Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பாசித்யாதி³யோஜனாபாளி • Pācityādiyojanāpāḷi |
2. பூ⁴தகா³மவக்³கோ³
2. Bhūtagāmavaggo
1. பூ⁴தகா³மஸிக்கா²பத³-அத்த²யோஜனா
1. Bhūtagāmasikkhāpada-atthayojanā
89. து³தியவக்³க³ஸ்ஸ பட²மே தஸ்ஸாதி தே³வதாய. உக்கி²த்தங் ப²ரஸுந்தி உத்³த⁴ங் கி²த்தங் குடா²ரிங். நிக்³க³ஹேதுந்தி ஸண்டா²துங், நிவத்தேதுங் வா. சக்கு²விஸயாதீதேதி பஸாத³சக்கு²ஸ்ஸ கோ³சராதிக்கந்தே. மஹாராஜஸந்திகாதி வெஸ்ஸவணமஹாராஜஸ்ஸ ஸந்திகா. த²னமூலேயேவாதி த²னஸமீபேயேவ. ஹிமவந்தேதி ஹிமஉக்³கி³ரணே வனே, ஹிமயுத்தே வா. தத்தா²தி ஹிமவந்தே, தே³வதாஸன்னிபாதே வா. ருக்க²த⁴ம்மோதி ருக்க²ஸபா⁴வோ. ருக்க²த⁴ம்மோ ச நாம சே²த³னபே⁴த³னாதீ³ஸு ருக்கா²னங் அசேதனத்தா கோபஸ்ஸ அகரணங், தஸ்மிங் ருக்க²த⁴ம்மே டி²தா தே³வதா ருக்க²த⁴ம்மே டி²தா நாம, சே²த³னபே⁴த³னாதீ³ஸு ருக்க²ஸ்ஸ விய ருக்க²ட்ட²கதே³வதாய அகோபனங் ருக்க²த⁴ம்மே டி²தா நாமாதி அதி⁴ப்பாயோ. தத்தா²தி தாஸு ஸன்னிபாததே³வதாஸு. இதீதி இமஸ்ஸ அலப⁴னஸ்ஸ, இமஸ்மிங் அலப⁴னே வா, ஆதீ³னவந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ப⁴க³வதோ சாதி ச-ஸத்³தோ³ ‘‘புப்³ப³சரித’’ந்தி எத்த² யோஜேதப்³போ³. இமஞ்ச ஆதீ³னவங் அத்³த³ஸ, ப⁴க³வதோ புப்³ப³சரிதஞ்ச அனுஸ்ஸரீதி வாக்யஸம்பிண்ட³னவஸேன யோஜனா காதப்³பா³. தேனாதி த³ஸ்ஸனானுஸ்ஸரணகாரணேன. அஸ்ஸாதி தே³வதாய. ஸங்விஜ்ஜதி பிதா அஸ்ஸாதி ஸபிதிகோ, புத்தோ. (தாவாதி அதிவிய, படிஸஞ்சிக்க²ந்தியாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴) ‘‘மரியாத³ங் ப³ந்தி⁴ஸ்ஸதீ’’தி வத்வா தஸ்ஸ அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸிக்கா²பத³ங் பஞ்ஞபெஸ்ஸதீ’’தி. இதி படிஸஞ்சிக்க²ந்தியா அஸ்ஸா தே³வதாய ஏதத³ஹோஸீதி யோஜனா.
89. Dutiyavaggassa paṭhame tassāti devatāya. Ukkhittaṃ pharasunti uddhaṃ khittaṃ kuṭhāriṃ. Niggahetunti saṇṭhātuṃ, nivattetuṃ vā. Cakkhuvisayātīteti pasādacakkhussa gocarātikkante. Mahārājasantikāti vessavaṇamahārājassa santikā. Thanamūleyevāti thanasamīpeyeva. Himavanteti himauggiraṇe vane, himayutte vā. Tatthāti himavante, devatāsannipāte vā. Rukkhadhammoti rukkhasabhāvo. Rukkhadhammo ca nāma chedanabhedanādīsu rukkhānaṃ acetanattā kopassa akaraṇaṃ, tasmiṃ rukkhadhamme ṭhitā devatā rukkhadhamme ṭhitā nāma, chedanabhedanādīsu rukkhassa viya rukkhaṭṭhakadevatāya akopanaṃ rukkhadhamme ṭhitā nāmāti adhippāyo. Tatthāti tāsu sannipātadevatāsu. Itīti imassa alabhanassa, imasmiṃ alabhane vā, ādīnavanti sambandho. Bhagavato cāti ca-saddo ‘‘pubbacarita’’nti ettha yojetabbo. Imañca ādīnavaṃ addasa, bhagavato pubbacaritañca anussarīti vākyasampiṇḍanavasena yojanā kātabbā. Tenāti dassanānussaraṇakāraṇena. Assāti devatāya. Saṃvijjati pitā assāti sapitiko, putto. (Tāvāti ativiya, paṭisañcikkhantiyāti sambandho) ‘‘mariyādaṃ bandhissatī’’ti vatvā tassa atthaṃ dassento āha ‘‘sikkhāpadaṃ paññapessatī’’ti. Iti paṭisañcikkhantiyā assā devatāya etadahosīti yojanā.
யோதி யோ கோசி ஜனோ. வேதி ஏகந்தேன. உப்பதிதந்தி உப்பஜ்ஜனவஸேன அத்தனோ உபரி பதிதங். ப⁴ந்தந்தி ப⁴மந்தங் தா⁴வந்தங், வாரயேதி நிவாரெய்ய நிக்³க³ண்ஹெய்யாதி அத்தோ². தந்தி ஜனங். அயங் பனெத்த² யோஜனா – ஸாரதி² ப⁴ந்தங் ரத²ங் வாரயே இவ, ததா² யோ வே உப்பதிதங் கோத⁴ங் வாரயே, தங் அஹங் ஸாரதி²ங் இதி ப்³ரூமி. இதரோ கோத⁴னிவாரகதோ அஞ்ஞோ ராஜஉபராஜாதீ³னங் ஸாரதி²பூ⁴தோ ஜனோ ரஸ்மிக்³கா³ஹோ ரஜ்ஜுக்³கா³ஹோ நாமாதி.
Yoti yo koci jano. Veti ekantena. Uppatitanti uppajjanavasena attano upari patitaṃ. Bhantanti bhamantaṃ dhāvantaṃ, vārayeti nivāreyya niggaṇheyyāti attho. Tanti janaṃ. Ayaṃ panettha yojanā – sārathi bhantaṃ rathaṃ vāraye iva, tathā yo ve uppatitaṃ kodhaṃ vāraye, taṃ ahaṃ sārathiṃ iti brūmi. Itaro kodhanivārakato añño rājauparājādīnaṃ sārathibhūto jano rasmiggāho rajjuggāho nāmāti.
