Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཁུདྡསིཀྑཱ-མཱུལསིཀྑཱ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
༡༤. བྷཱུམིནིདྡེསཝཎྞནཱ
14. Bhūminiddesavaṇṇanā
༡༣༦. ཨིདཱནི ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, ཙཏསྶོ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡོ ཨུསྶཱཝནནྟིཀཾ གོནིསཱདིཀཾ གཧཔཏིཾ སམྨུཏི’’ནྟི (མཧཱཝ॰ ༢༩༥) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ ཙཏསྶོ ཀཔྤིཡབྷཱུམིཡོ དསྶེཏུཾ ‘‘སམྨུཏུསྶཱཝནནྟཱ ཙཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཡཱསཱུཏི ཀཔྤིཡབྷཱུམཱིསུ (ཀངྑཱ॰ ཨཊྛ॰ སནྣིདྷིཀཱརཀསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ)།
136. Idāni ‘‘anujānāmi, bhikkhave, catasso kappiyabhūmiyo ussāvanantikaṃ gonisādikaṃ gahapatiṃ sammuti’’nti (mahāva. 295) evaṃ vuttā catasso kappiyabhūmiyo dassetuṃ ‘‘sammutussāvanantā cā’’tiādimāha. Yāsūti kappiyabhūmīsu (kaṅkhā. aṭṭha. sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā).
༡༣༧. ཨིདཱནི ཡཏྠ ཀཔྤིཡཀུཊི ཨིཙྪིཏབྦཱ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཝཱསཏྠཱཡཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཝཱསཏྠཱཡཱཏི ཨིམིནཱ ཀོཊྛཱགཱརབྷཏྟསཱལཱཙེཏིཡགྷརསམྨུཉྫནཱིམཱལ༹ཀཱདི ཡཾ ཡཾ ཨཉྙམྤི ཝཱསཏྠཱཡ ཀརཱིཡཏི, ཏཏྠ ཏཏྠ ཀཔྤིཡཀུཊིཀརཎཀིཙྩཾ ནཏྠཱིཏི དཱིཔིཏཾ ཧོཏི། བྷོཛནསཱལཱ པན སེནཱསནམེཝ, ཏསྨཱ ཏཏྠ ཀཱཏབྦཱ ཨེཝཱཏི ཝདནྟི། སངྒྷིཀེཝེཀསནྟཀེཏི ཨེཏྠ ཨེཀསནྟཀོ ཨུཔསམྤནྣསནྟཀོཝ ཝེདིཏབྦོ།
137. Idāni yattha kappiyakuṭi icchitabbā, taṃ dassetuṃ ‘‘vāsatthāyā’’tiādimāha. Vāsatthāyāti iminā koṭṭhāgārabhattasālācetiyagharasammuñjanīmāḷakādi yaṃ yaṃ aññampi vāsatthāya karīyati, tattha tattha kappiyakuṭikaraṇakiccaṃ natthīti dīpitaṃ hoti. Bhojanasālā pana senāsanameva, tasmā tattha kātabbā evāti vadanti. Saṅghikevekasantaketi ettha ekasantako upasampannasantakova veditabbo.
༡༣༨. ཨིདཱནི ཀཏྟབྦཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ ‘‘གེཧེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཏཏྠ སངྒྷསྶ ཝཱ ཨེཀསྶ ཝཱ གེཧེ ཝིཧཱརེ ཀརིཡམཱནེ ཨེཝཾ ཨཱིརཡཾ ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀརོམ, ཀཔྤིཡཀུཊིཾ ཀརོམཱ’’ཏི ཝཱ ‘‘ཀཔྤིཡཀུཊི ཀཔྤིཡཀུཊཱི’’ཏི ཝཱ ཝདནྟོ པཋམིཊྛཀཏྠམྦྷཱདིཾ ཋཔེཡྻ, ཨེཝཾ ཀཏཱ ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ ནཱམ, ཨེཝཾ ཨུདཱཧརིཏཝཙནནྟིཀཱཏི ཨཏྠོ།
138. Idāni kattabbākāraṃ dassetuṃ ‘‘gehe’’tiādimāha. Tattha saṅghassa vā ekassa vā gehe vihāre kariyamāne evaṃ īrayaṃ ‘‘kappiyakuṭiṃ karoma, kappiyakuṭiṃ karomā’’ti vā ‘‘kappiyakuṭi kappiyakuṭī’’ti vā vadanto paṭhamiṭṭhakatthambhādiṃ ṭhapeyya, evaṃ katā ussāvanantikā nāma, evaṃ udāharitavacanantikāti attho.
༡༣༩. ཡེབྷུཡྻེན ཝཱ ཨཔརིཀྑིཏྟོ, སཀལོཔི ཝཱ ཨཔརིཀྑིཏྟོ ཨཱརཱམོ ‘‘གོནིསཱདཱི’’ཏི ཝུཙྩཏཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཨེཏྠ པན སེནཱསནེསུ པརིཀྑིཏྟེསུཔི ཨཱརཱམེ ཨཔརིཀྑིཏྟེ ཀཔྤིཡཀུཊིཀརཎཀིཙྩཾ ནཏྠི། སམྨུཏིཾ ཀརོནྟེཧི ཀཏཾ པརིཡོསིཏཾ ‘‘ཨིམཾ ཝིཧཱརཾ ཨཌྜྷཡོགཾ པཱསཱདཾ ཧམྨིཡཾ གུཧཾ ཏིཎཀུཊིཀཾ མཎྜཔ’’ནྟི ཏེསཾ ནཱམཾ གཧེཏྭཱ ཏསྶཱ ཀུཊིཡཱ ཧཏྠཔཱསེ ཝཱ ཋཏྭཱ, ཏསྶཱ ཨནྟོ ཝཱ པཝིསིཏྭཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཉཏྟིདུཏིཡཀམྨཝཱཙཱཡ སམྨནྣིཏབྦཾ།
139. Yebhuyyena vā aparikkhitto, sakalopi vā aparikkhitto ārāmo ‘‘gonisādī’’ti vuccatīti sambandho. Ettha pana senāsanesu parikkhittesupi ārāme aparikkhitte kappiyakuṭikaraṇakiccaṃ natthi. Sammutiṃ karontehi kataṃ pariyositaṃ ‘‘imaṃ vihāraṃ aḍḍhayogaṃ pāsādaṃ hammiyaṃ guhaṃ tiṇakuṭikaṃ maṇḍapa’’nti tesaṃ nāmaṃ gahetvā tassā kuṭiyā hatthapāse vā ṭhatvā, tassā anto vā pavisitvā vuttanayeneva ñattidutiyakammavācāya sammannitabbaṃ.
