| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦ੍વੇਮਾਤਿਕਾਪਾਲ਼ਿ • Dvemātikāpāḷi |
੨. ਭੂਤਗਾਮવਗ੍ਗੋ
2. Bhūtagāmavaggo
੧. ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
1. Bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā
ਭੂਤਗਾਮવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਹੇਸੁਞ੍ਚਾਤਿ ਭੂਤਾ, ਜਾਯਨ੍ਤਿ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਜਾਤਾ વਡ੍ਢਿਤਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਗਾਮੋਤਿ ਰਾਸਿ, ਭੂਤਾਨਂ ਗਾਮੋ, ਭੂਤਾ ਏવ વਾ ਗਾਮੋਤਿ ਭੂਤਗਾਮੋ, ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਹਰਿਤਤਿਣਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਪਾਤਬ੍ਯਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਪਾਤਬ੍ਯਤਾ, ਛੇਦਨਭੇਦਨਾਦੀਹਿ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਸਂ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ, ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਹੇਤੁ ਭੂਤਗਾਮਸ੍ਸ ਛੇਦਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਥવਿਉਦਕਪਾਕਾਰਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥਕਤ੍ਥਚਿ ਜਾਤਂ ਅਸੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਤਿਸੁਖੁਮਤਿਣਮ੍ਪਿ ਸਾਸਪਬੀਜਕਸੇવਾਲਮ੍ਪਿ ਉਦ੍ਧਰਣਚ੍ਛੇਦਨવਿਜ੍ਝਨਾਦੀਹਿ વਿਕੋਪੇਤਿ વਾ ਪਥવਿਖਣਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વਿਕੋਪਾਪੇਤਿ વਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ।
Bhūtagāmavaggassa paṭhame bhūtagāmapātabyatāyāti ettha bhavanti ahesuñcāti bhūtā, jāyanti vaḍḍhanti jātā vaḍḍhitā cāti attho. Gāmoti rāsi, bhūtānaṃ gāmo, bhūtā eva vā gāmoti bhūtagāmo, patiṭṭhitaharitatiṇarukkhādīnametaṃ adhivacanaṃ. Pātabyassa bhāvo pātabyatā, chedanabhedanādīhi yathāruci paribhuñjitabbatāti attho, tassaṃ bhūtagāmapātabyatāya, nimittatthe cetaṃ bhummavacanaṃ, bhūtagāmapātabyatāhetu bhūtagāmassa chedanādipaccayā pācittiyanti attho. Tasmā yo bhikkhu pathaviudakapākārādīsu yatthakatthaci jātaṃ asukkhaṃ antamaso atisukhumatiṇampi sāsapabījakasevālampi uddharaṇacchedanavijjhanādīhi vikopeti vā pathavikhaṇane vuttanayena vikopāpeti vā pācittiyaṃ āpajjati.
ਆਲ਼વਿਯਂ ਆਲ਼વਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਰੁਕ੍ਖਛਿਨ੍ਦਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਸਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਭੂਤਗਾਮਤੋ વਿਯੋਜਿਤਮੂਲਬੀਜਖਨ੍ਧਬੀਜਫਲੁਬੀਜਅਗ੍ਗਬੀਜਬੀਜਬੀਜਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਾਜਨਗਤਂ વਾ ਰਾਸਿਕਤਂ વਾ ਭੂਮਿਯਂ ਰੋਪਿਤਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮੂਲਮਤ੍ਤਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਅਙ੍ਕੁਰਮਤ੍ਤਂ વਾ ਸਚੇਪਿਸ੍ਸ વਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤવਟ੍ਟਿ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ વਾ ਮੂਲੇ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ વਾ ਮੂਲੇ ਯਾવ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਹਰਿਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਾવ ਤਂ વਿਕੋਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਥਾ ਭੂਤਗਾਮਬੀਜਗਾਮੇ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ, ਅਭੂਤਗਾਮਬੀਜਗਾਮੇ ਭੂਤਗਾਮਬੀਜਗਾਮਸਞ੍ਞਿਨੋ ਚੇવ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਚ। ਉਭਯਤ੍ਥ ਪਨ ਅਤਥਾਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸਤਿਯਾ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾ વਾ વਿਕੋਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ‘ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਅਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦ, વਲ੍ਲਿਂ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ, ‘‘ਇਮਂ ਪੁਪ੍ਫਂ વਾ ਫਲਂ વਾ ਜਾਨ, ਇਮਂ ਦੇਹਿ, ਇਮਂ ਆਹਰ, ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਮਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਏવਂ ਕਪ੍ਪਿਯવਚਨੇਨ ਭੂਤਗਾਮਤੋ વਿਯੋਜਿਤਂ ਪਨ ਬੀਜਜਾਤਂ ਪੁਨ ਪਿ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਕਾਰੇਤ੍વਾવ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ। ਏવਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਬੀਜਗਾਮਪਰਿਮੋਚਨਮ੍ਪਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ।
Āḷaviyaṃ āḷavake bhikkhū ārabbha rukkhachindanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, bhūtagāmato viyojitamūlabījakhandhabījaphalubījaaggabījabījabījānaṃ aññataraṃ bhājanagataṃ vā rāsikataṃ vā bhūmiyaṃ ropitampi nikkhantamūlamattaṃ vā nikkhantaaṅkuramattaṃ vā sacepissa vidatthimattā pattavaṭṭi niggacchati, anikkhante vā mūle nikkhante vā mūle yāva aṅkuro harito na hoti, tāva taṃ vikopentassa dukkaṭaṃ, tathā bhūtagāmabījagāme vematikassa, abhūtagāmabījagāme bhūtagāmabījagāmasaññino ceva vematikassa ca. Ubhayattha pana atathāsaññissa, ummattakādīnañca anāpatti, asañcicca asatiyā ajānitvā vā vikopentassa, ‘imaṃ rukkha’nti evaṃ aniyametvā ‘‘rukkhaṃ chinda, valliṃ chindā’’tiādīni bhaṇantassa, ‘‘imaṃ pupphaṃ vā phalaṃ vā jāna, imaṃ dehi, imaṃ āhara, iminā me attho, imaṃ kappiyaṃ karohī’’ti bhaṇantassa ca anāpatti. Evaṃ kappiyavacanena bhūtagāmato viyojitaṃ pana bījajātaṃ puna pi ‘‘kappiyaṃ karohī’’ti kāretvāva paribhuñjitabbaṃ. Evañhissa bījagāmaparimocanampi kataṃ hoti.
ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ વਾ ਨਖੇਨ વਾ ਸਤ੍ਥੇਨ વਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਚ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਏਕਦੇਸੇ ਫੁਸਨ੍ਤੇਨ ‘ਕਪ੍ਪਿਯ’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਤ੍ਥੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਤਿਖਿਣਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੂਚਿਨਖਚ੍ਛੇਦਨਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਤੁਣ੍ਡੇਨ વਾ ਧਾਰਾਯ વਾ વੇਧਂ વਾ ਛੇਦਂ વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਤਥੇવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਨਖੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਗੋਮਹਿਂਸਾਦੀਨਂ ਖੁਰੇ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਪੂਤਿਨਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਨਂ વਾ ਨਖੇਨ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਆਹਟੇਨਾਪਿ ਸਤ੍ਥੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਚੇਪਿ ਬੀਜਾਨਂ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਤੋ ਰਾਸਿ, ਰੁਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਂ વਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ, ਉਚ੍ਛੂਨਂ વਾ ਮਹਾਭਾਰੋ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਬੀਜੇ વਾ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯ વਾ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਿ વਾ ਕਪ੍ਪਿਯੇ ਕਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ। ਉਚ੍ਛੁਂ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਦ੍ਧਂ ਦਾਰੁਕਂ વਿਜ੍ਝਤਿ, વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਸਚੇ ਪਨ ਯਾਯ વਲ੍ਲਿਯਾ ਭਾਰੋ ਬਦ੍ਧੋ, ਤਂ વਿਜ੍ਝਤਿ, ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਮਰਿਚਪਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਸਚੇਪਿ ਭਤ੍ਤਸਿਤ੍ਥੇ વਿਜ੍ਝਤਿ, વਟ੍ਟਤਿਯੇવ, ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਯਾਗੁਯਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਏਕਾਬਦ੍ਧਾਨਿ ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਕਂ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਕਪਿਟ੍ਠਫਲਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਮਿਞ੍ਜਂ ਕਟਾਹਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਸਞ੍ਚਰਤਿ, ਭਿਨ੍ਦਾਪੇਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਂ। ਏਕਾਬਦ੍ਧਾ ਚੇ, ਕਟਾਹੇਪਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਯਂ ਪਨ ਫਲਂ ਤਰੁਣਂ ਹੋਤਿ ਅਬੀਜਂ ਯਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਬੀਜਂ ਬੀਜਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਭੂਤਗਾਮੋ, ਭੂਤਗਾਮਸਞ੍ਞਿਤਾ, વਿਕੋਪਨਂ વਾ વਿਕੋਪਾਪਨਂ વਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਪਥવਿਖਣਨਸਦਿਸਾਨੇવਾਤਿ।
Kappiyaṃ karontena pana agginā vā nakhena vā satthena vā kattabbaṃ, agginā karontena ca yena kenaci agginā ekadese phusantena ‘kappiya’nti vatvāva kātabbaṃ. Satthena karontena yassa kassaci tikhiṇasatthassa antamaso sūcinakhacchedanādīnampi tuṇḍena vā dhārāya vā vedhaṃ vā chedaṃ vā dassentena tatheva kātabbaṃ. Nakhena karontena ṭhapetvā gomahiṃsādīnaṃ khure yena kenaci apūtinā manussānaṃ vā tiracchānānaṃ vā nakhena antamaso chinditvā āhaṭenāpi satthe vuttanayeneva kātabbaṃ. Tattha sacepi bījānaṃ pabbatamatto rāsi, rukkhasahassaṃ vā chinditvā ekābaddhaṃ, ucchūnaṃ vā mahābhāro bandhitvā ṭhapito hoti, ekasmiṃ bīje vā rukkhasākhāya vā ucchumhi vā kappiye kate sabbaṃ kataṃ hoti. Ucchuṃ ‘‘kappiyaṃ karissāmī’’ti tehi saddhiṃ baddhaṃ dārukaṃ vijjhati, vaṭṭatiyeva. Sace pana yāya valliyā bhāro baddho, taṃ vijjhati, na vaṭṭati. Maricapakkādīhi missetvā bhattaṃ āharanti, ‘‘kappiyaṃ karohī’’ti vutte sacepi bhattasitthe vijjhati, vaṭṭatiyeva, tilataṇḍulesupi eseva nayo. Yāguyā pakkhittāni pana ekābaddhāni hutvā na santiṭṭhanti, tattha ekekaṃ vijjhitvāva kātabbaṃ. Kapiṭṭhaphalādīnaṃ anto miñjaṃ kaṭāhaṃ muñcitvā sañcarati, bhindāpetvā kappiyaṃ kāretabbaṃ. Ekābaddhā ce, kaṭāhepi kātuṃ vaṭṭati. Yaṃ pana phalaṃ taruṇaṃ hoti abījaṃ yañca nibbattabījaṃ bījaṃ apanetvā paribhuñjitabbaṃ, tattha kappiyakaraṇakiccaṃ natthi. Bhūtagāmo, bhūtagāmasaññitā, vikopanaṃ vā vikopāpanaṃ vāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni pathavikhaṇanasadisānevāti.
ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੨. ਅਞ੍ਞવਾਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ਦੁਤਿਯੇ ਯਮਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ વਿਨਯਧਰੋ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ વਦਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞવਾਦਕੋ, ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਣਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ। વਿਹੇਸਤੀਤਿ વਿਹੇਸਕੋ, ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਞ੍ਞવਾਦਕੇ વਿਹੇਸਕੇ। ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਦ੍વਯੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਦ੍વਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾવਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਤਂ ਨ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਅਞ੍ਞੇਨ વਚਨੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਛਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ વਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਯੋ ਚ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ વਿਹੇਸੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਯਂ ਭਗવਤਾ ਅਞ੍ਞવਾਦਕਕਮ੍ਮਞ੍ਚੇવ વਿਹੇਸਕਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤੇ ਪੁਨ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ।
Dutiye yamatthaṃ saṅghamajjhe vinayadharo pucchati, tato aññaṃ vadatīti aññavādako, aññenaññaṃ paṭicaraṇassetaṃ nāmaṃ. Vihesatīti vihesako, tuṇhībhāvassetaṃ nāmaṃ, tasmiṃ aññavādake vihesake. Pācittiyanti vatthudvaye pācittiyadvayaṃ vuttaṃ. Tasmā yo bhikkhu sāvasesaṃ āpattiṃ āpanno saṅghamajjhe anuyuñjiyamāno taṃ na kathetukāmo aññena vacanena aññaṃ chādento tathā tathā vikkhipati, yo ca tuṇhībhāvena viheseti, tesaṃ yaṃ bhagavatā aññavādakakammañceva vihesakakammañca anuññātaṃ, tasmiṃ saṅghena kate puna tathā karontānaṃ pācittiyaṃ.
ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਛਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਣવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਨਾਰੋਪਿਤੇ ਪਨ ਅਞ੍ਞવਾਦਕੇ વਾ વਿਹੇਸਕੇ વਾ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਭਾવਂ વਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤੋ, ਗੇਲਞ੍ਞੇਨ વਾ, ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਨਾਦੀਨਿ વਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਧਮ੍ਮੇਨ વਾ વਗ੍ਗੇਨ વਾ ਨਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ વਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਨ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇਨ ਆਰੋਪਿਤਤਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ વਤ੍ਥੁਨਾ વਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨਤਾ, ਛਾਦੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਣਂ વਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੋ વਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸਦਿਸਾਨਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਂ, ਸਿਯਾ ਅਕਿਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ।
Kosambiyaṃ channattheraṃ ārabbha aññenaññaṃ paṭicaraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, dhammakamme tikapācittiyaṃ, adhammakamme tikadukkaṭaṃ, anāropite pana aññavādake vā vihesake vā tathā karontassa dukkaṭameva. Āpattiṃ āpannabhāvaṃ vā ajānantassa ‘‘kiṃ tumhe bhaṇathā’’ti pucchato, gelaññena vā, ‘‘saṅghassa bhaṇḍanādīni vā bhavissanti, adhammena vā vaggena vā nakammārahassa vā kammaṃ karissantī’’ti iminā adhippāyena na kathentassa, ummattakādīnañca anāpatti. Dhammakammena āropitatā, āpattiyā vā vatthunā vā anuyuñjiyamānatā, chādetukāmatāya aññenaññaṃ paṭicaraṇaṃ vā tuṇhībhāvo vāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana siyā kiriyaṃ, siyā akiriyaṃ, dukkhavedanañca hotīti.
ਅਞ੍ਞવਾਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੩. ਉਜ੍ਝਾਪਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
3. Ujjhāpanakasikkhāpadavaṇṇanā
ਤਤਿਯੇ ਯੇਨ વਚਨੇਨ ਉਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦਾਯ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਦਨ੍ਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮ੍ਮਤਂ ਸੇਨਾਸਨਪਞ੍ਞਾਪਕਾਦਿਭੇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਅਯਸਕਾਮਾ ਹੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅવਜਾਨਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅવਞ੍ਞਾਯ ਓਲੋਕਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਲਾਮਕਤੋ વਾ ਚਿਨ੍ਤਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ વਚਨਂ ਉਜ੍ਝਾਪਨਕਂ। ਯੇਨ ਚ ਤਥੇવ વਦਨ੍ਤਾ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਖਿਯ੍ਯਨਕਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਜ੍ਝਾਪਨਕੇ ਖਿਯ੍ਯਨਕੇ। ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਦ੍વਯੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਦ੍વਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਯਸਕਾਮਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਦਨ੍ਤੋ ਉਜ੍ਝਾਪੇਤਿ વਾ ਖਿਯ੍ਯਤਿ વਾ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤਿ।
Tatiye yena vacanena ujjhāpenti ‘‘chandāya itthannāmo idaṃ nāma karotī’’tiādīni vadantā upasampannaṃ saṅghena sammataṃ senāsanapaññāpakādibhedaṃ tassa ayasakāmā hutvā bhikkhūhi avajānāpenti, avaññāya olokāpenti, lāmakato vā cintāpenti, taṃ vacanaṃ ujjhāpanakaṃ. Yena ca tatheva vadantā khiyyanti, sabbattha tassa avaṇṇaṃ pakāsenti, taṃ khiyyanakaṃ, tasmiṃ ujjhāpanake khiyyanake. Pācittiyanti vatthudvaye pācittiyadvayaṃ vuttaṃ. Tasmā yo sammatassa bhikkhuno ayasakāmatāya upasampannassa vadanto ujjhāpeti vā khiyyati vā, tassa pācittiyaṃ hoti.
