Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi

    ៥៤៣. ភូរិទត្តជាតកំ (៦)

    543. Bhūridattajātakaṃ (6)

    ៧៨៤.

    784.

    ‘‘យំ កិញ្ចិ រតនំ អត្ថិ, ធតរដ្ឋនិវេសនេ;

    ‘‘Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, dhataraṭṭhanivesane;

    សព្ពានិ តេ ឧបយន្តុ, ធីតរំ ទេហិ រាជិនោ’’។

    Sabbāni te upayantu, dhītaraṃ dehi rājino’’.

    ៧៨៥.

    785.

    ‘‘ន នោ វិវាហោ នាគេហិ, កតបុព្ពោ កុទាចនំ;

    ‘‘Na no vivāho nāgehi, katapubbo kudācanaṃ;

    តំ វិវាហំ អសំយុត្តំ, កថំ អម្ហេ ករោមសេ’’។

    Taṃ vivāhaṃ asaṃyuttaṃ, kathaṃ amhe karomase’’.

    ៧៨៦.

    786.

    ‘‘ជីវិតំ នូន តេ ចត្តំ, រដ្ឋំ វា មនុជាធិប;

    ‘‘Jīvitaṃ nūna te cattaṃ, raṭṭhaṃ vā manujādhipa;

    ន ហិ នាគេ កុបិតម្ហិ, ចិរំ ជីវន្តិ តាទិសា។

    Na hi nāge kupitamhi, ciraṃ jīvanti tādisā.

    ៧៨៧.

    787.

    ‘‘យោ ត្វំ ទេវ មនុស្សោសិ, ឥទ្ធិមន្តំ អនិទ្ធិមា;

    ‘‘Yo tvaṃ deva manussosi, iddhimantaṃ aniddhimā;

    វរុណស្ស និយំ បុត្តំ, យាមុនំ អតិមញ្ញសិ’’។

    Varuṇassa niyaṃ puttaṃ, yāmunaṃ atimaññasi’’.

    ៧៨៨.

    788.

    ‘‘នាតិមញ្ញាមិ រាជានំ, ធតរដ្ឋំ យសស្សិនំ;

    ‘‘Nātimaññāmi rājānaṃ, dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ;

    ធតរដ្ឋោ ហិ នាគានំ, ពហូនមបិ ឥស្សរោ។

    Dhataraṭṭho hi nāgānaṃ, bahūnamapi issaro.

    ៧៨៩.

    789.

    ‘‘អហិ មហានុភាវោបិ, ន មេ ធីតរមារហោ;

    ‘‘Ahi mahānubhāvopi, na me dhītaramāraho;

    ខត្តិយោ ច វិទេហានំ, អភិជាតា សមុទ្ទជា’’។

    Khattiyo ca videhānaṃ, abhijātā samuddajā’’.

    ៧៩០.

    790.

    ‘‘កម្ពលស្សតរា ឧដ្ឋេន្តុ, សព្ពេ នាគេ និវេទយ;

    ‘‘Kambalassatarā uṭṭhentu, sabbe nāge nivedaya;

    ពារាណសិំ បវជ្ជន្តុ, មា ច កញ្ចិ 1 វិហេឋយុំ’’។

    Bārāṇasiṃ pavajjantu, mā ca kañci 2 viheṭhayuṃ’’.

    ៧៩១.

    791.

    ‘‘និវេសនេសុ សោព្ភេសុ, រថិយា ចច្ចរេសុ ច;

    ‘‘Nivesanesu sobbhesu, rathiyā caccaresu ca;

    រុក្ខគ្គេសុ ច លម្ពន្តុ, វិតតា តោរណេសុ ច។

    Rukkhaggesu ca lambantu, vitatā toraṇesu ca.

    ៧៩២.

    792.

    ‘‘អហម្បិ សព្ពសេតេន, មហតា សុមហំ បុរំ;

    ‘‘Ahampi sabbasetena, mahatā sumahaṃ puraṃ;

    បរិក្ខិបិស្សំ ភោគេហិ, កាសីនំ ជនយំ ភយំ’’។

    Parikkhipissaṃ bhogehi, kāsīnaṃ janayaṃ bhayaṃ’’.

    ៧៩៣.

    793.

    តស្ស តំ វចនំ សុត្វា, ឧរគានេកវណ្ណិនោ;

    Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, uragānekavaṇṇino;

    ពារាណសិំ បវជ្ជិំសុ, ន ច កញ្ចិ វិហេឋយុំ។

    Bārāṇasiṃ pavajjiṃsu, na ca kañci viheṭhayuṃ.

    ៧៩៤.

    794.

    និវេសនេសុ សោព្ភេសុ, រថិយា ចច្ចរេសុ ច;

    Nivesanesu sobbhesu, rathiyā caccaresu ca;

    រុក្ខគ្គេសុ ច លម្ពិំសុ, វិតតា តោរណេសុ ច។

    Rukkhaggesu ca lambiṃsu, vitatā toraṇesu ca.

    ៧៩៥.

    795.

    តេសុ ទិស្វាន លម្ពន្តេ, បុថូ កន្ទិំសុ នារិយោ;

    Tesu disvāna lambante, puthū kandiṃsu nāriyo;

    នាគេ សោណ្ឌិកតេ ទិស្វា, បស្សសន្តេ មុហុំ មុហុំ។

    Nāge soṇḍikate disvā, passasante muhuṃ muhuṃ.

    ៧៩៦.

    796.

    ពារាណសី បព្យធិតា, អាតុរា សមបជ្ជថ;

    Bārāṇasī pabyadhitā, āturā samapajjatha;

    ពាហា បគ្គយ្ហ បក្កន្ទុំ, ‘‘ធីតរំ ទេហិ រាជិនោ’’។

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, ‘‘dhītaraṃ dehi rājino’’.

    ៧៩៧.

    797.

    ‘‘បុប្ផាភិហារស្ស វនស្ស មជ្ឈេ, កោ លោហិតក្ខោ វិតតន្តរំសោ;

    ‘‘Pupphābhihārassa vanassa majjhe, ko lohitakkho vitatantaraṃso;

    កា កម្ពុកាយូរធរា សុវត្ថា, តិដ្ឋន្តិ នារិយោ ទស វន្ទមានា។

    Kā kambukāyūradharā suvatthā, tiṭṭhanti nāriyo dasa vandamānā.

    ៧៩៨.

    798.

    ‘‘កោ ត្វំ ព្រហាពាហុ វនស្ស មជ្ឈេ, វិរោចសិ ឃតសិត្តោវ អគ្គិ;

    ‘‘Ko tvaṃ brahābāhu vanassa majjhe, virocasi ghatasittova aggi;

    មហេសក្ខោ អញ្ញតរោសិ យក្ខោ, ឧទាហុ នាគោសិ មហានុភាវោ’’។

    Mahesakkho aññatarosi yakkho, udāhu nāgosi mahānubhāvo’’.

    ៧៩៩.

    799.

    ‘‘នាគោហមស្មិ ឥទ្ធិមា, តេជស្សី 3 ទុរតិក្កមោ;

    ‘‘Nāgohamasmi iddhimā, tejassī 4 duratikkamo;

    ឌំសេយ្យំ តេជសា កុទ្ធោ, ផីតំ ជនបទំ អបិ។

    Ḍaṃseyyaṃ tejasā kuddho, phītaṃ janapadaṃ api.

    ៨០០.

    800.

    ‘‘សមុទ្ទជា ហិ មេ មាតា, ធតរដ្ឋោ ច មេ បិតា;

    ‘‘Samuddajā hi me mātā, dhataraṭṭho ca me pitā;

    សុទស្សនកនិដ្ឋោស្មិ, ភូរិទត្តោតិ មំ វិទូ’’។

    Sudassanakaniṭṭhosmi, bhūridattoti maṃ vidū’’.

    ៨០១.

    801.

    ‘‘យំ គម្ភីរំ សទាវដ្ដំ, រហទំ ភិស្មំ បេក្ខសិ;

    ‘‘Yaṃ gambhīraṃ sadāvaṭṭaṃ, rahadaṃ bhismaṃ pekkhasi;

    ឯស ទិព្យោ មមាវាសោ, អនេកសតបោរិសោ។

    Esa dibyo mamāvāso, anekasataporiso.

    ៨០២.

    802.

    ‘‘មយូរកោញ្ចាភិរុទំ, នីលោទំ វនមជ្ឈតោ;

    ‘‘Mayūrakoñcābhirudaṃ, nīlodaṃ vanamajjhato;

    យមុនំ បវិស មា ភីតោ, ខេមំ វត្តវតំ 5 សិវំ’’។

    Yamunaṃ pavisa mā bhīto, khemaṃ vattavataṃ 6 sivaṃ’’.

    ៨០៣.

    803.

    ‘‘តត្ថ បត្តោ សានុចរោ, សហ បុត្តេន ព្រាហ្មណ;

    ‘‘Tattha patto sānucaro, saha puttena brāhmaṇa;

    បូជិតោ មយ្ហំ កាមេហិ, សុខំ ព្រាហ្មណ វច្ឆសិ’’។

    Pūjito mayhaṃ kāmehi, sukhaṃ brāhmaṇa vacchasi’’.

    ៨០៤.

    804.

    ‘‘សមា សមន្តបរិតោ, បហូតតគរា 7 មហី;

    ‘‘Samā samantaparito, pahūtatagarā 8 mahī;

    ឥន្ទគោបកសញ្ឆន្នា, សោភតិ ហរិតុត្តមា។

    Indagopakasañchannā, sobhati harituttamā.

    ៨០៥.

    805.

    ‘‘រម្មានិ វនចេត្យានិ, រម្មា ហំសូបកូជិតា;

    ‘‘Rammāni vanacetyāni, rammā haṃsūpakūjitā;

    ឱបុប្ផាបទ្មា តិដ្ឋន្តិ, បោក្ខរញ្ញោ 9 សុនិម្មិតា។

    Opupphāpadmā tiṭṭhanti, pokkharañño 10 sunimmitā.

    ៨០៦.

    806.

    ‘‘អដ្ឋំសា សុកតា ថម្ភា, សព្ពេ វេឡុរិយាមយា;

    ‘‘Aṭṭhaṃsā sukatā thambhā, sabbe veḷuriyāmayā;

    សហស្សថម្ភា បាសាទា, បូរា កញ្ញាហិ ជោតរេ។

    Sahassathambhā pāsādā, pūrā kaññāhi jotare.

    ៨០៧.

    807.

    ‘‘វិមានំ ឧបបន្នោសិ, ទិព្យំ បុញ្ញេហិ អត្តនោ;

    ‘‘Vimānaṃ upapannosi, dibyaṃ puññehi attano;

    អសម្ពាធំ សិវំ រម្មំ, អច្ចន្តសុខសំហិតំ។

    Asambādhaṃ sivaṃ rammaṃ, accantasukhasaṃhitaṃ.

    ៨០៨.

    808.

    ‘‘មញ្ញេ សហស្សនេត្តស្ស, វិមានំ នាភិកង្ខសិ;

    ‘‘Maññe sahassanettassa, vimānaṃ nābhikaṅkhasi;

    ឥទ្ធី ហិ ត្យាយំ វិបុលា, សក្កស្សេវ ជុតីមតោ’’។

    Iddhī hi tyāyaṃ vipulā, sakkasseva jutīmato’’.

    ៨០៩.

    809.

    ‘‘មនសាបិ ន បត្តព្ពោ, អានុភាវោ ជុតីមតោ;

    ‘‘Manasāpi na pattabbo, ānubhāvo jutīmato;

    បរិចារយមានានំ, សឥន្ទានំ 11 វសវត្តិនំ’’។

    Paricārayamānānaṃ, saindānaṃ 12 vasavattinaṃ’’.

    ៨១០.

    810.

    ‘‘តំ វិមានំ អភិជ្ឈាយ, អមរានំ សុខេសិនំ;

    ‘‘Taṃ vimānaṃ abhijjhāya, amarānaṃ sukhesinaṃ;

    ឧបោសថំ ឧបវសន្តោ, សេមិ វម្មិកមុទ្ធនិ’’។

    Uposathaṃ upavasanto, semi vammikamuddhani’’.

    ៨១១.

    811.

    ‘‘អហញ្ច មិគមេសានោ, សបុត្តោ បាវិសិំ វនំ;

    ‘‘Ahañca migamesāno, saputto pāvisiṃ vanaṃ;

    តំ មំ មតំ វា ជីវំ វា, នាភិវេទេន្តិ ញាតកា។

    Taṃ maṃ mataṃ vā jīvaṃ vā, nābhivedenti ñātakā.

    ៨១២.

    812.

    ‘‘អាមន្តយេ ភូរិទត្តំ, កាសិបុត្តំ យសស្សិនំ;

    ‘‘Āmantaye bhūridattaṃ, kāsiputtaṃ yasassinaṃ;

    តយា នោ សមនុញ្ញាតា, អបិ បស្សេមុ ញាតកេ’’។

    Tayā no samanuññātā, api passemu ñātake’’.

    ៨១៣.

    813.

    ‘‘ឯសោ ហិ វត មេ ឆន្ទោ, យំ វសេសិ មមន្តិកេ;

    ‘‘Eso hi vata me chando, yaṃ vasesi mamantike;

    ន ហិ ឯតាទិសា កាមា, សុលភា ហោន្តិ មានុសេ។

    Na hi etādisā kāmā, sulabhā honti mānuse.

    ៨១៤.

    814.

    ‘‘សចេ ត្វំ និច្ឆសេ វត្ថុំ, មម កាមេហិ បូជិតោ;

    ‘‘Sace tvaṃ nicchase vatthuṃ, mama kāmehi pūjito;

    មយា ត្វំ សមនុញ្ញាតោ, សោត្ថិំ បស្សាហិ ញាតកេ’’។

    Mayā tvaṃ samanuññāto, sotthiṃ passāhi ñātake’’.

    ៨១៥.

    815.