༡༤༠. ‘‘བྷིཀྑུཾ ཋཔེཏྭཱ ཨཉྙེཧཱི’’ཏི ཝཙནཏོ སེསསཧདྷམྨིཀེཧིཔི དེཝམནུསྶེཧིཔི ཨཉྙེཧི ཀཔྤིཡཀུཊིཡཱ ཨཏྠཱཡ དིནྣོ ཝཱ ཏེསཾ སནྟཀོ ཝཱ གེཧོ ‘‘གཧཔཏཱི’’ཏི མཏོ ཉཱཏོཏི ཨཏྠོ, སངྒྷསནྟཀཉྩ བྷིཀྑུསནྟཀཉྩ ཋཔེཏྭཱ སབྦེསཾ གེཧོ གཧཔཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ།
140. ‘‘Bhikkhuṃ ṭhapetvā aññehī’’ti vacanato sesasahadhammikehipi devamanussehipi aññehi kappiyakuṭiyā atthāya dinno vā tesaṃ santako vā geho ‘‘gahapatī’’ti mato ñātoti attho, saṅghasantakañca bhikkhusantakañca ṭhapetvā sabbesaṃ geho gahapatīti adhippāyo.
༡༤༡. སཔྤིཨཱདཱིཧི མིསྶིཏནྟི སཔྤིཨཱདཱིཧི པཉྩཧི ཙ ཧལིདྡིསིངྒིཝེརཱདིཡཱཝཛཱིཝིཀེན ཙཱཏི ཨཏྠོ། ཝཛེཡྻ ཨནྟོཝུཏྠཏྟནྟི ཨེཏྠ ཡཱཝཀཱལིཀཡཱམཀཱལིཀསངྑཱཏཾ པུརིམཀཱལིཀདྭཡཾ སངྒྷིཀཾ ཝཱ བྷིཀྑུསྶ ཝཱ བྷིཀྑུནིཡཱ ཝཱ སནྟཀཾ སཡཾ ཀཔྤིཡཀུཊིཡཱ ཝུཏྠམྤི ཨིཏརེཧི ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཱ ཝུཏྠེཧི མིསྶིཏཾ ཨནྟོཝུཏྠབྷཱཝཾ ཨཱགཙྪེཡྻཱཏི ཨཏྠོ།
141.Sappiādīhimissitanti sappiādīhi pañcahi ca haliddisiṅgiverādiyāvajīvikena cāti attho. Vajeyya antovutthattanti ettha yāvakālikayāmakālikasaṅkhātaṃ purimakālikadvayaṃ saṅghikaṃ vā bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā santakaṃ sayaṃ kappiyakuṭiyā vutthampi itarehi akappiyakuṭiyā vutthehi missitaṃ antovutthabhāvaṃ āgaccheyyāti attho.
༡༤༢. ཏེཧེཝཱཏི ཨཀཔྤིཡཀུཊིཡཾ ཝུཏྠསཔྤིཏེལཱདཱིཧི། སཱམཔཱཀཏནྟི སཱམཾཔཀྐབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ།
142.Tehevāti akappiyakuṭiyaṃ vutthasappitelādīhi. Sāmapākatanti sāmaṃpakkabhāvaṃ gacchatīti attho.
༡༤༣-༤. ཨིམཱ པན ཀཔྤིཡཀུཊིཡོ ཡདཱ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོནྟི, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨུསྶཱཝནནྟིཀཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། སཙེ ཐམྦྷེ ཝཱ བྷིཏྟིཔཱདེ ཝཱ པརིཝཏྟེནྟི, ཡོ ཡོ ཋིཏོ, ཏཏྠ ཏཏྠ པཏིཊྛཱཏི, ཨེཏེནུཔཱཡེན སབྦེསུ པརིཝཏྟེསུཔི ན ཝིཛཧིཏཝཏྠུཀཱཝ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ། པརིཀྑིཏྟེ གོནིསཱདི ཝིཛཧིཏཝཏྠུཀཱ། སེསཱ ཚདནཝིབྦྷམཱཏི ཚདནཝིནཱསཱ ཛཧིཏཝཏྠུཀཱ ཧོནྟཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། བྷཱུམིཝིནིཙྪཡོ།
143-4. Imā pana kappiyakuṭiyo yadā jahitavatthukā honti, taṃ dassetuṃ ‘‘ussāvanantikā’’tiādimāha. Sace thambhe vā bhittipāde vā parivattenti, yo yo ṭhito, tattha tattha patiṭṭhāti, etenupāyena sabbesu parivattesupi na vijahitavatthukāva hotīti attho. Parikkhitte gonisādi vijahitavatthukā. Sesā chadanavibbhamāti chadanavināsā jahitavatthukā hontīti adhippāyo. Bhūmivinicchayo.
བྷཱུམིནིདྡེསཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Bhūminiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.