ਰਾਜਗਹੇ ਮੇਤ੍ਤਿਯਭੂਮਜਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਜ੍ਝਾਪਨਖਿਯ੍ਯਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਥਾ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ ਚ ਅવਣ੍ਣਂ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ વਾ ਅਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ વਾ ਅવਣ੍ਣਂ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿਦੇવ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਪਕਤਿਯਾવ ਛਨ੍ਦਾਦਿવਸੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮ੍ਮਤਤਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ, ਅਗਤਿਗਮਨਾਭਾવੋ, ਤਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਕਾਮਤਾ, ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ, ਉਜ੍ਝਾਪਨਂ વਾ ਖਿਯ੍ਯਨਂ વਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਛ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸਦਿਸਾਨਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਮੇવਾਤਿ।
Rājagahe mettiyabhūmajake bhikkhū ārabbha ujjhāpanakhiyyanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, yaṃ tassa upasampannassa sammutikammaṃ kataṃ, tasmiṃ dhammakamme tikapācittiyaṃ, adhammakamme tikadukkaṭaṃ, anupasampannassa pana santike tathā bhaṇantassa, asammatassa ca avaṇṇaṃ yassa kassaci santike bhaṇantassa, anupasampannassa pana sammatassa vā asammatassa vā avaṇṇaṃ yassa kassacideva santike bhaṇantassa ca dukkaṭameva. Pakatiyāva chandādivasena karontaṃ ujjhāpentassa vā khiyyantassa vā, ummattakādīnañca anāpatti. Dhammakammena sammatatā, upasampannatā, agatigamanābhāvo, tassa avaṇṇakāmatā, yassa santike vadati, tassa upasampannatā, ujjhāpanaṃ vā khiyyanaṃ vāti imānettha cha aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedanamevāti.
ਉਜ੍ਝਾਪਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ujjhāpanakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
4. Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਸਙ੍ਘਿਕਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ। ਮਞ੍ਚਾਦੀਸੁ ਯੋਕੋਚਿ ਮਞ੍ਚਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਤੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਮਞ੍ਚੋਯੇવ, ਪੀਠੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਨ ਚੋਲ਼ੇਨ વਾ ਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮੇਨ વਾ ਛવਿਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਮਂ ਤਾਲੀਸਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ ਲੋਮਪਣ੍ਣਤਿਣવਾਕਚੋਲ਼ੇਹਿ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ ਭਿਸੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ, ਪਮਾਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ। ਕੋਚ੍ਛਂ ਪਨ વਾਕਉਸੀਰਮੁਞ੍ਜਪਬ੍ਬਜਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮਯਂ ਅਨ੍ਤੋ ਸਂવੇਲ੍ਲਿਤ੍વਾ ਬਦ੍ਧਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਪਰਿ ਚ વਿਤ੍ਥਤਂ ਪਣવਸਣ੍ਠਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਸੀਹਚਮ੍ਮਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮਂ ਨਾਮੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ। ਸੇਨਾਸਨਞ੍ਹਿ ਸੋવਣ੍ਣਮਯਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇ ਅવਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤਾ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿ ਏવਂ ਅਸਞ੍ਞਿਤਾ ਅਟ੍ਠ ਮਾਸਾ, ਤੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਇਤਰੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਮਾਸੇਸੁ ਸਚੇਪਿ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤਿ। ਤਥਾਪਿ ਪਕਤਿਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਚ ਓવਸ੍ਸਕਮਣ੍ਡਪੇ ਚ ਸਨ੍ਥਰਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਹੇਮਨ੍ਤੇ વਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਪਰੇਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਗਿਮ੍ਹੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਿਗਤવਲਾਹਕਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਨਭਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਾ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, વਟ੍ਟਤਿ। ਕਾਕਾਦੀਨਂ ਨਿਬਦ੍ਧવਾਸਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਨ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਇਤਿ ਯਤ੍ਥ ਚ ਯਦਾ ਚ ਸਨ੍ਥਰਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮਿਧ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਸਙ੍ਖਮੇવ ਗਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Catutthe saṅghikanti saṅghassa santakaṃ. Mañcādīsu yokoci mañcasaṅkhepena kato sabbopi mañcoyeva, pīṭhepi eseva nayo. Yena kenaci pana coḷena vā kappiyacammena vā chaviṃ katvā ṭhapetvā manussalomaṃ tālīsapattañca yehi kehici lomapaṇṇatiṇavākacoḷehi pūretvā katasenāsanaṃ bhisīti vuccati. Tattha nisīditumpi nipajjitumpi vaṭṭati, pamāṇaparicchedopi cettha natthi. Kocchaṃ pana vākausīramuñjapabbajādīnaṃ aññataramayaṃ anto saṃvellitvā baddhaṃ heṭṭhā ca upari ca vitthataṃ paṇavasaṇṭhānaṃ majjhe sīhacammādiparikkhittaṃ hoti, akappiyacammaṃ nāmettha natthi. Senāsanañhi sovaṇṇamayampi vaṭṭati. Ajjhokāseti ettha ye avassikasaṅketā vassānamāsāti evaṃ asaññitā aṭṭha māsā, te ṭhapetvā itaresu catūsu māsesu sacepi devo na vassati. Tathāpi pakatiajjhokāse ca ovassakamaṇḍape ca santharituṃ na vaṭṭati. Yattha pana hemante vassati, tattha aparepi cattāro māse na vaṭṭati. Gimhe pana sabbattha vigatavalāhakaṃ visuddhaṃ nabhaṃ hoti, tasmā tadā kenacideva karaṇīyena gacchati, vaṭṭati. Kākādīnaṃ nibaddhavāsarukkhamūle pana kadācipi na vaṭṭati. Iti yattha ca yadā ca santharituṃ na vaṭṭati, taṃ sabbamidha ajjhokāsasaṅkhameva gatanti veditabbaṃ.
ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾਤਿ ਤਥਾਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਪਰਸ੍ਸ વਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਸਨ੍ਥਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯਾવ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨ ਨਿਸੀਦਤਿ, ‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વ’ਨ੍ਤਿ વਾ ਨ ਭਣਤਿ, ਤਾવ ਸਨ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸੇવ ਭਾਰੋ। ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾ। ਏਤਦੇવ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਨ੍ਥਤਂ ਸਨ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸੇવ ਭਾਰੋ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਯਾવ ਆਣਾਪਕੋ ਤਤ੍ਥ ਨ ਨਿਸੀਦਤਿ, ‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વ’ਨ੍ਤਿ વਾ ਨ ਭਣਤਿ। ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪਿਤੇ વਾ ਪਕਤਿਸਨ੍ਥਤੇ વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸੇવ ਭਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪਿਤਨ੍ਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਂ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨੇવ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਉਦ੍ਧਰਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ વਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਪਤਿਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਨ ਠਪੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਨ વਾ ਤਥਾ ਨ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯ। ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਂ વਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ વਾ ਸਾਮਣੇਰੋ વਾ ਆਰਾਮਿਕੋ વਾ ਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਲਿਬੋਧਂ વਿਯ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍વਾ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਏਕੇਨ ਪਾਦੇਨ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਦੁਤਿਯਪਾਦਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਭੋਜਨਸਾਲਾਯ ਠਿਤੋ ਪਨ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਦਿવਾવਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ।
Santharitvāti tathārūpe ṭhāne attano vā parassa vā atthāya santharitvā. Aññassatthāya santhatampi hi yāva so tattha na nisīdati, ‘gaccha tva’nti vā na bhaṇati, tāva santhārakasseva bhāro. Santharāpetvāti anupasampannena santharāpetvā. Etadeva hi tassa palibodho hoti, upasampannena santhataṃ santhārakasseva bhāro, tañca kho yāva āṇāpako tattha na nisīdati, ‘gaccha tva’nti vā na bhaṇati. Yasmiñhi attanā santharāpite vā pakatisanthate vā upasampanno nisīdati, sabbaṃ taṃ nisinnasseva bhāro, tasmā santharāpitantveva saṅkhaṃ gacchati. Taṃ pakkamanto neva uddhareyya, na uddharāpeyyāti attanā vā uddharitvā patirūpe ṭhāne na ṭhapeyya, parena vā tathā na kārāpeyya. Anāpucchaṃ vā gaccheyyāti yo bhikkhu vā sāmaṇero vā ārāmiko vā lajjī hoti, attano palibodhaṃ viya maññati, tathārūpaṃ anāpucchitvā taṃ senāsanaṃ tassa aniyyātetvā nirapekkho gacchati, thāmamajjhimassa purisassa leḍḍupātaṃ atikkameyya, tassa ekena pādena leḍḍupātātikkame dukkaṭaṃ, dutiyapādātikkame pācittiyaṃ. Bhojanasālāya ṭhito pana ‘‘asukasmiṃ nāma divāvihāraṭṭhāne paññapetvā gacchāhī’’ti pesetvā tato nikkhamitvā aññattha gacchanto pāduddhārena kāretabbo.