து³தியகா³தா²ய வேஜ்ஜோ விஸடங் வித்த²தங் ஸப்பவிஸங் ஸப்பஸ்ஸ ஆஸீவிஸஸ்ஸ விஸங் க³ரளங் ஓஸதே⁴ஹி பே⁴ஸஜ்ஜேன, மந்தேன ச வினேதி இவ, ததா² யோ பி⁴க்க²வே உப்பதிதங் கோத⁴ங் மெத்தாய வினேதி, ஸோ பி⁴க்கு² உரகோ³ பு⁴ஜகோ³ புராணங் புரே ப⁴வங் ஜிண்ணங் புராணத்தா ஜிண்ணங் தசங் ஜஹாதி இவ, ததா² ஓரபாரங் அபாரஸங்கா²தங் பஞ்சோரம்பா⁴கி³யஸங்யோஜனங் ஜஹாதீதி யோஜனா காதப்³பா³.
Dutiyagāthāya vejjo visaṭaṃ vitthataṃ sappavisaṃ sappassa āsīvisassa visaṃ garaḷaṃ osadhehi bhesajjena, mantena ca vineti iva, tathā yo bhikkhave uppatitaṃ kodhaṃ mettāya vineti, so bhikkhu urago bhujago purāṇaṃ pure bhavaṃ jiṇṇaṃ purāṇattā jiṇṇaṃ tacaṃ jahāti iva, tathā orapāraṃ apārasaṅkhātaṃ pañcorambhāgiyasaṃyojanaṃ jahātīti yojanā kātabbā.
தத்ராதி த்³வீஸு கா³தா²ஸு. வத்து² பன வினயே ஆரூள்ஹந்தி யோஜனா. அதா²தி பச்சா². யஸ்ஸ தே³வபுத்தஸ்ஸாதி யேன தே³வபுத்தேன. பரிக்³க³ஹோதி பரிச்சி²ந்தி³த்வா க³ஹிதோ. ஸோதி தே³வபுத்தோ. ததோதி உபக³மனதோ. யதா³ ஹோதி, ததா³தி யோஜனா. மஹேஸக்க²தே³வதாஸூதி மஹாபரிவாராஸு தே³வதாஸு, மஹாதேஜாஸு வா. படிக்கமந்தீதி அபெந்தி. தே³வதா யம்பி பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தீதி யோஜனா. தத்தே²வாதி அத்தனோ வஸனட்டா²னேயேவ. உபட்டா²னந்தி உபட்டா²னத்தா²ய, ஸம்பதா³னத்தே² சேதங் உபயோக³வசனங். அத² வா உபக³ந்த்வா திட்ட²தி எத்தா²தி உபட்டா²னங், ப⁴க³வதோ ஸமீபட்டா²னங், தங் ஆக³ந்த்வாதி அத்தோ². நந்தி தங், அயமேவ வா பாடோ².
Tatrāti dvīsu gāthāsu. Vatthu pana vinaye ārūḷhanti yojanā. Athāti pacchā. Yassa devaputtassāti yena devaputtena. Pariggahoti paricchinditvā gahito. Soti devaputto. Tatoti upagamanato. Yadā hoti, tadāti yojanā. Mahesakkhadevatāsūti mahāparivārāsu devatāsu, mahātejāsu vā. Paṭikkamantīti apenti. Devatā yampi pañhaṃ pucchantīti yojanā. Tatthevāti attano vasanaṭṭhāneyeva. Upaṭṭhānanti upaṭṭhānatthāya, sampadānatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Atha vā upagantvā tiṭṭhati etthāti upaṭṭhānaṃ, bhagavato samīpaṭṭhānaṃ, taṃ āgantvāti attho. Nanti taṃ, ayameva vā pāṭho.
90. ‘‘ப⁴வந்தீ’’தி இமினா விரூள்ஹே மூலே நீலபா⁴வங் ஆபஜ்ஜித்வா வட்³ட⁴மானகே தருணருக்க²க³ச்சா²தி³கே த³ஸ்ஸேதி. ‘‘அஹுவத்து²’’ந்தி இமினா பன வட்³டி⁴த்வா டி²தே மஹந்தருக்க²க³ச்சா²தி³கே த³ஸ்ஸேதி. ‘‘அஹுவத்து²’’ந்தி ச ஹிய்யத்தனிஸங்கா²தாய த்து²ங்-விப⁴த்தியா ஹூ-தா⁴துஸ்ஸ ஊகாரஸ்ஸ உவாதே³ஸோ ஹோதி. பொத்த²கேஸு பன ‘‘அஹுவதீ’’தி பாடோ² தி³ஸ்ஸதி, ஸோ அபாடோ²தி த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘ஜாயந்தீ’’தி இமினா பூ⁴-தா⁴துஸ்ஸ ஸத்தத்த²பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி , ‘‘வட்³ட⁴ந்தீ’’தி இமினா வட்³ட⁴னத்த²பா⁴வங். ஏதந்தி ‘‘பூ⁴தகா³மோ’’தி நாமங். பீயதே யதா²காமங் பரிபு⁴ஞ்ஜீயதே, பாதப்³ப³ங் பரிபு⁴ஞ்ஜிதப்³ப³ந்தி வா பாதப்³யங், பாஸத்³தோ³ யதா²காமபரிபு⁴ஞ்ஜனத்தோ². தேனாஹ – ‘‘சே²த³னபே⁴த³னாதீ³ஹி யதா²ருசி பரிபு⁴ஞ்ஜிதப்³ப³தாதி அத்தோ²’’தி.
90. ‘‘Bhavantī’’ti iminā virūḷhe mūle nīlabhāvaṃ āpajjitvā vaḍḍhamānake taruṇarukkhagacchādike dasseti. ‘‘Ahuvatthu’’nti iminā pana vaḍḍhitvā ṭhite mahantarukkhagacchādike dasseti. ‘‘Ahuvatthu’’nti ca hiyyattanisaṅkhātāya tthuṃ-vibhattiyā hū-dhātussa ūkārassa uvādeso hoti. Potthakesu pana ‘‘ahuvatī’’ti pāṭho dissati, so apāṭhoti daṭṭhabbo. ‘‘Jāyantī’’ti iminā bhū-dhātussa sattatthabhāvaṃ dasseti , ‘‘vaḍḍhantī’’ti iminā vaḍḍhanatthabhāvaṃ. Etanti ‘‘bhūtagāmo’’ti nāmaṃ. Pīyate yathākāmaṃ paribhuñjīyate, pātabbaṃ paribhuñjitabbanti vā pātabyaṃ, pāsaddo yathākāmaparibhuñjanattho. Tenāha – ‘‘chedanabhedanādīhi yathāruci paribhuñjitabbatāti attho’’ti.