    ‘‘ធារយិមំ មណិំ ទិព្យំ, បសុំ បុត្តេ ច វិន្ទតិ;

    ‘‘Dhārayimaṃ maṇiṃ dibyaṃ, pasuṃ putte ca vindati;

    អរោគោ សុខិតោ ហោតិ 13, គច្ឆេវាទាយ ព្រាហ្មណ’’។

    Arogo sukhito hoti 14, gacchevādāya brāhmaṇa’’.

    ៨១៦.

    816.

    ‘‘កុសលំ បដិនន្ទាមិ, ភូរិទត្ត វចោ តវ;

    ‘‘Kusalaṃ paṭinandāmi, bhūridatta vaco tava;

    បព្ពជិស្សាមិ ជិណ្ណោស្មិ, ន កាមេ អភិបត្ថយេ’’។

    Pabbajissāmi jiṇṇosmi, na kāme abhipatthaye’’.

    ៨១៧.

    817.

    ‘‘ព្រហ្មចរិយស្ស ចេ ភង្គោ, ហោតិ ភោគេហិ ការិយំ;

    ‘‘Brahmacariyassa ce bhaṅgo, hoti bhogehi kāriyaṃ;

    អវិកម្បមានោ ឯយ្យាសិ, ពហុំ ទស្សាមិ តេ ធនំ’’។

    Avikampamāno eyyāsi, bahuṃ dassāmi te dhanaṃ’’.

    ៨១៨.

    818.

    ‘‘កុសលំ បដិនន្ទាមិ, ភូរិទត្ត វចោ តវ;

    ‘‘Kusalaṃ paṭinandāmi, bhūridatta vaco tava;

    បុនបិ អាគមិស្សាមិ, សចេ អត្ថោ ភវិស្សតិ’’។

    Punapi āgamissāmi, sace attho bhavissati’’.

    ៨១៩.

    819.

    ‘‘ឥទំ វត្វា ភូរិទត្តោ, បេសេសិ ចតុរោ ជនេ;

    ‘‘Idaṃ vatvā bhūridatto, pesesi caturo jane;

    ឯថ គច្ឆថ ឧដ្ឋេថ, ខិប្បំ បាបេថ ព្រាហ្មណំ។

    Etha gacchatha uṭṭhetha, khippaṃ pāpetha brāhmaṇaṃ.

    ៨២០.

    820.

    តស្ស តំ វចនំ សុត្វា, ឧដ្ឋាយ ចតុរោ ជនា;

    Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, uṭṭhāya caturo janā;

    បេសិតា ភូរិទត្តេន, ខិប្បំ បាបេសុ ព្រាហ្មណំ។

    Pesitā bhūridattena, khippaṃ pāpesu brāhmaṇaṃ.

    ៨២១.

    821.

    ‘‘មណិំ បគ្គយ្ហ មង្គល្យំ, សាធុវិត្តំ 15 មនោរមំ;

    ‘‘Maṇiṃ paggayha maṅgalyaṃ, sādhuvittaṃ 16 manoramaṃ;

    សេលំ ព្យញ្ជនសម្បន្នំ, កោ ឥមំ មណិមជ្ឈគា’’។

    Selaṃ byañjanasampannaṃ, ko imaṃ maṇimajjhagā’’.

    ៨២២.

    822.

    ‘‘លោហិតក្ខសហស្សាហិ, សមន្តា បរិវារិតំ;

    ‘‘Lohitakkhasahassāhi, samantā parivāritaṃ;

    អជ្ជ កាលំ បថំ 17 គច្ឆំ, អជ្ឈគាហំ មណិំ ឥមំ’’។

    Ajja kālaṃ pathaṃ 18 gacchaṃ, ajjhagāhaṃ maṇiṃ imaṃ’’.

    ៨២៣.

    823.

    ‘‘សុបចិណ្ណោ អយំ សេលោ, អច្ចិតោ មហិតោ 19 សទា;

    ‘‘Supaciṇṇo ayaṃ selo, accito mahito 20 sadā;

    សុធារិតោ សុនិក្ខិត្តោ, សព្ពត្ថមភិសាធយេ។

    Sudhārito sunikkhitto, sabbatthamabhisādhaye.

    ៨២៤.

    824.

    ‘‘ឧបចារវិបន្នស្ស, និក្ខេបេ ធារណាយ វា;

    ‘‘Upacāravipannassa, nikkhepe dhāraṇāya vā;

    អយំ សេលោ វិនាសាយ, បរិចិណ្ណោ អយោនិសោ។

    Ayaṃ selo vināsāya, pariciṇṇo ayoniso.

    ៨២៥.

    825.

    ‘‘ន ឥមំ អកុសលោ 21 ទិព្យំ, មណិំ ធារេតុមារហោ;

    ‘‘Na imaṃ akusalo 22 dibyaṃ, maṇiṃ dhāretumāraho;

    បដិបជ្ជ សតំ និក្ខំ, ទេហិមំ រតនំ មម’’។

    Paṭipajja sataṃ nikkhaṃ, dehimaṃ ratanaṃ mama’’.

    ៨២៦.

    826.

    ‘‘ន ច ម្យាយំ មណី កេយ្យោ, គោហិ 23 វា រតនេហិ វា;

    ‘‘Na ca myāyaṃ maṇī keyyo, gohi 24 vā ratanehi vā;

    សេលោ ព្យញ្ជនសម្បន្នោ, នេវ កេយ្យោ មណី មម’’។

    Selo byañjanasampanno, neva keyyo maṇī mama’’.

    ៨២៧.

    827.

    ‘‘នោ ចេ តយា មណី កេយ្យោ, គោហិ 25 វា រតនេហិ វា;

    ‘‘No ce tayā maṇī keyyo, gohi 26 vā ratanehi vā;

    អថ កេន មណី កេយ្យោ, តំ មេ អក្ខាហិ បុច្ឆិតោ’’។

    Atha kena maṇī keyyo, taṃ me akkhāhi pucchito’’.

    ៨២៨.

    828.

    ‘‘យោ មេ សំសេ មហានាគំ, តេជស្សិំ ទុរតិក្កមំ;

    ‘‘Yo me saṃse mahānāgaṃ, tejassiṃ duratikkamaṃ;

    តស្ស ទជ្ជំ ឥមំ សេលំ, ជលន្តមិវ តេជសា’’។

    Tassa dajjaṃ imaṃ selaṃ, jalantamiva tejasā’’.

    ៨២៩.

    829.

    ‘‘កោ នុ ព្រាហ្មណវណ្ណេន, សុបណ្ណោ បតតំ វរោ;

    ‘‘Ko nu brāhmaṇavaṇṇena, supaṇṇo patataṃ varo;

    នាគំ ជិគីសមន្វេសិ, អន្វេសំ ភក្ខមត្តនោ។

    Nāgaṃ jigīsamanvesi, anvesaṃ bhakkhamattano.

    ៨៣០.

    830.

    ‘‘នាហំ ទិជាធិបោ ហោមិ, ន ទិដ្ឋោ គរុឡោ មយា;

    ‘‘Nāhaṃ dijādhipo homi, na diṭṭho garuḷo mayā;

    អាសីវិសេន វិត្តោតិ 27, វជ្ជោ ព្រាហ្មណ មំ វិទូ’’។

    Āsīvisena vittoti 28, vajjo brāhmaṇa maṃ vidū’’.

    ៨៣១.

    831.

    ‘‘កិំ នុ តុយ្ហំ ពលំ អត្ថិ, កិំ សិប្បំ វិជ្ជតេ តវ;

    ‘‘Kiṃ nu tuyhaṃ balaṃ atthi, kiṃ sippaṃ vijjate tava;

    កិស្មិំ វា ត្វំ បរត្ថទ្ធោ, ឧរគំ នាបចាយសិ’’។

    Kismiṃ vā tvaṃ paratthaddho, uragaṃ nāpacāyasi’’.

    ៨៣២.

    832.

    ‘‘អារញ្ញិកស្ស ឥសិនោ, ចិររត្តំ តបស្សិនោ;

    ‘‘Āraññikassa isino, cirarattaṃ tapassino;

    សុបណ្ណោ កោសិយស្សក្ខា, វិសវិជ្ជំ អនុត្តរំ។

    Supaṇṇo kosiyassakkhā, visavijjaṃ anuttaraṃ.

    ៨៣៣.

    833.

    ‘‘តំ ភាវិតត្តញ្ញតរំ, សម្មន្តំ បព្ពតន្តរេ;

    ‘‘Taṃ bhāvitattaññataraṃ, sammantaṃ pabbatantare;

    សក្កច្ចំ តំ ឧបដ្ឋាសិំ, រត្តិន្ទិវមតន្ទិតោ។

    Sakkaccaṃ taṃ upaṭṭhāsiṃ, rattindivamatandito.

    ៨៣៤.

    834.

    ‘‘សោ តទា បរិចិណ្ណោ មេ, វត្តវា ព្រហ្មចរិយវា;

    ‘‘So tadā pariciṇṇo me, vattavā brahmacariyavā;

    ទិព្ពំ បាតុករី មន្តំ, កាមសា ភគវា មម។

    Dibbaṃ pātukarī mantaṃ, kāmasā bhagavā mama.

    ៨៣៥.

    835.

    ‘‘ត្យាហំ មន្តេ បរត្ថទ្ធោ, នាហំ ភាយាមិ ភោគិនំ;

    ‘‘Tyāhaṃ mante paratthaddho, nāhaṃ bhāyāmi bhoginaṃ;

    អាចរិយោ វិសឃាតានំ, អលម្បានោតិ 29 មំ វិទូ’’។

    Ācariyo visaghātānaṃ, alampānoti 30 maṃ vidū’’.

    ៨៣៦.

    836.

    ‘‘គណ្ហាមសេ មណិំ តាត, សោមទត្ត វិជានហិ;

    ‘‘Gaṇhāmase maṇiṃ tāta, somadatta vijānahi;

    មា ទណ្ឌេន សិរិំ បត្តំ, កាមសា បជហិម្ហសេ’’។

    Mā daṇḍena siriṃ pattaṃ, kāmasā pajahimhase’’.

    ៨៣៧.

    837.

    ‘‘សកំ និវេសនំ បត្តំ, យោ តំ ព្រាហ្មណ បូជយិ;

    ‘‘Sakaṃ nivesanaṃ pattaṃ, yo taṃ brāhmaṇa pūjayi;

    ឯវំ កល្យាណការិស្ស, កិំ មោហា ទុព្ភិមិច្ឆសិ’’។

    Evaṃ kalyāṇakārissa, kiṃ mohā dubbhimicchasi’’.

    ៨៣៨.

    838.

    ‘‘សចេ ត្វំ 31 ធនកាមោសិ, ភូរិទត្តោ បទស្សតិ 32;

    ‘‘Sace tvaṃ 33 dhanakāmosi, bhūridatto padassati 34;

    តមេវ គន្ត្វា យាចស្សុ, ពហុំ ទស្សតិ តេ ធនំ’’។

    Tameva gantvā yācassu, bahuṃ dassati te dhanaṃ’’.

    ៨៣៩.

    839.

    ‘‘ហត្ថគតំ បត្តគតំ, និកិណ្ណំ ខាទិតុំ វរំ;

    ‘‘Hatthagataṃ pattagataṃ, nikiṇṇaṃ khādituṃ varaṃ;

    មា នោ សន្ទិដ្ឋិកោ អត្ថោ, សោមទត្ត ឧបច្ចគា’’។

    Mā no sandiṭṭhiko attho, somadatta upaccagā’’.

    ៨៤០.

    840.

    ‘‘បច្ចតិ និរយេ ឃោរេ, មហិស្សមបិ វិវរតិ 35;

    ‘‘Paccati niraye ghore, mahissamapi vivarati 36;

    មិត្តទុព្ភី ហិតច្ចាគី, ជីវរេវាបិ សុស្សតិ 37

    Mittadubbhī hitaccāgī, jīvarevāpi sussati 38.

    ៨៤១.

    841.

    ‘‘សចេ ត្វំ 39 ធនកាមោសិ, ភូរិទត្តោ បទស្សតិ;

    ‘‘Sace tvaṃ 40 dhanakāmosi, bhūridatto padassati;

    មញ្ញេ អត្តកតំ វេរំ, នចិរំ វេទយិស្សសិ’’។

    Maññe attakataṃ veraṃ, naciraṃ vedayissasi’’.

    ៨៤២.

    842.

    ‘‘មហាយញ្ញំ យជិត្វាន, ឯវំ សុជ្ឈន្តិ ព្រាហ្មណា;

    ‘‘Mahāyaññaṃ yajitvāna, evaṃ sujjhanti brāhmaṇā;

    មហាយញ្ញំ យជិស្សាម, ឯវំ មោក្ខាម បាបកា’’។

    Mahāyaññaṃ yajissāma, evaṃ mokkhāma pāpakā’’.

    ៨៤៣.

    843.

    ‘‘ហន្ទ ទានិ អបាយាមិ, នាហំ អជ្ជ តយា សហ;

    ‘‘Handa dāni apāyāmi, nāhaṃ ajja tayā saha;

    បទម្បេកំ 41 ន គច្ឆេយ្យំ, ឯវំ កិព្ពិសការិនា’’។

    Padampekaṃ 42 na gaccheyyaṃ, evaṃ kibbisakārinā’’.

    ៨៤៤.

    844.

    ‘‘ឥទំ វត្វាន បិតរំ, សោមទត្តោ ពហុស្សុតោ;

    ‘‘Idaṃ vatvāna pitaraṃ, somadatto bahussuto;

    ឧជ្ឈាបេត្វាន ភូតានិ, តម្ហា ឋានា អបក្កមិ។

    Ujjhāpetvāna bhūtāni, tamhā ṭhānā apakkami.

    ៨៤៥.

    845.

    ‘‘គណ្ហាហេតំ មហានាគំ, អាហរេតំ មណិំ មម;

    ‘‘Gaṇhāhetaṃ mahānāgaṃ, āharetaṃ maṇiṃ mama;

    ឥន្ទគោបកវណ្ណាភោ, យស្ស លោហិតកោ សិរោ។

    Indagopakavaṇṇābho, yassa lohitako siro.