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਨ੍ਥਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਂ ਪਕ੍ਕਮਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਚਿਮਿਲਿਕਂ વਾ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਂ વਾ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ વਾ ਤਟ੍ਟਿਕਂ વਾ ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਣ੍ਡਂ વਾ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਂ વਾ ਫਲਕਪੀਠਂ વਾ ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਂ ਕਞ੍ਚਿ ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਪਤ੍ਤਾਧਾਰਕਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਆਰਞ੍ਞਕੇਨ ਪਨ ਅਸਤਿ ਅਨੋવਸ੍ਸਕੇ ਸਬ੍ਬਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍વਾਪਿ ਯਥਾ વਾ ਉਪਚਿਕਾਹਿ ਨ ਖਜ੍ਜਤਿ, ਏવਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕੇਨ ਪਨ ਚੀવਰਕੁਟਿਕਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇ, વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ, ਉਦ੍ਧਰਣਾਦੀਨਿ ਕਤ੍વਾ ਗਮਨੇ, ਓਤਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ‘‘ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਤੋ, વੁਡ੍ਢਤਰਾ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਕੋਚਿ ਇਸ੍ਸਰੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੀਹਾਦਯੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੇ વਾ ਸੇਨਾਸਨੇ, ਜੀવਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯਕਰਾਸੁ ਆਪਦਾਸੁ વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਮਞ੍ਚਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਘਿਕਤਾ, વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਦੇਸੇ ਸਨ੍ਥਰਣਂ વਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪਨਂ વਾ, ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਤਾ, ਆਪਦਾਯ ਅਭਾવੋ, ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਾ, ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਛ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਪਠਮਕਥਿਨਸਦਿਸਾਨੇવ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਨ੍ਤਿ।
Sāvatthiyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha santhataṃ anuddharitvā anāpucchaṃ pakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, puggalike tikadukkaṭaṃ, cimilikaṃ vā uttarattharaṇaṃ vā bhūmattharaṇaṃ vā taṭṭikaṃ vā cammakkhaṇḍaṃ vā pādapuñchanaṃ vā phalakapīṭhaṃ vā yaṃ vā panaññaṃ kañci dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍaṃ antamaso pattādhārakampi vuttalakkhaṇe ajjhokāse ṭhapetvā gacchantassa dukkaṭameva. Āraññakena pana asati anovassake sabbaṃ rukkhe laggetvāpi yathā vā upacikāhi na khajjati, evaṃ katvāpi gantuṃ vaṭṭati. Abbhokāsikena pana cīvarakuṭikaṃ katvāpi rakkhitabbaṃ. Attano santake, vissāsikapuggalike, uddharaṇādīni katvā gamane, otāpentassa, ‘‘āgantvā uddharissāmī’’ti gacchato, vuḍḍhatarā uṭṭhāpenti, amanusso tattha nisīdati, koci issaro gaṇhāti, sīhādayo taṃ ṭhānaṃ āgantvā tiṭṭhanti, evaṃ senāsanaṃ palibuddhaṃ hoti, tathā palibuddhe vā senāsane, jīvitabrahmacariyantarāyakarāsu āpadāsu vā gacchantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Mañcādīnaṃ saṅghikatā, vuttalakkhaṇe dese santharaṇaṃ vā santharāpanaṃ vā, apalibuddhatā, āpadāya abhāvo, nirapekkhatā, leḍḍupātātikkamoti imānettha cha aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamakathinasadisāneva, idaṃ pana kiriyākiriyanti.
ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paṭhamasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਪਞ੍ਚਮੇ વਿਹਾਰੇਤਿ ਗਬ੍ਭੇ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ વਾ ਸਬ੍ਬਪਰਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ વੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ। ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸੇਯ੍ਯਾ ਨਾਮ ਭਿਸੀ ਚਿਮਿਲਿਕਾ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਂ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਤਟ੍ਟਿਕਾ ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਣ੍ਡੋ ਨਿਸੀਦਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰੋ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਾਰੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਚਿਮਿਲਿਕਾ ਨਾਮ ਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ વਣ੍ਣਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਕਤਾ। ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਂ ਨਾਮ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਂ ਉਪਰਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ। ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਨਾਮ ਚਿਮਿਲਿਕਾਯ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ, ਅਸਤਿ ਸੁਦ੍ਧਭੂਮਿਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਾ ਕਟਸਾਰਕਾਦਿ વਿਕਤਿ। ਤਟ੍ਟਿਕਾ ਨਾਮ ਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਕਤਤਟ੍ਟਿਕਾ। ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਚਮ੍ਮਂ, ਸੀਹਚਮ੍ਮਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਪਰਿਹਰਣੇਯੇવ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਭੋਗੇ ਪਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਨਾਮ ਪਾવਾਰੋ ਕੋਜવੋਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ, ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇવ। ਇਤਿ ਇਮਾਸੁ ਦਸਸੁ ਸੇਯ੍ਯਾਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸੇਯ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ વਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ વਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਸਂਗਮਿਕੋ ਯਥਾ ਠਪਿਤਂ ਉਪਚਿਕਾਹਿ ਨ ਖਜ੍ਜਤਿ, ਤਥਾ ਠਪਨવਸੇਨ ਨੇવ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਉਦ੍ਧਰਾਪੇਯ੍ਯ, ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਂ વਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਪਾਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਦੁਤਿਯਪਾਦੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪਚਿਕਾਸਙ੍ਕਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤੋ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਆਪੁਚ੍ਛਨਂ ਪਨ વਤ੍ਤਂ।
Pañcame vihāreti gabbhe vā aññatarasmiṃ vā sabbaparicchanne vuttasenāsane. Seyyanti seyyā nāma bhisī cimilikā uttarattharaṇaṃ bhūmattharaṇaṃ taṭṭikā cammakkhaṇḍo nisīdanaṃ paccattharaṇaṃ tiṇasanthāro paṇṇasanthāroti vuttaṃ. Tattha cimilikā nāma parikammakatāya bhūmiyā vaṇṇānurakkhaṇatthaṃ katā. Uttarattharaṇaṃ nāma mañcapīṭhādīnaṃ upari attharitabbayuttakaṃ paccattharaṇaṃ. Bhūmattharaṇaṃ nāma cimilikāya sati tassā upari, asati suddhabhūmiyaṃ attharitabbā kaṭasārakādi vikati. Taṭṭikā nāma tālapaṇṇādīhi katataṭṭikā. Cammakkhaṇḍo nāma yaṃkiñci cammaṃ, sīhacammādīnañhi pariharaṇeyeva parikkhepo, senāsanaparibhoge pana akappiyacammaṃ nāma natthi. Paccattharaṇaṃ nāma pāvāro kojavoti ettakameva, sesaṃ pākaṭameva. Iti imāsu dasasu seyyāsu ekampi seyyaṃ attano vassaggena gahetvā vuttalakkhaṇe vihāre santharitvā vā santharāpetvā vā yo bhikkhu disaṃgamiko yathā ṭhapitaṃ upacikāhi na khajjati, tathā ṭhapanavasena neva uddhareyya, na uddharāpeyya, purimasikkhāpade vuttanayena anāpucchaṃ vā gaccheyya, tassa parikkhittassa ārāmassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa upacāraṃ atikkamantassa paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāde pācittiyaṃ. Yattha pana upacikāsaṅkā natthi, tato anāpucchāpi gantuṃ vaṭṭati, āpucchanaṃ pana vattaṃ.