91. ‘‘இதா³னீ’’தி பத³ங் ‘‘ஆஹா’’தி பதே³ காலஸத்தமீ. யஸ்மிந்தி பீ³ஜே. தந்தி பீ³ஜங். பஞ்ச பீ³ஜஜாதானீதி எத்த² ஜாதஸத்³த³ஸ்ஸ தப்³பா⁴வத்த²தங் ஸந்தா⁴ய அட்ட²கதா²ஸு ஏவங் வுத்தங். தப்³பா⁴வத்த²ஸ்ஸ ‘‘மூலே ஜாயந்தீ’’தி இமாய பாளியா அஸங்ஸந்த³னதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ஸங்க³ஹகாரேன ‘‘ந ஸமெந்தீ’’தி. அட்ட²கதா²சரியானங் மதேன ஸதி ஜாதஸத்³த³ஸ்ஸ தப்³பா⁴வத்த²பா⁴வே ‘‘மூலே ஜாயந்தீ’’திஆதீ³ஸு மூலே மூலானி ஜாயந்தீதி தோ³ஸோ ப⁴வெய்யாதி மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³. ஹீதி ஸச்சங், யஸ்மா வா. தானீதி ருக்கா²தீ³னி. தஸ்ஸாதி ‘‘பூ⁴தகா³மோ நாம பஞ்ச பீ³ஜஜாதானீ’’தி பத³ஸ்ஸ. ஏதந்தி ‘‘பீ³ஜஜாதானீ’’தி நாமங். பீ³ஜேஸு ஜாதானி பீ³ஜஜாதானீதி வுத்தே ‘‘மூலே ஜாயந்தீ’’திஆதி³னா ஸமேதி. ஏதேனாதி ‘‘பீ³ஜதோ’’திஆதி³னா ஸங்க³ஹோதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
91. ‘‘Idānī’’ti padaṃ ‘‘āhā’’ti pade kālasattamī. Yasminti bīje. Tanti bījaṃ. Pañca bījajātānīti ettha jātasaddassa tabbhāvatthataṃ sandhāya aṭṭhakathāsu evaṃ vuttaṃ. Tabbhāvatthassa ‘‘mūle jāyantī’’ti imāya pāḷiyā asaṃsandanataṃ sandhāya vuttaṃ saṅgahakārena ‘‘na samentī’’ti. Aṭṭhakathācariyānaṃ matena sati jātasaddassa tabbhāvatthabhāve ‘‘mūle jāyantī’’tiādīsu mūle mūlāni jāyantīti doso bhaveyyāti manasi katvā āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tānīti rukkhādīni. Tassāti ‘‘bhūtagāmo nāma pañca bījajātānī’’ti padassa. Etanti ‘‘bījajātānī’’ti nāmaṃ. Bījesu jātāni bījajātānīti vutte ‘‘mūle jāyantī’’tiādinā sameti. Etenāti ‘‘bījato’’tiādinā saṅgahoti sambandho.
‘‘யேஹீ’’தி பத³ங் ‘‘ஜாதத்தா’’தி பதே³ அபாதா³னங், ஹேது வா ‘‘வுத்தானீ’’தி பதே³ கரணங், கத்தா வா. தேஸந்தி பீ³ஜானங். ருக்கா²தீ³னங் விருஹனங் ஜனேதீதி பீ³ஜங். ‘‘பீ³ஜதோ’’திஆதி³னா காரியோபசாரேன காரணஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதத்தா காரணூபசாரங் பதீ³பேதி. அஞ்ஞானிபி யானி வா பன க³ச்ச²வல்லிருக்கா²தீ³னி அத்தி² ஸங்விஜ்ஜந்தி, தானி க³ச்ச²வல்லிருக்கா²தீ³னி ஜாயந்தி ஸஞ்ஜாயந்தீதி யோஜனா. தானீதி க³ச்ச²வல்லிருக்கா²தீ³னி . தஞ்ச மூலங், பாளியங் வுத்தஹலித்³தா³தி³ ச அத்தி², ஸப்³ப³ம்பி ஏதங் மூலபீ³ஜங் நாமாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. எத்தா²தி பீ³ஜேஸு, க²ந்த⁴பீ³ஜேஸு வா.
‘‘Yehī’’ti padaṃ ‘‘jātattā’’ti pade apādānaṃ, hetu vā ‘‘vuttānī’’ti pade karaṇaṃ, kattā vā. Tesanti bījānaṃ. Rukkhādīnaṃ viruhanaṃ janetīti bījaṃ. ‘‘Bījato’’tiādinā kāriyopacārena kāraṇassa dassitattā kāraṇūpacāraṃ padīpeti. Aññānipi yāni vā pana gacchavallirukkhādīni atthi saṃvijjanti, tāni gacchavallirukkhādīni jāyanti sañjāyantīti yojanā. Tānīti gacchavallirukkhādīni . Tañca mūlaṃ, pāḷiyaṃ vuttahaliddādi ca atthi, sabbampi etaṃ mūlabījaṃ nāmāti sambandho. Etthāti bījesu, khandhabījesu vā.
92. ஸஞ்ஞாவஸேனாதி ‘‘பீ³ஜ’’ந்தி ஸஞ்ஞாவஸேன. ‘‘தத்தா²’’தி பத³ங் ‘‘வேதி³தப்³போ³’’தி பதே³ ஆதா⁴ரோ. ‘‘யதா²’’திஆதி³னா காரணோபசாரேன காரியஸ்ஸ வுத்தத்தா ப²லூபசாரங் த³ஸ்ஸேதி. யங் பீ³ஜங் வுத்தங், தங் து³க்கடவத்தூ²தி யோஜனா. யதே³தங் ஆதி³பத³ந்தி யோஜேதப்³ப³ங். தேனாதி ஆதி³பதே³ன. ரவீயதி ப⁴க³வதா கதீ²யதீதி ருதங், பாளி, தஸ்ஸ அனுரூபங் யதா²ருதங், பாளிஅனதிக்கந்தந்தி அத்தோ².
