| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๘. ภูตาโรจนสิกฺขาปทํ
8. Bhūtārocanasikkhāpadaṃ
๖๗. อฎฺฐเม ตตฺถาติ จตุตฺถปาราชิกสิกฺขาปเทฯ อิธาติ ภูตาโรจนสิกฺขาปเทฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ปยุตฺตวาจาติ ปจฺจเยหิ ยุตฺตา วาจาฯ ตถาติ ตโต คุณาโรจนการณา, อริยา สาทิยิํสูติ โยชนาฯ
67. Aṭṭhame tatthāti catutthapārājikasikkhāpade. Idhāti bhūtārocanasikkhāpade. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Payuttavācāti paccayehi yuttā vācā. Tathāti tato guṇārocanakāraṇā, ariyā sādiyiṃsūti yojanā.
ยตสทฺทานํ นิจฺจสมฺพนฺธตฺตา วุตฺตํ ‘‘เย’’ติอาทิฯ สเพฺพปีติ ปุถุชฺชนาริยาปิฯ ภูตนฺติ วิชฺชมานํฯ กสฺมา สเพฺพปิ ปฎิชานิํสุ, นนุ อริเยหิ อตฺตโน คุณานํ อนาโรจิตตฺตา น ปฎิชานิตพฺพนฺติ อาห ‘‘อริยานมฺปี’’ติอาทิฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ อริยานมฺปิ อพฺภนฺตเร อุตฺตริมนุสฺสธโมฺม ยสฺมา ภูโต โหติ, ตสฺมา สเพฺพปิ ‘‘ภูตํ ภควา’’ติ ปฎิชานิํสูติ โยชนาฯ ยสฺมา ภาสิโต วิย โหติ, ตสฺมาติ โยชนาฯ อริยา ปฎิชานิํสูติ สมฺพโนฺธฯ อนาทีนวทสฺสิโนติ โทสสฺส อทสฺสนธมฺมาฯ เตหีติ อริเยหิ, ภาสิโตติ สมฺพโนฺธฯ ยํ ปิณฺฑปาตํ อุปฺปาเทสุนฺติ โยชนาฯ อเญฺญติ ปุถุชฺชนาฯ สพฺพสงฺคาหิเกเนวาติ สเพฺพสํ ปุถุชฺชนาริยานํ สงฺคหเณ ปวเตฺตเนวฯ สิกฺขาปทวิภเงฺคปีติ สิกฺขาปทสฺส ปทภาชนิเยปิฯ ตตฺถาติ จตุตฺถปาราชิเกฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเทฯ
Yatasaddānaṃ niccasambandhattā vuttaṃ ‘‘ye’’tiādi. Sabbepīti puthujjanāriyāpi. Bhūtanti vijjamānaṃ. Kasmā sabbepi paṭijāniṃsu, nanu ariyehi attano guṇānaṃ anārocitattā na paṭijānitabbanti āha ‘‘ariyānampī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Ariyānampi abbhantare uttarimanussadhammo yasmā bhūto hoti, tasmā sabbepi ‘‘bhūtaṃ bhagavā’’ti paṭijāniṃsūti yojanā. Yasmā bhāsito viya hoti, tasmāti yojanā. Ariyā paṭijāniṃsūti sambandho. Anādīnavadassinoti dosassa adassanadhammā. Tehīti ariyehi, bhāsitoti sambandho. Yaṃ piṇḍapātaṃ uppādesunti yojanā. Aññeti puthujjanā. Sabbasaṅgāhikenevāti sabbesaṃ puthujjanāriyānaṃ saṅgahaṇe pavatteneva. Sikkhāpadavibhaṅgepīti sikkhāpadassa padabhājaniyepi. Tatthāti catutthapārājike. Idhāti imasmiṃ sikkhāpade.
๗๗. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมเมว สนฺธาย วุตฺตํ, น สุตาทิคุณนฺติ อโตฺถฯ อนฺตรา วาติ ปรินิพฺพานกาลโต อญฺญสฺมิํ กาเล วาฯ อติกฑฺฒิยมาเนนาติ อตินิปฺปีฬิยมาเนนฯ อุมฺมตฺตกสฺสาติ อิทํ ปนาติ เอตฺถ อิติ-สโทฺท อาทฺยโตฺถฯ เตน ‘‘ขิตฺตจิตฺตสฺสา’’ติอาทิํ สงฺคณฺหาติฯ ทิฎฺฐิสมฺปนฺนานนฺติ มคฺคปญฺญาย, ผลปญฺญาย จ สมฺปนฺนานํฯ อนาปตฺตีติ ปาจิตฺติยาปตฺติยา อนาปตฺติ น วตฺตพฺพา, อาปตฺติเยว โหติ, ตสฺมา ‘‘อุมฺมตฺตกสฺส อนาปตฺตี’’ติ น วตฺตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยติฯ อฎฺฐมํฯ
77. Uttarimanussadhammameva sandhāya vuttaṃ, na sutādiguṇanti attho. Antarā vāti parinibbānakālato aññasmiṃ kāle vā. Atikaḍḍhiyamānenāti atinippīḷiyamānena. Ummattakassātiidaṃ panāti ettha iti-saddo ādyattho. Tena ‘‘khittacittassā’’tiādiṃ saṅgaṇhāti. Diṭṭhisampannānanti maggapaññāya, phalapaññāya ca sampannānaṃ. Anāpattīti pācittiyāpattiyā anāpatti na vattabbā, āpattiyeva hoti, tasmā ‘‘ummattakassa anāpattī’’ti na vattabbanti adhippāyoti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๑. มุสาวาทวโคฺค • 1. Musāvādavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๘. ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๘. ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๘. ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๘. ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