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਸਤ੍ਤਰਸવਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਙ੍ਘਿਕੇ વਿਹਾਰੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਪਨ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇ ਬਹਿ ਆਸਨ੍ਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯ વਾ ਅਪਰਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਣ੍ਡਪੇ વਾ ਪਰਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ વਾਪਿ ਬਹੂਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਭੂਤੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ વਾ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ વਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾ વਾ, ਮਞ੍ਚਪੀਠਞ੍ਚ વਿਹਾਰੇ વਾ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ વਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ વਾ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ વਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਉਦ੍ਧਰਣਾਦੀਨਿ ਅਕਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇ, વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ, ਉਦ੍ਧਰਣਾਦੀਨਿ ਕਤ੍વਾ, ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਗਮਨੇ, ਯੋ ਚ ‘‘ਅਜ੍ਜੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਨਦਿਪਾਰਂ વਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ વਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਮਨਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਤ੍ਥੇવ ਠਿਤੋ ਕਞ੍ਚਿ ਪੇਸੇਤ੍વਾ વਾ ਆਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਨਦਿਪੂਰਰਾਜਚੋਰਾਦੀਸੁ વਾ ਕੇਨਚਿ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤੁਂ, ਤਸ੍ਸ ਚ, ਆਪਦਾਸੁ ਚ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਸੇਯ੍ਯਾ , ਤਸ੍ਸਾ ਸਙ੍ਘਿਕਤਾ, વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ વਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਥਰਣਂ વਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪਨਂ વਾ, ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਤਾ, ਆਪਦਾਯ ਅਭਾવੋ, ਅਨਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦਿਸਾਪਕ੍ਕਮਨਂ , ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਨਨ੍ਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ વੁਤ੍ਤਨਯਾਨੇવਾਤਿ।
Sāvatthiyaṃ sattarasavaggiye bhikkhū ārabbha saṅghike vihāre seyyaṃ santharitvā anuddharitvā anāpucchā pakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, puggalike tikadukkaṭaṃ, vuttalakkhaṇassa pana vihārassa upacāre bahi āsanne upaṭṭhānasālāya vā aparicchannamaṇḍape vā paricchanne vāpi bahūnaṃ sannipātabhūte rukkhamūle vā santharitvā vā santharāpetvā vā, mañcapīṭhañca vihāre vā vuttappakāre vihārūpacāre vā santharitvā vā santharāpetvā vā uddharaṇādīni akatvā gacchantassa dukkaṭameva. Attano santake, vissāsikapuggalike, uddharaṇādīni katvā, purimanayeneva palibuddhaṃ chaḍḍetvā gamane, yo ca ‘‘ajjeva āgantvā paṭijaggissāmī’’ti evaṃ sāpekkho nadipāraṃ vā gāmantaraṃ vā gantvā yatthassa gamanacittaṃ uppannaṃ, tattheva ṭhito kañci pesetvā vā āpucchati, nadipūrarājacorādīsu vā kenaci palibuddho na sakkoti paccāgantuṃ, tassa ca, āpadāsu ca, ummattakādīnañca anāpatti. Vuttalakkhaṇaseyyā , tassā saṅghikatā, vuttalakkhaṇe vihāre santharaṇaṃ vā santharāpanaṃ vā, apalibuddhatā, āpadāya abhāvo, anapekkhassa disāpakkamanaṃ , upacārasīmātikkamoti imānettha satta aṅgāni. Samuṭṭhānādīni anantarasikkhāpade vuttanayānevāti.
ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੬. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
6. Anupakhajjasikkhāpadavaṇṇanā
ਛਟ੍ਠੇ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਤੇਨੇવਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੇ ‘‘વੁਡ੍ਢੋ’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ‘ਗਿਲਾਨੋ’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੧੨੧) વੁਤ੍ਤਂ। વੁਡ੍ਢੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વੁਡ੍ਢਤਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ, ਗਿਲਾਨੋ ਗਿਲਾਨਤਾਯ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ વਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕવਿਨਯਧਰਗਣવਾਚਕਾਚਰਿਯਾਨਂ વਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣવਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਧੁવવਾਸਤ੍ਥਾਯ વਿਹਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍વਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਸੋਪਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ। ਪੁਬ੍ਬੁਪਗਤਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਂ ਉਪਗਤਂ। ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਾਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ વਾ ਤਸ੍ਸ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪવਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਉਪਚਾਰਂ ਅਨੁਪવਿਸਿਤ੍વਾ। ਤਤ੍ਥ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਤਾવ ਮਹਲ੍ਲਕੇ વਿਹਾਰੇ ਸਮਨ੍ਤਾ ਦਿਯਡ੍ਢੋ ਹਤ੍ਥੋ ਉਪਚਾਰੋ, ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਯਤੋ ਪਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਦਿਯਡ੍ਢੋ ਹਤ੍ਥੋ , ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪવਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਧੋવਨਪਾਸਾਣਤੋ ਯਾવ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ, ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚਪੀਠਤੋ ਯਾવ ਪਸ੍ਸਾવਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਾવ ਉਪਚਾਰੋ। ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਾਧਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਚਾਰੇ ਦਸਸੁ ਸੇਯ੍ਯਾਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਥਰਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਦ੍વੇਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍વੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ।
Chaṭṭhe jānanti ‘‘anuṭṭhāpanīyo aya’’nti jānanto, tenevassa padabhājane ‘‘vuḍḍho’ti jānāti, ‘gilāno’ti jānāti, ‘saṅghena dinno’ti jānātī’’ti (pāci. 121) vuttaṃ. Vuḍḍho hi attano vuḍḍhatāya anuṭṭhāpanīyo, gilāno gilānatāya, saṅgho pana bhaṇḍāgārikassa vā dhammakathikavinayadharagaṇavācakācariyānaṃ vā bahūpakārataṃ guṇavisiṭṭhatañca sallakkhetvā dhuvavāsatthāya vihāraṃ sallakkhetvā sammannitvā deti, tasmā yassa saṅghena dinno, sopi anuṭṭhāpanīyo. Pubbupagatanti pubbaṃ upagataṃ. Anupakhajjāti mañcapīṭhānaṃ vā tassa vā bhikkhuno pavisantassa vā nikkhamantassa vā upacāraṃ anupavisitvā. Tattha mañcapīṭhānaṃ tāva mahallake vihāre samantā diyaḍḍho hattho upacāro, khuddake yato pahoti, tato diyaḍḍho hattho , tassa pana pavisantassa pādadhovanapāsāṇato yāva mañcapīṭhaṃ, nikkhamantassa mañcapīṭhato yāva passāvaṭṭhānaṃ, tāva upacāro. Seyyaṃ kappeyyāti tassa sambādhaṃ kattukāmatāya tasmiṃ upacāre dasasu seyyāsu ekampi santharantassa vā santharāpentassa vā dukkaṭaṃ, tattha nisīdantassa vā nipajjantassa vā pācittiyaṃ, dvepi karontassa dve pācittiyāni, punappunaṃ karontassa payogagaṇanāya pācittiyaṃ.
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਅਨੁਪਖਜ੍ਜ ਸੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, વੁਤ੍ਤੂਪਚਾਰਤੋ વਾ ਬਹਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਦਿਕੇ વਾ, વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇ વਾ, ਸਨ੍ਥਰਣਸਨ੍ਥਰਾਪਨੇਸੁਪਿ ਨਿਸਜ੍ਜਸਯਨੇਸੁਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ, વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਸ੍ਸ વਾ ਸਨ੍ਤਕੇ ਪਨ વਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਥਰਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਯੋ ਚ ਗਿਲਾਨੋ વਾ ਸੀਤੁਣ੍ਹਪੀਲ਼ਿਤੋ વਾ ਪવਿਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ, ਆਪਦਾਸੁ ਚ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਿਕવਿਹਾਰਤਾ, ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਭਾવਜਾਨਨਂ, ਸਮ੍ਬਾਧੇਤੁਕਾਮਤਾ, ਉਪਚਾਰੇ ਨਿਸੀਦਨਂ વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨਂ વਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਦਿਸਾਨੇવ, ਇਦਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਮੇવਾਤਿ।
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha anupakhajja seyyakappanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, puggalike tikadukkaṭaṃ, vuttūpacārato vā bahi, upaṭṭhānasālādike vā, vihārassa upacāre vā, santharaṇasantharāpanesupi nisajjasayanesupi dukkaṭameva. Attano vā, vissāsikassa vā santake pana vihāre santharantassa, yo ca gilāno vā sītuṇhapīḷito vā pavisati, tassa ca, āpadāsu ca, ummattakādīnañca anāpatti. Saṅghikavihāratā, anuṭṭhāpanīyabhāvajānanaṃ, sambādhetukāmatā, upacāre nisīdanaṃ vā nipajjanaṃ vāti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamapārājikasadisāneva, idaṃ pana dukkhavedanamevāti.
ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Anupakhajjasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੭. ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
7. Nikkaḍḍhanasikkhāpadavaṇṇanā
ਸਤ੍ਤਮੇ ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ। ਅਨਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਅਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ। ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯ વਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪੇਯ੍ਯ વਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇ ਅਨੇਕਭੂਮਕਾ ਪਾਸਾਦਾ, ਅਨੇਕਕੋਟ੍ਠਕਾਨਿ વਾ ਚਤੁਸ੍ਸਾਲਾਨਿ, ਤਾਦਿਸੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਏਕੇਨੇવ ਪਯੋਗੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਾਨਾਪਯੋਗੇਹਿ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ, ਹਤ੍ਥੇਨ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ ‘ਨਿਕ੍ਖਮਾ’ਤਿ વਤ੍વਾ વਾਚਾਯ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ‘ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾ’ਤਿ ਆਣਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਸਕਿਂ ਆਣਤ੍ਤੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਬਹੁਕੇਪਿ ਦ੍વਾਰੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਇਤਰਸ੍ਸ ਏਕਮੇવ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਦ੍વਾਰਾਨਿ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਹੀ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਯਾવ ਮਹਾਦ੍વਾਰਂ, ਤਾવ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਹੀ’’ਤਿ વਾ ਏવਂ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਦ੍વਾਰਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ।
Sattame kupitoti kuddho. Anattamanoti atuṭṭhacitto. Nikkaḍḍheyya vā nikkaḍḍhāpeyya vā pācittiyanti ettha ye anekabhūmakā pāsādā, anekakoṭṭhakāni vā catussālāni, tādisesu senāsanesu gahetvā antarā aṭṭhapetvā ekeneva payogena atikkāmentassa ekaṃ pācittiyaṃ, ṭhapetvā ṭhapetvā nānāpayogehi atikkāmentassa dvāragaṇanāya pācittiyāni, hatthena anāmasitvā ‘nikkhamā’ti vatvā vācāya nikkaḍḍhantassāpi eseva nayo. Nikkaḍḍhāpentassa pana ‘nikkaḍḍhā’ti āṇattamatte dukkaṭaṃ, sakiṃ āṇatte pana tasmiṃ bahukepi dvāre nikkhamante itarassa ekameva pācittiyaṃ. Sace pana ‘‘ettakāni dvārāni nikkaḍḍhāhī’’ti vā, ‘‘yāva mahādvāraṃ, tāva nikkaḍḍhāhī’’ti vā evaṃ niyametvā āṇatto hoti, dvāragaṇanāya pācittiyāni.
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਙ੍ਘਿਕਾ વਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha bhikkhuṃ saṅghikā vihārā nikkaḍḍhanavatthusmiṃ
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ , ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਸਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨੇ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਦਿਕਾ વਿਹਾਰੂਪਚਾਰਾ ਤਸ੍ਸ વਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ વਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ વਾ વਿਹਾਰਾ વਾ વਿਹਾਰੂਪਚਾਰਾ વਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨੇ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪਨੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਸਮ੍ਬਦ੍ਧੇਸੁ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਸੁ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਗਣਨਾਯ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ, વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਸ੍ਸ વਾ ਸਨ੍ਤਕਾ વਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨੇ, ਸਕਲਸਙ੍ਘਾਰਾਮਤੋਪਿ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਸ੍ਸ વਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ વਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨੇ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪਨੇ વਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ, ਨ ਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਸਅવਿਹਾਰਿਕਾਨਂ, ਤੇਸਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ વਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨੇ ਚ, ਸਯਂ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਿਕવਿਹਾਰੋ , ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਭਾવਾਦਿવਿਨਿਮੁਤ੍ਤਤਾ, ਕੋਪੇਨ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਂ વਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪਨਂ વਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸਦਿਸਾਨਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਨ੍ਤਿ।
Paññattaṃ , sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, puggalike tikadukkaṭaṃ, tassa parikkhāranikkaḍḍhane, upaṭṭhānasālādikā vihārūpacārā tassa vā tassa parikkhārassa vā nikkaḍḍhane, anupasampannassa pana anupasampannaparikkhārassa vā vihārā vā vihārūpacārā vā nikkaḍḍhane nikkaḍḍhāpane ca dukkaṭameva. Tañca kho asambaddhesu parikkhāresu parikkhāragaṇanāya veditabbaṃ. Attano vā, vissāsikassa vā santakā vihārā nikkaḍḍhane, sakalasaṅghārāmatopi bhaṇḍanakārakassa vā tassa parikkhārassa vā nikkaḍḍhane nikkaḍḍhāpane vā, attano vasanaṭṭhānato alajjissa, ummattakassa, na sammāvattantānaṃ antevāsikasaavihārikānaṃ, tesaṃ parikkhārassa vā nikkaḍḍhane ca, sayaṃ ummattakādīnañca anāpatti. Saṅghikavihāro , upasampannassa bhaṇḍanakārakabhāvādivinimuttatā, kopena nikkaḍḍhanaṃ vā nikkaḍḍhāpanaṃ vāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nikkaḍḍhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੮. વੇਹਾਸਕੁਟਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ਅਟ੍ਠਮੇ ਉਪਰਿવੇਹਾਸਕੁਟਿਯਾਤਿ ਉਪਰਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਤਲਾਯ ਦ੍વਿਭੂਮਿਕਕੁਟਿਯਾ વਾ ਤਿਭੂਮਿਕਕੁਟਿਯਾ વਾ, ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਕੁਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਸੀਸਘਟ੍ਟਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੧੩੧) વੁਤ੍ਤਂ। ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੇ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਪવੇਸਿਤਪਾਦਕਂ। ਅਭਿਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ વਾ ਏਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ, ਮਞ੍ਚੇ વਾ ਪੀਠੇ વਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ વਾ ਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਭੀਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਦਸੋਭਣਤ੍ਥੇ ਉਪਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਯ વੇਹਾਸਕੁਟਿਯਾ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਯਾવ ਪਮਾਣਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਹਿ ਤੁਲਾਹਿ ਸੀਸਂ ਨ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਉਚ੍ਚਾਯ ਤੁਲਾਨਂ ਉਪਰਿ ਠਪਿਤੇ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੇ ਮਞ੍ਚੇ વਾ ਪੀਠੇ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ વਾ, ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਯੋਗਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ।
Aṭṭhame uparivehāsakuṭiyāti upari acchannatalāya dvibhūmikakuṭiyā vā tibhūmikakuṭiyā vā, padabhājane pana idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetuṃ ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttaṃ. Āhaccapādakanti aṅge vijjhitvā pavesitapādakaṃ. Abhinisīdeyyāti abhibhavitvā ajjhottharitvā nisīdeyya, bhummatthe vā etaṃ upayogavacanaṃ, mañce vā pīṭhe vā nisīdeyya vā nipajjeyya vāti attho. Abhīti idaṃ pana padasobhaṇatthe upasaggamattameva, tasmā yo bhikkhu vuttalakkhaṇāya vehāsakuṭiyā sabbantimena paricchedena yāva pamāṇamajjhimassa purisassa sabbaso heṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭeti, ettakaṃ uccāya tulānaṃ upari ṭhapite āhaccapādake mañce vā pīṭhe vā nisīdati vā nipajjati vā, tassa anupakhajjasikkhāpade vuttanayena payogagaṇanāya pācittiyaṃ.