92.Saññāvasenāti ‘‘bīja’’nti saññāvasena. ‘‘Tatthā’’ti padaṃ ‘‘veditabbo’’ti pade ādhāro. ‘‘Yathā’’tiādinā kāraṇopacārena kāriyassa vuttattā phalūpacāraṃ dasseti. Yaṃ bījaṃ vuttaṃ, taṃ dukkaṭavatthūti yojanā. Yadetaṃ ādipadanti yojetabbaṃ. Tenāti ādipadena. Ravīyati bhagavatā kathīyatīti rutaṃ, pāḷi, tassa anurūpaṃ yathārutaṃ, pāḷianatikkantanti attho.
எத்தா²தி ‘‘பீ³ஜே பீ³ஜஸஞ்ஞீ’’திஆதி³பதே³, இமஸ்மிங் ஸிக்கா²பதே³ வா. உத³கே டா²தி பவத்ததீதி உத³கட்டோ², ஏவங் த²லட்டோ²பி. தத்தா²தி உத³கட்ட²த²லட்டே²ஸு. ஸாஸபஸ்ஸ மத்தங் பமாணங் அஸ்ஸ ஸேவாலஸ்ஸாதி ஸாஸபமத்திகோ. திலஸ்ஸ பீ³ஜபமாணங் அஸ்ஸ ஸேவாலஸ்ஸாதி திலபீ³ஜகோ. பமாணத்தே² கோ. ஆதி³ஸத்³தே³ன ஸங்க²பணகாத³யோ ஸேவாலே ஸங்க³ண்ஹாதி. தத்த² திலபீ³ஜபமாணோ ஜலஸண்டி²தோ நீலாதி³வண்ணயுத்தோ ஸேவாலோ திலபீ³ஜங் நாம, ஸபத்தோ அப்பகண்டோ³ உக்க²லிபிதா⁴னாதி³பமாணோ ஸமூலோ ஏகோ ஸேவாலவிஸேஸோ ஸங்கோ² நாம, ப⁴மரஸண்டா²னோ நீலவண்ணோ ஏகோ ஸேவாலவிஸேஸோ பணகோ நாம. உத³கங் ஸேவதீதி ஸேவாலோ. தத்தா²தி ஸேவாலேஸு. யோதி ஸேவாலோ. பதிட்டி²தங் ஸேவாலந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. யத்த² கத்த²சீதி மூலே வா நளே வா பத்தே வா. உத்³த⁴ரித்வாதி உப்பாடெத்வா. ‘‘ஹத்தே²ஹீ’’தி பத³ங் ‘‘வியூஹித்வா’’தி பதே³ கரணங். ஹீதி ஸச்சங், யஸ்மா வா. தஸ்ஸாதி ஸேவாலஸ்ஸ. எத்தாவதாதி இதோ சிதோ ச வியூஹனமத்தேன. யோ ஸேவாலோ நிக்க²மதி, தங் ஸேவாலந்தி யோஜனா. பரிஸ்ஸாவனந்தரேனாதி பரிஸ்ஸாவனசி²த்³தே³ன. உப்பலானி அஸ்மிங் க³ச்சே²தி உப்பலினீ. பது³மானி அஸ்மிங் க³ச்சே²தி பது³மினீ, இனோ, இத்தி²லிங்க³ஜோதகோ ஈ. தத்தே²வாதி உத³கேயேவ. தானீதி வல்லீதிணானி. ஹீதி ஸச்சங், யஸ்மா வா. அனந்தகோதி ஸாஸபமத்திகோ ஸேவாலோ. ஸோ ஹி நத்தி² அத்ததோ அந்தோ லாமகோ ஸேவாலோ ஏதஸ்ஸாதி கத்வா ‘‘அனந்தகோ’’தி வுச்சதி. அத்தனாயேவ ஹி ஸுகு²மோ, ததோ ஸுகு²மோ ஸேவாலோ நத்தீ²தி அதி⁴ப்பாயோ. தத்தா²தி து³க்கடவத்து²பா⁴வே. தம்பீதி ‘‘ஸம்புண்ணபூ⁴தகா³மங் ந ஹோதீ’’தி வசனம்பி. பிஸத்³தோ³ மஹாபச்சரிஆதி³அட்ட²கதா²சரியானங் வசனாபெக்கோ². ஹீதி ஸச்சங், யஸ்மா வா. ந ஆக³தோ, தஸ்மா ந ஸமேதீதி யோஜனா. அதா²தி தஸ்மிங் அனாக³தே. ஏதந்தி அனந்தகஸேவாலாதி³ங். க³ச்சி²ஸ்ஸதீதி வதெ³ய்யாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தம்பீதி ‘‘க³ச்சி²ஸ்ஸதீ’’தி வசனம்பி. பிஸத்³தோ³ புரிமட்ட²கதா²சரியானங் வசனாபெக்கோ².
Etthāti ‘‘bīje bījasaññī’’tiādipade, imasmiṃ sikkhāpade vā. Udake ṭhāti pavattatīti udakaṭṭho, evaṃ thalaṭṭhopi. Tatthāti udakaṭṭhathalaṭṭhesu. Sāsapassa mattaṃ pamāṇaṃ assa sevālassāti sāsapamattiko. Tilassa bījapamāṇaṃ assa sevālassāti tilabījako. Pamāṇatthe ko. Ādisaddena saṅkhapaṇakādayo sevāle saṅgaṇhāti. Tattha tilabījapamāṇo jalasaṇṭhito nīlādivaṇṇayutto sevālo tilabījaṃ nāma, sapatto appakaṇḍo ukkhalipidhānādipamāṇo samūlo eko sevālaviseso saṅkho nāma, bhamarasaṇṭhāno nīlavaṇṇo eko sevālaviseso paṇako nāma. Udakaṃ sevatīti sevālo. Tatthāti sevālesu. Yoti sevālo. Patiṭṭhitaṃ sevālanti sambandho. Yattha katthacīti mūle vā naḷe vā patte vā. Uddharitvāti uppāṭetvā. ‘‘Hatthehī’’ti padaṃ ‘‘viyūhitvā’’ti pade karaṇaṃ. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tassāti sevālassa. Ettāvatāti ito cito ca viyūhanamattena. Yo sevālo nikkhamati, taṃ sevālanti yojanā. Parissāvanantarenāti parissāvanachiddena. Uppalāni asmiṃ gaccheti uppalinī. Padumāni asmiṃ gaccheti paduminī, ino, itthiliṅgajotako ī. Tatthevāti udakeyeva. Tānīti vallītiṇāni. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Anantakoti sāsapamattiko sevālo. So hi natthi attato anto lāmako sevālo etassāti katvā ‘‘anantako’’ti vuccati. Attanāyeva hi sukhumo, tato sukhumo sevālo natthīti adhippāyo. Tatthāti dukkaṭavatthubhāve. Tampīti ‘‘sampuṇṇabhūtagāmaṃ na hotī’’ti vacanampi. Pisaddo mahāpaccariādiaṭṭhakathācariyānaṃ vacanāpekkho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Na āgato, tasmā na sametīti yojanā. Athāti tasmiṃ anāgate. Etanti anantakasevālādiṃ. Gacchissatīti vadeyyāti sambandho. Tampīti ‘‘gacchissatī’’ti vacanampi. Pisaddo purimaṭṭhakathācariyānaṃ vacanāpekkho.