    ៨៤៦.

    846.

    ‘‘កប្បាសបិចុរាសីវ, ឯសោ កាយោ បទិស្សតិ 43;

    ‘‘Kappāsapicurāsīva, eso kāyo padissati 44;

    វម្មិកគ្គគតោ សេតិ, តំ ត្វំ គណ្ហាហិ ព្រាហ្មណ’’។

    Vammikaggagato seti, taṃ tvaṃ gaṇhāhi brāhmaṇa’’.

    ៨៤៧.

    847.

    ‘‘អថោសធេហិ ទិព្ពេហិ, ជប្បំ មន្តបទានិ ច;

    ‘‘Athosadhehi dibbehi, jappaṃ mantapadāni ca;

    ឯវំ តំ អសក្ខិ សត្ថុំ 45, កត្វា បរិត្តមត្តនោ’’។

    Evaṃ taṃ asakkhi satthuṃ 46, katvā parittamattano’’.

    ៨៤៨.

    848.

    ‘‘មមំ ទិស្វាន អាយន្តំ, សព្ពកាមសមិទ្ធិនំ;

    ‘‘Mamaṃ disvāna āyantaṃ, sabbakāmasamiddhinaṃ;

    ឥន្ទ្រិយានិ អហដ្ឋានិ, សាវំ 47 ជាតំ មុខំ តវ។

    Indriyāni ahaṭṭhāni, sāvaṃ 48 jātaṃ mukhaṃ tava.

    ៨៤៩.

    849.

    ‘‘បទ្មំ យថា ហត្ថគតំ, បាណិនា បរិមទ្ទិតំ;

    ‘‘Padmaṃ yathā hatthagataṃ, pāṇinā parimadditaṃ;

    សាវំ ជាតំ 49 មុខំ តុយ្ហំ, មមំ ទិស្វាន ឯទិសំ។

    Sāvaṃ jātaṃ 50 mukhaṃ tuyhaṃ, mamaṃ disvāna edisaṃ.

    ៨៥០.

    850.

    ‘‘កច្ចិ នុ តេ នាភិសសិ 51, កច្ចិ តេ អត្ថិ វេទនា;

    ‘‘Kacci nu te nābhisasi 52, kacci te atthi vedanā;

    យេន សាវំ មុខំ តុយ្ហំ, មមំ ទិស្វាន អាគតំ’’។

    Yena sāvaṃ mukhaṃ tuyhaṃ, mamaṃ disvāna āgataṃ’’.

    ៨៥១.

    851.

    ‘‘សុបិនំ តាត អទ្ទក្ខិំ, ឥតោ មាសំ អធោគតំ;

    ‘‘Supinaṃ tāta addakkhiṃ, ito māsaṃ adhogataṃ;

    ទក្ខិណំ វិយ មេ ពាហុំ, ឆេត្វា រុហិរមក្ខិតំ;

    Dakkhiṇaṃ viya me bāhuṃ, chetvā ruhiramakkhitaṃ;

    បុរិសោ អាទាយ បក្កាមិ, មម រោទន្តិយា សតិ។

    Puriso ādāya pakkāmi, mama rodantiyā sati.

    ៨៥២.

    852.

    ‘‘យតោហំ 53 សុបិនមទ្ទក្ខិំ, សុទស្សន វិជានហិ;

    ‘‘Yatohaṃ 54 supinamaddakkhiṃ, sudassana vijānahi;

    តតោ ទិវា វា រត្តិំ វា, សុខំ មេ នោបលព្ភតិ’’។

    Tato divā vā rattiṃ vā, sukhaṃ me nopalabbhati’’.

    ៨៥៣.

    853.

    ‘‘យំ បុព្ពេ បរិវារិំសុ 55, កញ្ញា រុចិរវិគ្គហា;

    ‘‘Yaṃ pubbe parivāriṃsu 56, kaññā ruciraviggahā;

    ហេមជាលបដិច្ឆន្នា, ភូរិទត្តោ ន ទិស្សតិ។

    Hemajālapaṭicchannā, bhūridatto na dissati.

    ៨៥៤.

    854.

    ‘‘យំ បុព្ពេ បរិវារិំសុ 57, នេត្តិំសវរធារិនោ;

    ‘‘Yaṃ pubbe parivāriṃsu 58, nettiṃsavaradhārino;

    កណិការាវ សម្ផុល្លា, ភូរិទត្តោ ន ទិស្សតិ។

    Kaṇikārāva samphullā, bhūridatto na dissati.

    ៨៥៥.

    855.

    ‘‘ហន្ទ ទានិ គមិស្សាម, ភូរិទត្តនិវេសនំ;

    ‘‘Handa dāni gamissāma, bhūridattanivesanaṃ;

    ធម្មដ្ឋំ សីលសម្បន្នំ, បស្សាម តវ ភាតរំ’’។

    Dhammaṭṭhaṃ sīlasampannaṃ, passāma tava bhātaraṃ’’.

    ៨៥៦.

    856.

    ‘‘តញ្ច ទិស្វាន អាយន្តិំ, ភូរិទត្តស្ស មាតរំ;

    ‘‘Tañca disvāna āyantiṃ, bhūridattassa mātaraṃ;

    ពាហា បគ្គយ្ហ បក្កន្ទុំ, ភូរិទត្តស្ស នារិយោ។

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, bhūridattassa nāriyo.

    ៨៥៧.

    857.

    ‘‘បុត្តំ តេយ្យេ ន ជានាម, ឥតោ មាសំ អធោគតំ;

    ‘‘Puttaṃ teyye na jānāma, ito māsaṃ adhogataṃ;

    មតំ វា យទិ វា ជីវំ, ភូរិទត្តំ យសស្សិនំ’’។

    Mataṃ vā yadi vā jīvaṃ, bhūridattaṃ yasassinaṃ’’.

    ៨៥៨.

    858.

    ‘‘សកុណី ហតបុត្តាវ, សុញ្ញំ ទិស្វា កុលាវកំ;

    ‘‘Sakuṇī hataputtāva, suññaṃ disvā kulāvakaṃ;

    ចិរំ ទុក្ខេន ឈាយិស្សំ, ភូរិទត្តំ អបស្សតី 59

    Ciraṃ dukkhena jhāyissaṃ, bhūridattaṃ apassatī 60.

    ៨៥៩.

    859.

    ‘‘កុររី ហតឆាបាវ, សុញ្ញំ ទិស្វា កុលាវកំ;

    ‘‘Kurarī hatachāpāva, suññaṃ disvā kulāvakaṃ;

    ចិរំ ទុក្ខេន ឈាយិស្សំ, ភូរិទត្តំ អបស្សតី។

    Ciraṃ dukkhena jhāyissaṃ, bhūridattaṃ apassatī.

    ៨៦០.

    860.

    ‘‘សា នូន ចក្កវាកីវ, បល្លលស្មិំ អនោទកេ;

    ‘‘Sā nūna cakkavākīva, pallalasmiṃ anodake;

    ចិរំ ទុក្ខេន ឈាយិស្សំ, ភូរិទត្តំ អបស្សតី។

    Ciraṃ dukkhena jhāyissaṃ, bhūridattaṃ apassatī.

    ៨៦១.

    861.

    ‘‘កម្មារានំ យថា ឧក្កា, អន្តោ ឈាយតិ នោ ពហិ;

    ‘‘Kammārānaṃ yathā ukkā, anto jhāyati no bahi;

    ឯវំ ឈាយាមិ សោកេន, ភូរិទត្តំ អបស្សតី’’។

    Evaṃ jhāyāmi sokena, bhūridattaṃ apassatī’’.

    ៨៦២.

    862.

    ‘‘សាលាវ សម្បមថិតា 61, មាលុតេន បមទ្ទិតា;

    ‘‘Sālāva sampamathitā 62, mālutena pamadditā;

    សេន្តិ បុត្តា ច ទារា ច, ភូរិទត្តនិវេសនេ’’។

    Senti puttā ca dārā ca, bhūridattanivesane’’.

    ៨៦៣.

    863.

    ‘‘ឥទំ សុត្វាន និគ្ឃោសំ, ភូរិទត្តនិវេសនេ;

    ‘‘Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, bhūridattanivesane;

    អរិដ្ឋោ ច សុភោគោ 63 ច, បធាវិំសុ អនន្តរា 64

    Ariṭṭho ca subhogo 65 ca, padhāviṃsu anantarā 66.

    ៨៦៤.

    864.

    ‘‘អម្ម អស្សាស មា សោចិ, ឯវំធម្មា ហិ បាណិនោ;

    ‘‘Amma assāsa mā soci, evaṃdhammā hi pāṇino;

    ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តិ, ឯសស្ស បរិណាមិតា’’។

    Cavanti upapajjanti, esassa pariṇāmitā’’.

    ៨៦៥.

    865.

    ‘‘អហម្បិ តាត ជានាមិ, ឯវំធម្មា ហិ បាណិនោ;

    ‘‘Ahampi tāta jānāmi, evaṃdhammā hi pāṇino;

    សោកេន ច បរេតស្មិ, ភូរិទត្តំ អបស្សតី។

    Sokena ca paretasmi, bhūridattaṃ apassatī.

    ៨៦៦.

    866.

    ‘‘អជ្ជ ចេ មេ ឥមំ រត្តិំ, សុទស្សន វិជានហិ;

    ‘‘Ajja ce me imaṃ rattiṃ, sudassana vijānahi;

    ភូរិទត្តំ អបស្សន្តី, មញ្ញេ ហិស្សាមិ ជីវិតំ’’។

    Bhūridattaṃ apassantī, maññe hissāmi jīvitaṃ’’.

    ៨៦៧.

    867.

    ‘‘អម្ម អស្សាស មា សោចិ, អានយិស្សាម ភាតរំ;

    ‘‘Amma assāsa mā soci, ānayissāma bhātaraṃ;

    ទិសោទិសំ គមិស្សាម, ភាតុបរិយេសនំ ចរំ។

    Disodisaṃ gamissāma, bhātupariyesanaṃ caraṃ.

    ៨៦៨.

    868.

    ‘‘បព្ពតេ គិរិទុគ្គេសុ, គាមេសុ និគមេសុ ច;

    ‘‘Pabbate giriduggesu, gāmesu nigamesu ca;

    ឱរេន សត្តរត្តស្ស 67, ភាតរំ បស្ស អាគតំ’’។

    Orena sattarattassa 68, bhātaraṃ passa āgataṃ’’.

    ៨៦៩.

    869.

    ‘‘ហត្ថា បមុត្តោ ឧរគោ, បាទេ តេ និបតី ភុសំ;

    ‘‘Hatthā pamutto urago, pāde te nipatī bhusaṃ;

    កច្ចិ នុ តំ ឌំសី តាត 69, មា ភាយិ សុខិតោ ភវ’’។

    Kacci nu taṃ ḍaṃsī tāta 70, mā bhāyi sukhito bhava’’.

    ៨៧០.

    870.

    ‘‘នេវ មយ្ហំ អយំ នាគោ, អលំ ទុក្ខាយ កាយចិ;

    ‘‘Neva mayhaṃ ayaṃ nāgo, alaṃ dukkhāya kāyaci;

    យាវតត្ថិ អហិគ្គាហោ, មយា ភិយ្យោ ន វិជ្ជតិ’’។

    Yāvatatthi ahiggāho, mayā bhiyyo na vijjati’’.

    ៨៧១.

    871.

    ‘‘កោ នុ ព្រាហ្មណវណ្ណេន, ទិត្តោ 71 បរិសមាគតោ;

    ‘‘Ko nu brāhmaṇavaṇṇena, ditto 72 parisamāgato;

    អវ្ហាយន្តុ សុយុទ្ធេន, សុណន្តុ បរិសា មម’’។

    Avhāyantu suyuddhena, suṇantu parisā mama’’.

    ៨៧២.

    872.

    ‘‘ត្វំ មំ នាគេន អាលម្ប, អហំ មណ្ឌូកឆាបិយា;

    ‘‘Tvaṃ maṃ nāgena ālampa, ahaṃ maṇḍūkachāpiyā;

    ហោតុ នោ អព្ភុតំ តត្ថ, អាសហស្សេហិ បញ្ចហិ’’។

    Hotu no abbhutaṃ tattha, āsahassehi pañcahi’’.

    ៨៧៣.

    873.

    ‘‘អហញ្ហិ វសុមា អឌ្ឍោ, ត្វំ ទលិទ្ទោសិ មាណវ;

    ‘‘Ahañhi vasumā aḍḍho, tvaṃ daliddosi māṇava;

    កោ នុ តេ បាដិភោគត្ថិ, ឧបជូតញ្ច កិំ សិយា។

    Ko nu te pāṭibhogatthi, upajūtañca kiṃ siyā.

    ៨៧៤.

    874.

    ‘‘ឧបជូតញ្ច មេ អស្ស, បាដិភោគោ ច តាទិសោ;

    ‘‘Upajūtañca me assa, pāṭibhogo ca tādiso;

    ហោតុ នោ អព្ភុតំ តត្ថ, អាសហស្សេហិ បញ្ចហិ’’។

    Hotu no abbhutaṃ tattha, āsahassehi pañcahi’’.

    ៨៧៥.

    875.

    ‘‘សុណោហិ មេ មហារាជ, វចនំ ភទ្ទមត្ថុ តេ;

    ‘‘Suṇohi me mahārāja, vacanaṃ bhaddamatthu te;

    បញ្ចន្នំ មេ សហស្សានំ, បាដិភោគោ ហិ កិត្តិម’’។

    Pañcannaṃ me sahassānaṃ, pāṭibhogo hi kittima’’.

    ៨៧៦.

    876.