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪਰਿવੇਹਾਸਕੁਟਿਯਾ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕਂ ਮਞ੍ਚਂ ਪੀਠਂ ਸਹਸਾ ਅਭਿਨਿਸੀਦਨਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ, વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਸ੍ਸ વਾ ਸਨ੍ਤਕੇ વਿਹਾਰੇ, ਅવੇਹਾਸਕੁਟਿਯਾ, ਸੀਸਘਟ੍ਟਾਯ, ਯਸ੍ਸ વਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਾਦੀਨਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਪਰਿਭੋਗਂ ਹੋਤਿ, ਉਪਰਿਤਲਂ વਾ ਪਦਰਸਞ੍ਚਿਤਂ ਸੁਧਾਦਿਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਂ વਾ, ਤਤ੍ਥ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੇ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਯੋ ਚੇ ਤਸ੍ਮਿਂ વੇਹਾਸਟ੍ਠੇਪਿ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੇ ਠਿਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ વਾ ਲਗ੍ਗਤਿ વਾ, ਯਸ੍ਸ ਚ ਪਟਾਣੀ ਦਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਪਾਦਸੀਸਾਨਂ ਉਪਰਿ ਆਣੀ ਪવੇਸਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਿਕੋ વਿਹਾਰੋ, ਅਸੀਸਘਟ੍ਟਾ વੇਹਾਸਕੁਟਿ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਪਰਿਭੋਗਂ , ਅਪਟਾਣਿਦਿਨ੍ਨੇ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੇ ਨਿਸੀਦਨਂ વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨਂ વਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਦਿਸਾਨੀਤਿ।
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha uparivehāsakuṭiyā āhaccapādakaṃ mañcaṃ pīṭhaṃ sahasā abhinisīdanaabhinipajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, puggalike tikadukkaṭaṃ, attano vā, vissāsikassa vā santake vihāre, avehāsakuṭiyā, sīsaghaṭṭāya, yassa vā heṭṭhā dabbasambhārādīnaṃ nikkhittattā aparibhogaṃ hoti, uparitalaṃ vā padarasañcitaṃ sudhādiparikammakataṃ vā, tattha āhaccapādake nisīdantassa, yo ce tasmiṃ vehāsaṭṭhepi āhaccapādake ṭhito kiñci gaṇhāti vā laggati vā, yassa ca paṭāṇī dinnā hoti, pādasīsānaṃ upari āṇī pavesitā, tattha nisīdantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Saṅghiko vihāro, asīsaghaṭṭā vehāsakuṭi, heṭṭhā saparibhogaṃ , apaṭāṇidinne āhaccapādake nisīdanaṃ vā nipajjanaṃ vāti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
વੇਹਾਸਕੁਟਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੯. ਮਹਲ੍ਲਕવਿਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
9. Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā
ਨવਮੇ ਮਹਲ੍ਲਕਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਂ। વਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾવਲ੍ਲਿਤ੍ਤਂ। ਯਾવ ਦ੍વਾਰਕੋਸਾਤਿਏਤ੍ਥ ਦ੍વਾਰਕੋਸੋ ਨਾਮ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਟਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਹਤ੍ਥੋ ਪਦੇਸੋ। ਅਗ੍ਗਲ਼ਟ੍ਠਪਨਾਯਾਤਿ ਸਕવਾਟਕਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਲਭਾવਤ੍ਥਾਯ। ਕવਾਟਞ੍ਹਿ ਲਹੁਪਰਿવਤ੍ਤਕਂ વਿવਰਣਕਾਲੇ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਆਹਨਤਿ, ਪਿਦਹਨਕਾਲੇ ਦ੍વਾਰਬਨ੍ਧਂ। ਤੇਨ ਆਹਨੇਨ ਭਿਤ੍ਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ, ਤਤੋ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਚਲਤਿ, ਚਲਿਤ੍વਾ ਸਿਥਿਲਾ વਾ ਹੋਤਿ ਪਤਤਿ વਾ, ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਯਾવ ਦ੍વਾਰਕੋਸਾ ਅਗ੍ਗਲ਼ਟ੍ਠਪਨਾਯਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨੇવ ਮਾਤਿਕਾਯਂ, ਨ ਪਦਭਾਜਨੇ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਛਾਦਾਪੇਸਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਲੇਪਾਪੇਸੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੧੩੪) ਅਧਿਕਾਰਤੋ ਯਾવ ਦ੍વਾਰਕੋਸਾ ਅਗ੍ਗਲ਼ਟ੍ਠਪਨਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਲਿਮ੍ਪਿਤਬ੍ਬੋ વਾ ਲੇਪਾਪੇਤਬ੍ਬੋ વਾਤਿ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਪਰਿਕਮ੍ਮਾਯਾਤਿਏਤ੍ਥ ਆਲੋਕਸਨ੍ਧੀਤਿ વਾਤਪਾਨਕવਾਟਕਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਤੇ વਿવਰਣਕਾਲੇ વਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਰੇਕਮ੍ਪਿ ਭਿਤ੍ਤਿਪ੍ਪਦੇਸਂ ਪਹਰਨ੍ਤਿ, ਉਪਚਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਕવਾਟવਿਤ੍ਥਾਰਪ੍ਪਮਾਣੋ ਓਕਾਸੋ ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਪਰਿਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਲਿਮ੍ਪਿਤਬ੍ਬੋ વਾ ਲੇਪਾਪੇਤਬ੍ਬੋ વਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Navame mahallakanti sassāmikaṃ. Vihāranti ullittāvallittaṃ. Yāva dvārakosātiettha dvārakoso nāma ukkaṭṭhaparicchedena piṭṭhasaṅghāṭassa sāmantā aḍḍhateyyahattho padeso. Aggaḷaṭṭhapanāyāti sakavāṭakassa dvārabandhassa niccalabhāvatthāya. Kavāṭañhi lahuparivattakaṃ vivaraṇakāle bhittiṃ āhanati, pidahanakāle dvārabandhaṃ. Tena āhanena bhitti kampati, tato mattikā calati, calitvā sithilā vā hoti patati vā, tenāha bhagavā ‘‘yāva dvārakosā aggaḷaṭṭhapanāyā’’ti. Tattha kiñcāpi ‘‘idaṃ nāma kattabba’’nti neva mātikāyaṃ, na padabhājane vuttaṃ, aṭṭhuppattiyaṃ pana ‘‘punappunaṃ chādāpesi, punappunaṃ lepāpesī’’ti (pāci. 134) adhikārato yāva dvārakosā aggaḷaṭṭhapanāya punappunaṃ limpitabbo vā lepāpetabbo vāti evamattho daṭṭhabbo. Ālokasandhiparikammāyātiettha ālokasandhīti vātapānakavāṭakā vuccanti. Te vivaraṇakāle vidatthimattampi atirekampi bhittippadesaṃ paharanti, upacāro panettha sabbadisāsu labbhati, tasmā sabbadisāsu kavāṭavitthārappamāṇo okāso ālokasandhiparikammatthāya limpitabbo vā lepāpetabbo vāti ayamettha adhippāyo.