அபூ⁴தகா³மமூலத்தா தாதி³ஸஸ்ஸ பீ³ஜகா³மஸ்ஸாதி எத்த² பீ³ஜகா³மோ திவிதோ⁴ ஹோதி – யோ ஸயங் பூ⁴தகா³மதோ ஹுத்வா அஞ்ஞம்பி பூ⁴தகா³மங் ஜனேதி, அம்ப³ட்டி²ஆதி³கோ. யோ பன ஸயங் பூ⁴தகா³மதோ ஹுத்வா அஞ்ஞங் பன பூ⁴தகா³மங் ந ஜனேதி, தாலனாளிகேராதி³கா²ணு. யோ பன ஸயம்பி பூ⁴தகா³மதோ அஹுத்வா அஞ்ஞம்பி பூ⁴தகா³மங் ந ஜனேதி. பானீயக⁴டாதீ³னங் ப³ஹி ஸேவாலோதி. பூ⁴தகா³மோ பன சதுப்³பி³தோ⁴ ஹோதி – யோ ஸயங் பீ³ஜகா³மதோ ஹுத்வா அஞ்ஞம்பி பீ³ஜகா³மங் ஜனேதி, ஏதரஹி அம்ப³ருக்கா²தி³கோ. யோ பன ஸயங் பீ³ஜகா³மதோ அஹுத்வாவ அஞ்ஞங் பீ³ஜகா³மங் ஜனேதி, ஆதி³கப்பகாலே அம்ப³ருக்கா²தி³கோ. யோ பன ஸயங் பீ³ஜகா³மதோ ஹுத்வா அஞ்ஞங் பன பீ³ஜகா³மங் ந ஜனேதி, நீலவண்ணோ ப²லிதகத³லீருக்கா²தி³கோ. யோ பன ஸயம்பி பீ³ஜகா³மதோ அஹுத்வா அஞ்ஞம்பி பீ³ஜகா³மங் ந ஜனேதி, இத⁴ வுத்தோ அனந்தகஸேவாலாதி³கோதி. தத்த² சதுத்த²ங் பூ⁴தகா³மங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘அபூ⁴தகா³மமூலகத்தா தாதி³ஸஸ்ஸ பீ³ஜஸ்ஸா’’தி. அயங் பன ததியபீ³ஜகா³மஸ்ஸ ச சதுத்த²பூ⁴தகா³மஸ்ஸ ச விஸேஸோ – ததியபீ³ஜகா³மே மூலபண்ணானி ந பஞ்ஞாயந்தி, சதுத்த²பூ⁴தகா³மே தானி பஞ்ஞாயந்தீதி. மூலபண்ணானங் அபஞ்ஞாயனத்தா பீ³ஜகா³மோதி வுத்தோ, தேஸங் பஞ்ஞாயனத்தா பூ⁴தகா³மோதி வுத்தோ. இதரதா² ஹி விரோதோ⁴ ப⁴வெய்யாதி. அத்தனோ வாதே³ பாசித்தியபா⁴வதோ க³ருகங், மஹாபச்சரிஆதீ³னங் வாதே³ து³க்கடமத்தபா⁴வதோ லஹுகங். ஏதந்தி டா²னங்.
Abhūtagāmamūlattātādisassa bījagāmassāti ettha bījagāmo tividho hoti – yo sayaṃ bhūtagāmato hutvā aññampi bhūtagāmaṃ janeti, ambaṭṭhiādiko. Yo pana sayaṃ bhūtagāmato hutvā aññaṃ pana bhūtagāmaṃ na janeti, tālanāḷikerādikhāṇu. Yo pana sayampi bhūtagāmato ahutvā aññampi bhūtagāmaṃ na janeti. Pānīyaghaṭādīnaṃ bahi sevāloti. Bhūtagāmo pana catubbidho hoti – yo sayaṃ bījagāmato hutvā aññampi bījagāmaṃ janeti, etarahi ambarukkhādiko. Yo pana sayaṃ bījagāmato ahutvāva aññaṃ bījagāmaṃ janeti, ādikappakāle ambarukkhādiko. Yo pana sayaṃ bījagāmato hutvā aññaṃ pana bījagāmaṃ na janeti, nīlavaṇṇo phalitakadalīrukkhādiko. Yo pana sayampi bījagāmato ahutvā aññampi bījagāmaṃ na janeti, idha vutto anantakasevālādikoti. Tattha catutthaṃ bhūtagāmaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘abhūtagāmamūlakattā tādisassa bījassā’’ti. Ayaṃ pana tatiyabījagāmassa ca catutthabhūtagāmassa ca viseso – tatiyabījagāme mūlapaṇṇāni na paññāyanti, catutthabhūtagāme tāni paññāyantīti. Mūlapaṇṇānaṃ apaññāyanattā bījagāmoti vutto, tesaṃ paññāyanattā bhūtagāmoti vutto. Itarathā hi virodho bhaveyyāti. Attano vāde pācittiyabhāvato garukaṃ, mahāpaccariādīnaṃ vāde dukkaṭamattabhāvato lahukaṃ. Etanti ṭhānaṃ.
ஏவங் உத³கட்ட²ங் த³ஸ்ஸெத்வா த²லட்ட²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘த²லட்டே²’’திஆதி³. த²லட்டே² வினிச்ச²யோ ஏவங் வேதி³தப்³போ³தி யோஜனா. தத்தா²தி ஹரிதகா²ணூஸு. உத்³த⁴ங் வட்³ட⁴தீதி நவஸாகா²னிக்³க³மனேன சி²ன்னதோ உபரி வட்³ட⁴தி. ஸோதி கா²ணு. ப²லிதாய கத³லியா கா²ணு பீ³ஜகா³மேன ஸங்க³ஹிதோதி யோஜனா. ப²லங் ஸஞ்ஜாதங் ஏதிஸ்ஸாதி ப²லிதா. ததா²தி ‘‘பூ⁴தகா³மேனேவ ஸங்க³ஹிதா’’தி பதா³னி ஆகட்³ட⁴தி. யதா³தி யஸ்மிங் காலே. ரதனப்பமாணாபீதி ஹத்த²ப்பமாணாபி. அதா²தி அபாதா³னத்தோ², ததோ ராஸிகரணதோ அஞ்ஞந்தி அத்தோ². பூ⁴மியங் நிக²ணந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘மூலேஸு சேவ பண்ணேஸு சா’’தி எத்த² சஸத்³தோ³ ஸமுச்சயத்தோ²வ, ந விகப்பத்தோ²தி ஆஹ ‘‘மூலமத்தேஸு பனா’’திஆதி³.