    ‘‘បេត្តិកំ វា ឥណំ ហោតិ, យំ វា ហោតិ សយំកតំ;

    ‘‘Pettikaṃ vā iṇaṃ hoti, yaṃ vā hoti sayaṃkataṃ;

    កិំ ត្វំ ឯវំ ពហុំ មយ្ហំ, ធនំ យាចសិ ព្រាហ្មណ’’។

    Kiṃ tvaṃ evaṃ bahuṃ mayhaṃ, dhanaṃ yācasi brāhmaṇa’’.

    ៨៧៧.

    877.

    ‘‘អលម្បានោ ហិ នាគេន, មមំ អភិជិគីសតិ 73;

    ‘‘Alampāno hi nāgena, mamaṃ abhijigīsati 74;

    អហំ មណ្ឌូកឆាបិយា, ឌំសយិស្សាមិ ព្រាហ្មណំ។

    Ahaṃ maṇḍūkachāpiyā, ḍaṃsayissāmi brāhmaṇaṃ.

    ៨៧៨.

    878.

    ‘‘តំ ត្វំ ទដ្ឋុំ មហារាជ, អជ្ជ រដ្ឋាភិវឌ្ឍន;

    ‘‘Taṃ tvaṃ daṭṭhuṃ mahārāja, ajja raṭṭhābhivaḍḍhana;

    ខត្តសង្ឃបរិព្យូឡ្ហោ, និយ្យាហិ អហិទស្សនំ’’ 75

    Khattasaṅghaparibyūḷho, niyyāhi ahidassanaṃ’’ 76.

    ៨៧៩.

    879.

    ‘‘នេវ តំ អតិមញ្ញាមិ, សិប្បវាទេន មាណវ;

    ‘‘Neva taṃ atimaññāmi, sippavādena māṇava;

    អតិមត្តោសិ សិប្បេន, ឧរគំ នាបចាយសិ’’។

    Atimattosi sippena, uragaṃ nāpacāyasi’’.

    ៨៨០.

    880.

    ‘‘អហម្បិ នាតិមញ្ញាមិ, សិប្បវាទេន ព្រាហ្មណ;

    ‘‘Ahampi nātimaññāmi, sippavādena brāhmaṇa;

    អវិសេន ច នាគេន, ភុសំ វញ្ចយសេ ជនំ។

    Avisena ca nāgena, bhusaṃ vañcayase janaṃ.

    ៨៨១.

    881.

    ‘‘ឯវំ ចេតំ ជនោ ជញ្ញា, យថា ជានាមិ តំ អហំ;

    ‘‘Evaṃ cetaṃ jano jaññā, yathā jānāmi taṃ ahaṃ;

    ន ត្វំ លភសិ អាលម្ប, ភុសមុដ្ឋិំ 77 កុតោ ធនំ’’។

    Na tvaṃ labhasi ālampa, bhusamuṭṭhiṃ 78 kuto dhanaṃ’’.

    ៨៨២.

    882.

    ‘‘ខរាជិនោ ជដី ទុម្មី 79, ទិត្តោ បរិសមាគតោ;

    ‘‘Kharājino jaṭī dummī 80, ditto parisamāgato;

    យោ ត្វំ ឯវំ គតំ នាគំ, អវិសោ អតិមញ្ញសិ។

    Yo tvaṃ evaṃ gataṃ nāgaṃ, aviso atimaññasi.

    ៨៨៣.

    883.

    ‘‘អាសជ្ជ ខោ នំ ជញ្ញាសិ, បុណ្ណំ ឧគ្គស្ស តេជសោ;

    ‘‘Āsajja kho naṃ jaññāsi, puṇṇaṃ uggassa tejaso;

    មញ្ញេ តំ ភស្មរាសិំវ, ខិប្បមេសោ ករិស្សតិ’’។

    Maññe taṃ bhasmarāsiṃva, khippameso karissati’’.

    ៨៨៤.

    884.

    ‘‘សិយា វិសំ សិលុត្តស្ស, ទេឌ្ឌុភស្ស សិលាភុនោ;

    ‘‘Siyā visaṃ siluttassa, deḍḍubhassa silābhuno;

    នេវ លោហិតសីសស្ស, វិសំ នាគស្ស វិជ្ជតិ’’។

    Neva lohitasīsassa, visaṃ nāgassa vijjati’’.

    ៨៨៥.

    885.

    ‘‘សុតមេតំ អរហតំ, សញ្ញតានំ តបស្សិនំ;

    ‘‘Sutametaṃ arahataṃ, saññatānaṃ tapassinaṃ;

    ឥធ ទានានិ ទត្វាន, សគ្គំ គច្ឆន្តិ ទាយកា;

    Idha dānāni datvāna, saggaṃ gacchanti dāyakā;

    ជីវន្តោ ទេហិ ទានានិ, យទិ តេ អត្ថិ ទាតវេ។

    Jīvanto dehi dānāni, yadi te atthi dātave.

    ៨៨៦.

    886.

    ‘‘អយំ នាគោ មហិទ្ធិកោ, តេជស្សី ទុរតិក្កមោ;

    ‘‘Ayaṃ nāgo mahiddhiko, tejassī duratikkamo;

    តេន តំ ឌំសយិស្សាមិ, សោ តំ ភស្មំ ករិស្សតិ’’។

    Tena taṃ ḍaṃsayissāmi, so taṃ bhasmaṃ karissati’’.

    ៨៨៧.

    887.

    ‘‘មយាបេតំ សុតំ សម្ម, សញ្ញតានំ តបស្សិនំ;

    ‘‘Mayāpetaṃ sutaṃ samma, saññatānaṃ tapassinaṃ;

    ឥធ ទានានិ ទត្វាន, សគ្គំ គច្ឆន្តិ ទាយកា;

    Idha dānāni datvāna, saggaṃ gacchanti dāyakā;

    ត្វមេវ ទេហិ ជីវន្តោ, យទិ តេ អត្ថិ ទាតវេ។

    Tvameva dehi jīvanto, yadi te atthi dātave.

    ៨៨៨.

    888.

    ‘‘អយំ អជមុខី 81 នាម, បុណ្ណា ឧគ្គស្ស តេជសោ;

    ‘‘Ayaṃ ajamukhī 82 nāma, puṇṇā uggassa tejaso;

    តាយ តំ ឌំសយិស្សាមិ, សា តំ ភស្មំ ករិស្សតិ’’។

    Tāya taṃ ḍaṃsayissāmi, sā taṃ bhasmaṃ karissati’’.

    ៨៨៩.

    889.

    ‘‘យា ធីតា ធតរដ្ឋស្ស, វេមាតា ភគិនី មម;

    ‘‘Yā dhītā dhataraṭṭhassa, vemātā bhaginī mama;

    សា តំ ឌំសត្វជមុខី 83, បុណ្ណា ឧគ្គស្ស តេជសោ’’។

    Sā taṃ ḍaṃsatvajamukhī 84, puṇṇā uggassa tejaso’’.

    ៨៩០.

    890.

    ‘‘ឆមាយំ ចេ និសិញ្ចិស្សំ, ព្រហ្មទត្ត វិជានហិ;

    ‘‘Chamāyaṃ ce nisiñcissaṃ, brahmadatta vijānahi;

    តិណលតានិ ឱសធ្យោ, ឧស្សុស្សេយ្យុំ អសំសយំ។

    Tiṇalatāni osadhyo, ussusseyyuṃ asaṃsayaṃ.

    ៨៩១.

    891.

    ‘‘ឧទ្ធំ ចេ បាតយិស្សាមិ, ព្រហ្មទត្ត វិជានហិ;

    ‘‘Uddhaṃ ce pātayissāmi, brahmadatta vijānahi;

    សត្ត វស្សានិយំ ទេវោ, ន វស្សេ ន ហិមំ បតេ។

    Satta vassāniyaṃ devo, na vasse na himaṃ pate.

    ៨៩២.

    892.

    ‘‘ឧទកេ ចេ និសិញ្ចិស្សំ, ព្រហ្មទត្ត វិជានហិ;

    ‘‘Udake ce nisiñcissaṃ, brahmadatta vijānahi;

    យាវន្តោទកជា 85 បាណា, មរេយ្យុំ មច្ឆកច្ឆបា’’។

    Yāvantodakajā 86 pāṇā, mareyyuṃ macchakacchapā’’.

    ៨៩៣.

    893.

    ‘‘លោក្យំ សជន្តំ ឧទកំ, បយាគស្មិំ បតិដ្ឋិតំ;

    ‘‘Lokyaṃ sajantaṃ udakaṃ, payāgasmiṃ patiṭṭhitaṃ;

    កោមំ អជ្ឈោហរី ភូតោ, ឱគាឡ្ហំ យមុនំ នទិំ’’។

    Komaṃ ajjhoharī bhūto, ogāḷhaṃ yamunaṃ nadiṃ’’.

    ៨៩៤.

    894.

    ‘‘យទេស លោកាធិបតី យសស្សី, ពារាណសិំ បក្រិយ 87 សមន្តតោ;

    ‘‘Yadesa lokādhipatī yasassī, bārāṇasiṃ pakriya 88 samantato;

    តស្សាហ បុត្តោ ឧរគូសភស្ស, សុភោគោតិ មំ ព្រាហ្មណ វេទយន្តិ’’។

    Tassāha putto uragūsabhassa, subhogoti maṃ brāhmaṇa vedayanti’’.

    ៨៩៥.

    895.

    ‘‘សចេ ហិ បុត្តោ ឧរគូសភស្ស, កាសិស្ស 89 រញ្ញោ អមរាធិបស្ស;

    ‘‘Sace hi putto uragūsabhassa, kāsissa 90 rañño amarādhipassa;

    មហេសក្ខោ អញ្ញតរោ បិតា តេ, មច្ចេសុ មាតា បន តេ អតុល្យា;

    Mahesakkho aññataro pitā te, maccesu mātā pana te atulyā;

    ន តាទិសោ អរហតិ ព្រាហ្មណស្ស, ទាសម្បិ ឱហារិតុំ 91 មហានុភាវោ’’។

    Na tādiso arahati brāhmaṇassa, dāsampi ohārituṃ 92 mahānubhāvo’’.

    ៨៩៦.

    896.

    ‘‘រុក្ខំ និស្សាយ វិជ្ឈិត្ថោ, ឯណេយ្យំ បាតុមាគតំ;

    ‘‘Rukkhaṃ nissāya vijjhittho, eṇeyyaṃ pātumāgataṃ;

    សោ វិទ្ធោ ទូរមចរិ 93, សរវេគេន សីឃវា 94

    So viddho dūramacari 95, saravegena sīghavā 96.

    ៨៩៧.

    897.

    ‘‘តំ ត្វំ បតិតមទ្ទក្ខិ, អរញ្ញស្មិំ ព្រហាវនេ;

    ‘‘Taṃ tvaṃ patitamaddakkhi, araññasmiṃ brahāvane;

    សមំ សកាជមាទាយ, សាយំ និគ្រោធុបាគមិ។

    Samaṃ sakājamādāya, sāyaṃ nigrodhupāgami.

    ៨៩៨.

    898.

    ‘‘សុកសាឡិកសង្ឃុដ្ឋំ, បិង្គលំ 97 សន្ថតាយុតំ;

    ‘‘Sukasāḷikasaṅghuṭṭhaṃ, piṅgalaṃ 98 santhatāyutaṃ;

    កោកិលាភិរុទំ រម្មំ, ធុវំ ហរិតសទ្ទលំ។

    Kokilābhirudaṃ rammaṃ, dhuvaṃ haritasaddalaṃ.

    ៨៩៩.

    899.

    ‘‘តត្ថ តេ សោ បាតុរហុ, ឥទ្ធិយា យសសា ជលំ;

    ‘‘Tattha te so pāturahu, iddhiyā yasasā jalaṃ;

    មហានុភាវោ ភាតា មេ, កញ្ញាហិ បរិវារិតោ។

    Mahānubhāvo bhātā me, kaññāhi parivārito.

    ៩០០.

    900.

    ‘‘សោ តេន បរិចិណ្ណោ ត្វំ, សព្ពកាមេហិ តប្បិតោ;

    ‘‘So tena pariciṇṇo tvaṃ, sabbakāmehi tappito;

    អទុដ្ឋស្ស តុវំ ទុព្ភិ, តំ តេ វេរំ ឥធាគតំ។

    Aduṭṭhassa tuvaṃ dubbhi, taṃ te veraṃ idhāgataṃ.

    ៩០១.

    901.

    ‘‘ខិប្បំ គីវំ បសារេហិ, ន តេ ទស្សាមិ ជីវិតំ;

    ‘‘Khippaṃ gīvaṃ pasārehi, na te dassāmi jīvitaṃ;

    ភាតុ បរិសរំ វេរំ, ឆេទយិស្សាមិ តេ សិរំ’’។

    Bhātu parisaraṃ veraṃ, chedayissāmi te siraṃ’’.

    ៩០២.

    902.

    ‘‘អជ្ឈាយកោ យាចយោគី, អាហុតគ្គិ ច ព្រាហ្មណោ;

    ‘‘Ajjhāyako yācayogī, āhutaggi ca brāhmaṇo;

    ឯតេហិ តីហិ ឋានេហិ, អវជ្ឈោ ហោតិ 99 ព្រាហ្មណោ’’។

    Etehi tīhi ṭhānehi, avajjho hoti 100 brāhmaṇo’’.

    ៩០៣.

    903.

    ‘‘យំ បូរំ ធតរដ្ឋស្ស, ឱគាឡ្ហំ យមុនំ នទិំ;

    ‘‘Yaṃ pūraṃ dhataraṭṭhassa, ogāḷhaṃ yamunaṃ nadiṃ;

    ជោតតេ សព្ពសោវណ្ណំ, គិរិមាហច្ច យាមុនំ។

    Jotate sabbasovaṇṇaṃ, girimāhacca yāmunaṃ.

    ៩០៤.

    904.

    ‘‘តត្ថ តេ បុរិសព្យគ្ឃា, សោទរិយា មម ភាតរោ;

    ‘‘Tattha te purisabyagghā, sodariyā mama bhātaro;

    យថា តេ តត្ថ វក្ខន្តិ, តថា ហេស្សសិ ព្រាហ្មណ’’។

    Yathā te tattha vakkhanti, tathā hessasi brāhmaṇa’’.

    ៩០៥.

    905.

    ‘‘អនិត្តរា ឥត្តរសម្បយុត្តា, យញ្ញា ច វេទា ច សុភោគលោកេ;

    ‘‘Anittarā ittarasampayuttā, yaññā ca vedā ca subhogaloke;

    តទគ្គរយ្ហញ្ហិ វិនិន្ទមានោ, ជហាតិ វិត្តញ្ច សតញ្ច ធម្មំ។

    Tadaggarayhañhi vinindamāno, jahāti vittañca satañca dhammaṃ.

    ៩០៦.

    906.

    ‘‘អជ្ឈេនមរិយា បថវិំ ជនិន្ទា, វេស្សា កសិំ បារិចរិយញ្ច សុទ្ទា;

    ‘‘Ajjhenamariyā pathaviṃ janindā, vessā kasiṃ pāricariyañca suddā;

    ឧបាគុ បច្ចេកំ យថាបទេសំ, កតាហុ ឯតេ វសិនាតិ អាហុ’’។

    Upāgu paccekaṃ yathāpadesaṃ, katāhu ete vasināti āhu’’.

    ៩០៧.

    907.

    ‘‘ធាតា វិធាតា វរុណោ កុវេរោ, សោមោ យមោ ចន្ទិមា វាយុ សូរិយោ;

    ‘‘Dhātā vidhātā varuṇo kuvero, somo yamo candimā vāyu sūriyo;

    ឯតេបិ យញ្ញំ បុថុសោ យជិត្វា, អជ្ឈាយកានំ អថោ សព្ពកាមេ។

    Etepi yaññaṃ puthuso yajitvā, ajjhāyakānaṃ atho sabbakāme.

    ៩០៨.

    908.

    ‘‘វិកាសិតា ចាបសតានិ បញ្ច, យោ អជ្ជុនោ ពលវា ភីមសេនោ;

    ‘‘Vikāsitā cāpasatāni pañca, yo ajjuno balavā bhīmaseno;

    សហស្សពាហុ អសមោ បថព្យា, សោបិ តទា មាទហិ ជាតវេទំ’’។

    Sahassabāhu asamo pathabyā, sopi tadā mādahi jātavedaṃ’’.

    ៩០៩.

    909.

    ‘‘យោ ព្រាហ្មណេ ភោជយិ ទីឃរត្តំ, អន្នេន បានេន យថានុភាវំ;

    ‘‘Yo brāhmaṇe bhojayi dīgharattaṃ, annena pānena yathānubhāvaṃ;

    បសន្នចិត្តោ អនុមោទមានោ, សុភោគ ទេវញ្ញតរោ អហោសិ’’។

    Pasannacitto anumodamāno, subhoga devaññataro ahosi’’.

    ៩១០.

    910.

    ‘‘មហាសនំ ទេវមនោមវណ្ណំ, យោ សប្បិនា អសក្ខិ ភោជេតុមគ្គិំ 101;

    ‘‘Mahāsanaṃ devamanomavaṇṇaṃ, yo sappinā asakkhi bhojetumaggiṃ 102;

    ស យញ្ញតន្តំ វរតោ យជិត្វា, ទិព្ពំ គតិំ មុចលិន្ទជ្ឈគច្ឆិ’’។

    Sa yaññatantaṃ varato yajitvā, dibbaṃ gatiṃ mucalindajjhagacchi’’.

    ៩១១.

    911.

    ‘‘មហានុភាវោ វស្សសហស្សជីវី, យោ បព្ពជី ទស្សនេយ្យោ ឧឡារោ;

    ‘‘Mahānubhāvo vassasahassajīvī, yo pabbajī dassaneyyo uḷāro;

    ហិត្វា អបរិយន្តរដ្ឋំ 103 សសេនំ, រាជា ទុទីបោបិ ជគាម 104 សគ្គំ’’។

    Hitvā apariyantaraṭṭhaṃ 105 sasenaṃ, rājā dudīpopi jagāma 106 saggaṃ’’.

    ៩១២.

    912.

    ‘‘យោ សាគរន្តំ សាគរោ វិជិត្វា, យូបំ សុភំ សោណ្ណមយំ 107 ឧឡារំ;

    ‘‘Yo sāgarantaṃ sāgaro vijitvā, yūpaṃ subhaṃ soṇṇamayaṃ 108 uḷāraṃ;

    ឧស្សេសិ វេស្សានរមាទហានោ, សុភោគ ទេវញ្ញតរោ អហោសិ។

    Ussesi vessānaramādahāno, subhoga devaññataro ahosi.

    ៩១៣.

    913.

    ‘‘យស្សានុភាវេន សុភោគ គង្គា, បវត្តថ 109 ទធិសន្និសិន្នំ 110 សមុទ្ទំ;

    ‘‘Yassānubhāvena subhoga gaṅgā, pavattatha 111 dadhisannisinnaṃ 112 samuddaṃ;

    សលោមបាទោ បរិចរិយមគ្គិំ, អង្គោ សហស្សក្ខបុរជ្ឈគច្ឆិ’’។

    Salomapādo paricariyamaggiṃ, aṅgo sahassakkhapurajjhagacchi’’.

    ៩១៤.

    914.

    ‘‘មហិទ្ធិកោ ទេវវរោ យសស្សី, សេនាបតិ តិទិវេ វាសវស្ស;

    ‘‘Mahiddhiko devavaro yasassī, senāpati tidive vāsavassa;

    សោ សោមយាគេន មលំ វិហន្ត្វា, សុភោគ ទេវញ្ញតរោ អហោសិ’’។

    So somayāgena malaṃ vihantvā, subhoga devaññataro ahosi’’.

    ៩១៥.

    915.

    ‘‘អការយិ លោកមិមំ បរញ្ច, ភាគីរថិំ ហិមវន្តញ្ច គិជ្ឈំ 113;

    ‘‘Akārayi lokamimaṃ parañca, bhāgīrathiṃ himavantañca gijjhaṃ 114;

    យោ ឥទ្ធិមា ទេវវរោ យសស្សី, សោបិ តទា អាទហិ ជាតវេទំ។

    Yo iddhimā devavaro yasassī, sopi tadā ādahi jātavedaṃ.

    ៩១៦.

    916.

    ‘‘មាលាគិរី ហិមវា យោ ច គិជ្ឈោ 115, សុទស្សនោ និសភោ កុវេរុ 116;

    ‘‘Mālāgirī himavā yo ca gijjho 117, sudassano nisabho kuveru 118;

    ឯតេ ច អញ្ញេ ច នគា មហន្តា, ចិត្យា កតា យញ្ញករេហិ មាហុ’’។

    Ete ca aññe ca nagā mahantā, cityā katā yaññakarehi māhu’’.

    ៩១៧.

    917.

    ‘‘អជ្ឈាយកំ មន្តគុណូបបន្នំ, តបស្សិនំ យាចយោគោតិធាហុ 119;

    ‘‘Ajjhāyakaṃ mantaguṇūpapannaṃ, tapassinaṃ yācayogotidhāhu 120;

    តីរេ សមុទ្ទស្សុទកំ សជន្តំ 121, សាគរោជ្ឈោហរិ តេនបេយ្យោ។

    Tīre samuddassudakaṃ sajantaṃ 122, sāgarojjhohari tenapeyyo.

    ៩១៨.

    918.

    ‘‘អាយាគវត្ថូនិ បុថូ បថព្យា, សំវិជ្ជន្តិ ព្រាហ្មណា វាសវស្ស;

    ‘‘Āyāgavatthūni puthū pathabyā, saṃvijjanti brāhmaṇā vāsavassa;

    បុរិមំ ទិសំ បច្ឆិមំ ទក្ខិណុត្តរំ, សំវិជ្ជមានា ជនយន្តិ វេទំ’’។

    Purimaṃ disaṃ pacchimaṃ dakkhiṇuttaraṃ, saṃvijjamānā janayanti vedaṃ’’.

    ៩១៩.

    919.

    ‘‘កលី ហិ ធីរាន កដំ មគានំ, ភវន្តិ វេទជ្ឈគតានរិដ្ឋ;

    ‘‘Kalī hi dhīrāna kaṭaṃ magānaṃ, bhavanti vedajjhagatānariṭṭha;

    មរីចិធម្មំ អសមេក្ខិតត្តា, មាយាគុណា នាតិវហន្តិ បញ្ញំ។

    Marīcidhammaṃ asamekkhitattā, māyāguṇā nātivahanti paññaṃ.

    ៩២០.

    920.

    ‘‘វេទា ន តាណាយ ភវន្តិ ទស្ស, មិត្តទ្ទុនោ ភូនហុនោ នរស្ស;

    ‘‘Vedā na tāṇāya bhavanti dassa, mittadduno bhūnahuno narassa;

    ន តាយតេ បរិចិណ្ណោ ច អគ្គិ, ទោសន្តរំ មច្ចមនរិយកម្មំ។

    Na tāyate pariciṇṇo ca aggi, dosantaraṃ maccamanariyakammaṃ.

    ៩២១.

    921.

    ‘‘សព្ពញ្ច មច្ចា សធនំ សភោគំ 123, អាទីបិតំ ទារុ តិណេន មិស្សំ;

    ‘‘Sabbañca maccā sadhanaṃ sabhogaṃ 124, ādīpitaṃ dāru tiṇena missaṃ;

    ទហំ ន តប្បេ 125 អសមត្ថតេជោ, កោ តំ សុភិក្ខំ ទ្វិរសញ្ញុ កយិរា 126

    Dahaṃ na tappe 127 asamatthatejo, ko taṃ subhikkhaṃ dvirasaññu kayirā 128.

    ៩២២.

    922.

    ‘‘យថាបិ ខីរំ វិបរិណាមធម្មំ, ទធិ ភវិត្វា នវនីតម្បិ ហោតិ;

    ‘‘Yathāpi khīraṃ vipariṇāmadhammaṃ, dadhi bhavitvā navanītampi hoti;

    ឯវម្បិ អគ្គិ វិបរិណាមធម្មោ, តេជោ សមោរោហតី យោគយុត្តោ។

    Evampi aggi vipariṇāmadhammo, tejo samorohatī yogayutto.

    ៩២៣.

    923.

    ‘‘ន ទិស្សតី អគ្គិមនុប្បវិដ្ឋោ, សុក្ខេសុ កដ្ឋេសុ នវេសុ ចាបិ;

    ‘‘Na dissatī aggimanuppaviṭṭho, sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi;

    នាមត្ថមានោ 129 អរណីនរេន, នាកម្មុនា ជាយតិ ជាតវេទោ។

    Nāmatthamāno 130 araṇīnarena, nākammunā jāyati jātavedo.

    ៩២៤.

    924.

    ‘‘សចេ ហិ អគ្គិ អន្តរតោ វសេយ្យ, សុក្ខេសុ កដ្ឋេសុ នវេសុ ចាបិ;

    ‘‘Sace hi aggi antarato vaseyya, sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi;

    សព្ពានិ សុស្សេយ្យុ វនានិ លោកេ, សុក្ខានិ កដ្ឋានិ ច បជ្ជលេយ្យុំ។

    Sabbāni susseyyu vanāni loke, sukkhāni kaṭṭhāni ca pajjaleyyuṃ.

    ៩២៥.

    925.

    ‘‘ករោតិ ចេ ទារុតិណេន បុញ្ញំ, ភោជំ នរោ ធូមសិខិំ បតាបវំ;

    ‘‘Karoti ce dārutiṇena puññaṃ, bhojaṃ naro dhūmasikhiṃ patāpavaṃ;

    អង្គារិកា លោណករា ច សូទា, សរីរទាហាបិ ករេយ្យុ បុញ្ញំ។

    Aṅgārikā loṇakarā ca sūdā, sarīradāhāpi kareyyu puññaṃ.

    ៩២៦.

    926.

    ‘‘អថ ចេ ហិ ឯតេ ន ករោន្តិ បុញ្ញំ, អជ្ឈេនមគ្គិំ ឥធ តប្បយិត្វា;

    ‘‘Atha ce hi ete na karonti puññaṃ, ajjhenamaggiṃ idha tappayitvā;

    ន កោចិ លោកស្មិំ ករោតិ បុញ្ញំ, ភោជំ នរោ ធូមសិខិំ បតាបវំ។

    Na koci lokasmiṃ karoti puññaṃ, bhojaṃ naro dhūmasikhiṃ patāpavaṃ.

    ៩២៧.

    927.

    ‘‘កថញ្ហិ លោកាបចិតោ សមានោ, អមនុញ្ញគន្ធំ ពហូនំ អកន្តំ;

    ‘‘Kathañhi lokāpacito samāno, amanuññagandhaṃ bahūnaṃ akantaṃ;

    យទេវ មច្ចា បរិវជ្ជយន្តិ, តទប្បសត្ថំ ទ្វិរសញ្ញុ ភុញ្ជេ។

    Yadeva maccā parivajjayanti, tadappasatthaṃ dvirasaññu bhuñje.

    ៩២៨.

    928.

    ‘‘សិខិម្បិ ទេវេសុ វទន្តិ ហេកេ, អាបំ មិលក្ខូ 131 បន ទេវមាហុ;

    ‘‘Sikhimpi devesu vadanti heke, āpaṃ milakkhū 132 pana devamāhu;

    សព្ពេវ ឯតេ វិតថំ ភណន្តិ 133, អគ្គី ន ទេវញ្ញតរោ ន ចាបោ។

    Sabbeva ete vitathaṃ bhaṇanti 134, aggī na devaññataro na cāpo.

    ៩២៩.

    929.

    ‘‘អនិន្ទ្រិយពទ្ធមសញ្ញកាយំ 135, វេស្សានរំ កម្មករំ បជានំ;

    ‘‘Anindriyabaddhamasaññakāyaṃ 136, vessānaraṃ kammakaraṃ pajānaṃ;

    បរិចរិយ មគ្គិំ សុគតិំ កថំ វជេ, បាបានិ កម្មានិ បកុព្ពមានោ 137

    Paricariya maggiṃ sugatiṃ kathaṃ vaje, pāpāni kammāni pakubbamāno 138.