ਏવਂ ਲੇਪਕਮ੍ਮੇ ਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਛਦਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦ੍વਤ੍ਤਿਚ੍ਛਦਨਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਦ੍વਤ੍ਤਿਚ੍ਛਦਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਛਦਨਸ੍ਸ ਦ੍વਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯਂ, ਪਰਿਯਾਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਦ੍વਯਂ વਾ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਤਯਂ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇ ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਅਹਰਿਤੇ ਠਿਤੇਨ। ਹਰਿਤਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਧਞ੍ਞਾਦਿਭੇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ, ਮੁਗ੍ਗਮਾਸਤਿਲਕੁਲਤ੍ਥਅਲਾਬੁਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾਦਿਭੇਦਞ੍ਚ ਅਪਰਣ੍ਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਯਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੇਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਂ ਨ ਤਾવ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, વਸ੍ਸੇ ਪਨ ਪਤਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਹਰਿਤਸਙ੍ਖਮੇવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇ ਠਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਯਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਪਿਟ੍ਠਿવਂਸਸ੍ਸ વਾ ਕੂਟਾਗਾਰਥੂਪਿਕਾਯ વਾ ਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪੁਰਿਸੋ ਛਦਨਮੁਖવਟ੍ਟਿਅਨ੍ਤੇਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਠਿਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਠਿਤੋ ਤਂ ਉਪਰਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਂ ਤਥੇવ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਅਹਰਿਤੇਪਿ ਠਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਤਤੋ ਚੇ ਉਤ੍ਤਰੀਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਛਾਦਿਯਮਾਨੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਛਾਦਿਯਮਾਨੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਰਿਯਾਯਾਨਂ ਉਪਰਿ ਇਟ੍ਠਕਸਿਲਾਸੁਧਾਹਿ ਛਾਦਿਯਮਾਨੇ ਇਟ੍ਠਕਸਿਲਾਸੁਧਾਪਿਣ੍ਡਗਣਨਾਯ, ਤਿਣਪਣ੍ਣੇਹਿ ਛਾਦਿਯਮਾਨੇ ਪਣ੍ਣਗਣਨਾਯ ਚੇવ ਤਿਣਮੁਟ੍ਠਿਗਣਨਾਯ ਚ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ।
Evaṃ lepakamme yaṃ kattabbaṃ, taṃ dassetvā idāni chadane kattabbaṃ dassetuṃ dvatticchadanassātiādimāha. Tattha dvatticchadanassa pariyāyanti chadanassa dvattipariyāyaṃ, pariyāyaṃ vuccati parikkhepo, parikkhepadvayaṃ vā parikkhepattayaṃ vā adhiṭṭhātabbanti attho. Appaharite ṭhitenāti aharite ṭhitena. Haritanti cettha sattadhaññādibhedaṃ pubbaṇṇaṃ, muggamāsatilakulatthaalābukumbhaṇḍādibhedañca aparaṇṇaṃ adhippetaṃ. Yaṃ tasmiṃ khette vuttaṃ na tāva sampajjati, vasse pana patite sampajjissati, tampi haritasaṅkhameva gacchati. Tasmā tasmiṃ ṭhatvā adhiṭṭhahanto dukkaṭaṃ āpajjati. Appaharite ṭhatvā adhiṭṭhahantassāpi ayaṃ paricchedo, piṭṭhivaṃsassa vā kūṭāgārathūpikāya vā passe nisinno puriso chadanamukhavaṭṭiantena olokento yasmiṃ bhūmibhāge ṭhitaṃ bhikkhuṃ passati, yasmiñca ṭhito taṃ upari nisinnakaṃ tatheva ullokento passati, tasmiṃ ṭhātabbaṃ, tassa anto aharitepi ṭhātuṃ na labhati. Tato ce uttarīti maggena chādiyamāne tiṇṇaṃ maggānaṃ, pariyāyena chādiyamāne tiṇṇaṃ pariyāyānaṃ upari iṭṭhakasilāsudhāhi chādiyamāne iṭṭhakasilāsudhāpiṇḍagaṇanāya, tiṇapaṇṇehi chādiyamāne paṇṇagaṇanāya ceva tiṇamuṭṭhigaṇanāya ca pācittiyaṃ.
ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਛਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਛਾਦਾਪਨਲੇਪਾਪਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਂ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਊਨਦ੍વਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯੇ ਅਤਿਰੇਕਸਞ੍ਞਿਨੋ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ વਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਸੇਤવਣ੍ਣਾਦਿਕਰਣੇ, ਦ੍વਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯੇ વਾ ਊਨਕਦ੍વਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯੇ વਾ, ਲੇਣਗੁਹਾਤਿਣਕੁਟਿਕਾਦੀਸੁ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨੇਨ ਕਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, વਾਸਾਗਾਰਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਮਹਲ੍ਲਕવਿਹਾਰਤਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ વਾਸਾਗਾਰਤਾ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯਾਨੇવਾਤਿ।
Kosambiyaṃ channattheraṃ ārabbha punappunaṃ chādāpanalepāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, ūnadvattipariyāye atirekasaññino vematikassa vā dukkaṭaṃ. Setavaṇṇādikaraṇe, dvattipariyāye vā ūnakadvattipariyāye vā, leṇaguhātiṇakuṭikādīsu, aññassatthāya, attano dhanena kārentassa, vāsāgāraṃ ṭhapetvā sesāni adhiṭṭhahantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Mahallakavihāratā, attano vāsāgāratā, uttari adhiṭṭhānanti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni sañcaritte vuttanayānevāti.
ਮਹਲ੍ਲਕવਿਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
੧੦. ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
10. Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā
ਦਸਮੇ ਜਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਣਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਪ੍ਪਾਣਕਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਿਸ੍વਾ વਾ ਸੁਤ੍વਾ વਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। ਸਿਞ੍ਚੇਯ੍ਯ વਾ ਸਿਞ੍ਚਾਪੇਯ੍ਯ વਾਤਿ ਤੇਨ ਉਦਕੇਨ ਸਯਂ વਾ ਸਿਞ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਂ વਾ ਆਣਾਪੇਤ੍વਾ ਸਿਞ੍ਚਾਪੇਯ੍ਯ। ਤਤ੍ਥ ਧਾਰਂ ਅવਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਘਟੇ ਏਕਾવ ਆਪਤ੍ਤਿ, વਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ। ਮਾਤਿਕਂ ਪਮੁਖਂ ਕਰੋਤਿ, ਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਦਤੁ, ਏਕਾવ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤੋ ਨੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ। ਬਹੁਕਮ੍ਪਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਸਾਖਾਦਿਂ ਏਕਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਾવ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਏਕੇਕਂ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ। ਇਦਞ੍ਚ ਯਂ ਏવਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਯਮਾਨੇ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆવਿਲਂ વਾ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਪਾਣਕਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਮਹਾਉਦਕਂ। ਸਿਞ੍ਚਾਪਨੇ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਏਕਾਣਤ੍ਤਿਯਾ ਬਹੁਕਮ੍ਪਿ ਸਿਞ੍ਚਤੁ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਏਕਮੇવ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ।
Dasame jānaṃ sappāṇakanti ‘‘sappāṇakaṃ eta’’nti disvā vā sutvā vā yena kenaci ākārena jānanto. Siñceyya vā siñcāpeyya vāti tena udakena sayaṃ vā siñceyya, aññaṃ vā āṇāpetvā siñcāpeyya. Tattha dhāraṃ avicchinditvā siñcantassa ekasmiṃ ghaṭe ekāva āpatti, vicchindantassa payogagaṇanāya āpattiyo. Mātikaṃ pamukhaṃ karoti, divasampi sandatu, ekāva āpatti. Tattha tattha bandhitvā aññato nentassa payogagaṇanāya āpattiyo. Bahukampi tiṇapaṇṇasākhādiṃ ekappayogena udake pakkhipantassa ekāva āpatti, ekekaṃ pakkhipantassa payogagaṇanāya āpattiyo. Idañca yaṃ evaṃ pakkhipiyamāne pariyādānaṃ gacchati, āvilaṃ vā hoti, yathā pāṇakā maranti, tādisaṃ sandhāya vuttaṃ, na mahāudakaṃ. Siñcāpane āṇattiyā dukkaṭaṃ, ekāṇattiyā bahukampi siñcatu, āṇāpakassa ekameva pācittiyaṃ.
ਆਲ਼વਿਯਂ ਆਲ਼વਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਿਞ੍ਚਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਸਾਣਤ੍ਤਿਕਂ , ਅਪ੍ਪਾਣਕੇ ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਉਭੋਸੁ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਅਪ੍ਪਾਣਕਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ વਾ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਉਦਕਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਣਕਤਾ, ‘‘ਸਿਞ੍ਚਨੇਨ ਪਾਣਕਾ ਮਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨਂ, ਤਞ੍ਚ ਉਦਕਂ ਤਾਦਿਸਮੇવ, વਿਨਾ વਧਕਚੇਤਨਾਯ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਰਣੀਯੇਨ ਤਿਣਾਦੀਨਂ ਸਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸਦਿਸਾਨਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ, ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਿવੇਦਨਨ੍ਤਿ।
Āḷaviyaṃ āḷavake bhikkhū ārabbha siñcanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ , appāṇake sappāṇakasaññino, ubhosu vematikassa dukkaṭaṃ. Appāṇakasaññino, asañcicca assatiyā vā siñcantassa, ajānantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Udakassa sappāṇakatā, ‘‘siñcanena pāṇakā marissantī’’ti jānanaṃ, tañca udakaṃ tādisameva, vinā vadhakacetanāya yena kenaci karaṇīyena tiṇādīnaṃ siñcananti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਭੂਤਗਾਮવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Bhūtagāmavaggo dutiyo.