Evaṃ udakaṭṭhaṃ dassetvā thalaṭṭhaṃ dassento āha ‘‘thalaṭṭhe’’tiādi. Thalaṭṭhe vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Tatthāti haritakhāṇūsu. Uddhaṃ vaḍḍhatīti navasākhāniggamanena chinnato upari vaḍḍhati. Soti khāṇu. Phalitāya kadaliyā khāṇu bījagāmena saṅgahitoti yojanā. Phalaṃ sañjātaṃ etissāti phalitā. Tathāti ‘‘bhūtagāmeneva saṅgahitā’’ti padāni ākaḍḍhati. Yadāti yasmiṃ kāle. Ratanappamāṇāpīti hatthappamāṇāpi. Athāti apādānattho, tato rāsikaraṇato aññanti attho. Bhūmiyaṃ nikhaṇantīti sambandho. ‘‘Mūlesu ceva paṇṇesu cā’’ti ettha casaddo samuccayatthova, na vikappatthoti āha ‘‘mūlamattesu panā’’tiādi.
பீ³ஜானீதி மூலாதி³பீ³ஜானி. ட²பிதானி ஹொந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘உபரீ’’தி பதே³ன ஹெட்டா² மூலானி சாதி அத்த²ங் நயேன ஞாபேதி. ந அங்குரே நிக்³க³தமத்தேயேவ , அத² கோ² ஹரிதே நீலபண்ணவண்ணே ஜாதேயேவ பூ⁴தகா³மஸங்க³ஹோ காதப்³போ³தி ஆஹ ‘‘ஹரிதே’’திஆதி³. தாலட்டீ²னங் மூலந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. த³ந்தஸூசி வியாதி ஹத்தி²த³ந்தஸூசி விய. யதா² அஸம்புண்ணபூ⁴தகா³மோ ததியோ கொட்டா²ஸோ ந ஆக³தோ, ந ஏவங் அமூலகபூ⁴தகா³மோ. ஸோ பன ஆக³தோயேவாதி ஆஹ ‘‘அமூலகபூ⁴தகா³மே’’தி. அமூலிகலதா விய அமூலகபூ⁴தகா³மே ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தீதி அத்தோ².
Bījānīti mūlādibījāni. Ṭhapitāni hontīti sambandho. ‘‘Uparī’’ti padena heṭṭhā mūlāni cāti atthaṃ nayena ñāpeti. Na aṅkure niggatamatteyeva , atha kho harite nīlapaṇṇavaṇṇe jāteyeva bhūtagāmasaṅgaho kātabboti āha ‘‘harite’’tiādi. Tālaṭṭhīnaṃ mūlanti sambandho. Dantasūci viyāti hatthidantasūci viya. Yathā asampuṇṇabhūtagāmo tatiyo koṭṭhāso na āgato, na evaṃ amūlakabhūtagāmo. So pana āgatoyevāti āha ‘‘amūlakabhūtagāme’’ti. Amūlikalatā viya amūlakabhūtagāme saṅgahaṃ gacchatīti attho.
வந்தா³காதி ருக்கா²த³னீ. ஸா ஹி ஸயங் ருக்க²ங் நிஸ்ஸாய ஜாயந்தீபி அத்தனோ நிஸ்ஸயானங் ருக்கா²னங் அத³னத்தா ப⁴க்க²னத்தா வதீ³யதி து²தீயதீதி ‘‘வந்தா³கா’’தி வுச்சதி. அஞ்ஞா வாதி வந்தா³காய அஞ்ஞா வா. தந்தி வந்தா³காதி³ங். ததோதி ருக்க²தோ. வனந்தி கு²த்³த³கோ க³ச்சோ². பகு³ம்போ³தி மஹாக³ச்சோ². த³ண்ட³கோதி ருக்கோ² த³ண்ட³யோக³தோ. தஸ்ஸாபீதி அமூலிகலதாயபி. அயமேவ வினிச்ச²யோதி வந்தா³காதி³கஸ்ஸ வினிச்ச²யோ விய அயங் வினிச்ச²யோ த³ட்ட²ப்³போ³தி யோஜனா. ‘‘த்³வே தீணி பத்தானீ’’தி வுத்தத்தா ஏகபத்தோ ஸஞ்ஜாயந்தோபி அக்³க³பீ³ஜஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தீதி அத்தோ². ‘‘அனுபஸம்பன்னேனா’’தி பத³ங் ‘‘லித்தஸ்ஸா’’தி பதே³ கத்தா. நிதா³க⁴ஸமயேதி கி³ம்ஹகாலே. அப்³போ³ஹாரிகோதி ஆபத்தியா அங்க³ந்தி ந வோஹரிதப்³போ³. வோஹரிதுங் ந அரஹதீதி அத்தோ². ஏதந்தி அப்³போ³ஹாரிகதங், ‘‘ஸசே…பே॰… பமஜ்ஜிதப்³பா³’’தி வசனங் வா.
Vandākāti rukkhādanī. Sā hi sayaṃ rukkhaṃ nissāya jāyantīpi attano nissayānaṃ rukkhānaṃ adanattā bhakkhanattā vadīyati thutīyatīti ‘‘vandākā’’ti vuccati. Aññā vāti vandākāya aññā vā. Tanti vandākādiṃ. Tatoti rukkhato. Vananti khuddako gaccho. Pagumboti mahāgaccho. Daṇḍakoti rukkho daṇḍayogato. Tassāpīti amūlikalatāyapi. Ayameva vinicchayoti vandākādikassa vinicchayo viya ayaṃ vinicchayo daṭṭhabboti yojanā. ‘‘Dve tīṇi pattānī’’ti vuttattā ekapatto sañjāyantopi aggabījasaṅgahaṃ gacchatīti attho. ‘‘Anupasampannenā’’ti padaṃ ‘‘littassā’’ti pade kattā. Nidāghasamayeti gimhakāle. Abbohārikoti āpattiyā aṅganti na voharitabbo. Voharituṃ na arahatīti attho. Etanti abbohārikataṃ, ‘‘sace…pe… pamajjitabbā’’ti vacanaṃ vā.
அஹிங் ஸப்பங் சா²தே³தீதி அஹிச்ச²த்தங், தங்யேவ அஹிச்ச²த்தகங். யதா²கத²ஞ்சி ஹி ப்³யுப்பத்தி, ருள்ஹியா அத்த²வினிச்ச²யோ. தஸ்மாதி ததோ விகோபனதோ. தத்தா²தி அஹிச்ச²த்தகே. ஹெட்டா² ‘‘உத³கபப்படகோ’’தி வத்வா இத⁴ ‘‘ருக்க²பப்படிகாயபீ’’தி வுத்தத்தா பப்படகஸத்³தோ³ த்³விலிங்கோ³தி த³ட்ட²ப்³போ³. தந்தி பப்படிகங். டி²தங் நிய்யாஸந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஏவங் ‘‘லக்³க³’’ந்தி எத்தா²பி. ஹத்த²குக்குச்சேனாதி ஹத்த²லோலேன. ‘‘சி²ந்த³ந்தஸ்ஸாபீ’’தி பதே³ ஹேது.
Ahiṃ sappaṃ chādetīti ahicchattaṃ, taṃyeva ahicchattakaṃ. Yathākathañci hi byuppatti, ruḷhiyā atthavinicchayo. Tasmāti tato vikopanato. Tatthāti ahicchattake. Heṭṭhā ‘‘udakapappaṭako’’ti vatvā idha ‘‘rukkhapappaṭikāyapī’’ti vuttattā pappaṭakasaddo dviliṅgoti daṭṭhabbo. Tanti pappaṭikaṃ. Ṭhitaṃ niyyāsanti sambandho. Evaṃ ‘‘lagga’’nti etthāpi. Hatthakukkuccenāti hatthalolena. ‘‘Chindantassāpī’’ti pade hetu.
வாஸத்தி²கேனாதி வாஸங் இச்ச²ந்தேன. ‘‘ஓசினாபேதப்³பா³’’தி பதே³ கத்தா. உப்பாடெந்தேஹீதி உத்³த⁴ரந்தேஹி. தேஸந்தி ஸாமணேரானங். ஸாக²ங் க³ஹிதந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ட²பிதஸ்ஸ ஸிங்கீ³வேரஸ்ஸாதி யோஜனா.
Vāsatthikenāti vāsaṃ icchantena. ‘‘Ocināpetabbā’’ti pade kattā. Uppāṭentehīti uddharantehi. Tesanti sāmaṇerānaṃ. Sākhaṃ gahitanti sambandho. Ṭhapitassa siṅgīverassāti yojanā.
சி²ஜ்ஜனகந்தி சி²ஜ்ஜனயுத்தங், சி²ஜ்ஜனாரஹந்தி அத்தோ². ‘‘சங்கமிதட்டா²னங் த³ஸ்ஸெஸ்ஸாமீ’’தி இமினா வத்தஸீஸேன சங்கமனங் வட்டதீதி த³ஸ்ஸேதி. ‘‘பி⁴ஜ்ஜதீ’’தி இமினா அபி⁴ஜ்ஜமானே க³ண்டி²பி காதப்³போ³தி த³ஸ்ஸேதி. தா³ருமக்கடகந்தி மக்கடஸ்ஸ ஹத்தோ² மக்கடோ உபசாரேன, மக்கடோ வியாதி மக்கடகோ, ஸதி³ஸத்தே² கோ. தா³ருஸங்கா²தோ மக்கடகோ தா³ருமக்கடகோ. தங் ஆகோடெந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அனியாமிதத்தாதி இமந்தி அனியாமிதத்தா வசனஸ்ஸ. இத³ங் மஹாஸாமஞ்ஞங், விஸேஸஸாமஞ்ஞம்பி வட்டதீதி ஆஹ ‘‘நாமங் க³ஹெத்வாபீ’’திஆதி³. ஸப்³ப³ந்தி ஸப்³ப³ங் வசனங்.
Chijjanakanti chijjanayuttaṃ, chijjanārahanti attho. ‘‘Caṅkamitaṭṭhānaṃ dassessāmī’’ti iminā vattasīsena caṅkamanaṃ vaṭṭatīti dasseti. ‘‘Bhijjatī’’ti iminā abhijjamāne gaṇṭhipi kātabboti dasseti. Dārumakkaṭakanti makkaṭassa hattho makkaṭo upacārena, makkaṭo viyāti makkaṭako, sadisatthe ko. Dārusaṅkhāto makkaṭako dārumakkaṭako. Taṃ ākoṭentīti sambandho. Aniyāmitattāti imanti aniyāmitattā vacanassa. Idaṃ mahāsāmaññaṃ, visesasāmaññampi vaṭṭatīti āha ‘‘nāmaṃ gahetvāpī’’tiādi. Sabbanti sabbaṃ vacanaṃ.
‘‘இமங் ஜானாதிஆதீ³ஸூ’’தி பத³ங் ‘‘ஏவமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³’’தி பதே³ ஆதா⁴ரோ. இமங் மூலபே⁴ஸஜ்ஜங் ஜானாதி இமங் மூலபே⁴ஸஜ்ஜங் யோஜிதுங் ஜானாதி யோஜனா. எத்தாவதாதி ‘‘இமங் ஜானா’’திஆதி³வசனமத்தேன. கப்பியந்தி ஸமணவோஹாரேன, வோஹாரஸ்ஸ வா யுத்தங் அனுரூபங். எத்தா²தி ‘‘கப்பியங் காதப்³ப³’’ந்தி வசனே. நிப்³ப³ட்டபீ³ஜமேவாதி ப²லதோ நிப்³ப³ட்டெத்வா விஸுங் கதங் பீ³ஜங் ஏவ. தத்தா²தி ஸுத்தே. கரொந்தேன பி⁴க்கு²னா காதப்³ப³ந்தி யோஜனா. ‘‘கப்பியந்தி வத்வாவா’’தி இமினா பட²மங் கத்வா அக்³கி³ஸத்த²னகா²னி உத்³த⁴ரித்வா பச்சா² வத்துங் ந வட்டதீதி த³ஸ்ஸேதி. லோஹமயஸத்த²ஸ்ஸாதி அயதம்பா³தி³லோஹமயஸ்ஸ ஸத்த²ஸ்ஸ. தேஹீதி மனுஸ்ஸாதீ³னங் நகே²ஹி. தேஹீதி அஸ்ஸாதீ³னங் கு²ரேஹி. தேஹீதி ஹத்தி²னகே²ஹி. யேஹீதி நகே²ஹி. தத்த²ஜாதகேஹிபீதி தஸ்மிங் ஸத்தே² ஜாதகேஹிபி, நகே²ஹீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
‘‘Imaṃ jānātiādīsū’’ti padaṃ ‘‘evamattho daṭṭhabbo’’ti pade ādhāro. Imaṃ mūlabhesajjaṃ jānāti imaṃ mūlabhesajjaṃ yojituṃ jānāti yojanā. Ettāvatāti ‘‘imaṃ jānā’’tiādivacanamattena. Kappiyanti samaṇavohārena, vohārassa vā yuttaṃ anurūpaṃ. Etthāti ‘‘kappiyaṃ kātabba’’nti vacane. Nibbaṭṭabījamevāti phalato nibbaṭṭetvā visuṃ kataṃ bījaṃ eva. Tatthāti sutte. Karontena bhikkhunā kātabbanti yojanā. ‘‘Kappiyanti vatvāvā’’ti iminā paṭhamaṃ katvā aggisatthanakhāni uddharitvā pacchā vattuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Lohamayasatthassāti ayatambādilohamayassa satthassa. Tehīti manussādīnaṃ nakhehi. Tehīti assādīnaṃ khurehi. Tehīti hatthinakhehi. Yehīti nakhehi. Tatthajātakehipīti tasmiṃ satthe jātakehipi, nakhehīti sambandho.
தத்தா²தி புரிமவசனாபெக்க²ங். ‘‘கப்பியங் கரொந்தேனா’’திஆதி³வசனமபெக்க²தி. ‘‘உச்சு²ங் கப்பியங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி உச்சு²மேவ விஜ்ஜ²தி, பகே³வ. ‘‘தா³ருங் கப்பியங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி உச்சு²ங் விஜ்ஜ²தி, ‘‘தா³ருங் கப்பியங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி தா³ருமேவ வா விஜ்ஜ²தி, வட்டதி ஏகாப³த்³த⁴த்தாதி வத³ந்தி. தந்தி ரஜ்ஜுங் வா வல்லிங் வா. ஸப்³ப³ங் க²ண்ட³ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்தா²தி மரிசபக்கேஸு. கடாஹந்தி ஏகாய பா⁴ஜனவிகதியா நாமமேதங். இத⁴ பன பீ³ஜானங் பா⁴ஜனபா⁴வேன தங்ஸதி³ஸத்தா ப²லபெ²க்³கு³பி ‘‘கடாஹ’’ந்தி வுச்சதி. ஏகாப³த்³த⁴ந்தி கடாஹேன ஏகதோ ஆப³த்³த⁴ங்.
Tatthāti purimavacanāpekkhaṃ. ‘‘Kappiyaṃ karontenā’’tiādivacanamapekkhati. ‘‘Ucchuṃ kappiyaṃ karissāmī’’ti ucchumeva vijjhati, pageva. ‘‘Dāruṃ kappiyaṃ karissāmī’’ti ucchuṃ vijjhati, ‘‘dāruṃ kappiyaṃ karissāmī’’ti dārumeva vā vijjhati, vaṭṭati ekābaddhattāti vadanti. Tanti rajjuṃ vā valliṃ vā. Sabbaṃ khaṇḍanti sambandho. Tatthāti maricapakkesu. Kaṭāhanti ekāya bhājanavikatiyā nāmametaṃ. Idha pana bījānaṃ bhājanabhāvena taṃsadisattā phalapheggupi ‘‘kaṭāha’’nti vuccati. Ekābaddhanti kaṭāhena ekato ābaddhaṃ.
தானீதி திணானி. தேனாதி ருக்க²பவட்டனாதி³னா. தத்ராதி தஸ்மிங் ட²பனபாதனட்டா²னே. ‘‘மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹபாராஜிகவண்ணனாய’’ந்தி பத³ங் ‘‘வுத்த’’ந்தி பதே³ ஸாமஞ்ஞாதா⁴ரோ. பி⁴க்கு² அஜ்ஜொ²த்த²டோ ஹோதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஓபாதேதி ஆவாடே. ஸோ ஹி அவபதனட்டா²னத்தா ‘‘ஓபாதோ’’தி வுச்சதி. ருக்க²ந்தி அஜ்ஜொ²த்த²டருக்க²ங். பூ⁴மிந்தி ஓபாததி²ரபூ⁴மிங். ஜீவிதஹேதூதி நிமித்தத்தே² பச்சத்தவசனங், ஜீவிதகாரணாதி அத்தோ². ‘‘பி⁴க்கு²னா’’தி பத³ங் ‘‘நிக்கா²மேது’’ந்தி பதே³ பா⁴வகத்தா, காரிதகத்தா வா. ‘‘அஜ்ஜொ²த்த²டபி⁴க்கு²’’ந்தி வா ‘‘ஓபாதபி⁴க்கு²’’ந்தி வா காரிதகம்மங் அஜ்ஜா²ஹரிதப்³ப³ங். தத்தா²தி அனாபத்திபா⁴வே, அனாபத்திபா⁴வஸ்ஸ வா. ஏதஸ்ஸாதி ஸுத்தஸ்ஸ. பரோ பன காருஞ்ஞேன கரோதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஏதம்பீதி காருஞ்ஞம்பி. ஹீதி ஸச்சங், யஸ்மா வாதி. பட²மங்.
Tānīti tiṇāni. Tenāti rukkhapavaṭṭanādinā. Tatrāti tasmiṃ ṭhapanapātanaṭṭhāne. ‘‘Manussaviggahapārājikavaṇṇanāya’’nti padaṃ ‘‘vutta’’nti pade sāmaññādhāro. Bhikkhu ajjhotthaṭo hotīti sambandho. Opāteti āvāṭe. So hi avapatanaṭṭhānattā ‘‘opāto’’ti vuccati. Rukkhanti ajjhotthaṭarukkhaṃ. Bhūminti opātathirabhūmiṃ. Jīvitahetūti nimittatthe paccattavacanaṃ, jīvitakāraṇāti attho. ‘‘Bhikkhunā’’ti padaṃ ‘‘nikkhāmetu’’nti pade bhāvakattā, kāritakattā vā. ‘‘Ajjhotthaṭabhikkhu’’nti vā ‘‘opātabhikkhu’’nti vā kāritakammaṃ ajjhāharitabbaṃ. Tatthāti anāpattibhāve, anāpattibhāvassa vā. Etassāti suttassa. Paro pana kāruññena karotīti sambandho. Etampīti kāruññampi. Hīti saccaṃ, yasmā vāti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / 2. பூ⁴தகா³மவக்³கோ³ • 2. Bhūtagāmavaggo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. பூ⁴தகா³மஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 1. Bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 1. பூ⁴தகா³மஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 1. Bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / 1. பூ⁴தகா³மஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 1. Bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. பூ⁴தகா³மஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 1. Bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā