho. Tattha vāsatthāyāti iminā avāsatthāya kataṃ nivatteti. Ekasantaketi ekassa bhikkhuno santake. Kappiyākuṭīti bhāvappadhānoyaṃ niddeso, na hi gehe gehaṃ laddhuṃ yujjatīti kappiyakuṭitāti attho. Dīgho pana gāthāvasena, kappiyā kuṭitāti vā visesanavasena daṭṭhabbaṃ. Sahaseyyappahonaketi ettha sahaseyyappahonakaṃ vāsāgāralakkhaṇe vuttalakkhaṇaṃ senāsanaṃ.

138. Idāni tā kuṭiyo kamena dassetvā tattha paṭipajjitabbavidhiṃ, tāsaṃ sabbathāpagamañca dassetuṃ ‘‘gehe’’tiādimāha. Tattha ‘‘kappiyakuṭiṃ karoma, kappiyakuṭiṃ karomā’’ti evamīrayanti sambandho. Iṭṭhakā ca thambhā ca ‘‘iṭṭhakāthambhā’’ti vattabbe rasso. Iṭṭhakathambhā ādi yassa bhittipāsādassāti bahubbīhi. Pacchā paṭhamasaddena kammadhārayo. ‘‘Ṭhapeyya ce, sā ussāvanantikā’’ti evaṃ ce-sā-sadde yojetvā attho veditabbo.

139. Sakalo aparikkhitto ārāmopi vāti sambandho. Senāsanaṃ parikkhittaṃ vā hotu, aparikkhittaṃ vā, na taṃ pamāṇaṃ.

140. Aññehi kappiyakuṭiyā atthāya dinno vā tesaṃ santako vāti yojanā.

141. Avirodhabhāvena kappanīyā kappā, kappa sāmatthiyamiccetasmā itthiyaṃ āpaccaye rūpaṃ, na kappā akappā, akappā ca sā kuṭi ceti akappakuṭi, tāya. Sappiādīti iminā sattāhakālikaṃ yāvajīvikañca gahitaṃ.

142.Tehevāti akappakuṭiyaṃ vutthasappiādīhi eva saddhiṃ sattāhakālikasaṃsaṭṭhatāya ‘‘sattāhaṃ kappate’’ti vuttaṃ. Sāmiseti āmisasaṅkhātena purimadvayena sahite. Sāmapākatāti sāmaṃ attanā pāko etassāti sāmapākaṃ, sattāhakālikena saha pakkaṃ sāmisaṃ yāvajīvikaṃ, tassa bhāvo sāmapākatā. Sayaṃ pakkaṃ taṃ attanā saṃsaṭṭhatāya tampi āmisaṃ sāmapākagatikaṃ karotīti tassa sāmapākatā hotīti adhippāyo.

143.Adhiṭṭhitāti patiṭṭhitā. Eva-saddo tiṭṭhatisaddassa ante daṭṭhabbo.

144.Sabbesūti thambhādīsu sakalesu. Jahitaṃ vatthu kuṭibhūmi yassā jahitavatthukā. Parikkhitte jahitavatthukāti sambandho. Sesāti itarā dve kuṭiyo. Chadanavibbhamāti chadanassa vināsā. Etthāpi ‘‘jahitavatthukā’’ti ānetabbanti.

Bhūminiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.