    ៩៣០.

    930.

    ‘‘សព្ពាភិភូ តាហុធ ជីវិកត្ថា, អគ្គិស្ស ព្រហ្មា បរិចារកោតិ;

    ‘‘Sabbābhibhū tāhudha jīvikatthā, aggissa brahmā paricārakoti;

    សព្ពានុភាវី ច វសី កិមត្ថំ, អនិម្មិតោ និម្មិតំ វន្ទិតស្ស។

    Sabbānubhāvī ca vasī kimatthaṃ, animmito nimmitaṃ vanditassa.

    ៩៣១.

    931.

    ‘‘ហស្សំ អនិជ្ឈានខមំ អតច្ឆំ, សក្ការហេតុ បកិរិំសុ បុព្ពេ;

    ‘‘Hassaṃ anijjhānakhamaṃ atacchaṃ, sakkārahetu pakiriṃsu pubbe;

    តេ លាភសក្ការេ អបាតុភោន្តេ, សន្ធាបិតា 139 ជន្តុភិ សន្តិធម្មំ។

    Te lābhasakkāre apātubhonte, sandhāpitā 140 jantubhi santidhammaṃ.

    ៩៣២.

    932.

    ‘‘អជ្ឈេនមរិយា បថវិំ ជនិន្ទា, វេស្សា កសិំ បារិចរិយញ្ច សុទ្ទា;

    ‘‘Ajjhenamariyā pathaviṃ janindā, vessā kasiṃ pāricariyañca suddā;

    ឧបាគុ បច្ចេកំ យថាបទេសំ, កតាហុ ឯតេ វសិនាតិ អាហុ។

    Upāgu paccekaṃ yathāpadesaṃ, katāhu ete vasināti āhu.

    ៩៣៣.

    933.

    ‘‘ឯតញ្ច សច្ចំ វចនំ ភវេយ្យ, យថា ឥទំ ភាសិតំ ព្រាហ្មណេហិ;

    ‘‘Etañca saccaṃ vacanaṃ bhaveyya, yathā idaṃ bhāsitaṃ brāhmaṇehi;

    នាខត្តិយោ ជាតុ លភេថ រជ្ជំ, នាព្រាហ្មណោ មន្តបទានិ សិក្ខេ;

    Nākhattiyo jātu labhetha rajjaṃ, nābrāhmaṇo mantapadāni sikkhe;

    នាញ្ញត្រ វេស្សេហិ កសិំ ករេយ្យ, សុទ្ទោ ន មុច្ចេ បរបេសនាយ 141

    Nāññatra vessehi kasiṃ kareyya, suddo na mucce parapesanāya 142.

    ៩៣៤.

    934.

    ‘‘យស្មា ច ឯតំ វចនំ អភូតំ, មុសាវិមេ ឱទរិយា ភណន្តិ;

    ‘‘Yasmā ca etaṃ vacanaṃ abhūtaṃ, musāvime odariyā bhaṇanti;

    តទប្បបញ្ញា អភិសទ្ទហន្តិ, បស្សន្តិ តំ បណ្ឌិតា អត្តនាវ។

    Tadappapaññā abhisaddahanti, passanti taṃ paṇḍitā attanāva.

    ៩៣៥.

    935.

    ‘‘ខត្យា ហិ វេស្សានំ 143 ពលិំ ហរន្តិ, អាទាយ សត្ថានិ ចរន្តិ ព្រាហ្មណា;

    ‘‘Khatyā hi vessānaṃ 144 baliṃ haranti, ādāya satthāni caranti brāhmaṇā;

    តំ តាទិសំ សង្ខុភិតំ បភិន្នំ, កស្មា ព្រហ្មា នុជ្ជុ ករោតិ លោកំ។

    Taṃ tādisaṃ saṅkhubhitaṃ pabhinnaṃ, kasmā brahmā nujju karoti lokaṃ.

    ៩៣៦.

    936.

    ‘‘សចេ ហិ សោ ឥស្សរោ សព្ពលោកេ, ព្រហ្មា ពហូភូតបតី 145 បជានំ;

    ‘‘Sace hi so issaro sabbaloke, brahmā bahūbhūtapatī 146 pajānaṃ;

    កិំ សព្ពលោកំ វិទហី អលក្ខិំ, កិំ សព្ពលោកំ ន សុខិំ អកាសិ។

    Kiṃ sabbalokaṃ vidahī alakkhiṃ, kiṃ sabbalokaṃ na sukhiṃ akāsi.

    ៩៣៧.

    937.

    ‘‘សចេ ហិ សោ ឥស្សរោ សព្ពលោកេ, ព្រហ្មា ពហូភូតបតី បជានំ;

    ‘‘Sace hi so issaro sabbaloke, brahmā bahūbhūtapatī pajānaṃ;

    មាយា មុសាវជ្ជមទេន 147 ចាបិ, លោកំ អធម្មេន កិមត្ថមការិ 148

    Māyā musāvajjamadena 149 cāpi, lokaṃ adhammena kimatthamakāri 150.

    ៩៣៨.

    938.

    ‘‘សចេ ហិ សោ ឥស្សរោ សព្ពលោកេ, ព្រហ្មា ពហូភូតបតី បជានំ;

    ‘‘Sace hi so issaro sabbaloke, brahmā bahūbhūtapatī pajānaṃ;

    អធម្មិកោ ភូតបតី អរិដ្ឋ, ធម្មេ សតិ យោ វិទហី អធម្មំ។

    Adhammiko bhūtapatī ariṭṭha, dhamme sati yo vidahī adhammaṃ.

    ៩៣៩.

    939.

    ‘‘កីដា បដង្គា ឧរគា ច ភេកា 151, ហន្ត្វា កិមី សុជ្ឈតិ មក្ខិកា ច;

    ‘‘Kīṭā paṭaṅgā uragā ca bhekā 152, hantvā kimī sujjhati makkhikā ca;

    ឯតេបិ ធម្មា អនរិយរូបា, កម្ពោជកានំ វិតថា ពហូនំ។

    Etepi dhammā anariyarūpā, kambojakānaṃ vitathā bahūnaṃ.

    ៩៤០.

    940.

    ‘‘សចេ ហិ សោ សុជ្ឈតិ យោ ហនាតិ, ហតោបិ សោ សគ្គមុបេតិ ឋានំ;

    ‘‘Sace hi so sujjhati yo hanāti, hatopi so saggamupeti ṭhānaṃ;

    ភោវាទិ ភោវាទិន មារយេយ្យុំ 153, យេ ចាបិ តេសំ អភិសទ្ទហេយ្យុំ។

    Bhovādi bhovādina mārayeyyuṃ 154, ye cāpi tesaṃ abhisaddaheyyuṃ.

    ៩៤១.

    941.

    ‘‘នេវ មិគា ន បសូ នោបិ គាវោ, អាយាចន្តិ អត្តវធាយ កេចិ;

    ‘‘Neva migā na pasū nopi gāvo, āyācanti attavadhāya keci;

    វិប្ផន្ទមានេ ឥធ ជីវិកត្ថា, យញ្ញេសុ បាណេ បសុមារភន្តិ 155

    Vipphandamāne idha jīvikatthā, yaññesu pāṇe pasumārabhanti 156.

    ៩៤២.

    942.

    ‘‘យូបុស្សនេ 157 បសុពន្ធេ ច ពាលា, ចិត្តេហិ វណ្ណេហិ មុខំ នយន្តិ;

    ‘‘Yūpussane 158 pasubandhe ca bālā, cittehi vaṇṇehi mukhaṃ nayanti;

    អយំ តេ យូបោ កាមទុហោ បរត្ថ, ភវិស្សតិ សស្សតោ សម្បរាយេ។

    Ayaṃ te yūpo kāmaduho parattha, bhavissati sassato samparāye.

    ៩៤៣.

    943.

    ‘‘សចេ ច យូបេ មណិសង្ខមុត្តំ, ធញ្ញំ ធនំ រជតំ ជាតរូបំ;

    ‘‘Sace ca yūpe maṇisaṅkhamuttaṃ, dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ;

    សុក្ខេសុ កដ្ឋេសុ នវេសុ ចាបិ, សចេ ទុហេ តិទិវេ សព្ពកាមេ;

    Sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi, sace duhe tidive sabbakāme;

    តេវិជ្ជសង្ឃាវ បុថូ យជេយ្យុំ, អព្រាហ្មណំ 159 កញ្ចិ ន យាជយេយ្យុំ។

    Tevijjasaṅghāva puthū yajeyyuṃ, abrāhmaṇaṃ 160 kañci na yājayeyyuṃ.

    ៩៤៤.

    944.

    ‘‘កុតោ ច យូបេ មណិសង្ខមុត្តំ, ធញ្ញំ ធនំ រជតំ ជាតរូបំ;

    ‘‘Kuto ca yūpe maṇisaṅkhamuttaṃ, dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ;

    សុក្ខេសុ កដ្ឋេសុ នវេសុ ចាបិ, កុតោ ទុហេ តិទិវេ សព្ពកាមេ។

    Sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi, kuto duhe tidive sabbakāme.

    ៩៤៥.

    945.

    ‘‘សឋា ច លុទ្ទា ច បលុទ្ធពាលា 161, ចិត្តេហិ វណ្ណេហិ មុខំ នយន្តិ;

    ‘‘Saṭhā ca luddā ca paluddhabālā 162, cittehi vaṇṇehi mukhaṃ nayanti;

    អាទាយ អគ្គិំ មម ទេហិ វិត្តំ, តតោ សុខី ហោហិសិ សព្ពកាមេ។

    Ādāya aggiṃ mama dehi vittaṃ, tato sukhī hohisi sabbakāme.

    ៩៤៦.

    946.

    ‘‘តមគ្គិហុត្តំ សរណំ បវិស្ស, ចិត្តេហិ វណ្ណេហិ មុខំ នយន្តិ;

    ‘‘Tamaggihuttaṃ saraṇaṃ pavissa, cittehi vaṇṇehi mukhaṃ nayanti;

    ឱរោបយិត្វា កេសមស្សុំ នខញ្ច, វេទេហិ វិត្តំ អតិគាឡ្ហយន្តិ 163

    Oropayitvā kesamassuṃ nakhañca, vedehi vittaṃ atigāḷhayanti 164.

    ៩៤៧.

    947.

    ‘‘កាកា ឧលូកំវ រហោ លភិត្វា, ឯកំ សមានំ ពហុកា សមេច្ច;

    ‘‘Kākā ulūkaṃva raho labhitvā, ekaṃ samānaṃ bahukā samecca;

    អន្នានិ ភុត្វា កុហកា កុហិត្វា, មុណ្ឌំ ករិត្វា យញ្ញបថោស្សជន្តិ។

    Annāni bhutvā kuhakā kuhitvā, muṇḍaṃ karitvā yaññapathossajanti.

    ៩៤៨.

    948.

    ‘‘ឯវញ្ហិ សោ វញ្ចិតោ ព្រាហ្មណេហិ, ឯកោ សមានោ ពហុកា 165 សមេច្ច;

    ‘‘Evañhi so vañcito brāhmaṇehi, eko samāno bahukā 166 samecca;

    តេ យោគយោគេន វិលុម្បមានា, ទិដ្ឋំ អទិដ្ឋេន ធនំ ហរន្តិ។

    Te yogayogena vilumpamānā, diṭṭhaṃ adiṭṭhena dhanaṃ haranti.

    ៩៤៩.

    949.

    ‘‘អកាសិយា រាជូហិវានុសិដ្ឋា, តទស្ស អាទាយ ធនំ ហរន្តិ;

    ‘‘Akāsiyā rājūhivānusiṭṭhā, tadassa ādāya dhanaṃ haranti;

    តេ តាទិសា ចោរសមា អសន្តា, វជ្ឈា ន ហញ្ញន្តិ អរិដ្ឋ លោកេ។

    Te tādisā corasamā asantā, vajjhā na haññanti ariṭṭha loke.

    ៩៥០.

    950.

    ‘‘ឥន្ទស្ស ពាហារសិ ទក្ខិណាតិ, យញ្ញេសុ ឆិន្ទន្តិ បលាសយដ្ឋិំ;

    ‘‘Indassa bāhārasi dakkhiṇāti, yaññesu chindanti palāsayaṭṭhiṃ;

    តំ ចេបិ សច្ចំ មឃវា ឆិន្នពាហុ, កេនស្ស ឥន្ទោ អសុរេ ជិនាតិ។

    Taṃ cepi saccaṃ maghavā chinnabāhu, kenassa indo asure jināti.

    ៩៥១.

    951.

    ‘‘តញ្ចេវ តុច្ឆំ មឃវា សមង្គី, ហន្តា អវជ្ឈោ បរមោ ស ទេវោ 167;

    ‘‘Tañceva tucchaṃ maghavā samaṅgī, hantā avajjho paramo sa devo 168;

    មន្តា ឥមេ ព្រាហ្មណា តុច្ឆរូបា, សន្ទិដ្ឋិកា វញ្ចនា ឯស លោកេ។

    Mantā ime brāhmaṇā tuccharūpā, sandiṭṭhikā vañcanā esa loke.

    ៩៥២.

    952.

    ‘‘មាលាគិរិ ហិមវា យោ ច គិជ្ឈោ, សុទស្សនោ និសភោ កុវេរុ;

    ‘‘Mālāgiri himavā yo ca gijjho, sudassano nisabho kuveru;

    ឯតេ ច អញ្ញេ ច នគា មហន្តា, ចិត្យា កតា យញ្ញករេហិ មាហុ។

    Ete ca aññe ca nagā mahantā, cityā katā yaññakarehi māhu.

    ៩៥៣.

    953.

    ‘‘យថាបការានិ ហិ ឥដ្ឋកានិ, ចិត្យា កតា យញ្ញករេហិ មាហុ;

    ‘‘Yathāpakārāni hi iṭṭhakāni, cityā katā yaññakarehi māhu;

    ន បព្ពតា ហោន្តិ តថាបការា, អញ្ញា ទិសា អចលា តិដ្ឋសេលា។

    Na pabbatā honti tathāpakārā, aññā disā acalā tiṭṭhaselā.

    ៩៥៤.

    954.

    ‘‘ន ឥដ្ឋកា ហោន្តិ សិលា ចិរេន 169, ន តត្ថ សញ្ជាយតិ អយោ ន លោហំ;

    ‘‘Na iṭṭhakā honti silā cirena 170, na tattha sañjāyati ayo na lohaṃ;

    យញ្ញញ្ច ឯតំ បរិវណ្ណយន្តា, ចិត្យា កតា យញ្ញករេហិ មាហុ។

    Yaññañca etaṃ parivaṇṇayantā, cityā katā yaññakarehi māhu.

    ៩៥៥.

    955.

    ‘‘អជ្ឈាយកំ មន្តគុណូបបន្នំ, តបស្សិនំ យាចយោគោតិធាហុ;

    ‘‘Ajjhāyakaṃ mantaguṇūpapannaṃ, tapassinaṃ yācayogotidhāhu;

    តីរេ សមុទ្ទស្សុទកំ សជន្តំ, តំ សាគរោជ្ឈោហរិ តេនបេយ្យោ។

    Tīre samuddassudakaṃ sajantaṃ, taṃ sāgarojjhohari tenapeyyo.

    ៩៥៦.

    956.

    ‘‘បរោសហស្សម្បិ សមន្តវេទេ, មន្តូបបន្នេ នទិយោ វហន្តិ;

    ‘‘Parosahassampi samantavede, mantūpapanne nadiyo vahanti;

    ន តេន ព្យាបន្នរសូទកា ន, កស្មា សមុទ្ទោ អតុលោ អបេយ្យោ។

    Na tena byāpannarasūdakā na, kasmā samuddo atulo apeyyo.

    ៩៥៧.

    957.

    ‘‘យេ កេចិ កូបា ឥធ ជីវលោកេ, លោណូទកា កូបខណេហិ ខាតា;

    ‘‘Ye keci kūpā idha jīvaloke, loṇūdakā kūpakhaṇehi khātā;

    ន ព្រាហ្មណជ្ឈោហរណេន 171 តេសុ, អាបោ អបេយ្យោ ទ្វិរសញ្ញុ មាហុ។

    Na brāhmaṇajjhoharaṇena 172 tesu, āpo apeyyo dvirasaññu māhu.

    ៩៥៨.

    958.

    ‘‘បុរេ បុរត្ថា កា កស្ស ភរិយា, មនោ មនុស្សំ អជនេសិ បុព្ពេ;

    ‘‘Pure puratthā kā kassa bhariyā, mano manussaṃ ajanesi pubbe;

    តេនាបិ ធម្មេន ន កោចិ ហីនោ, ឯវម្បិ វោស្សគ្គវិភង្គមាហុ 173

    Tenāpi dhammena na koci hīno, evampi vossaggavibhaṅgamāhu 174.

    ៩៥៩.

    959.

    ‘‘ចណ្ឌាលបុត្តោបិ អធិច្ច វេទេ, ភាសេយ្យ មន្តេ កុសលោ មតីមា 175;

    ‘‘Caṇḍālaputtopi adhicca vede, bhāseyya mante kusalo matīmā 176;

    ន តស្ស មុទ្ធាបិ ផលេយ្យ សត្តធា, មន្តា ឥមេ អត្តវធាយ កតា 177

    Na tassa muddhāpi phaleyya sattadhā, mantā ime attavadhāya katā 178.

    ៩៦០.

    960.

    ‘‘វាចាកតា គិទ្ធិកតា 179 គហីតា, ទុម្មោចយា កព្យបថានុបន្នា;

    ‘‘Vācākatā giddhikatā 180 gahītā, dummocayā kabyapathānupannā;

    ពាលាន ចិត្តំ វិសមេ និវិដ្ឋំ, តទប្បបញ្ញា អភិសទ្ទហន្តិ។

    Bālāna cittaṃ visame niviṭṭhaṃ, tadappapaññā abhisaddahanti.

    ៩៦១.

    961.

    ‘‘សីហស្ស ព្យគ្ឃស្ស ច ទីបិនោ ច, ន វិជ្ជតី បោរិសិយំពលេន;

    ‘‘Sīhassa byagghassa ca dīpino ca, na vijjatī porisiyaṃbalena;

    មនុស្សភាវោ ច គវំវ បេក្ខោ, ជាតី ហិ តេសំ អសមា សមានា 181

    Manussabhāvo ca gavaṃva pekkho, jātī hi tesaṃ asamā samānā 182.

    ៩៦២.

    962.

    ‘‘សចេ ច រាជា បថវិំ វិជិត្វា, សជីវវា អស្សវបារិសជ្ជោ;

    ‘‘Sace ca rājā pathaviṃ vijitvā, sajīvavā assavapārisajjo;

    សយមេវ សោ សត្តុសង្ឃំ វិជេយ្យ, តស្សប្បជា និច្ចសុខី 183 ភវេយ្យ។

    Sayameva so sattusaṅghaṃ vijeyya, tassappajā niccasukhī 184 bhaveyya.

    ៩៦៣.

    963.

    ‘‘ខត្តិយមន្តា ច តយោ ច វេទា, អត្ថេន ឯតេ សមកា ភវន្តិ;

    ‘‘Khattiyamantā ca tayo ca vedā, atthena ete samakā bhavanti;

    តេសញ្ច អត្ថំ អវិនិច្ឆិនិត្វា, ន ពុជ្ឈតី ឱឃបថំវ ឆន្នំ។

    Tesañca atthaṃ avinicchinitvā, na bujjhatī oghapathaṃva channaṃ.

    ៩៦៤.

    964.

    ‘‘ខត្តិយមន្តា ច តយោ ច វេទា, អត្ថេន ឯតេ សមកា ភវន្តិ;

    ‘‘Khattiyamantā ca tayo ca vedā, atthena ete samakā bhavanti;

    លាភោ អលាភោ អយសោ យសោ ច, សព្ពេវ តេសំ ចតុន្នញ្ច 185 ធម្មា។

    Lābho alābho ayaso yaso ca, sabbeva tesaṃ catunnañca 186 dhammā.

    ៩៦៥.

    965.

    ‘‘យថាបិ ឥព្ភា ធនធញ្ញហេតុ, កម្មានិ ករោន្តិ 187 បុថូ បថព្យា;

    ‘‘Yathāpi ibbhā dhanadhaññahetu, kammāni karonti 188 puthū pathabyā;

    តេវិជ្ជសង្ឃា ច តថេវ អជ្ជ, កម្មានិ ករោន្តិ 189 បុថូ បថព្យា។

    Tevijjasaṅghā ca tatheva ajja, kammāni karonti 190 puthū pathabyā.

    ៩៦៦.

    966.

    ‘‘ឥព្ភេហិ យេ តេ 191 សមកា ភវន្តិ, និច្ចុស្សុកា កាមគុណេសុ យុត្តា;

    ‘‘Ibbhehi ye te 192 samakā bhavanti, niccussukā kāmaguṇesu yuttā;

    កម្មានិ ករោន្តិ 193 បុថូ បថព្យា, តទប្បបញ្ញា ទ្វិរសញ្ញុរា តេ’’។

    Kammāni karonti 194 puthū pathabyā, tadappapaññā dvirasaññurā te’’.

    ៩៦៧.

    967.

    ‘‘កស្ស ភេរី មុទិង្គា ច, សង្ខាបណវទិន្ទិមា;

    ‘‘Kassa bherī mudiṅgā ca, saṅkhāpaṇavadindimā;

    បុរតោ បដិបន្នានិ, ហាសយន្តា រថេសភំ។

    Purato paṭipannāni, hāsayantā rathesabhaṃ.

    ៩៦៨.

    968.

    ‘‘កស្ស កញ្ចនបដ្ដេន, បុថុនា វិជ្ជុវណ្ណិនា;

    ‘‘Kassa kañcanapaṭṭena, puthunā vijjuvaṇṇinā;

    យុវា កលាបសន្នទ្ធោ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។

    Yuvā kalāpasannaddho, ko eti siriyā jalaṃ.

    ៩៦៩.

    969.

    ‘‘ឧក្កាមុខបហដ្ឋំវ , ខទិរង្គារសន្និភំ;

    ‘‘Ukkāmukhapahaṭṭhaṃva , khadiraṅgārasannibhaṃ;

    មុខញ្ច រុចិរា ភាតិ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។

    Mukhañca rucirā bhāti, ko eti siriyā jalaṃ.

    ៩៧០.

    970.

    ‘‘កស្ស ជម្ពោនទំ ឆត្តំ, សសលាកំ មនោរមំ;

    ‘‘Kassa jambonadaṃ chattaṃ, sasalākaṃ manoramaṃ;

    អាទិច្ចរំសាវរណំ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។

    Ādiccaraṃsāvaraṇaṃ, ko eti siriyā jalaṃ.

    ៩៧១.

    971.

    ‘‘កស្ស អង្គំ 195 បរិគ្គយ្ហ, វាឡពីជនិមុត្តមំ;

    ‘‘Kassa aṅgaṃ 196 pariggayha, vāḷabījanimuttamaṃ;

    ឧភតោ វរបុញ្ញស្ស 197, មុទ្ធនិ ឧបរូបរិ។

    Ubhato varapuññassa 198, muddhani uparūpari.

    ៩៧២.

    972.

    ‘‘កស្ស បេខុណហត្ថានិ, ចិត្រានិ ច មុទូនិ ច;

    ‘‘Kassa pekhuṇahatthāni, citrāni ca mudūni ca;

    កញ្ចនមណិទណ្ឌានិ 199, ចរន្តិ ទុភតោ មុខំ។

    Kañcanamaṇidaṇḍāni 200, caranti dubhato mukhaṃ.

    ៩៧៣.

    973.

    ‘‘ខទិរង្គារវណ្ណាភា, ឧក្កាមុខបហំសិតា;

    ‘‘Khadiraṅgāravaṇṇābhā, ukkāmukhapahaṃsitā;

    កស្សេតេ កុណ្ឌលា វគ្គូ, សោភន្តិ ទុភតោ មុខំ។

    Kassete kuṇḍalā vaggū, sobhanti dubhato mukhaṃ.

    ៩៧៤.

    974.

    ‘‘កស្ស វាតេន ឆុបិតា, និទ្ធន្តា មុទុកាឡកា 201;

    ‘‘Kassa vātena chupitā, niddhantā mudukāḷakā 202;

    សោភយន្តិ នលាដន្តំ, នភា វិជ្ជុរិវុគ្គតា។

    Sobhayanti nalāṭantaṃ, nabhā vijjurivuggatā.

    ៩៧៥.

    975.

    ‘‘កស្ស ឯតានិ អក្ខីនិ, អាយតានិ បុថូនិ ច;

    ‘‘Kassa etāni akkhīni, āyatāni puthūni ca;

    កោ សោភតិ វិសាលក្ខោ, កស្សេតំ ឧណ្ណជំ មុខំ។

    Ko sobhati visālakkho, kassetaṃ uṇṇajaṃ mukhaṃ.

    ៩៧៦.

    976.

    ‘‘កស្សេតេ លបនជាតា 203, សុទ្ធា សង្ខវរូបមា;

    ‘‘Kassete lapanajātā 204, suddhā saṅkhavarūpamā;

    ភាសមានស្ស សោភន្តិ, ទន្តា កុប្បិលសាទិសា។

    Bhāsamānassa sobhanti, dantā kuppilasādisā.

    ៩៧៧.

    977.

    ‘‘កស្ស លាខារសសមា, ហត្ថបាទា សុខេធិតា;

    ‘‘Kassa lākhārasasamā, hatthapādā sukhedhitā;

    កោ សោ ពិម្ពោដ្ឋសម្បន្នោ, ទិវា សូរិយោវ ភាសតិ។

    Ko so bimboṭṭhasampanno, divā sūriyova bhāsati.

    ៩៧៨.

    978.

    ‘‘ហិមច្ចយេ ហិមវតិ 205, មហាសាលោវ បុប្ផិតោ;

    ‘‘Himaccaye himavati 206, mahāsālova pupphito;

    កោ សោ ឱទាតបាវារោ, ជយំ ឥន្ទោវ សោភតិ។

    Ko so odātapāvāro, jayaṃ indova sobhati.

    ៩៧៩.

    979.

    ‘‘សុវណ្ណបីឡកាកិណ្ណំ , មណិទណ្ឌវិចិត្តកំ;

    ‘‘Suvaṇṇapīḷakākiṇṇaṃ , maṇidaṇḍavicittakaṃ;

    កោ សោ បរិសមោគយ្ហ, ឦសំ ខគ្គំ បមុញ្ចតិ 207

    Ko so parisamogayha, īsaṃ khaggaṃ pamuñcati 208.

    ៩៨០.

    980.

    ‘‘សុវណ្ណវិកតា ចិត្តា, សុកតា ចិត្តសិព្ពនា 209;

    ‘‘Suvaṇṇavikatā cittā, sukatā cittasibbanā 210;

    កោ សោ ឱមុញ្ចតេ បាទា, នមោ កត្វា មហេសិនោ’’។

    Ko so omuñcate pādā, namo katvā mahesino’’.

    ៩៨១.

    981.

    ‘‘ធតរដ្ឋា ហិ តេ នាគា, ឥទ្ធិមន្តោ យសស្សិនោ;

    ‘‘Dhataraṭṭhā hi te nāgā, iddhimanto yasassino;

    សមុទ្ទជាយ ឧប្បន្នា, នាគា ឯតេ មហិទ្ធិកា’’តិ។

    Samuddajāya uppannā, nāgā ete mahiddhikā’’ti.

    ភូរិទត្តជាតកំ ឆដ្ឋំ។

    Bhūridattajātakaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. កិញ្ចិ (សី. បី. ក.)
    2. kiñci (sī. pī. ka.)
    3. តេជសី (សី. ស្យា. បី. ក.)
    4. tejasī (sī. syā. pī. ka.)
    5. វត្តវតិំ (ស្យា. ក.)
    6. vattavatiṃ (syā. ka.)
    7. ពហុកា តគ្គរា (សី. ស្យា. បី.)
    8. bahukā taggarā (sī. syā. pī.)
    9. បោក្ខរញ្ញា (ស្យា. បី.)
    10. pokkharaññā (syā. pī.)
    11. ឥន្ទានំ (ស្យា. ក.)
    12. indānaṃ (syā. ka.)
    13. ហោហិ (ស្យា.)
    14. hohi (syā.)
    15. សាធុចិត្តំ (បី.)
    16. sādhucittaṃ (pī.)
    17. បទំ (សី. បី.)
    18. padaṃ (sī. pī.)
    19. មានិតោ (ក.)
    20. mānito (ka.)
    21. កុសលំ (ក.)
    22. kusalaṃ (ka.)
    23. កេហិ (ក.)
    24. kehi (ka.)
    25. កេហិ (ក.)
    26. kehi (ka.)
    27. វិត្តោស្មិ (ស្យា. ក.)
    28. vittosmi (syā. ka.)
    29. អាលម្ពានោតិ (សី. បី.), អាលម្ពាយនោតិ (ស្យា.)
    30. ālambānoti (sī. pī.), ālambāyanoti (syā.)
    31. សចេ ហិ (សី. បី. ក.)
    32. ភូរិទត្តំ បទិស្សសិ (ក.)
    33. sace hi (sī. pī. ka.)
    34. bhūridattaṃ padissasi (ka.)
    35. មហិស្សមវ ទីយតិ (សី. បី.), មហិមស្ស វិន្ទ្រីយតិ (ស្យា.)
    36. mahissamava dīyati (sī. pī.), mahimassa vindrīyati (syā.)
    37. ជីវរេ ចាបិ សុស្សរេ (សី. បី.)
    38. jīvare cāpi sussare (sī. pī.)
    39. សចេ ហិ (សី. បី. ក.)
    40. sace hi (sī. pī. ka.)
    41. បទមេកំ (ស្យា. ក.)
    42. padamekaṃ (syā. ka.)
    43. កាយ’ស្ស ទិស្សតិ (សី. បី.)
    44. kāya’ssa dissati (sī. pī.)
    45. សដ្ឋុំ (សី. បី.), យុដ្ឋុំ (ស្យា.), សុត្តុំ (ក.)
    46. saṭṭhuṃ (sī. pī.), yuṭṭhuṃ (syā.), suttuṃ (ka.)
    47. សាមំ (សី. បី.)
    48. sāmaṃ (sī. pī.)
    49. យន្តំ (ក.)
    50. yantaṃ (ka.)
    51. តេ នាភិសយិ (សី.), តេ នាភិស្សសិ (ស្យា.)
    52. te nābhisayi (sī.), te nābhissasi (syā.)
    53. យតោ តំ (សី.)
    54. yato taṃ (sī.)
    55. បរិចារិំសុ (សី. បី.)
    56. paricāriṃsu (sī. pī.)
    57. បរិចារិំសុ (សី. បី.)
    58. paricāriṃsu (sī. pī.)
    59. ឥមិស្សា គាថាយានន្តរេ សី. បី. បោត្ថកេសុ – ‘‘សកុណី ហតបុត្តាវ, សុញ្ញំ ទិស្វា កុលាវកំ; តេន តេន បធាវិស្ស, បិយបុត្តំ អបស្សតី’’តិ ឥតិ អយម្បិ គាថា អាគតា
    60. imissā gāthāyānantare sī. pī. potthakesu – ‘‘sakuṇī hataputtāva, suññaṃ disvā kulāvakaṃ; tena tena padhāvissa, piyaputtaṃ apassatī’’ti iti ayampi gāthā āgatā
    61. សម្បមទ្ទិតា (ស្យា. ក.)
    62. sampamadditā (syā. ka.)
    63. សុភគោ (សី. បី.)
    64. ឧបធាវិំសុ អនន្តរា (សី. បី.)
    65. subhago (sī. pī.)
    66. upadhāviṃsu anantarā (sī. pī.)
    67. ឱរេន ទសរត្តស្ស (សី. បី.)
    68. orena dasarattassa (sī. pī.)
    69. កច្ចិ តំ នុ ឌសី តាត (សី.), កច្ចិ នុ ឌំសិតោ តាត (ស្យា.), កច្ចិតានុឌសី តាត (បី.)
    70. kacci taṃ nu ḍasī tāta (sī.), kacci nu ḍaṃsito tāta (syā.), kaccitānuḍasī tāta (pī.)
    71. ទត្តោ (សី. ស្យា. បី.)
    72. datto (sī. syā. pī.)
    73. អភិជិគិំសតិ (សី. ស្យា. បី.)
    74. abhijigiṃsati (sī. syā. pī.)
    75. អភិទស្សនំ (សី. បី.)
    76. abhidassanaṃ (sī. pī.)
    77. ថុសមុដ្ឋិំ (ស្យា.), សត្តុមុដ្ឋិំ (សី. បី.)
    78. thusamuṭṭhiṃ (syā.), sattumuṭṭhiṃ (sī. pī.)
    79. រុម្មី (សី. ស្យា. បី.)
    80. rummī (sī. syā. pī.)
    81. អច្ចិមុខី (សី. ស្យា. បី.)
    82. accimukhī (sī. syā. pī.)
    83. សា ទិស្សតុ អច្ចិមុខី (សី. បី.)
    84. sā dissatu accimukhī (sī. pī.)
    85. យាវតា ឱទកា (សី.), យាវតា ឧទកជា (បី.)
    86. yāvatā odakā (sī.), yāvatā udakajā (pī.)
    87. បកិរបរី (សី. បី.), បកិរហរី (ស្យា.)
    88. pakiraparī (sī. pī.), pakiraharī (syā.)
    89. កំសស្ស (សី. បី.)
    90. kaṃsassa (sī. pī.)
    91. ឱហាតុំ (សី. បី.)
    92. ohātuṃ (sī. pī.)
    93. ទូរ’មសរា (សី. បី.)
    94. សេខវា (សី. បី.), បេក្ខវា (ស្យា. ក.)
    95. dūra’masarā (sī. pī.)
    96. sekhavā (sī. pī.), pekkhavā (syā. ka.)
    97. បិង្គិយំ (សី. ស្យា. បី.)
    98. piṅgiyaṃ (sī. syā. pī.)
    99. ភវតិ (សី. ស្យា. បី.)
    100. bhavati (sī. syā. pī.)
    101. ជេតុមគ្គិំ (សី. បី.)
    102. jetumaggiṃ (sī. pī.)
    103. រថំ (សី. បី.)
    104. ទុទីបោបជ្ឈគាមិ (ស្យា.)
    105. rathaṃ (sī. pī.)
    106. dudīpopajjhagāmi (syā.)
    107. សោវណ្ណមយំ (ស្យា. ក.)
    108. sovaṇṇamayaṃ (syā. ka.)
    109. បវត្តតិ (ស្យា. ក.)
    110. ទធិសន្ន (សី. បី.)
    111. pavattati (syā. ka.)
    112. dadhisanna (sī. pī.)
    113. គិជ្ឈំ (ស្យា. ក.), វិញ្ឈំ (?)
    114. gijjhaṃ (syā. ka.), viñjhaṃ (?)
    115. វិជ្ឈោ (ក.), វិជ្ឈា (ស្យា.)
    116. កាកនេរុ (សី. បី.), កាកវេរុ (ស្យា.)
    117. vijjho (ka.), vijjhā (syā.)
    118. kākaneru (sī. pī.), kākaveru (syā.)
    119. តិចាហ (សី. បី.), តិ ចាហុ (ក.)
    120. ticāha (sī. pī.), ti cāhu (ka.)
    121. សិញ្ចន្តំ (ក.)
    122. siñcantaṃ (ka.)
    123. សធនា សភោគា (សី. ស្យា. បី. ក.)
    124. sadhanā sabhogā (sī. syā. pī. ka.)
    125. ន តប្បេ អគ្គិ (ក.)
    126. ទិរសញ្ញ កុរិយា (សី.), ទិរសញ្ញុ កុរិយា (បី.)
    127. na tappe aggi (ka.)
    128. dirasañña kuriyā (sī.), dirasaññu kuriyā (pī.)
    129. នាមន្ថមានោ (សី. បី.)
    130. nāmanthamāno (sī. pī.)
    131. មិលក្ខា (សី. បី.)
    132. milakkhā (sī. pī.)
    133. គណ្ហន្តិ (ក.)
    134. gaṇhanti (ka.)
    135. និរិន្ទ្រិយំ អន្តំ អសញ្ញកាយំ (សី. បី.), អនិទ្រិយំ សន្តមសញ្ញកាយំ (ស្យា.)
    136. nirindriyaṃ antaṃ asaññakāyaṃ (sī. pī.), anidriyaṃ santamasaññakāyaṃ (syā.)
    137. បកូព្ពមានោ (ស្យា. ក.)
    138. pakūbbamāno (syā. ka.)
    139. សន្ថម្ភិតា (សី. បី.), សន្ធាភិតា (ស្យា.), សន្តាបិតា (ក.)
    140. santhambhitā (sī. pī.), sandhābhitā (syā.), santāpitā (ka.)
    141. បរបេស្សិតាយ (សី. បី.)
    142. parapessitāya (sī. pī.)
    143. ខត្តា ន វេស្សា ន (សី. បី.)
    144. khattā na vessā na (sī. pī.)
    145. ព្រហ្មបហូ ភូតបតី (ស្យា.)
    146. brahmapahū bhūtapatī (syā.)
    147. មុសាវញ្ចនបទេន (ក.)
    148. កិមត្ថ’កាសិ (សី. បី.), កិមត្ថការី (ស្យា.)
    149. musāvañcanapadena (ka.)
    150. kimattha’kāsi (sī. pī.), kimatthakārī (syā.)
    151. ភិង្គា (ស្យា.)
    152. bhiṅgā (syā.)
    153. មារភេយ្យុំ (ក.)
    154. mārabheyyuṃ (ka.)
    155. មាហរន្តិ (សី. ស្យា. បី.)
    156. māharanti (sī. syā. pī.)
    157. យូបស្ស តេ (សី.), យូបស្ស នេ (បី.)
    158. yūpassa te (sī.), yūpassa ne (pī.)
    159. ន ព្រាហ្មណា (សី. ស្យា.)
    160. na brāhmaṇā (sī. syā.)
    161. ឧបលទ្ធពាលា (សី. បី.)
    162. upaladdhabālā (sī. pī.)
    163. អតិគាឡយន្តិ (សី. បី.)
    164. atigāḷayanti (sī. pī.)
    165. ពហុហី (សី.)
    166. bahuhī (sī.)
    167. សុទេវោ (ស្យា. ក.)
    168. sudevo (syā. ka.)
    169. ចិរេនបិ (សី. បី.)
    170. cirenapi (sī. pī.)
    171. ព្រាហ្មណជ្ឈោហរិ តេន (ក.)
    172. brāhmaṇajjhohari tena (ka.)
    173. វោស្សគ្គវិភាគមាហុ (សី.)
    174. vossaggavibhāgamāhu (sī.)
    175. មុតីមា (សី. បី.)
    176. mutīmā (sī. pī.)
    177. កត្ត (សី. បី.)
    178. katta (sī. pī.)
    179. គិទ្ធិគតា (ក.)
    180. giddhigatā (ka.)
    181. សមានំ (ស្យា. ក.)
    182. samānaṃ (syā. ka.)
    183. និច្ចសុខា (បី.)
    184. niccasukhā (pī.)
    185. សព្ពេ តេ សព្ពេសំ ចតុន្ន (សី. បី.)
    186. sabbe te sabbesaṃ catunna (sī. pī.)
    187. ការេន្តិ (សី. ស្យា. បី.)
    188. kārenti (sī. syā. pī.)
    189. ការេន្តិ (សី. ស្យា. បី.)
    190. kārenti (sī. syā. pī.)
    191. ឯតេ (សី. ស្យា. បី.)
    192. ete (sī. syā. pī.)
    193. ការេន្តិ (សី. ស្យា. បី.)
    194. kārenti (sī. syā. pī.)
    195. អង្កំ (សី. បី.)
    196. aṅkaṃ (sī. pī.)
    197. ចរតេ វរបញ្ញស្ស (សី. បី.)
    198. carate varapaññassa (sī. pī.)
    199. តបញ្ញមណិទណ្ឌានិ (សី. បី.), សុវណ្ណមណិទណ្ឌានិ (ស្យា. ក.)
    200. tapaññamaṇidaṇḍāni (sī. pī.), suvaṇṇamaṇidaṇḍāni (syā. ka.)
    201. មុទុកាឡកំ (សី.), មុទុ កាឡិកា (ស្យា.)
    202. mudukāḷakaṃ (sī.), mudu kāḷikā (syā.)
    203. លបនជា សុទ្ធា (សី. បី.)
    204. lapanajā suddhā (sī. pī.)
    205. ហេមវតោ (សី. ស្យា. បី.)
    206. hemavato (sī. syā. pī.)
    207. ឦសោ ខគ្គំវ មុញ្ចតិ (សី. បី.), ភន្តេ ខគ្គំ បមុញ្ចតិ (ស្យា.)
    208. īso khaggaṃva muñcati (sī. pī.), bhante khaggaṃ pamuñcati (syā.)
    209. សិព្ពិនី (ស្យា. ក.)
    210. sibbinī (syā. ka.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā / [៥៤៣] ៦. ភូរិទត្តជាតកវណ្ណនា • [543] 6. Bhūridattajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact